صراط: در جهان امروز، چندین تقویم مدرن و سنتی وجود دارد که مورد استفاده‌ی ملل مختلف است. در این مقاله، به طور خلاصه با برخی از این تقویم‌ها آشنا خواهیم شد.
به گزارش کجارو، انسان‌ها حداقل از «عصر نوسنگی» تاکنون با ساعت و زمان پیش رفته‌اند. قدمت اولین تقویم به «عهد برنز» یعنی حدود 1000 الی 3500 سال پیش از میلاد مسیح و منطقه‌ی خاورمیانه‌ی کنونی باز می‌گردد. نحوه‌ی کار این تقویم‌های باستانی به گام‌های ماه (حالت‌های مختلف دیده شدن بخش روشن ماه از زمین) و سال خورشیدی وابسته بود. از آن زمان تاکنون، مردم سرزمین‌های مختلف اقدام به ایجاد و توسعه‌ی تقویم‌های خود کرده‌اند. تمرکز کجارو در این مطلب بر برخی از تقویم‌های مورد استفاده‌ی کشورهای مختلف جهان است.
تقویم ژولینی
تقویم ژولینی، اولین تقویم مهم جهان بود که از روش گاه‌شماری به کمک ماه و خورشید فاصله گرفت. این تقویم بر اساس تقویم رومی بود که در سال 46 پیش از میلاد، توسط ژولیوس سزار معرفی شد. طبق تقویم ژولینی، هر سال 365 روز و 12 ماه دارد که هر چهار سال یک بار، یک روز در ماه فوریه به آن اضافه می‌شود.
تقویم عبری
تقویم عبری یا تقویم یهودی که در میان ایرانیان یهودی تبار به آن تقویم مختط یا مختلط نیز گفته می‌شود، در سال 10 پس از میلاد مسیح ایجاد شد. در ابتدا، تقویم عبری از ماه‌های قمری و تقویم سالی (از ژانویه تا دسامبر) برای محاسبه‌ی ایام سال استفاده می‌کرد که از هر 3 الی 4 سال یک بار، یک ماه به آن اضافه می‌شد تا تفاوت بین ماه‌های قمری و تقویم سالی‌اش جبران شود. با گذشت زمان، محاسبات ریاضیاتی جای این روش را گرفت. امروزه، تقویم عبری برای مشخص کردن تعطیلات مذهبی، تعیین زمان مناسب عبادت‌های روزانه و انجام مراسمات مذهبی یهودیان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تقویم هجری
تقویم هجری با عنوان تقویم اسلامی نیز شناخته می‌شود. این تقویم بر اساس گام‌های مختلف ماه، از روش 12 ماه و 354 یا 355 روز برای هر سال استفاده می‌کند. اولین سال اسلامی پس از هجرت پیامبر مکرم اسلام، حضرت محمد (ص) از مکه به مدینه و در سال 622 میلادی آغاز شد. این بدان معنا است که اکنون در سال 1438 هجری مصادف با سال 1395 شمسی و 2016 میلادی هستیم. مسلمانان با استفاده از تقویم اسلامی می‌توانند تعطیلات مذهبی خود را مشخص کنند.
تقویم ایرانی
ایرانیان تقویم‌های مختلفی داشته‌اند که قدمت یکی از آن‌ها بیش از 2000 سال است. تقویم جلالی یکی از گاه‌شمارهای ایرانی است که مبدا آن، سال جلوس ملکشاه بر تخت سلطنت و سرآغاز آن جمعه، اول فروردین سال نخستین جلالی (458 هجری خورشیدی)، برابر با نهم رمضان سال 471 هجری قمری قراردادی (15 مارس 1079 میلادی جولیانی مطابق 21 مارس 1079 میلادی گرگوری) بود که تفاضل آن با تقویم هجری خورشیدی 457 سال است. در این گاه‌شماری روز اول سال طوری تنظیم شده که با آغاز بهار مصادف شود و در پایان، هر سال 365 یا 366 روز دارد. تقویم رسمی ایران بر اساس تقویم جلالی است.
تقویم بودایی
تقویم بودایی در سرتاسر جنوب شرقی آسیا مورد استفاده بوده و بر اساس گاه‌شمار هندو است. این تقویم از روش سال نجومی استفاده می‌کند که در واقع زمانی است که زمین به دور خورشید می‌چرخد. البته تقویم بودایی مانند دیگر تقویم‌های «سال خورشیدی» که دارای سال کبیسه هستند، تلاش نمی‌کند با این‌گونه محاسبات زمانی هماهنگ باشد. به همین دلیل، تقویم بودایی به طور آهسته و با سرعت تقریبا یک روز در هر قرن، از توازن سال خورشیدی خارج می‌شود. اگرچه تقویم بودایی به طور رسمی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، اما از آن برای تعیین جشنواره‌ها و مراسمات مهم کمک می‌گیرند.
ویکرم سموت، ساکا سموت و کالی یوگا
این سه تقویم، تقویم‌های هندو هستند. ویکرم سموت در نپال و برخی ایالت‌های هند استفاده می‌شود. این تقویم از ماه‌های قمری و سال نجومی برای تعیین زمان استفاده می‌کند. ساکا سموت، تقویم رسمی هند است که توسط هندوهای جاوه و بالی نیز مورد استفاده است. ماه‌های این تقویم عمدتا بر اساس علائم مدار « منطقةالبروج» تعیین می‌شود تا سال نجومی. منطقةالبروج که فلک‌البروج و گردآسمان نیز نامیده می‌شود، کمربندی با پهنای 16 درجه از کره سماوی پیرامون دایرةالبروج است که حدود 8 درجه از شمال و 8 درجه از جنوب در امتداد آن را می‌پوشاند.
کالی یوگا آخرین چرخه از 4 چرخه‌ی عصر یوگا است. چرخه‌ی اول، عصر حقیقت و تکامل است؛ چرخه‌ی دوم، عصر امپراطوران و جنگ‌ها است؛ چرخه‌ی سوم، عصر شیوع بیماری‌ها و نارضایتی‌ها است و چرخه‌ی آخر یعنی کالی یوگا، عصر جهالت و تاریکی است. طبق این تقویم، جهان کنونی در عصر کالی یوگا (جهالت و تاریکی) به سر می‌برد. تقویم کالی یوگا حدودا 5000 سال پیش آغاز شد و گفته می‌شود دارای مدت‌زمانی 472 هزار ساله است.
تقویم ژاپنی
تقویم ژاپنی از سال 1873 میلادی تا کنون از روش سال خورشیدی تقویم گریگوری استفاده می‌کند. ژاپن همچنین از اسامی دوره‌های مختلف نیز برای تعیین زمان خود استفاده می‌کند؛ روشی که از چینی‌ها اقتباس کرده است. بر اساس این روش، مدت‌زمان فرمانروایی هر امپراطور، آغازگر دوره‌ای جدید در تاریخ این کشور است. روش مذکور از سال 701 تا 1873 میلادی، مورد استفاده‌ی کشور ژاپن بوده است. با این حال، تا پیش از سال 1873، دوره‌ها و عصرهای مختلف ژاپن عمدتا بر اساس وقایع مختلف مشخص می‌شدند تا این که بر اساس فرمانروایی یک پادشاه باشد.
تقویم چینی
تقویم چینی بر پایه‌ی سیستم قمری-خورشیدی است. طبق این تقویم، هر ماه در روز «هلال ماه نو» شروع می‌شود. شروع سال چینی نیز با موقعیت مکانی ماه مشخص می‌شود، یعنی هنگامی که ماه مابین انقلاب زمستانی (کوتاه‌ترین روز سال و شب یلدا) و اعتدال بهاری قرار دارد. چین به طور رسمی از تقویم گریگوری استفاده می‌کند اما تقویم چینی نیز برای جشن گرفتن تعطیلات در این کشور مورد استفاده است.
تقویم گریگوری
تقویم گریگوری از جمله تقویم‌های رایج بسیاری از کشورهای جهان است. این تقویم، جای تقویم ژولینی را گرفت تا با افزایش 00٫2 درصدی طول سال، دقت آن را بهبود بخشد. تقویم گریگوری توسط پاپ گریگوری سیزدهم در قرن شانزدهم میلادی معرفی شد. اگرچه تقویم گریگوری، تقویم مسیحیان است اما در کشورهای زیادی مورد استفاده است.
به گزارش کجارو، انسان‌ها حداقل از «عصر نوسنگی» تاکنون با ساعت و زمان پیش رفته‌اند. قدمت اولین تقویم به «عهد برنز» یعنی حدود 1000 الی 3500 سال پیش از میلاد مسیح و منطقه‌ی خاورمیانه‌ی کنونی باز می‌گردد. نحوه‌ی کار این تقویم‌های باستانی به گام‌های ماه (حالت‌های مختلف دیده شدن بخش روشن ماه از زمین) و سال خورشیدی وابسته بود. از آن زمان تاکنون، مردم سرزمین‌های مختلف اقدام به ایجاد و توسعه‌ی تقویم‌های خود کرده‌اند. تمرکز کجارو در این مطلب بر برخی از تقویم‌های مورد استفاده‌ی کشورهای مختلف جهان است.
تقویم ژولینی
تقویم ژولینی، اولین تقویم مهم جهان بود که از روش گاه‌شماری به کمک ماه و خورشید فاصله گرفت. این تقویم بر اساس تقویم رومی بود که در سال 46 پیش از میلاد، توسط ژولیوس سزار معرفی شد. طبق تقویم ژولینی، هر سال 365 روز و 12 ماه دارد که هر چهار سال یک بار، یک روز در ماه فوریه به آن اضافه می‌شود.
تقویم عبری
تقویم عبری یا تقویم یهودی که در میان ایرانیان یهودی تبار به آن تقویم مختط یا مختلط نیز گفته می‌شود، در سال 10 پس از میلاد مسیح ایجاد شد. در ابتدا، تقویم عبری از ماه‌های قمری و تقویم سالی (از ژانویه تا دسامبر) برای محاسبه‌ی ایام سال استفاده می‌کرد که از هر 3 الی 4 سال یک بار، یک ماه به آن اضافه می‌شد تا تفاوت بین ماه‌های قمری و تقویم سالی‌اش جبران شود. با گذشت زمان، محاسبات ریاضیاتی جای این روش را گرفت. امروزه، تقویم عبری برای مشخص کردن تعطیلات مذهبی، تعیین زمان مناسب عبادت‌های روزانه و انجام مراسمات مذهبی یهودیان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تقویم هجری
تقویم هجری با عنوان تقویم اسلامی نیز شناخته می‌شود. این تقویم بر اساس گام‌های مختلف ماه، از روش 12 ماه و 354 یا 355 روز برای هر سال استفاده می‌کند. اولین سال اسلامی پس از هجرت پیامبر مکرم اسلام، حضرت محمد (ص) از مکه به مدینه و در سال 622 میلادی آغاز شد. این بدان معنا است که اکنون در سال 1438 هجری مصادف با سال 1395 شمسی و 2016 میلادی هستیم. مسلمانان با استفاده از تقویم اسلامی می‌توانند تعطیلات مذهبی خود را مشخص کنند.
تقویم ایرانی
ایرانیان تقویم‌های مختلفی داشته‌اند که قدمت یکی از آن‌ها بیش از 2000 سال است. تقویم جلالی یکی از گاه‌شمارهای ایرانی است که مبدا آن، سال جلوس ملکشاه بر تخت سلطنت و سرآغاز آن جمعه، اول فروردین سال نخستین جلالی (458 هجری خورشیدی)، برابر با نهم رمضان سال 471 هجری قمری قراردادی (15 مارس 1079 میلادی جولیانی مطابق 21 مارس 1079 میلادی گرگوری) بود که تفاضل آن با تقویم هجری خورشیدی 457 سال است. در این گاه‌شماری روز اول سال طوری تنظیم شده که با آغاز بهار مصادف شود و در پایان، هر سال 365 یا 366 روز دارد. تقویم رسمی ایران بر اساس تقویم جلالی است.
تقویم بودایی
تقویم بودایی در سرتاسر جنوب شرقی آسیا مورد استفاده بوده و بر اساس گاه‌شمار هندو است. این تقویم از روش سال نجومی استفاده می‌کند که در واقع زمانی است که زمین به دور خورشید می‌چرخد. البته تقویم بودایی مانند دیگر تقویم‌های «سال خورشیدی» که دارای سال کبیسه هستند، تلاش نمی‌کند با این‌گونه محاسبات زمانی هماهنگ باشد. به همین دلیل، تقویم بودایی به طور آهسته و با سرعت تقریبا یک روز در هر قرن، از توازن سال خورشیدی خارج می‌شود. اگرچه تقویم بودایی به طور رسمی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، اما از آن برای تعیین جشنواره‌ها و مراسمات مهم کمک می‌گیرند.
ویکرم سموت، ساکا سموت و کالی یوگا
این سه تقویم، تقویم‌های هندو هستند. ویکرم سموت در نپال و برخی ایالت‌های هند استفاده می‌شود. این تقویم از ماه‌های قمری و سال نجومی برای تعیین زمان استفاده می‌کند. ساکا سموت، تقویم رسمی هند است که توسط هندوهای جاوه و بالی نیز مورد استفاده است. ماه‌های این تقویم عمدتا بر اساس علائم مدار « منطقةالبروج» تعیین می‌شود تا سال نجومی. منطقةالبروج که فلک‌البروج و گردآسمان نیز نامیده می‌شود، کمربندی با پهنای 16 درجه از کره سماوی پیرامون دایرةالبروج است که حدود 8 درجه از شمال و 8 درجه از جنوب در امتداد آن را می‌پوشاند.
کالی یوگا آخرین چرخه از 4 چرخه‌ی عصر یوگا است. چرخه‌ی اول، عصر حقیقت و تکامل است؛ چرخه‌ی دوم، عصر امپراطوران و جنگ‌ها است؛ چرخه‌ی سوم، عصر شیوع بیماری‌ها و نارضایتی‌ها است و چرخه‌ی آخر یعنی کالی یوگا، عصر جهالت و تاریکی است. طبق این تقویم، جهان کنونی در عصر کالی یوگا (جهالت و تاریکی) به سر می‌برد. تقویم کالی یوگا حدودا 5000 سال پیش آغاز شد و گفته می‌شود دارای مدت‌زمانی 472 هزار ساله است.
تقویم ژاپنی
تقویم ژاپنی از سال 1873 میلادی تا کنون از روش سال خورشیدی تقویم گریگوری استفاده می‌کند. ژاپن همچنین از اسامی دوره‌های مختلف نیز برای تعیین زمان خود استفاده می‌کند؛ روشی که از چینی‌ها اقتباس کرده است. بر اساس این روش، مدت‌زمان فرمانروایی هر امپراطور، آغازگر دوره‌ای جدید در تاریخ این کشور است. روش مذکور از سال 701 تا 1873 میلادی، مورد استفاده‌ی کشور ژاپن بوده است. با این حال، تا پیش از سال 1873، دوره‌ها و عصرهای مختلف ژاپن عمدتا بر اساس وقایع مختلف مشخص می‌شدند تا این که بر اساس فرمانروایی یک پادشاه باشد.
تقویم چینی
تقویم چینی بر پایه‌ی سیستم قمری-خورشیدی است. طبق این تقویم، هر ماه در روز «هلال ماه نو» شروع می‌شود. شروع سال چینی نیز با موقعیت مکانی ماه مشخص می‌شود، یعنی هنگامی که ماه مابین انقلاب زمستانی (کوتاه‌ترین روز سال و شب یلدا) و اعتدال بهاری قرار دارد. چین به طور رسمی از تقویم گریگوری استفاده می‌کند اما تقویم چینی نیز برای جشن گرفتن تعطیلات در این کشور مورد استفاده است.
تقویم گریگوری
تقویم گریگوری از جمله تقویم‌های رایج بسیاری از کشورهای جهان است. این تقویم، جای تقویم ژولینی را گرفت تا با افزایش 00٫2 درصدی طول سال، دقت آن را بهبود بخشد. تقویم گریگوری توسط پاپ گریگوری سیزدهم در قرن شانزدهم میلادی معرفی شد. اگرچه تقویم گریگوری، تقویم مسیحیان است اما در کشورهای زیادی مورد استفاده است.
