صراط: فارس در تحلیلی نوشت: عباس کیارستمی کارگردان سینمای ایران که علاوه بر فیلمسازی در هنر عکاسی و نقاشی نیز دستی داشت. او چندین نمایشگاه آثار در ایران برپا کرد «دیوار» عنوان یکی از نمایشگاه های این هنرمند بود. دیوارهای کیارستمی، قاب‌های تصویری که یک پنجره قدیمی می‌دهد. همانگونه که در آثار سینمایی‌اش شاهد این قاب‌ها بودیم. توجه به جلوه‌های زیبای پیرامون و طبیعت گرایی، نقطه مشترک آثار کیارستمی است.
غالباً فیلمسازان بزرگ فلسفه‌ای می‌آفرینند و از آن پیروی می‌کنند قاب جهان‌بینی کیارستمی به گونه ای بی‌شباهت به دیگران بود و برخی از فیلمسازان وقتی موفقیت های آثار او را در جهان می‌دیدند به پیروی و تقلید از او پرداختند او در آثارش آزادی، زندگی، تحرک، از خود بیگانگی و گریز از جامعه را مورد توجه قرار می‌داد و زیربنای فکری فیلم های او را این گزینه ها تشکیل می‌داد اما پیروانش بیشتر به نگاه اجتماعی او توجه کردند و با نمایش تلخی‌های و سیاهی‌ها، خود را به جشنواره‌ها کشاندند.
کیارستمی برخلاف فیلمسازان دیگر در کارنامه خود فیلم سفارشی نیز ساخته است ABC یک فیلم سفارشی برای مرکزی است که با بیماری ایدز مبارزه می کرد ساخته شد، تا دعوت‌نامه‌ای باشد برای یاری و کمک مردم به بازماندگان و مخصوصا کودکان به جامانده در کشور اوگاندا از بیماری ایدز.
برخلاف پیروانش که به سفارش شرکت های فیلمسازی هالیوودی فیلمی (فصل کرگدن) با مضمون سیاسی و ضدایرانی ساختند.
پیشی گرفتن فرم بر محتوا
کیارستمی در تمام آثارش تجربه گرا است و از آن ابایی ندارد. گاهی این نگاه تجربه‌گرا را با رویکرد اجتماعی همراه می کند اما هیچ گاه فیلم هایش به سمت نگاه تلخ و بزرگ نمایی معضلات در جامعه نرفت. اگر نگاه دقیقی به آثار او داشته باشیم خواهیم دید همیشه فرم نسبت به محتوا پیشی می گیرد و همین امر باعث شد مخاطب ایرانی ارتباط چندانی با فیلم های کارگردان برقرار نکند حتی با فیلم «شیرین» که با حضور چهره‌ها و ادای دینی به سینما وعوامل آن ساخته شد هم در جذب مخاطب موفق نبود. این فیلم تنها فیلم کیارستمی به شمار می آید که پایان تراژیک داشت اما باز هم مخاطب نتوانست با آن همراه شود و برخی از مخاطبین ابراز ناراحتی خود را از دیدن فیلم با شکستن شیشه سالن سینما و درخواست عودت پول بلیط بیان کردند.
واکنش متفاوت مخاطبان به فیلم «شیرین»
کیارستمی در جایی عنوان می کند که برای ساخت «شیرین» زحمت فراوان کشیده است اما واکنش مخاطبان برای تماشای تلاش فیلمساز حکایت دیگری دارد. واکنش مخاطب ایرانی با برخی مخاطبان خارجی نزدیک بود، نمایش فیلم در جشنواره‌های مختلف یکی از بحث برانگیزترین اتفاقات سالهای اخیر سینمای ایران بود. «شیرین» در زمان نمایش خود در جشنواره ونیز با واکنش تند برخی تماشاگران مواجه شد تماشاگران حاضر در جشنواره فیلم ونیز فیلم وی را اثری خسته‌کننده توصیف و اظهار کردند که برای تماشای آن پول خود را دور ریخته اند.
خبرگزاری رویترز درآن زمان نوشت: درحالی‌که منتقدین و کارشناسان فیلم پس از نمایش فیلم «شیرین» در بخش خارج از مسابقه، واکنش تقریبا مهربانانه‌ای به جدیدترین ساخته «کیارستمی» داشتند، اما تماشاگران حاضر در ونیز این فیلم را به باد انتقاد گرفتند.
خارج از محل برگزاری یک تابلوی اعلانات تهیه شد با عنوان «پول ما را برگردانید» که تماشاگران با نوشتن جملاتی کوتاه، واکنش خود را به فیلم‌های نمایش داده شده نشان می دادند که اغلب با یادداشت‌هایی تند همراه است.
رویترز گزارش داد، در این تابلو، فیلم «شیرین» بیش از دیگر فیلم‌های تاکنون نمایش داده شده در جشنواره ونیز مورد انتقاد قرار گرفته است اما همین فیلم به گزارش گاردین با استقبال ادینبورگ مواجه شد و گفت: «این فیلم یک اثر ابتکاری و خلاقانه است».
فیلمسازی فردگرا که مخاطب را به تجربه گرایی ترجیح نداد
کیارستمی را نباید با هم‌نسلانش قیاس کنیم. او فیلمی را برای تماشاگر به آن معنای همیشگی نساخته بلکه کوشش او تنها در مسیری خلاصه می‌شود که به تجربه‌گرایی خود پاسخ بگوید و دراین راستا برای بالا بردن ظرفیت سینما نیز تلاش کرد شاید از این باب بتوان گفت او فیلمسازی فردگرا است. در شرایطی که بسیاری از فیلمسازان بر این عقیده هستند که سینما بدون مخاطب معنایی ندارد. او به دنبال توجه به منتقدان و مخاطبان و نگاهشان به اثرش نبود او به دنبال تجربه کردن در سینما بود به همین خاطر آثارش مورد توجه مخاطب قرار نگرفت. آثارش را باید با قاب دید خودش و تفکر حاکم بر فیلم مورد توجه قرارداد واگرنه اگر هر بیننده‌ای بدون شناخت از کیارستمی آثارش را ببیند، قاب تصویرش را درک نمی کند. معماری آثار کیارستمی به گونه ای نبود که هیچ گاه از بدبختی و فلاکت جامعه برای دریافت جایزه بهره ببرد و هیچ گاه مخاطب سینما را به تجربه گرایی خود ترجیح نداد.این در شرایطی بود که بسیاری از دنباله روهای فلسفه فیلمسازی کیارستمی بدون توجه به تفکر حاکم بر آثار او با توجه به تلخی ها و ناکامی های برخی از افراد در جامعه تشویق های جهانی برای خود مهیا کردند.
فیلمساز علاقمند به وطن
عباس کیارستمی به گواه فیلم هایش هیچ گاه فیلمساز سیاسی نبود و از اظهار نظر در این خصوص پرهیز می کرد خبرنگار لوموند بعد از دریافت نخل طلا، سعی کرده بود اظهار‌نظر سیاسی از این کارگردان برنده نخل طلا بگیرد؛ اما «عباس کیارستمی» تنها به بیان این جملات اکتفا کرد: «چیزی که می‌توانم بگویم این است که قصد دارم به کشورم برگردم و بازهم آنجا فیلم بسازم؛ من یک شهروند ایرانی ام که همه فیلم‌هایم را آنجا ساخته‌ام. در هر شرایطی من حرفه‌ام را کنار نمی گذارم. او از فیلمسازان علاقمند به وطن بود.
غالباً فیلمسازان بزرگ فلسفه‌ای می‌آفرینند و از آن پیروی می‌کنند قاب جهان‌بینی کیارستمی به گونه ای بی‌شباهت به دیگران بود و برخی از فیلمسازان وقتی موفقیت های آثار او را در جهان می‌دیدند به پیروی و تقلید از او پرداختند او در آثارش آزادی، زندگی، تحرک، از خود بیگانگی و گریز از جامعه را مورد توجه قرار می‌داد و زیربنای فکری فیلم های او را این گزینه ها تشکیل می‌داد اما پیروانش بیشتر به نگاه اجتماعی او توجه کردند و با نمایش تلخی‌های و سیاهی‌ها، خود را به جشنواره‌ها کشاندند.
کیارستمی برخلاف فیلمسازان دیگر در کارنامه خود فیلم سفارشی نیز ساخته است ABC یک فیلم سفارشی برای مرکزی است که با بیماری ایدز مبارزه می کرد ساخته شد، تا دعوت‌نامه‌ای باشد برای یاری و کمک مردم به بازماندگان و مخصوصا کودکان به جامانده در کشور اوگاندا از بیماری ایدز.
برخلاف پیروانش که به سفارش شرکت های فیلمسازی هالیوودی فیلمی (فصل کرگدن) با مضمون سیاسی و ضدایرانی ساختند.
پیشی گرفتن فرم بر محتوا
کیارستمی در تمام آثارش تجربه گرا است و از آن ابایی ندارد. گاهی این نگاه تجربه‌گرا را با رویکرد اجتماعی همراه می کند اما هیچ گاه فیلم هایش به سمت نگاه تلخ و بزرگ نمایی معضلات در جامعه نرفت. اگر نگاه دقیقی به آثار او داشته باشیم خواهیم دید همیشه فرم نسبت به محتوا پیشی می گیرد و همین امر باعث شد مخاطب ایرانی ارتباط چندانی با فیلم های کارگردان برقرار نکند حتی با فیلم «شیرین» که با حضور چهره‌ها و ادای دینی به سینما وعوامل آن ساخته شد هم در جذب مخاطب موفق نبود. این فیلم تنها فیلم کیارستمی به شمار می آید که پایان تراژیک داشت اما باز هم مخاطب نتوانست با آن همراه شود و برخی از مخاطبین ابراز ناراحتی خود را از دیدن فیلم با شکستن شیشه سالن سینما و درخواست عودت پول بلیط بیان کردند.
واکنش متفاوت مخاطبان به فیلم «شیرین»
کیارستمی در جایی عنوان می کند که برای ساخت «شیرین» زحمت فراوان کشیده است اما واکنش مخاطبان برای تماشای تلاش فیلمساز حکایت دیگری دارد. واکنش مخاطب ایرانی با برخی مخاطبان خارجی نزدیک بود، نمایش فیلم در جشنواره‌های مختلف یکی از بحث برانگیزترین اتفاقات سالهای اخیر سینمای ایران بود. «شیرین» در زمان نمایش خود در جشنواره ونیز با واکنش تند برخی تماشاگران مواجه شد تماشاگران حاضر در جشنواره فیلم ونیز فیلم وی را اثری خسته‌کننده توصیف و اظهار کردند که برای تماشای آن پول خود را دور ریخته اند.
خبرگزاری رویترز درآن زمان نوشت: درحالی‌که منتقدین و کارشناسان فیلم پس از نمایش فیلم «شیرین» در بخش خارج از مسابقه، واکنش تقریبا مهربانانه‌ای به جدیدترین ساخته «کیارستمی» داشتند، اما تماشاگران حاضر در ونیز این فیلم را به باد انتقاد گرفتند.
خارج از محل برگزاری یک تابلوی اعلانات تهیه شد با عنوان «پول ما را برگردانید» که تماشاگران با نوشتن جملاتی کوتاه، واکنش خود را به فیلم‌های نمایش داده شده نشان می دادند که اغلب با یادداشت‌هایی تند همراه است.
رویترز گزارش داد، در این تابلو، فیلم «شیرین» بیش از دیگر فیلم‌های تاکنون نمایش داده شده در جشنواره ونیز مورد انتقاد قرار گرفته است اما همین فیلم به گزارش گاردین با استقبال ادینبورگ مواجه شد و گفت: «این فیلم یک اثر ابتکاری و خلاقانه است».
فیلمسازی فردگرا که مخاطب را به تجربه گرایی ترجیح نداد
کیارستمی را نباید با هم‌نسلانش قیاس کنیم. او فیلمی را برای تماشاگر به آن معنای همیشگی نساخته بلکه کوشش او تنها در مسیری خلاصه می‌شود که به تجربه‌گرایی خود پاسخ بگوید و دراین راستا برای بالا بردن ظرفیت سینما نیز تلاش کرد شاید از این باب بتوان گفت او فیلمسازی فردگرا است. در شرایطی که بسیاری از فیلمسازان بر این عقیده هستند که سینما بدون مخاطب معنایی ندارد. او به دنبال توجه به منتقدان و مخاطبان و نگاهشان به اثرش نبود او به دنبال تجربه کردن در سینما بود به همین خاطر آثارش مورد توجه مخاطب قرار نگرفت. آثارش را باید با قاب دید خودش و تفکر حاکم بر فیلم مورد توجه قرارداد واگرنه اگر هر بیننده‌ای بدون شناخت از کیارستمی آثارش را ببیند، قاب تصویرش را درک نمی کند. معماری آثار کیارستمی به گونه ای نبود که هیچ گاه از بدبختی و فلاکت جامعه برای دریافت جایزه بهره ببرد و هیچ گاه مخاطب سینما را به تجربه گرایی خود ترجیح نداد.این در شرایطی بود که بسیاری از دنباله روهای فلسفه فیلمسازی کیارستمی بدون توجه به تفکر حاکم بر آثار او با توجه به تلخی ها و ناکامی های برخی از افراد در جامعه تشویق های جهانی برای خود مهیا کردند.
فیلمساز علاقمند به وطن
عباس کیارستمی به گواه فیلم هایش هیچ گاه فیلمساز سیاسی نبود و از اظهار نظر در این خصوص پرهیز می کرد خبرنگار لوموند بعد از دریافت نخل طلا، سعی کرده بود اظهار‌نظر سیاسی از این کارگردان برنده نخل طلا بگیرد؛ اما «عباس کیارستمی» تنها به بیان این جملات اکتفا کرد: «چیزی که می‌توانم بگویم این است که قصد دارم به کشورم برگردم و بازهم آنجا فیلم بسازم؛ من یک شهروند ایرانی ام که همه فیلم‌هایم را آنجا ساخته‌ام. در هر شرایطی من حرفه‌ام را کنار نمی گذارم. او از فیلمسازان علاقمند به وطن بود.
