به گزارش مهر، رسانه‌ها به عنوان مغز متفکر، قلب تپنده، چشم بینا و گوش شنوای هر ملت شناخته شده و می شوند. در ایران اسلامی نیز از همان روزهای نخستین انقلاب، رسانه ها تلاش داشتند تا نقش حساس خود را در تقویت، تحکیم و تثبیت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران ایفا کنند.
در این میان، حضرت روح الله به عنوان موسس این انقلاب هم نقش راهبری و ارشادی خویش را در جای جای جامعه اسلامی پیاده فرمود و با بیانات و پیام های راهبردی خویش، رهنمودهای کاربردی و سازنده ای برای بخش های مختلف نظام ایراد می فرمود تا همه چیز در مسیر صحیح و اصولی خود پیش رود.
در این نوشتار بر آنیم تا با مرور این بیانات و ارشادات جاودانه، خلاصه ای برگزیده از آن را به بهانه روز خبرنگار در دید علاقه مندان و بویژه اهالی رسانه بنشانیم.
در این باره توجه به این نکته ضروری است که امام در همه مقاطع زندگی بابرکت خویش، اصل کلی «در نظر گرفتن رضایت الهی» را به همگان توصیه می‌فرمودند که این اصل البته برای خبرنگاران و اهالی رسانه هم قابل رعایت و قابل توجه است.
به نظر می رسد برگزیده رهنمودهای امام به رسانه ها در ۵ سرفصل کلی و ۳ راهکار اجرایی قابل دسته بندی است.
یک. حرکت در مسیر خدمت به ملت و انعکاس آرمان‌ها
در اینکه یکی از اصول خدشه ناپذیر امام راحل عظیم‌الشان، توجه به خواست و اراده ملت بود، تردیدی وجود ندارد. از این رو، معظم له در توصیه به همه مسئولان و سازمان‌ها، از آنها می‌خواستند تا به این اصل بسیار مهم توجه ویژه ای داشته باشند.
دو. تربیت نیروی انسانی جامعه به عنوان مدرسه سیّار
حضرت امام خمینی(ره) در این باره می‌فرمایند: «مطبوعات باید یک مدرسه سیّار باشند تا مردم را از همه مسائل، بخصوص مسایل روز آگاه نمایند و به صورتی شایسته از انحرافات جلوگیری کنند و اگر کسی انحرافی دید، با آرامش در رفع آن بکوشد. به طور کلی مطبوعات باید یک بنگاه هدایت باشند؛ یعنی به صورتی که اگر دست مردم بیفتد مردم هدایت شوند.»
سه. انتقاد منصفانه و به دور از غرض ورزی
بنیانگذار انقلاب در این باره به زیبایی تفاوت قلم انتقاد و قلم مغرضانه را تشریح کرده و می‌فرمایند: «در هر صورت، وظیفه داریم ما، یک وظیفه اسلامی، یک وظیفه انسانی داریم که آن چیزهایی که در این جمهوری شده است بگوییم و برسانیم به مردم. انتقاد هم داریم؛ البته که کوتاهی شده است، آنها هم باید نوشته بشود. نمی گوییم آن را ننویسند، آن را هم بنویسند، اما انتقاد، غیر غرض وَرزی است. یک قلم است که می خواهد یک مسئله ای که فرض کنید کوچک است بزرگش کند و چند مقابلش کند. تیتر بزرگ بنویسد و بعدش هم حرف‌هایی که هر چی دلش می‌خواهد بنویسد. گاهی هم تیترها مناسب با خود موضوع نیست. این را از جای دیگر پیدا کردند. اینجا زیرش چیز دیگر نوشتند. خوب، آن غرض ورزی است. یک وقت یک قلمی است که می خواهد اصلاح کند جامعه را، هم خوبش را می گوید، هم آن هایی را که ناقص است، اما به طور موعظه، نه به طور انتقاد غرض آلود، نه به طور تضعیف.
مسائل را دو جور ممکن است بگوید؛ یک مسائلی است که یک استاد شریف برای بچه ها می گوید و بچه هایی که انحراف دارند، این استاد شریف می خواهد اینها را از انحراف بیرون بیاورد. نصیحتشان می کند. با زبان ملایم به آنها می فهماند. یک استادی هم داریم که می خواهد ضربه بزند. با ضربه می خواهد اینها را اذیت کند. اینها دو جور فرض است، دو جور قلم است، دو جور گفتار است، دو جور نوشتن است.»
معظم له در این باره همچنین می‌فرمایند: «باید فکر این مطلب باشید که اگر انتقاد هست در کار، شما تنها نه، همه نویسنده ها هم، همه گویندگان، اگر انتقاد دارند به طور ملایم و به طور دلسوزانه مسائل را طرح بکنند؛ نه به طور ضربه زدن، بخواهند ضربه بزنند به جمهوری اسلامی. اینها نمی دانند این معنا را که اگر این جمهوری اسلامی به واسطه قلم اینها به هم بخورد، مسئول اند پیش خدای تبارک و تعالی و پیش ملت و پیش همه ملت‌ها.»
چهار. تبلیغ اسلام ناب به منظور بسیج ملت‌ها علیه حاکمان ظالم
حضرت امام در این باره هم نکاتی کلیدی را بیان می فرمایند: «اسلام اگر آن طوری که هست معرفی بشود، مورد قبول همه خواهد شد. بشر فطرتش یک فطرت سالم است، اگر یک چیزی را القا بکنند، روی فطرت سالم خودش قبول می‌کند و قدرتمندها از همین معنا می‌ترسند. بنابراین ما یک وظیفه بسیار بزرگ بر عهده داریم. نه ما تنها، همه مسلمان‌ها و نه شما تنها، همه قشرهایی که در ایران و در خارج ایران هستند و متعهد به اسلام هستند، وظیفه بزرگی داریم و آن این که اسلام را آن طوری که هست، آن طوری که خدای تبارک و تعالی فرموده است، آن طوری که در روایات و در قرآن ما هست، آن طور به مردم ارائه بدهیم و به دنیا ارائه بدهیم و همین خودش از هزارها توپ و تانک بیشتر می‌تواند مؤثر باشد.»
امام همچنین در همین موضوع، روحانیون و متفکران جامعه را مورد خطاب قرار می‌دهند: «آیا روحانیون، نویسندگان، گویندگان، روشنفکران و متفکران از هر ملت و مذهب که هستند، در این زمان تکلیفی انسانی، مذهبی، ملی و اخلاقی ندارند و باید نقش تماشاگر را در کشورهای خود ایفا کنند؟ و یا آن که باید این سران و سردمداران با گفتار و نوشتار خود، ملت‌های مظلوم دربند را بسیج کنند تا ستمگران را از صحنه خارج نمایند و حکومت را به دست مستضعفان بسپارند، چونان که در ایران با همّت ملت بزرگوار شد.»
پنج. حفظ نظام و امیدبخشی به جامعه
هشدار امام(ره) در این زمینه کاملا دقیق و هوشمندانه است: «من به همه اشخاصی که قلم در دستشان است، زبان گویا دارند می‌خواهم سفارش کنم که متوجه باشند که قلم آن ها، زبان آنها در حضور خداست، فردا مؤاخذه دارد، صحبت، سر دولت و ریاست جمهور و اینها نیست، صحبت سر نظام است، نظام اسلام است؛ ما مکلفیم به حفظ او، همه نویسنده ها مکلفند به حفظ نظام.»
امام همچنین در همین موضوع می‌فرمایند: «ما الان در ایران احتیاج به آرامش داریم، اگر ما بخواهیم که این نهضت پیروز بشود، باید ما آرامش این مملکت را حفظ بکنیم، باید همه قشرها متوجه باشند که آرامش را حفظ کنند؛ باید هم مسائل را گفت و هم آرامش را حفظ کرد، هم مطالب را مردم بدانند و هم آرامش را باید حفظ بکنند.»
و اما ۳ توصیه اجرایی امام به رسانه‌ها؛
توصیه اول درباره پرداختن به اخبار افراد ناشناس و تشویق هموطنانی است که در گوشه کنار کشور زحمت می‌کشند و ابتکاراتی دارند.
ایشان می فرمایند: «ما مکلفیم تا افراد را در هر رشته تشویق کنیم تا امثالشان زیاد شود. روزنامه‌ها مال طبقه سوم است؛ مال طبقه اول نیست و این هم نیست که همه‌اش مال حکومت باشد و از چیزهای حکومتی بنویسید، این صحیح نیست. روزنامه‌ها برای همه مردم است و همه مردم در آن حق دارند ...»
اما توصیه دوم، بیان خدمات جمهوری اسلامی در رسانه هاست؛ به بیان دیگر رسانه‌ها موظفند تا خدمات مسئولان را به مردم منعکس کنند تا هم تشویقی برای مسئولان و هم نوعی دلگرمی برای مردم باشد.
و توصیه سوم اجرایی حضرت امام به رسانه‌ها نیز، آموزش راه و روش زندگی شرافتمندانه و آزادمنشانه است؛ همان نکته ای که این روزها با عنوان "سبک زندگی اسلامی - ایرانی" مطرح است و پرداختن به آن، از نیازهای قطعی این روزهای ماست.
کوتاه سخن آنکه این هشت نکته کلیدی، راهبردهایی ماندگار است برای همه رسانه ها و در همه زمانه ها تا ان شاء الله آن را نصب العین خود قرار دهند و روز به روز بر عزت و اقتدار خود بیفزایند.
