صراط: موضوع اسپانسرینگ در فوتبال ایران از زمانی که فوتبال حرفهای شد و اسپانسرها مجبور به تأمین صفر تا صدی بودجه تیمها شدند، مدتهاست به یک بحث همیشگی و داغ در بین رسانهها تبدیل شده هرچند که به نظر میرسد این ارتباط در خیلی از ابعاد بین باشگاهها و اسپانسرهایی که پیراهن تیمها را بیشتر به چشم یک روزنامه دیواری نگاه میکنند یکطرفه بوده و در این بین سود اصلی به جیب حامیان مالی این تیمها میرود.
چه بسا اندازه غیراستاندارد تبلیغات روی پیراهن تیمهای مختلف از تیم ملی فوتبال گرفته تا باشگاههای مطرحی مانند استقلال و پرسپولیس و ... در مقاطع مختلف وجهه زشتی را به این پیراهنها داده و باعث شده است که شکل و شمایل این پیراهنها زیبایی و نمای خود را از دست بدهد و بیشتر شبیه به روزنامههایی شود که روی جلد اصلی خود را تبلیغات وسیعی پُر کرده و به مخاطب ارائه میدهند.
از سوی دیگر بحث اسپانسر پوشاک باشگاهها نیز مدنظر است تا اسپانسرها به اندازه و تعداد مشخص بر روی لباسهای تیمهای مختلف لوگوی خود را درج کنند. این موضوع حتی مورد توجه فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا نیز قرار دارد تا جایی که با ایجاد قوانین مشخص، در این مورد الزاماتی نیز به وجود آمده است.
در این بین فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا مقرراتی دارد تحت مقررات عنوان وسایل بازیکنان هرچند که در ایران نیز آییننامه برگزاری مسابقات نیز به این موضوع پرداخته است.
این قوانین به طور مثال اندازه شماره پیراهنها 25 تا 35 سانتیمتر مشخص کرده و لوگوی فدراسیون کشورها نیز 100 سانتی مربع تعیین شده است یعنی قدری کوچکتر از کارتهای ملی. از سوی دیگر حتی برای نوارهای روی آستین لباسها نیز فیفا معتقد است که نباید عرض آنها از نیم سانتیمتر عبور کند. برای نوشتههای اسامی بازیکنان در پشت پیراهن سایز مصوب هفت و نیم سانتی متر به عنوان الزام مشخص شده است. حتی برای شمارههای روی شورت سایز مشخصی تعریف شده است.
به همین دلیل باید گفت که لباسهایی که توسط سازندهها تهیه میشود باید با این استاندارد مطابقت داشته باشد. البته فرض همه بر این است که شرکت های سازنده این استانداردها را در اختیار دارند و به هنگام تهیه لباس آن را اعمال میکنند.
در خصوص تبلیغات نیز قوانین خاصی بر روی لباسهای ملی وجود دارد به طوری که تبلیغات در مسابقات رسمی که نتیجه آن در جدول تاثیر دارد برای تیمهای ملی ممنوع است.
البته تبلیغات موضوع خاص خود را دارد. در بازیهای المپیک هرگز هیچ تبلیغی در کنار زمین نمیبینید اما در جامهای جهانی این تبلیغات وجود دارد و اسپانسرهای مسابقات، این تبلیغات را در کنار زمین نصب میکنند اما لباس بازیکنان از هرگونه تبلیغی در مسابقات رسمی مصون است اما در مسابقات دوستانه که نتایج آن در جدول لحاظ نمی شود تبلیغات ممنوع نیست.
از سوی دیگر بر روی لباسهای باشگاهی و ملی در مجموع بیش از 2 رنگ در لباس نمیتوان استفاده کرده اما روی همین لباسها در بحث باشگاهی و دیدارهای دوستانه ملی، بیشتر از 2 کالا نمیتوان تبلیغ کرد. این در حالی است که برای اندازه آن فیفا یا AFC قانون خاصی را تعریف نکرده ولی نباید نباید پیراهن بازیکن از حالت ورزشی خارج شده و بازیکن به یک تابلوی تبلیغاتی تبدیل شود.
تبلیغات پشت پیراهن نیز باید به گونهای باشد که شماره بازیکنان را نپوشاند و نباید مشابهتی بین اسپانسر لباس بازیکنان و اسپانسر لباس داوران وجود داشته باشد چون آن زمان شائبه ابطال تبانی ایجاد میشود.
همچنین فضای سمت چپ سینه برای قرارداد لوگوی ملی فدراسیونها باید خالی بماند به مفهوم این که نشانه بر قلب بازیکن قرار دارد. پس سمت چپ لباس نباید به تبلیغ شرکت سازنده لباس اختصاص پیدا کند. چون قداست بیشتری دارد و باید به تبلیغ لوگوی فدراسیون ملی کشورها احتصاص پیدا کند. اما فضای سمت راست پیراهن معمولاً به نشانه رسمی سازنده لباس اختصاص پیدا میکند.
اگر قرار است هم لوگو و هم پرچم ملی کشور درج شود باید پرچم ملی 25 سانتی متر مربع و نشان ملی فدراسیون 100 سانتیمتر مربع باشد.
تعداد لوگوها نیز بر روی لباسها طبق قانون فیفا مشخص است و نباید از یک تعداد مشخص بیشتر باشد.
شاید در این مقال حتی بتوان مقایسهای بین اسپانرینگ تیم ملی فوتبال ایران و باشگاه های استقلال و پرسپولیس با تیمهای مطرح جهان انجام داد. البته شاید این مقایسه از آنجایی که از لحاظ فنی نیز بین تیمهای وطنی با تیمهای مطرح خارجی، فاصله زیادی وجود دارد و مقایسه جالبی نیست همین امر شاید همین مقایسه تبلیغات بر روی پیراهنها در کشورهای مختلف را زیر سوال ببرد.
در این بین فیفا به اندازه تبلیغات بر بروی پیراهن تیمها ورود نکرده و قانون خاصی را مشخص نکرده است اما در هر صورت یک قانون نانوشته میگوید که باید در این بین زیبایی لباس و شأن بازیکن و باشگاه و حتی تیم ملی نیز رعایت شود.
این در حالی است ممکن است در صورت افراط در شکل و شمایل تبلیغات این موضوع به ضدتبلیغ برای اسپانسر فوق منجر شود چرا که امروز سطح دانش و آگاهی هواداران افزایش پیدا کرده و این امر در نهایت به ضرر اسپانسر فوق تبدیل خواهد شد.
در زیر قوانین فیفا درباره لباس بازیکنان را در زیر میبینید:
در زیر عکسهایی از تبلیغات نمونههای وطنی که شکل و شمایل لباس را از زیبایی و فرم انداخته است را مشاهده میکنید:
نمونه لباسهای خارجی که خبری از طرحهای عجیب و غریب بر روی آن نیست را در زیر میبینید: (این در حالی است که به ندرت روی لباس تیمهای ملی در تمرینات شاهد تبلیغات هستیم اما اگر هم تبلیغی باشد با اندازهای استاندارد و متناسب این تبلیغات بر روی پیراهن ها درج شده و هیچگاه زیبایی و شأن لباس را زیر سؤال نبرده و چه بسا درج آن با طراحی خاص توانسته به زیبایی لباس نیز کمک کند.)