صراط: روزنامه آرمان امروز پنجشنبه 95/5/7 گفت و گویی با سیدفاضل موسوی فعال سیاسی اصلاح طلب و نماینده ادوار مجلس انجام داده که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
چرا دلواپسان طی ۳ سال فعالیت دولت تنها به کارشکنی در مسیر حرکت روحانی و مردانش پرداختند؟
دو دلیل دارد؛ دلیل نخست اینکه دلواپسان در دو انتخابات ۹۲ و ۹۴ شکست بزرگی را متقبل شدند و تقریبا به انزوا رفتند. دلیل دوم به خاطر این است که میخواهند آقای روحاانی از حامیان اصلی خودش فاصله بگیرد، یعنی باجخواهی کنند و با فشار حاصله به دولت، روحانی را وادار کنند تا فاصله خودش با اصلاحطلبان را زیاد کند.
برخی معتقدند دولت در یک انفعال سیاسی بهسر میبرد. موافق این ادعا هستید؟
واقعیت این است که دولت بعد از جریان برجام و یکسری امور ارزشمند در حوزههای دیگر، هنوز از لاک موضوع برجام بیرون نیامده است. یکی از مسائل کشور اجرای برجام بود اما دهها مساله جدی دیگری هم در کشور وجود دارد. برخی بخشهای دولت آن چنان پیگیر تعهدات آقای روحانی نیستند که باید به طور جدی پیگیر آنها شوند. ما باید با مسائل صادقانه برخورد کنیم. بهعنوان مثال قبل از برجام سایه شومی بر سر کشور وجود داشت و برخی حتی احتمال آغاز درگیری و جنگ از سوی دشمنان به بهانه فعالیت های هستهای را میدادند. مسیر گذشته مسیر خطرناکی بود و پس از تایید رهبری و دستورات رئیسجمهور کشور توانست از خطر بزرگی نجات پیدا کند. اکنون اما دولت باید واقع بین باشد و فراموش نکند برجام یکی از دهها مسائلی بود که ایران با آن روبه رو بوده و هست. دولت یازدهم متاسفانه کم تحرک است اما میتواند در همین فرصت باقیمانده با یک ترمیم قابل قبول نه زیاد و نه کم، با استفاده از اختیارات قانونی خود به رفع نیازهای جدی مردم بپردازد و قدم های مهمی بردارد. موضوع دیگر بحث ارتباط دولت با حامیان خود است که بسیار محدود تعریف میشود و متاسفانه در برخی موارد این ارتباط قطع شده است. بنابراین لازم است که شخص رئیسجمهور و سایر بخشهای دولت ارتباط خود را با مردم افزایش دهند و کمک کنند تا کشور از رکود خارج شود که این موضوع یک شوخی نیست چرا که رکود، کمرشکن شده است. به هر بهانهای نباید تورم را کنترل کنیم اما کنترل تورم خوب است البته به شرطی که رکود کمرشکن را به کشور تحمیل نکند. باید برای رکود، فکری کرد و به باور من این ظرفیت در آقای روحانی و حامیانش وجود دارد که بتوانند بر رکود غلبه کنند به شرط اینکه این اراده در دولت یازدهم و وزرای دولت باشد که همین امر میتواند به آقای رئیسجمهور کمک کند.
اشاره داشتید که رئیسجمهور ارتباطش را با برخی حامیان خود محدود کرده است. بزرگانی از جمله آیتا... هاشمی برای برطرف کردن این فاصله چه نقشی میتوانند داشته باشند؟
سکان اداره اجرایی کشور با تایید و حمایت آیت ا... هاشمی و آیت ا... سید حسن آقای خمینی و رئیس دولت اصلاحات به حسن روحانی سپرده شد. بنابراین آقای روحانی باید خودش بخواهد که فاصله کم شود و این اراده را داشته باشد که بر اختلافات و القائات مخالفان فائق آید. آقای روحانی باید از آیات هاشمی و سیدحسن خمینی و رئیس دولت اصلاحات بخواهد، به او کمک کنند اما بار دیگر تاکید میشود مهمتر از همه اراده آقای روحانی است. اگر او بخواهد این اتفاق را در روزهای پایانی انتخابات انجام دهد، جفایی در حق حامیانش کرده است و این موضوع را مد نظر داشته باشد که گل زدن در دقیقه ۹۰ سخت است. در اینجا لازم است اشاره کنم که ۶ الی ۷ نفر از درون اصلاحطلبان خودشان را برای ورود به انتخابات ریاستجمهوری آماده میکنند و البته مجموعه اصلاحات هنور تصمیم نگرفته است بلکه آنها به صورت انفرادی تمایل دارند وارد این عرصه شوند. آقای روحانی باید قبل از اینکه کار از کار بگذرد، کار را موکول به دقیقه ۹۰ نکند. این توانایی در شخص آقای روحانی وجود دارد که در یک گفتوگوی منطقی در چارچوب منافع ملی وارد شود تا بتواند غائله را قبل از اینکه به شرایط حاد برسد ختم کند.
اشاره داشتید که چند نفر از اصلاحطلبان مایل به حضور در انتخابات ریاستجمهوری هستند. این حضور یک تسویه حساب سیاسی است؟
واقعیت این است که اصلاحطلبان امروز از لحاظ سیاسی پختهتر شدهاند و به دنبال تسویه حساب نیستند اما حرکتهای دولت بعضی مواقع به جریان اصلاحطلبان لطماتی وارد کرده است . اصلاحطلبان امروز بسیار پختهتر از سال ۸۴ هستند و می دانند در موقعیت های مختلف چه تصمیماتی اتخاذ کنند.
یکی از راهکارهای خروج از این شرایط تغییر کابینه و وزرا نیست؟
اقای روحانی به یک خانه تکانی جدی احتیاج دارد. در گذشته هم اعلام کردم ۵ نفر از وزرا که بنا به دلایلی عملکرشان در راستای تضعیف دولت بود که یک شوخی نیست و باید جدی گرفته شود. هر شخصی که به اندازه یک سر سوزن دلش برای ایرا ن میتپد، میداند حداقل ۵ وزیر ضعیف هستند و نتوانستند انتظارات را محقق کنند که تبعات عملکرد ضعیف آنها گریبانگیر کشور خواهد شد.
پس از انتخابات ۹۲ شایعه اختلاف میان آقای روحانی و عارف بارها مطرح شد. واقعیت چیست؟
بحث اقای عارف را اینگونه مطرح نکنید که میان او و رئیسجمهور اختلافی وجود دارد. فداکاری که اقای عارف انجام داد فوقالعاده بود و احتمال این فداکاری درباره افراد دیگر بسیار پایین است. زمانی که اقای عارف به مجلس راه پیدا کرد، انتظار داشت که دولت موضع بیطرفانه داشته باشد چون خود آقای لاریجانی در لیست امید حضور داشت. حداقل مصلحت اندیشی، جوانمردی و صداقت حکم میکرد دولت بیطرف عمل کند ولی برخی میگویند دولت بیشترین لابی را به نفع لاریجانی انجام داد. به اقای لاریجانی احترام میگذاریم ولی این حق اصلاحطلبان و لیست امید و زحمتی نبود که آن مجموعه کشیده بودند چون در غیر اینصورت امکان داشت نتیجه دیگری رقم بخورد. در نهایت انتظار این کم لطفیها را در حق آقای عارف نداشتیم.
با توجه به مواردی که اشاره کردید، رفتار آقای عارف در بهار ۹۶ چگونه خواهد بود؟
آقای عارف، شخصیتی اخلاقی، منطقی و علمی است اما پیش بینی رفتار ایشان نسبت به شرایطی مانند پایبندی طرف مقابل به موضوعاتی که اشاره شد، بستگی خواهد داشت. آقای عارف خیلی قابل پیش بینی است که ثابتکننده اخلاق، و رفتار و بردباری اوست. اگر از سوی برخی رفتارهای خارج از قاعده مشاهده شود، آقای عارف یا هر شخصی میتواند تصمیماتی به غیر از آنچه اتخاذ کند که تاکنون شاهد بودیم.
اعتماد مردم به لیست امید و رای دادن به آن به خاطر رضایت مردم از عملکرد دولت بود؟
لیست امید به دولت منتسب نبود ولی چون جریانی مرتبط با دولت بود، در داخل لیست مشترک بودند و یک مجموعه از نزدیکان دولت که ۶ نفر هم بیشتر نبودند، در این لیست حضور پیدا کردند ولی به لحاظ اینکه اصلاحطلبان، به دولت کمک کرده بودند در مقاطع مختلف از آنها حمایت جدی میکردند. از نظر مردم هم اینگونه بود که دولت کنار لیست امید است، یعنی دولت و لیست امید همسو هستند.
شما سابقه نمایندگی هم در کارنامه خود دارید. مسیر حرکت فراکسیون امید را چطور ارزیابی میکنید و تصور میکنید بدون مشکل به پایان راه خواهد رسید؟
برخی از آنها که قرار بود لیست امید را در مجلس مدیریت کنند، از پختگی لازم در حوزه مجلس برخوردار نبودند هر چند شاید در حوزههای دیگر کارآمد باشند اما در حوزه مجلس از جمله یارگیری، فراکسیونها و برخی مسائل دیگر از پختگی لازم برخوردار نبودند و این، یک واقعیت است. لیست امید چه بخواهد و چه نخواهد، آبرو و حیاتش در گرو نتیجهای است که به جامعه ارائه میکند. به لیست امید معامله گرایانه هم نگاه شود، اگر از خودش یادگاریهای درست و موثری در طول ۴ سال به جای نگذارد، قطعا از چشم مردم خواهد افتاد. بنابراین باید تمام تلاششان را بکنند. البته دوستان خارج از مجلس حتما کمکهای ویژه خواهند کرد و فراکسیون امید از این کمکها استقبال خواهد کرد. فراکسیون امید با یک بازسازی و رفتار بسیار قاعدهمند باید بتواند نتیجه مطلوبی داشته باشد.
لیست امید تا چه اندازه از خارج مجلس اداره میشود؟
اگر هدایت میشد، چنین اتفاقاتی رخ نمیداد. متاسفانه هدایت نشد. در حال حاضر حدود هزار و صد نماینده ادوار هستند که حدود ۴۰۰ نفر از آنها از دوستان اصولگرا یا مستقل هستند و ما بقی به جریان اصلاحطلبان تعلق دارند که پتانسیل عظیمی است. اگر به اندازه یک سر سوزن از بیرون هدایت میشد قطعا اتفاقات دیگری را شاهد بودیم؛ اگر آنها به دیدگاهها و نظرات نمایندگان ادوار و دلسورانی که برای پیروزی لیست امید تلاش کرده بودند، تمکین میکردند، قطعا نتیجه مطلوبتری میگرفتند.
به عنوان سوال آخر تصور میکنید جامعه هم همان نگاه را به برجام دارد که دولتمردان دارند؟
برجام یک واقعیتی است که در یک مقطع سیاسی رخ داد و توانست سایه خطرناکی را از سر کشور حذف کند که کار بسیار ارزشمندی بود اما نباید برجام را فقط در همان قالب ارزیابی کرد بلکه تحلیل برجام بسیار پیچیده است و مدیریت قوی در تمام بخشها لازم دارد که ظاهرا در دولت یازدهم توانایی اتصال دادن بخشهای مختلف پازل وجود ندارد. باید بپذیریم که شکم گرسنه، غذا میخواهد، جوان پر انرژی کار میخواهد و همه اینها را اقتصاد میتواند مدیریت کند. متاسفانه مجموعههای اقتصادی، سیاسی واجتماعی دولت دراین موضوع بسیار ضعیف عمل میکنند و ناتوان هستند. به عبارتی بهروز نیستند، جسارت ندارند و نمیتوانند از خودشان هزینه کنند، طرح بدهند و بروند سینه سپر کنند. برخی از دولتمردان دچار روزمرگی شدهاند. از سوی دیگر مردم چون مشکلات عدیدهای دارند، از برجام بسیار استقبال کردند و منتظر نتایج برجام هم بودند منتهی نتیجه امروز و فردا کردنهای دولت این شده است که تصور شود دولت سر کلاف را گم کرده است و در همین شرایط مردم هم دچار روزمرگی شدهاند که امروز چه میشود یا فردا چه خواهد شد. در حوزههای مختلف، در صنایع و در جاهای دیگر رکود جدی وجود دارد و اگر بخواهیم در برخی از حوزهها وارد شویم، برخی از آنها آینده خوبی برای کشور نخواهند داشت.
چرا دلواپسان طی ۳ سال فعالیت دولت تنها به کارشکنی در مسیر حرکت روحانی و مردانش پرداختند؟
دو دلیل دارد؛ دلیل نخست اینکه دلواپسان در دو انتخابات ۹۲ و ۹۴ شکست بزرگی را متقبل شدند و تقریبا به انزوا رفتند. دلیل دوم به خاطر این است که میخواهند آقای روحاانی از حامیان اصلی خودش فاصله بگیرد، یعنی باجخواهی کنند و با فشار حاصله به دولت، روحانی را وادار کنند تا فاصله خودش با اصلاحطلبان را زیاد کند.
برخی معتقدند دولت در یک انفعال سیاسی بهسر میبرد. موافق این ادعا هستید؟
واقعیت این است که دولت بعد از جریان برجام و یکسری امور ارزشمند در حوزههای دیگر، هنوز از لاک موضوع برجام بیرون نیامده است. یکی از مسائل کشور اجرای برجام بود اما دهها مساله جدی دیگری هم در کشور وجود دارد. برخی بخشهای دولت آن چنان پیگیر تعهدات آقای روحانی نیستند که باید به طور جدی پیگیر آنها شوند. ما باید با مسائل صادقانه برخورد کنیم. بهعنوان مثال قبل از برجام سایه شومی بر سر کشور وجود داشت و برخی حتی احتمال آغاز درگیری و جنگ از سوی دشمنان به بهانه فعالیت های هستهای را میدادند. مسیر گذشته مسیر خطرناکی بود و پس از تایید رهبری و دستورات رئیسجمهور کشور توانست از خطر بزرگی نجات پیدا کند. اکنون اما دولت باید واقع بین باشد و فراموش نکند برجام یکی از دهها مسائلی بود که ایران با آن روبه رو بوده و هست. دولت یازدهم متاسفانه کم تحرک است اما میتواند در همین فرصت باقیمانده با یک ترمیم قابل قبول نه زیاد و نه کم، با استفاده از اختیارات قانونی خود به رفع نیازهای جدی مردم بپردازد و قدم های مهمی بردارد. موضوع دیگر بحث ارتباط دولت با حامیان خود است که بسیار محدود تعریف میشود و متاسفانه در برخی موارد این ارتباط قطع شده است. بنابراین لازم است که شخص رئیسجمهور و سایر بخشهای دولت ارتباط خود را با مردم افزایش دهند و کمک کنند تا کشور از رکود خارج شود که این موضوع یک شوخی نیست چرا که رکود، کمرشکن شده است. به هر بهانهای نباید تورم را کنترل کنیم اما کنترل تورم خوب است البته به شرطی که رکود کمرشکن را به کشور تحمیل نکند. باید برای رکود، فکری کرد و به باور من این ظرفیت در آقای روحانی و حامیانش وجود دارد که بتوانند بر رکود غلبه کنند به شرط اینکه این اراده در دولت یازدهم و وزرای دولت باشد که همین امر میتواند به آقای رئیسجمهور کمک کند.
اشاره داشتید که رئیسجمهور ارتباطش را با برخی حامیان خود محدود کرده است. بزرگانی از جمله آیتا... هاشمی برای برطرف کردن این فاصله چه نقشی میتوانند داشته باشند؟
سکان اداره اجرایی کشور با تایید و حمایت آیت ا... هاشمی و آیت ا... سید حسن آقای خمینی و رئیس دولت اصلاحات به حسن روحانی سپرده شد. بنابراین آقای روحانی باید خودش بخواهد که فاصله کم شود و این اراده را داشته باشد که بر اختلافات و القائات مخالفان فائق آید. آقای روحانی باید از آیات هاشمی و سیدحسن خمینی و رئیس دولت اصلاحات بخواهد، به او کمک کنند اما بار دیگر تاکید میشود مهمتر از همه اراده آقای روحانی است. اگر او بخواهد این اتفاق را در روزهای پایانی انتخابات انجام دهد، جفایی در حق حامیانش کرده است و این موضوع را مد نظر داشته باشد که گل زدن در دقیقه ۹۰ سخت است. در اینجا لازم است اشاره کنم که ۶ الی ۷ نفر از درون اصلاحطلبان خودشان را برای ورود به انتخابات ریاستجمهوری آماده میکنند و البته مجموعه اصلاحات هنور تصمیم نگرفته است بلکه آنها به صورت انفرادی تمایل دارند وارد این عرصه شوند. آقای روحانی باید قبل از اینکه کار از کار بگذرد، کار را موکول به دقیقه ۹۰ نکند. این توانایی در شخص آقای روحانی وجود دارد که در یک گفتوگوی منطقی در چارچوب منافع ملی وارد شود تا بتواند غائله را قبل از اینکه به شرایط حاد برسد ختم کند.
اشاره داشتید که چند نفر از اصلاحطلبان مایل به حضور در انتخابات ریاستجمهوری هستند. این حضور یک تسویه حساب سیاسی است؟
واقعیت این است که اصلاحطلبان امروز از لحاظ سیاسی پختهتر شدهاند و به دنبال تسویه حساب نیستند اما حرکتهای دولت بعضی مواقع به جریان اصلاحطلبان لطماتی وارد کرده است . اصلاحطلبان امروز بسیار پختهتر از سال ۸۴ هستند و می دانند در موقعیت های مختلف چه تصمیماتی اتخاذ کنند.
یکی از راهکارهای خروج از این شرایط تغییر کابینه و وزرا نیست؟
اقای روحانی به یک خانه تکانی جدی احتیاج دارد. در گذشته هم اعلام کردم ۵ نفر از وزرا که بنا به دلایلی عملکرشان در راستای تضعیف دولت بود که یک شوخی نیست و باید جدی گرفته شود. هر شخصی که به اندازه یک سر سوزن دلش برای ایرا ن میتپد، میداند حداقل ۵ وزیر ضعیف هستند و نتوانستند انتظارات را محقق کنند که تبعات عملکرد ضعیف آنها گریبانگیر کشور خواهد شد.
پس از انتخابات ۹۲ شایعه اختلاف میان آقای روحانی و عارف بارها مطرح شد. واقعیت چیست؟
بحث اقای عارف را اینگونه مطرح نکنید که میان او و رئیسجمهور اختلافی وجود دارد. فداکاری که اقای عارف انجام داد فوقالعاده بود و احتمال این فداکاری درباره افراد دیگر بسیار پایین است. زمانی که اقای عارف به مجلس راه پیدا کرد، انتظار داشت که دولت موضع بیطرفانه داشته باشد چون خود آقای لاریجانی در لیست امید حضور داشت. حداقل مصلحت اندیشی، جوانمردی و صداقت حکم میکرد دولت بیطرف عمل کند ولی برخی میگویند دولت بیشترین لابی را به نفع لاریجانی انجام داد. به اقای لاریجانی احترام میگذاریم ولی این حق اصلاحطلبان و لیست امید و زحمتی نبود که آن مجموعه کشیده بودند چون در غیر اینصورت امکان داشت نتیجه دیگری رقم بخورد. در نهایت انتظار این کم لطفیها را در حق آقای عارف نداشتیم.
با توجه به مواردی که اشاره کردید، رفتار آقای عارف در بهار ۹۶ چگونه خواهد بود؟
آقای عارف، شخصیتی اخلاقی، منطقی و علمی است اما پیش بینی رفتار ایشان نسبت به شرایطی مانند پایبندی طرف مقابل به موضوعاتی که اشاره شد، بستگی خواهد داشت. آقای عارف خیلی قابل پیش بینی است که ثابتکننده اخلاق، و رفتار و بردباری اوست. اگر از سوی برخی رفتارهای خارج از قاعده مشاهده شود، آقای عارف یا هر شخصی میتواند تصمیماتی به غیر از آنچه اتخاذ کند که تاکنون شاهد بودیم.
اعتماد مردم به لیست امید و رای دادن به آن به خاطر رضایت مردم از عملکرد دولت بود؟
لیست امید به دولت منتسب نبود ولی چون جریانی مرتبط با دولت بود، در داخل لیست مشترک بودند و یک مجموعه از نزدیکان دولت که ۶ نفر هم بیشتر نبودند، در این لیست حضور پیدا کردند ولی به لحاظ اینکه اصلاحطلبان، به دولت کمک کرده بودند در مقاطع مختلف از آنها حمایت جدی میکردند. از نظر مردم هم اینگونه بود که دولت کنار لیست امید است، یعنی دولت و لیست امید همسو هستند.
شما سابقه نمایندگی هم در کارنامه خود دارید. مسیر حرکت فراکسیون امید را چطور ارزیابی میکنید و تصور میکنید بدون مشکل به پایان راه خواهد رسید؟
برخی از آنها که قرار بود لیست امید را در مجلس مدیریت کنند، از پختگی لازم در حوزه مجلس برخوردار نبودند هر چند شاید در حوزههای دیگر کارآمد باشند اما در حوزه مجلس از جمله یارگیری، فراکسیونها و برخی مسائل دیگر از پختگی لازم برخوردار نبودند و این، یک واقعیت است. لیست امید چه بخواهد و چه نخواهد، آبرو و حیاتش در گرو نتیجهای است که به جامعه ارائه میکند. به لیست امید معامله گرایانه هم نگاه شود، اگر از خودش یادگاریهای درست و موثری در طول ۴ سال به جای نگذارد، قطعا از چشم مردم خواهد افتاد. بنابراین باید تمام تلاششان را بکنند. البته دوستان خارج از مجلس حتما کمکهای ویژه خواهند کرد و فراکسیون امید از این کمکها استقبال خواهد کرد. فراکسیون امید با یک بازسازی و رفتار بسیار قاعدهمند باید بتواند نتیجه مطلوبی داشته باشد.
لیست امید تا چه اندازه از خارج مجلس اداره میشود؟
اگر هدایت میشد، چنین اتفاقاتی رخ نمیداد. متاسفانه هدایت نشد. در حال حاضر حدود هزار و صد نماینده ادوار هستند که حدود ۴۰۰ نفر از آنها از دوستان اصولگرا یا مستقل هستند و ما بقی به جریان اصلاحطلبان تعلق دارند که پتانسیل عظیمی است. اگر به اندازه یک سر سوزن از بیرون هدایت میشد قطعا اتفاقات دیگری را شاهد بودیم؛ اگر آنها به دیدگاهها و نظرات نمایندگان ادوار و دلسورانی که برای پیروزی لیست امید تلاش کرده بودند، تمکین میکردند، قطعا نتیجه مطلوبتری میگرفتند.
به عنوان سوال آخر تصور میکنید جامعه هم همان نگاه را به برجام دارد که دولتمردان دارند؟
برجام یک واقعیتی است که در یک مقطع سیاسی رخ داد و توانست سایه خطرناکی را از سر کشور حذف کند که کار بسیار ارزشمندی بود اما نباید برجام را فقط در همان قالب ارزیابی کرد بلکه تحلیل برجام بسیار پیچیده است و مدیریت قوی در تمام بخشها لازم دارد که ظاهرا در دولت یازدهم توانایی اتصال دادن بخشهای مختلف پازل وجود ندارد. باید بپذیریم که شکم گرسنه، غذا میخواهد، جوان پر انرژی کار میخواهد و همه اینها را اقتصاد میتواند مدیریت کند. متاسفانه مجموعههای اقتصادی، سیاسی واجتماعی دولت دراین موضوع بسیار ضعیف عمل میکنند و ناتوان هستند. به عبارتی بهروز نیستند، جسارت ندارند و نمیتوانند از خودشان هزینه کنند، طرح بدهند و بروند سینه سپر کنند. برخی از دولتمردان دچار روزمرگی شدهاند. از سوی دیگر مردم چون مشکلات عدیدهای دارند، از برجام بسیار استقبال کردند و منتظر نتایج برجام هم بودند منتهی نتیجه امروز و فردا کردنهای دولت این شده است که تصور شود دولت سر کلاف را گم کرده است و در همین شرایط مردم هم دچار روزمرگی شدهاند که امروز چه میشود یا فردا چه خواهد شد. در حوزههای مختلف، در صنایع و در جاهای دیگر رکود جدی وجود دارد و اگر بخواهیم در برخی از حوزهها وارد شویم، برخی از آنها آینده خوبی برای کشور نخواهند داشت.