صراط: واکنش جریان سیاسی خاص در ایران به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا اگرچه عصبی و حتی متناقض‌نما ارزیابی می‌شود اما در لابه‌لای آن می‌توان دغدغه‌های اصلی این جریان در قبال آینده را نیز مشاهده کرد.
به گزارش فارس، پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر خلاف عمده پیش‌بینی‌های نخبگان و تحلیلگران رخ داد.
ماجرا هنوز هم عجیب است... پاپ فرانسیس، باراک اوباما، رسانه‌ها و سلبریتی‌های آمریکا و عمده سیاست‌ورزان شهیر آمریکایی از هیلاری کلینتون حمایت کردند و ترامپ را بی‌دین، بی‌عرضه و حتی «احمق» نامیدند اما او اکنون در جایگاه ریاست جمهوری نشسته است.
در این میان اما جریان سیاسی خاص یا همان اصلاح‌طلبان ایران نیز از جرگه تحلیل‌های اکثریت جدا نبودند و به تعبیری حتی از یکسال قبل درباره خانم کلینتون صحبت می‌کردند.
و البته این فقط یک صحبت بی‌آرایه از جانب اصلاح‌طلبان نبود چون در آن نه‌تنها رگه‌های مشخصی از حمایت از هیلاری کلینتون دیده میشد بلکه تحقق وعده‌های «برجامِ روحانی» هم عملاً به پیروزی نامزد دموکرات‌ها در انتخابات آمریکا منوط میشد.
نشریه اصلاح‌طلب «تجارت فردا» چند ماه قبل در شماره 189 خود طی یک تحلیل اقتصادی به نقل از مرکز مطالعات دانشگاه کلمبیا نوشته بود:
«حضور او (هیلاری کلینتون) در کاخ سفید می‌تواند به معنای تسریع روند برداشته شدن تحریم‌های ایران باشد... بعد از انتخاب رئیس جمهوری بعدی (آمریکا) فضا برای آغاز رابطه اقتصادی با ایران هموارتر می‌شود.»
با این‌همه اصلاح‌طلبان، بعنوان جریان رفرمیست و با ژست روشنفکری و دموکراسی‌خواهی و آزادی... اما پس از اعلام نتیجه انتخابات آمریکا در روز چهارشنبه هفته گذشته و پیروزی دونالد ترامپ، مواضع عجیبی اخذ کردند و چهره دیگری از خود نشان دادند.
*سردبیر شرق: مردم مثل اشباح مسخ شده رأی می‌دهند!/این ترامپِ افراطیِ پوپولیست...
احمد غلامی، سردبیر روزنامه «شرق» روز شنبه گذشته طی سرمقاله خود و در اشاره به پیروزی غیر منتظره ترامپ در انتخابات، کنایه‌های همیشگی اصلاح‌طلبان به مردم را تکرار کرد و نوشت:
«همان‌گونه که رأی احمدی‌نژاد از آسمان نبارید، رأی ترامپ را هم باد با خود نیاورده است. مردمانی وجود دارند که چون اشباح مسخ‌شده از رؤیاهای خویش، پای صندوق رأی می‌روند و سرنوشت خود و یک ملت را دگرگونه می‌کنند. این هم یکی از معایب دموکراسی است که باید به آن تمکین کرد؛ به عارضه آرایی که ریشه در آرزوها و آمال مردمی دارد که از وضعیت موجود ناخرسند و به‌شدت خشمگین‌اند. از‌این‌رو در خلسه و خلجان، به رؤیایی پناه می‌برند که شاید کابوسی دهشتناک باشد و سرنوشتی تلخ برایشان رقم بزند.»[1]
گفتاری که البته بایستی اذعان کرد نوستالژی همیشگی اظهارات اصلاح‌طلبان در بیان نحوه نگاه آنها به مردم و رأی مردم است.
کما اینکه «محمد قوچانی» هم زمانی در سرمقاله نشریه صدا و به بهانه کودتای ترکیه نوشته بود: «اردوغان می‌داند که متکای اقتدارگرایی او همان مردمی هستند که نیوکولو ماکیاولی آن را به نیکی توصیف کرده است: در باب آدمیان بر روی هم می‌توان گفت که ناسپاس‌اند و زبان‌باز و فریبکار و ترسو و سودجو و سرسپرده‌ی تواَند تا زمانی که سودی به ایشان رسد و آنگاه که خطری در میان نباشد... به زبان آماده‌اند جان و مال و فرزند خود را فدای تو کنند. اما آن روزی که خطری در میان باشد روی از تو برمی‌تابند. شهریاری را که تنها به نوبه‌های ایشان دل خوش کرده و اندیشه‌ای در کار خویش نکرده باشد سرنوشتی جز نابودی نیست.»
سیدعلی خرّم، از دیپلمات‌های سابق و از چهره‌های نزدیک به ستاد برجام نیز روز پنجشنبه گذشته و در فردای اعلام اسم دونالد ترامپ بعنوان برنده انتخابات آمریکا طی مطلبی در همین روزنامه نوشت: «ترامپ یک پوپولیست است که صرفا حرف‌های عوامفریبانه می‌زند»[2]
کنایه‌ای که البته «حسین شریعتمداری» مدیر مسئول روزنامه کیهان، چند روز بعد طی سرمقاله‌ای در روزنامه کیهان پیرامون آن نوشت: «ادعا می‌کنند که دونالد ترامپ پوپولیست است و با شعارهای عوامفریبانه پیروز شده است که باید گفت مگر شعارهای هیلاری کلینتون و اوباما و پیش از او جرج بوش و سایر رؤسای‌جمهوری آمریکا عوامفریبانه نبوده است؟ آیا شرم‌آور نیست که با وجود آنهمه فریبکاری و جنایاتی که اوباما علیه کشورمان مرتکب شده است، او را رئیس‌جمهور مورد علاقه خود تلقی می‌کنید؟»[3]
این چهره سیاسی و رسانه‌ای اصولگرا افزوده بود: اساساً ذات دولت‌های آمریکا پوپولیستی و مردم‌فریب بوده و هست و در این خصوص تفاوتی میان دموکرات‌ها و جمهوریخواهان وجود ندارد. مگر اوباما با شعار فریبنده «تغییر» وارد نشده و بر پایان جنگ‌طلبی آمریکا، تعطیلی زندان‌های گوانتانامو و ابوغریب، تشکیل دولت فلسطین، مبارزه با تروریسم و... تاکید نمی‌کرد؟ کدامیک از آن شعارها تحقق یافت؟ دولت اوباما به اعتراف صریح کلینتون، داعش را پدید آورده و از آن حمایت کرد. شکنجه‌گاه گوانتانامو کماکان برپاست، هیچ تغییری در رفتار و ساختار آمریکا صورت نپذیرفت، جنگ‌های نیابتی و یا مستقیم در سوریه، یمن، لبنان، عراق و افغانستان را پدید آوردند. همین دیروز اوباما از کنگره 11 میلیارد دلار برای ادامه جنگ در سوریه و افغانستان و عراق درخواست کرد و حال آن که وعده داده بود به جنگ‌های فرامرزی آمریکا خاتمه دهد!
روزنامه شرق همچنین به تازگی نیز در لابه‌لای مقاله‌ای با موضوع بررسی سیاست خارجی ترامپ، درباره وی نوشت: «گفتمان افراطی و تهدیدات ترامپ علیه شرکای تجاری، تاکتیک‌های مشهوری است که در آنچه او به‌عنوان "هنر معامله" تشریح کرده، دیده می‌شود.»[4]
*زیباکلام: آمریکایی‌ها نژادپرست هستند و شعارهای ترامپ به مذاقشان خوش آمد/ترامپ گزینه اصولگرایان بود!
صادق زیباکلام، از فعالان اصلاح‌طلب نیز کسی است که رأی مردم آمریکا به گزینه غیر قابل پیش‌بینی ترامپ را با نژادپرست نامیدن مردم آمریکا توجیه کرد.
او در همین‌باره طی یادداشتی که روز شنبه گذشته در روزنامه آرمان امروز منتشر کرد، نوشت:
«شعارهایی که وی(ترامپ) در مورد مسلمانان، اعراب، خارجی‌ها، مکزیکی‌ها، عدم ورود مهاجران غیرقانونی، مهاجرانی که سابقا وارد آمریکا شده‌اند و اکنون سال‌هاست در آمریکا زندگی می‌کنند و جلوگیری از ورود آوارگان سوری داد شعارهایی بود که عمدتا به مذاق بسیاری از آمریکایی‌های نژادپرست یا متمایل به نژاد‌پرستی خوش آمد. »[5]
او همچنین در یک مصاحبه که روز یکشنبه گذشته با همین روزنامه انجام داد نیز تلویحاً ترامپ را گزینه اصولگرایان نامید و گفت: «من معتقدم که برخی جنبه‌هایی از ترامپ به نفع اصولگرایان است به‌ویژه آن بخش از آنها که ضد غرب و آمریکا هستند و آنها از پیروزی ترامپ استقبال می‌کنند»[6]
*ترامپ «بی‌اخلاق» است/ابراز امیدواری روزنامه اصلاح‌طلب برای بی‌آسیب‌ماندن ساختارهای آمریکا در دوران ترامپ
در همین رابطه، «پیروز مجتهدزاده» کارشناس مسائل آمریکا نیز با روزنامه آرمان امروز مصاحبه کرده و اظهار می‌کند:
«ترامپ از لحاظ اخلاقی فردی تماما بی‌اخلاق و سمبل بی‌اخلاقی و نژاد پرستی است، اما ترامپی که ما در مناظرات انتخاباتی دیدیم بعد از راهیابی به کاخ سفید بدین‌گونه نخواهد بود یعنی سیستم سیاسی آمریکا به او اجازه نخواهد داد که این بی‌اخلاقی‌ها را ادامه دهد.»[7]
او همچنین تصریح می‌کند: با آمدن ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور در آمریکا هیچ چیز اجرا نخواهد شد، ترامپ به دلیل شعارها و عوامفریبی‌هایش، و اینکه برجام را یک قرارداد شیطانی خوانده، حتی اگر از برجام فقط ته مانده‌ای باقی مانده باشد، آن را هم کان لم یکن اعلام می‌کند و به عبارتی این توافق را ملغی می‌کند.
روزنامه آرمان امروز همچنین در بخش پایانی گزارشی که اخیراً و با عنوان «انتخابات ترامپ به نفع ایران است»؟ منتشر ساخت در اشاره به به سرنوشت «برجامِ روحانی» ابراز امیدواری کرد که ترامپ ساختار سیاسی کشورش را زیر پا نگذارد!
این روزنامه نوشت:
«بودند کسانی که از پیروزی ترامپ به اندازه‌ای خوشحال شدند که نتوانستند این شادی و سرور را در پستوهای محافلشان پنهان کنند؛ کسانی که پیروزی نامزد جمهوریخواه را پایان دوران برجام و موفقیت‌های برجامی دولت یازدهم تلقی کردند که راه را برای حضورشان در عرصه سیاست کشور باز می‌کند؛ افرادی که استنادشان به «مناظرات انتخاباتی» ترامپ- کلینتون است و مواضع رئیس جمهور آینده آمریکا را از زاویه دید خود می‌نگرند و حال آمدنش را مترداف دانسته‌اند با بازگشت به دوران ماقبل دولت عقلایی و اعتدالی روحانی؛ دورانی که در آن قطعنامه‌های نهادهای بین‌المللی کاغذپاره خوانده میشد و طرفدارانش از به انزوا کشاندن کشور به خود می‌بالیدند. یا شاید تصور می‌کنند که ترامپ همانند «چهره سیاسی مورد علاقه‌شان» آمریکا را به مرز بحران می‌کشاند و دل این عده از اینکه «دشمن قسم خورده‌شان» به سمت قهقرا پیش می‌رود، شاد می‌شود. باید به اینان گفت که زهی خیال باطل. تبلیغات نامزدها تمام شد، ترامپ پیروز شد و از همان ساعات پس از پیروزی نشان داد که قرار نیست ساختارهای تعمیق‌یافته سیاسی در کشورش را زیرپای گذارد، نشان داد که قائل به قانون و قانونمداری است و باید منتظر بود از فردای ورود به کاخ سفید، ساختاری و بروکراتیک فکر و رفتار کند.»[8]
*خاتمی: نباید بهانه دست آمریکا بدهیم که قایق‌هایمان را بزند!/ناسیونالیست‌های نژادپرست فقیر به ترامپ رأی داده‌اند
سایت اصلاح‌طلب جماران نیز در متن مصاحبه خود با محمدرضا خاتمی، از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب، به نقل از وی نوشت: «آقای ترامپ و تیم سیاست خارجی او که باید ببینیم چه کسانی هستند احتمالا دنبال بهانه خواهند گشت؛ اگر ما این بهانه را به دست آنها ندهیم برای ما مشکلی ایجاد نخواهد شد. مثلا آقای ترامپ می گوید اگر قایق های ایرانی آن رفتار را داشته باشند من تحمل نمی کنم. بنابراین رفتار ما خیلی اهمیت دارد که این بهانه را به آنها بدهیم یا ندهیم.»[9]
شخصی به نام فریدون مجلسی که گفته شده یک دیپلمات سابق است نیز در صبح روز اعلام پیروزی ترامپ، طی یادداشتی در روزنامه شهروند نوشت:« طبقات پایین‌تر که بیش از سایرین تحت‌تأثیر سخنان عوامفریبانه قرار می‌گیرند، بیشتر هیجانات ناسیونالیستی به آنها دست می‌دهد و بیش از سایرین، نژادپرست هستند، طیف گسترده‌ای را در آمریکا تشکیل می‌دهند. در کشوری که ریشه‌های مهاجران فقیر اروپایی در آن وجود دارد و محافظه‌کاران روستایی هستند، سخنان ترامپ جذاب‌تر از حرف‌های کلینتون بود.»[10]
*نتیجه‌گیری/آیا قرار است بی‌دستاوردی برجام به گردن ترامپ بیافتد؟!
این واکنش‌های اصلاح‌طلبان در مقابل رئیس‌جمهوری که هرگز در تحلیل‌های آنها جایی نداشت مؤید حقایق بسیاری است.
حقایقی که اگرچه جریان سیاسی خاص به مرور تلاش خواهد کرد تا با یک کاسه کردن مزاج تحلیلی در اردوگاه خود؛ بیش از این آنها را در معرض دید همگان نگذارد اما به نظر، پررنگ‌تر و بارزتر از آنی هستند که قابل لاپوشانی باشند.
اصلاح‌طلبان هم‌اکنون باید دنیای پسابرجامی خود که با مشتی دلخواسته تصویرش کرده بودند را با گزینه‌ای به نام دونالد ترامپ تطبیق بدهند.
کاری که البته به نظر نمی‌رسد فرق چندانی با دوران صدارت دموکرات‌ها در کاخ سفید داشته باشد زیرا در ایام دولت‌داری آنها هم برجام بی‌دستاورد بود و «برجامِ روحانی» دستاورد ملموسی برای مردم نداشت.
اینکه آیا اصلاح‌طلبان تلاش خواهند کرد بی‌دستاوردی برجام را به دونالد ترامپ ربط بدهند یا خیر؟! مسئله‌ایست که باید برای دانستن آن منتظر گذشت زمان بود...
***
1_ http://sharghdaily.ir/News/107569
2_ http://sharghdaily.ir/News/107511
3_ http://kayhan.ir/fa/news/90260
4_ http://sharghdaily.ir/News/107601
5_ http://www.armandaily.ir/fa/Main/Detail/169255
6_ http://www.armandaily.ir/fa/Main/Detail/169263
7_ http://www.armandaily.ir/fa/Main/Detail/169028
8_ http://www.armandaily.ir/fa/Main/Detail/169021
9_ http://jamaran.ir/NewsPrint.aspx?ID=149651
10_ http://shahrvand-newspaper.ir/News:NoMobile/Main/81490
