صراط: فؤاد ایزدی کارشناس مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با فارس پیرامون دستاوردهای برجام طی چند ماه گذشته، با بیان اینکه باید در این رابطه نگاهی منصفانه داشته باشیم، گفت: اینکه بگوییم برجام هیچ دستاوردی نداشته، حرف درستی نیست.
وی ادامه داد: ما در حوزه نفت، بعد از برجام، فروش بیشتری داشتیم اما چون قیمت نفت کاهش پیدا کرده است، شاهد آن تأثیر مثبتی که باید بر اقتصاد داشته باشد نیستیم.
* نفت بیشتر می‌فروشیم و سود کمتر می‌بریم
ایزدی درخصوص دلایل کاهش قیمت نفت نیز اظهار داشت: یکی از دلایل این امر، افزایش ورود تولیدات نفت ایران به بازارهای جهانی پس از برجام است که این افزایش موجب پایین آمدن قیمت شده و در واقع ما اگرچه فروش بیشتری داشتیم اما سود کمتری عاید کشور می‌شود.
این استاد دانشگاه، دستاورد دیگر برجام را رفع شدن مشکلات مبادلات بانکی با برخی از بانک‌های کوچک دانست و افزود: همچنین از حدود 100 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران باید به کشور بازمی‌گشت، حدود 3 میلیارد بازگشته است و این 3 میلیارد در واقع 3 درصد از دارایی‌های ایران است که می‌توان به این موضوع نیز به عنوان یکی از دستاوردهای برجام اشاره کرد.
* تحریم‌ها لغو نشده است
ایزدی در عین حال تصریح کرد: البته هدف از مذاکرات این بود که ایران در حوزه هسته‌ای محدودیت‌هایی را بپذیرد و در مقابل، تحریم‌های هسته‌ای لغو شود اما این اتفاق نیفتاده است.
وی به اظهارات چند هفته قبل ولی‌الله سیف در آمریکا اشاره کرد و ادامه داد: اگر این اتفاق افتاده بود، رئیس بانک مرکزی نمی‌گفت که دستاورد برجام «هیچ» بوده است؛ این حرفی است که آقای سیف هم در نیویورک و هم در حال حاضر که در سفر اروپایی‌ست، بیان کرده است.
* تفاهم‌نامه با خارجی‌ها به مرحله قرارداد نمی‌رسد
این کارشناس مسایل سیاسی در بخش دیگری از گفتگو با فارس، بیشتر شدن رفت و آمد مقامات کشورهای مختلف به ایران را از دیگر دستاوردها و نکات مثبت برجام عنوان کرد و گفت: البته با این وجود هنوز مشکل اصلی حل نشده. مقامات خارجی می‌آیند و تفاهم‌نامه‌هایی هم امضا می‌شود اما خیلی از آنها به مرحله قرارداد نمی‌رسد.
ایزدی درخصوص اینکه چرا امکان ارتباطات مالی و بانکی هنوز وجود ندارد، تصریح کرد: آن فرمولی که در توافق ژنو مطرح شد تا ما در حوزه هسته‌ای، محدودیت‌هایی را بپذیریم و در مقابل تحریم‌ها، لغو شود هنوز اتفاق نیفتاده است.
* برجام دستاوردهای کوچکی داشته اما مشکل اصلی را حل نکرده است
وی با بیان اینکه برجام دستاوردهای کوچکی داشته اما مشکل اصلی را حل نکرده است، گفت: ما در ماه های آینده تغییر رئیس‌جمهور را خواهیم داشت و وقتی این مشکلات در زمان خود اوباما که این توافق را پذیرفته حل نشود، قطعا رئیس‌جمهور بعدی که بیاید چه ترامپ باشد، چه کلینتون و یا هر فرد دیگری، مشکلات افزایش خواهد یافت.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: اگر بخواهیم منصفانه به برجام نگاه کنیم این‌گونه نیست که برجام صفر بوده و هیچ دستاوردی نداشته اما قرار بود مشکل حل شود و هدف از مذاکرات نیز این بود که تحریم‌ها را برطرف کند. در غیر این صورت، اگر قرار نبود تحریم‌ها لغو شود، اصلا برای چه مذاکره کردیم؟
ایزدی خاطرنشان کرد: در حال حاضر در عمل ساختار بسیاری از تحریم‌ها سرجای خود است اما هم روی کاغذ و هم در عمل امتیازهای بسیار گسترده‌ای به طرف مقابل داده شده است.
وی ادامه داد: در قبال این موضوعات، امتیازاتی هم روی کاغذ گرفته شده اما در عمل تقریبا اینطور نیست.
* به سمت خسارت محض حرکت می‌کنیم
این کارشناس مسایل سیاسی، علت حل نشدن مشکلات را کارشکنی آمریکایی‌ها و تعریف نشدن سازوکار مناسب در اجرای برجام دانست و افزود: رهبری در رابطه با برجام، طی نامه‌ای به رئیس جمهور یک سری خطوط قرمز را مطرح کردند که اکثر آنها در عمل رعایت نشده است.
ایزدی اضافه کرد: برجام مشکلات ساختاری متعددی دارد و آمریکا از همین اشکالات به نفع خود استفاده کرده و در نهایت ما به وضعیت فعلی رسیده‌ایم که حرکت به سمت خسارت محض است.
وی افزود: خسارت محض این است که ما بر روی کاغذ امتیازات محدودی گرفته‌ایم اما در عمل، نه تنها امتیازی به ما داده نشده بلکه فشارها نیز بیشتر شده است.
* ادبیات ضدایرانی در قوانین آمریکایی‌ها بیشتر شده است
این استاد دانشگاه در ادامه به لایحه بودجه دفاعی آمریکا برای سال 2017 اشاره کرد و آن را حاوی ادبیات منفی نسبت به ایران دانست و با بیان اینکه مجلس سنا نیز این لایحه را تصویب خواهد کرد، گفت: رئیس‌جمهور آمریکا مجبور است این قانون را امضا کند چون اگر امضا نشود، بودجه ارتش آمریکا قطع خواهد شد.
ایزدی تصریح کرد: در این قانون، سیاست‌های ضدایرانی بسیاری لیست شده و واژه جعلی به جای خلیج فارس در آن به کار رفته و این ادبیات ضدایرانی چه در قوانین آمریکا و چه در کنگره این کشور در حال بیشتر شدن است.
وی اضافه کرد: حال این سوال پیش می‌آید که چرا زمانی که ما این همه امتیاز در برجام داده‌ایم، طرف مقابل به‌جای کاهش فشارها، در حال افزایش آن است؟
* سیاست دولت در تعامل با آمریکا شکست خورده است
این کارشناس مسایل بین‌الملل افزود: دوستان در دولت پروژه‌ای را آغاز کردند و گفتند می‌خواهیم با دنیا تعامل کنیم و منظور از تعامل با دنیا هم تعامل یا آمریکا بود اما برای بیان مستقیم این موضوع رودربایستی داشتند. در حال حاضر 2 سال و نیم است که این سیاست بدون کم و کاست اجرا شده ولی در عمل با شکست بزرگی مواجه شده است.
ایزدی گفت: ساختار تحریم‌ها سرجای خودش است و هرچند وقت یک‌بار هم تحریم جدیدی اعمال می‌شود. هر هفته مقامات آمریکایی بخشی از پول ایران را در جایی پیدا و مصادره می‌کنند، استفاده از ادبیات ضدایرانی افزایش پیدا کرده و اهانت به پاسپورت ایرانی بیشتر شده و خلیج فارس را هم خلیج عربی می‌نامند، این‌ها همه نشان‌دهنده این است که سیاست خارجی دولت در 2 سال و نیم گذشته موفق نبوده و با شکست مواجه شده است.
* آمریکا سیاست تحریم را حفظ می‌کند
وی خاطرنشان کرد: طرف آمریکایی احساس کرده که سیاست تحریم به‌خوبی جواب داده و الان می‌خواهد این سیاست را نه تنها نگه دارد بلکه افزایش هم بدهد. در ماه‌های بعد از برجام، 80 طرح جدید در کنگره آمریکا مطرح شده است که برخی از آنها مانند همین مورد اخیر -لایحه بودجه دفاعی- تصویب می‌شود و برخی هم در راه تصویب است.
* دولت در سیاست خارجی خود بازبینی کرده بعد به دوستان داخلی حمله کند
این استاد دانشگاه افزود: به نظر می‌رسد دولت باید یک بازبینی ریشه‌ای و عمیق نسبت به سیاست خارجی خود به ویژه در مقابل آمریکا داشته باشد بعد به دوستان داخلی خود حمله کند.
ایزدی ادامه داد: اگر آمریکایی‌ها در رابطه با برجام درست عمل می‌کردند، آن وقت می‌توانستیم بگوییم که ما شاهد نشانه‌هایی در تغییر رفتار خصمانه آنها هستیم و بعد به سراغ پرونده‌های دیگر برای مذاکره با آنها برویم تا ببینیم به نتیجه می‌رسیم یا نه.
وی افزایش سیاست‌های خصمانه آمریکا نسبت به ایران را نتیجه برجام دانست و افزود: بحث برجام 2 و 3 قطعا به نفع کشور نیست و تفکری هم که منجر به برجام یک شد، باید مورد بازبینی قرار بگیرد.
این کارشناس مسایل بین‌الملل اضافه کرد: آمریکایی‌ها کشورهای دنیا را به 2 دسته «دشمن» و «همسو و همراه» با خود تقسیم می‌کنند و همیشه به دنبال همسو کردن کشورهای دشمن هستند و در این مسیر هم تنها منافع خود را در نظر می‌گیرند.
ایزدی، پیروی از سیاست خارجی آمریکا را کاری نادرست عنوان کرد و دلیل آن را تضاد منافع ایران و آمریکا دانست و گفت: چند سال پیش، عده‌ای در کشور می‌گفتند که اگر با آمریکایی‌ها مذاکره کنیم آنها آدم‌های منطقی‌ای هستند و به نتیجه خواهیم می‌رسیم اما با تجربه مذاکره 2 سال و نیم اخیر، دیدیم که این تحلیل اشتباه بوده است.
وی ادامه داد: با توجه به این تجربه، نیازمند یک اجماع در کشور نسبت به آمریکا هستیم تا ببینیم آیا اوباما آدم باهوش و مودبی است یا بانی بسیاری از مشکلات کشور ما؟
* دولت در بیان اقدامات آمریکا شفافیت به خرج دهد
این استاد دانشگاه از دولتمردان خواست تا در بیان اقدامات دولت آمریکا شفافیت به خرج دهند و تصریح کرد: اینکه دولت مدام به دنبال توجیه عملکرد آمریکا و دفاع بی‌جهت و بدون دلیل از برجام است، قطعا در راستای منافع ملی نیست.
* هیچ راهی برای برقراری رابطه میان ایران و آمریکا وجود ندارد
ایزدی با تاکید بر اینکه هیچ راهی برای برقراری رابطه میان ایران و آمریکا وجود ندارد، گفت: این مشکلات به سادگی قابل حل نیست و کشور باید به سمتی برود که رابطه با آمریکا را فراموش کند.
وی با بیان اینکه کشور باید به سمت قدرت‌مند شدن در حوزه‌های نظامی و اقتصادی برود، افزود: تجربه نشان داده که این تفکر که مذاکره با آمریکا مشکلات اقتصادی ما را حل می‌کند، صحیح نیست. باید بدون توافق با آمریکایی‌ها کشور مسیر خود را ادامه دهد و قوی باشد.
این استاد دانشگاه در پایان تصریح کرد: باید کشور در حوزه نظامی قوی باشد تا دشمن طمع حمله به ما را نکند. ما باید در حوزه اقتصادی قوی باشیم تا طرف مقابل -بر خلاف احساسی که هم‌اکنون دارد که سیاست تحریم جواب می‌دهد- به این نتیجه برسد که سیاست تحریم اقتصادی در خصوص ایران دیگر کارایی ندارد.
وی ادامه داد: ما در حوزه نفت، بعد از برجام، فروش بیشتری داشتیم اما چون قیمت نفت کاهش پیدا کرده است، شاهد آن تأثیر مثبتی که باید بر اقتصاد داشته باشد نیستیم.
* نفت بیشتر می‌فروشیم و سود کمتر می‌بریم
ایزدی درخصوص دلایل کاهش قیمت نفت نیز اظهار داشت: یکی از دلایل این امر، افزایش ورود تولیدات نفت ایران به بازارهای جهانی پس از برجام است که این افزایش موجب پایین آمدن قیمت شده و در واقع ما اگرچه فروش بیشتری داشتیم اما سود کمتری عاید کشور می‌شود.
این استاد دانشگاه، دستاورد دیگر برجام را رفع شدن مشکلات مبادلات بانکی با برخی از بانک‌های کوچک دانست و افزود: همچنین از حدود 100 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران باید به کشور بازمی‌گشت، حدود 3 میلیارد بازگشته است و این 3 میلیارد در واقع 3 درصد از دارایی‌های ایران است که می‌توان به این موضوع نیز به عنوان یکی از دستاوردهای برجام اشاره کرد.
* تحریم‌ها لغو نشده است
ایزدی در عین حال تصریح کرد: البته هدف از مذاکرات این بود که ایران در حوزه هسته‌ای محدودیت‌هایی را بپذیرد و در مقابل، تحریم‌های هسته‌ای لغو شود اما این اتفاق نیفتاده است.
وی به اظهارات چند هفته قبل ولی‌الله سیف در آمریکا اشاره کرد و ادامه داد: اگر این اتفاق افتاده بود، رئیس بانک مرکزی نمی‌گفت که دستاورد برجام «هیچ» بوده است؛ این حرفی است که آقای سیف هم در نیویورک و هم در حال حاضر که در سفر اروپایی‌ست، بیان کرده است.
* تفاهم‌نامه با خارجی‌ها به مرحله قرارداد نمی‌رسد
این کارشناس مسایل سیاسی در بخش دیگری از گفتگو با فارس، بیشتر شدن رفت و آمد مقامات کشورهای مختلف به ایران را از دیگر دستاوردها و نکات مثبت برجام عنوان کرد و گفت: البته با این وجود هنوز مشکل اصلی حل نشده. مقامات خارجی می‌آیند و تفاهم‌نامه‌هایی هم امضا می‌شود اما خیلی از آنها به مرحله قرارداد نمی‌رسد.
ایزدی درخصوص اینکه چرا امکان ارتباطات مالی و بانکی هنوز وجود ندارد، تصریح کرد: آن فرمولی که در توافق ژنو مطرح شد تا ما در حوزه هسته‌ای، محدودیت‌هایی را بپذیریم و در مقابل تحریم‌ها، لغو شود هنوز اتفاق نیفتاده است.
* برجام دستاوردهای کوچکی داشته اما مشکل اصلی را حل نکرده است
وی با بیان اینکه برجام دستاوردهای کوچکی داشته اما مشکل اصلی را حل نکرده است، گفت: ما در ماه های آینده تغییر رئیس‌جمهور را خواهیم داشت و وقتی این مشکلات در زمان خود اوباما که این توافق را پذیرفته حل نشود، قطعا رئیس‌جمهور بعدی که بیاید چه ترامپ باشد، چه کلینتون و یا هر فرد دیگری، مشکلات افزایش خواهد یافت.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: اگر بخواهیم منصفانه به برجام نگاه کنیم این‌گونه نیست که برجام صفر بوده و هیچ دستاوردی نداشته اما قرار بود مشکل حل شود و هدف از مذاکرات نیز این بود که تحریم‌ها را برطرف کند. در غیر این صورت، اگر قرار نبود تحریم‌ها لغو شود، اصلا برای چه مذاکره کردیم؟
ایزدی خاطرنشان کرد: در حال حاضر در عمل ساختار بسیاری از تحریم‌ها سرجای خود است اما هم روی کاغذ و هم در عمل امتیازهای بسیار گسترده‌ای به طرف مقابل داده شده است.
وی ادامه داد: در قبال این موضوعات، امتیازاتی هم روی کاغذ گرفته شده اما در عمل تقریبا اینطور نیست.
* به سمت خسارت محض حرکت می‌کنیم
این کارشناس مسایل سیاسی، علت حل نشدن مشکلات را کارشکنی آمریکایی‌ها و تعریف نشدن سازوکار مناسب در اجرای برجام دانست و افزود: رهبری در رابطه با برجام، طی نامه‌ای به رئیس جمهور یک سری خطوط قرمز را مطرح کردند که اکثر آنها در عمل رعایت نشده است.
ایزدی اضافه کرد: برجام مشکلات ساختاری متعددی دارد و آمریکا از همین اشکالات به نفع خود استفاده کرده و در نهایت ما به وضعیت فعلی رسیده‌ایم که حرکت به سمت خسارت محض است.
وی افزود: خسارت محض این است که ما بر روی کاغذ امتیازات محدودی گرفته‌ایم اما در عمل، نه تنها امتیازی به ما داده نشده بلکه فشارها نیز بیشتر شده است.
* ادبیات ضدایرانی در قوانین آمریکایی‌ها بیشتر شده است
این استاد دانشگاه در ادامه به لایحه بودجه دفاعی آمریکا برای سال 2017 اشاره کرد و آن را حاوی ادبیات منفی نسبت به ایران دانست و با بیان اینکه مجلس سنا نیز این لایحه را تصویب خواهد کرد، گفت: رئیس‌جمهور آمریکا مجبور است این قانون را امضا کند چون اگر امضا نشود، بودجه ارتش آمریکا قطع خواهد شد.
ایزدی تصریح کرد: در این قانون، سیاست‌های ضدایرانی بسیاری لیست شده و واژه جعلی به جای خلیج فارس در آن به کار رفته و این ادبیات ضدایرانی چه در قوانین آمریکا و چه در کنگره این کشور در حال بیشتر شدن است.
وی اضافه کرد: حال این سوال پیش می‌آید که چرا زمانی که ما این همه امتیاز در برجام داده‌ایم، طرف مقابل به‌جای کاهش فشارها، در حال افزایش آن است؟
* سیاست دولت در تعامل با آمریکا شکست خورده است
این کارشناس مسایل بین‌الملل افزود: دوستان در دولت پروژه‌ای را آغاز کردند و گفتند می‌خواهیم با دنیا تعامل کنیم و منظور از تعامل با دنیا هم تعامل یا آمریکا بود اما برای بیان مستقیم این موضوع رودربایستی داشتند. در حال حاضر 2 سال و نیم است که این سیاست بدون کم و کاست اجرا شده ولی در عمل با شکست بزرگی مواجه شده است.
ایزدی گفت: ساختار تحریم‌ها سرجای خودش است و هرچند وقت یک‌بار هم تحریم جدیدی اعمال می‌شود. هر هفته مقامات آمریکایی بخشی از پول ایران را در جایی پیدا و مصادره می‌کنند، استفاده از ادبیات ضدایرانی افزایش پیدا کرده و اهانت به پاسپورت ایرانی بیشتر شده و خلیج فارس را هم خلیج عربی می‌نامند، این‌ها همه نشان‌دهنده این است که سیاست خارجی دولت در 2 سال و نیم گذشته موفق نبوده و با شکست مواجه شده است.
* آمریکا سیاست تحریم را حفظ می‌کند
وی خاطرنشان کرد: طرف آمریکایی احساس کرده که سیاست تحریم به‌خوبی جواب داده و الان می‌خواهد این سیاست را نه تنها نگه دارد بلکه افزایش هم بدهد. در ماه‌های بعد از برجام، 80 طرح جدید در کنگره آمریکا مطرح شده است که برخی از آنها مانند همین مورد اخیر -لایحه بودجه دفاعی- تصویب می‌شود و برخی هم در راه تصویب است.
* دولت در سیاست خارجی خود بازبینی کرده بعد به دوستان داخلی حمله کند
این استاد دانشگاه افزود: به نظر می‌رسد دولت باید یک بازبینی ریشه‌ای و عمیق نسبت به سیاست خارجی خود به ویژه در مقابل آمریکا داشته باشد بعد به دوستان داخلی خود حمله کند.
ایزدی ادامه داد: اگر آمریکایی‌ها در رابطه با برجام درست عمل می‌کردند، آن وقت می‌توانستیم بگوییم که ما شاهد نشانه‌هایی در تغییر رفتار خصمانه آنها هستیم و بعد به سراغ پرونده‌های دیگر برای مذاکره با آنها برویم تا ببینیم به نتیجه می‌رسیم یا نه.
وی افزایش سیاست‌های خصمانه آمریکا نسبت به ایران را نتیجه برجام دانست و افزود: بحث برجام 2 و 3 قطعا به نفع کشور نیست و تفکری هم که منجر به برجام یک شد، باید مورد بازبینی قرار بگیرد.
این کارشناس مسایل بین‌الملل اضافه کرد: آمریکایی‌ها کشورهای دنیا را به 2 دسته «دشمن» و «همسو و همراه» با خود تقسیم می‌کنند و همیشه به دنبال همسو کردن کشورهای دشمن هستند و در این مسیر هم تنها منافع خود را در نظر می‌گیرند.
ایزدی، پیروی از سیاست خارجی آمریکا را کاری نادرست عنوان کرد و دلیل آن را تضاد منافع ایران و آمریکا دانست و گفت: چند سال پیش، عده‌ای در کشور می‌گفتند که اگر با آمریکایی‌ها مذاکره کنیم آنها آدم‌های منطقی‌ای هستند و به نتیجه خواهیم می‌رسیم اما با تجربه مذاکره 2 سال و نیم اخیر، دیدیم که این تحلیل اشتباه بوده است.
وی ادامه داد: با توجه به این تجربه، نیازمند یک اجماع در کشور نسبت به آمریکا هستیم تا ببینیم آیا اوباما آدم باهوش و مودبی است یا بانی بسیاری از مشکلات کشور ما؟
* دولت در بیان اقدامات آمریکا شفافیت به خرج دهد
این استاد دانشگاه از دولتمردان خواست تا در بیان اقدامات دولت آمریکا شفافیت به خرج دهند و تصریح کرد: اینکه دولت مدام به دنبال توجیه عملکرد آمریکا و دفاع بی‌جهت و بدون دلیل از برجام است، قطعا در راستای منافع ملی نیست.
* هیچ راهی برای برقراری رابطه میان ایران و آمریکا وجود ندارد
ایزدی با تاکید بر اینکه هیچ راهی برای برقراری رابطه میان ایران و آمریکا وجود ندارد، گفت: این مشکلات به سادگی قابل حل نیست و کشور باید به سمتی برود که رابطه با آمریکا را فراموش کند.
وی با بیان اینکه کشور باید به سمت قدرت‌مند شدن در حوزه‌های نظامی و اقتصادی برود، افزود: تجربه نشان داده که این تفکر که مذاکره با آمریکا مشکلات اقتصادی ما را حل می‌کند، صحیح نیست. باید بدون توافق با آمریکایی‌ها کشور مسیر خود را ادامه دهد و قوی باشد.
این استاد دانشگاه در پایان تصریح کرد: باید کشور در حوزه نظامی قوی باشد تا دشمن طمع حمله به ما را نکند. ما باید در حوزه اقتصادی قوی باشیم تا طرف مقابل -بر خلاف احساسی که هم‌اکنون دارد که سیاست تحریم جواب می‌دهد- به این نتیجه برسد که سیاست تحریم اقتصادی در خصوص ایران دیگر کارایی ندارد.
