صراط: تاکنون گفته می‌شد فقط بانک‌های بزرگ اروپایی هستند که در پسابرجام و با شیطنت آمریکا، از همکاری با ایران سر باز می‌زنند اما گویا این تمام ماجرا نیست...
به گزارش فارس، مسئله بی‌دستاوردی برجامِ روحانی یکی از اصلی‌ترین چالش های فضای سیاسی ایران طی 10 ماه گذشته بوده است.
مناقشه‌ای بزرگ که عدم همکاری گسترده بانک‌های بزرگ اروپایی با دولت ایران و نقض پیاپی برجام در پسابرجام از سوی آمریکا نیز بر میزان بغرنج بودن آن افزود.
در همین راستا، روز پنجشنبه گذشته نیز مجلس سنای آمریکا با تصویب قانون تمدید تحریم‌های ایران بدون حتی یک رأی مخالف! عمق بیشتری را در این چالش ایجاد کرد.
اما این تمام ماجرا نیست...
*صالحی: باید می‌گفتم تمام بانک‌های اروپایی با ما همکاری نمیکنند!
چندی قبل بود که علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه سابق و رئیس سازمان انرژی اتمی دولت رئیس‌جمهور روحانی که نقش مهمی را در مذاکرات هسته‌ای داشت، در گفت‌وگو با رسانه‌های از عدم همکاری برخی بانک‌های اروپایی با ایران گلایه کرد.
او در مصاحبه با یک رسانه عرب‌زبان گفته بود: «برخی بانک‌های بزرگ اروپایی در دوران پسابرجام با ایران همکاری نمیکنند.»[1]
صالحی اما مدتی بعد به خبرگزاری تسنیم رفت و سخنان جدیدتری مطرح کرد.
او گفته بود:
«من در مصاحبه با یک خبرگزاری عربی گفتم "برخی بانک‌های بزرگ هنوز به طور کامل با ما همکاری نمیکنند"، در صورتیکه باید می‌گفتم "کل بانک‌های بزرگ هنوز هیچ همکاری با ما نکرده‌اند". این موضوع الآن مشهود است و همه به این موضوع اعتراف دارند؛ تا بانک‌های بزرگ نیایند کارهای بزرگ انجام نمی‌گیرد.»
صالحی که یکی از حامیان اصلی برجام به شمار می‌رود و جمله مشهور «دنیای پسابرجام، دنیای دیگری است» را هم‌او بیان کرده، در تیرماه گذشته نیز در اشاره به اظهارات ضد ایرانی دبیر کل سازمان ملل و صدر اعظم آلمان با موضوع برجام گفت: «احساس می‌کنم در حال زمینه‌چینی و پخت و پز علیه ما هستند و ما باید گوش به زنگ باشیم.»[2]
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرده بود: باید به آقای بان‌کی‌مون بابت سخنان دو پهلویش و به خانم مرکل اعتراض جدی شود البته من نظر شخصی‌ام را به عنوان یک هموطن می‌گویم و این موضوع ربطی به سازمان انرژی اتمی ندارد اما امیدوارم زودتر جلوی این توطئه گرفته شود. به نظر بنده توطئه‌ای در حال ایجاد است وگرنه دلیلی ندارد که آقای بان کی مون و خانم مرکل داد و بیداد و فریاد راه بیندازند.
*ظریف: هیچیک از بانک‌های اصلی اروپا نمی‌خواهد با ایران معامله داشته باشد
ماجرای عدم همکاری بانک‌های اروپایی با ایران در پسابرجام شهره عام و خاص است.
حتی «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه دولت یازدهم نیز در جریان سفر خود به آمریکا و در هنگام حضورش در شورای روابط خارجی این کشور طی اظهاراتی تصریح کرده بود:
«برخی از کسانیکه شما هم می‌شناسید، برخی از بانک‌های اروپایی مقدار بسیار زیادی جریمه شده‌اند. ارقام آنقدر بزرگ هستند که گفتن آنها دشوار است...این نوعی از ترس و وحشت است که این قبیل جریمه‌ها برای بانک‌های اروپایی ایجاد کرده است. در نتیجه آنها می‌خواهند بیایند و با ایران معاملات جدیدی را آغاز کنند اما در عین حال همیشه این نهادِ دارایی‌های خارجی موسم به "اوفک" را هم دارند که البته ما نام این نهاد را بیش از هر آمریکایی دیگر شنیده‌ایم.
اوفک به آن افراد می‌گوید اشکالی ندارد با ایران معامله داشته باشید ولی... و این "ولی" که آنها می‌گویند بقدری طولانی است که... البته یک جمله می‌گوید اشکالی ندارد با ایران معامله داشته باشید و در عوض در 5 صفحه اما و اگرهایی ذکر شده است و نهایتاً این بانک‌ها می‌گویند ما مسیر امن‌تر را در پیش می‌گیریم و اصلا ایران را فراموش می‌کنیم و نتیجه همیشه همین بوده است.
هیچیک از بانک های اصلی اروپایی پس از گذشت 8 ماه از توافق هنوز هم نمی‌خواهد معامله‌ای با ایران داشته باشد، ما بر این باوریم که این یک کاستی است. البته از سوی آمریکا هم این امر یک کاستی است.»[3]
اما در حین و بین همین اظهارات و اشاره‌ها به عدم همکاری تمام بانک‌های اروپایی با دولت ایران در پسابرجام، اتفاقی افتاد که می‌توان از آن با عنوان فصلی جدید در صفحات رمان بی‌دستاوردی برجام یاد کرد.
*صحبت‌های تازه لاریجانی: «بانک‌های غیر اروپایی» هم همکاری نمیکنند...
«علی لاریجانی» رئیس مجلس شورای اسلامی، طی روزهای گذشته به مناسبت سال نوی چینی، گفت‌وگویی تفصیلی را با شبکه فونیکس چین انجام داد.
گفت‌وگویی که لاریجانی در آن برای نخستین بار از عدم همکاری «بانک‌های غیر اروپایی» هم با دولت یازدهم ایران در پسابرجام خبر داد.
او در لابه‌لای مصاحبه خود گفت:
«آمریکایی‌ها در مقام عمل به تعهدات خود به درستی عمل نکردند و به همین دلیل روابط بانک‌ها به آن سرعتی که باید انجام می‌شد، نشده ولی در حال پیشرفت است. برخی از کشورهای دیگر غیر اروپایی هم روابط بانکی خود را اصلاح نکردند!»[4]
لاریجانی در بخش دیگری از اظهاراتش نام یکی از این کشورهای غیر اروپایی را هم بیان می‌کند و می‌گوید: البته روابط بانکی بین دو کشور ایران و "چین" هنوز وضع مطلوبی ندارد و انتظار می‌رود که چین در این زمینه گام صحیحی بردارد تا روابط تجاری تجار ما و تجار چینی بهم نزدیک شود. نمی‌توان بدون یک روابط بانکی تسهیل شده روابط تجاری خوبی را ایجاد کرد.
این اظهارات که بر اساس خوانش ما از فضای رسانه، برای نخستین بار است که بیان می‌شود، نشان می‌دهد بی‌دستاوردی‌های «برجامِ روحانی» طی 10 ماهی که از اجرایی شدن برجام می‌گذرد بیش از آنچه تصور می‌شود دارای عمق و ژرفاست.
عمقی که هر روز گوشه‌ای از آن به مثابه «آفتاب تابان» بر مردم آشکار می‌شود و البته ستاد برجام در دولت نیز گویا نسبت به آن در یک بی‌حسّی مزمن به سر می‌برد.
*انتظار میوه از درخت خشکیده/برجام؛ پروژه‌ای صرفاً برای جهانی‌شدن دولت یازدهم
اظهارات اخیرا لاریجانی مبنی بر عدم همکاری بانک‌های غیر اروپایی با دولت یازدهم در ایران پسابرجام، در کنار آنچه که ظریف و صالحی به آن اشاره کرده‌اند البته در حالی است که رئیس‌جمهور روحانی در تازه‌ترین اظهارات خود پیرامون برجام، آنرا به یک درخت گلابی تشبیه کرد که برای ثمر دادنش باید صبر کرد...
فی‌الواقع در روزهای اخیر و با اینکه طبق گفته علی‌اکبر صالحی در یک مصاحبه؛ ستاد برجام هنوز دلش نمی‌خواهد به برجام خدشه‌ی وارد بیاید که مجبور به نشان دادن واکنش نسبت به آن شود[5] اما حقیقت این است که چهره واقعی برجام، روز به روز بیشتر از قبل خود را به رخ مردم ایران می‌کشد.
چهره‌ای که با وعده «لغو تمام تحریم‌ها» و البته «ارزانی» شهره آفاق شد اما امروز نه تنها خبر تمدید تحریم‌های ایران در کنگره و سنای آمریکا را با خود آورده بلکه بانک‌های بزرگ دنیا در شرق و غرب نیز از همکاری با آن استنکاف می‌کنند.
برخی تحلیلگران معتقدند برجامِ روحانی از ابتدای امر هم نه پروژه‌ای لزوماً برای ایجاد دستاوردهای اقتصادی که طرحی برای گلوبالیزاسیون و ابراز جهانی شدن دولت یازدهم ایران بود.
تحلیلی که کدهای فراوان اما کمتر گفته شده‌ای در اثبات آن وجود دارد...
***
1_ http://vatanemrooz.ir/Newspaper/BlockPrint/167609
2_ http://www.isna.ir/news/95040110069
3_ http://www.jamnews.ir/detail/News/721373
4_ http://www.mashreghnews.ir/fa/news/660667
5_ http://www.isna.ir/news/95090804815
