گروه سیاسی صراط - وزارت خارجه معتقد است اظهارات منتشرشده از ظریف در جلسه کمیسیون امنیت ملی محرمانه بوده و انتشار آن گرا دادن به آمریکا و گناه آن بر عهده نماینده منتشرکننده است.
اما باور دیگر وزارت خارجه، آن است که لفظ "اشتباه" توسط ظریف در مورد کلیت برجام به کار نرفته بلکه به زبان ساده، درباره این موضوع است که برای جلوگیری از اتفاقاتی مانند تمدید تحریم های ده ساله، به جای تعهد کتبی، تعهد شفاهی از طرف مقابل گرفته شده.
با این وجود، به نظر می رسد اشتباه وزارت خارجه تنها به این اعتماد به قول شفاهی محدود نمی شود. چرا که همین حالا هم که قرار است با دستور حسن روحانی، ماجرای نقض برجام توسط آمریکا، از سوی وزارت خارجه پیگیری حقوقی شود، احتمالا نتیجه خاصی عاید کشور نخواهد شد و حتی خطر نتیجه منفی هم وجود دارد.
بر اساس برجام، چند مرجع به عنوان نهادهاي حل‌كننده اختلافات تعيين شده اند. كميسيون مشترك، كارگروه حل اختلاف رفع تحريم‌ها، هيئت وزيران طرفين برجام و شوراي امنيت نهادهايي هستند كه براي حل و فصل اختلافات تعيين شده‌اند.
بنابراين تشكيل كميسيون مشترك نخستين مرحله از پيگيري‌هاي حقوقي ايران در خصوص موضوع نقض برجام خواهد بود که قرار است 21 دی ماه عملی شود. اين كميسيون از نمايندگان 1+5 و نمايندگان ايران و اتحاديه اروپا تشكيل شده. نماينده اتحاديه اروپا دبير كميسيون بوده و برخي امور اجرايي را بر عهده خواهد داشت.
اگر این کمیسیون نتیجه لازم را از شکایت شاکی نگیرد، موضوع به وزيران امور خارجه ارجاع می شود. وزيران 15 روز وقت خواهند داشت تا موضوع را فيصله دهند، مگر اينكه اين زمان با اجماع تمديد شود. پس از بررسي موضوع در سطح وزيران، ايران مي‌تواند درخواست كند كه موضوع توسط يك هيئت مشورتي متشكل از سه عضو دو نفر از جانب دو طرف درگير و يك نفر مستقل، بررسي شود. هيئت مشورتي بايد نظريه غير‌الزام‌آوري را در خصوص موضوع پايبندي ظرف 15 روز ارائه كند.
چنانچه متعاقب اين فرآيند 30 روزه موضوع فيصله نيابد، كميسيون مشترك در كمتر از پنج روز نظريه هيئت مشورتي را با هدف فيصله موضوع بررسي خواهد كرد. چنانچه موضوع همچنان به نحو مورد رضايت طرف شاكي پایان نیابد، آنگاه موضوع به شوراي امنيت سازمان ملل متحد ابلاغ می شود.
در این صورت، شورای امنیت پس از بررسی ماجرا، درباره "ادامه لغو تحریم ها" رای گیری خواهد کرد که طبیعتا به واسطه حق وتوی 5 عضو گروه 5+1، نه تنها ایران هیچ دستاویزی برای پیروزی در این نبرد ندارد، بلکه کلیت لغو تحریم ها نیز به خطر خواهد افتاد. حال باید قضاوت کرد که مطابق ادعای وزارت خارجه، آیا تنها اشتباه تیم مذاکره کننده، اعتماد به یک قول شفاهی بود یا در آنچه مکتوب شده نیز اشتباهاتی وجود دارد؟
اما باور دیگر وزارت خارجه، آن است که لفظ "اشتباه" توسط ظریف در مورد کلیت برجام به کار نرفته بلکه به زبان ساده، درباره این موضوع است که برای جلوگیری از اتفاقاتی مانند تمدید تحریم های ده ساله، به جای تعهد کتبی، تعهد شفاهی از طرف مقابل گرفته شده.
با این وجود، به نظر می رسد اشتباه وزارت خارجه تنها به این اعتماد به قول شفاهی محدود نمی شود. چرا که همین حالا هم که قرار است با دستور حسن روحانی، ماجرای نقض برجام توسط آمریکا، از سوی وزارت خارجه پیگیری حقوقی شود، احتمالا نتیجه خاصی عاید کشور نخواهد شد و حتی خطر نتیجه منفی هم وجود دارد.
بر اساس برجام، چند مرجع به عنوان نهادهاي حل‌كننده اختلافات تعيين شده اند. كميسيون مشترك، كارگروه حل اختلاف رفع تحريم‌ها، هيئت وزيران طرفين برجام و شوراي امنيت نهادهايي هستند كه براي حل و فصل اختلافات تعيين شده‌اند.
بنابراين تشكيل كميسيون مشترك نخستين مرحله از پيگيري‌هاي حقوقي ايران در خصوص موضوع نقض برجام خواهد بود که قرار است 21 دی ماه عملی شود. اين كميسيون از نمايندگان 1+5 و نمايندگان ايران و اتحاديه اروپا تشكيل شده. نماينده اتحاديه اروپا دبير كميسيون بوده و برخي امور اجرايي را بر عهده خواهد داشت.
اگر این کمیسیون نتیجه لازم را از شکایت شاکی نگیرد، موضوع به وزيران امور خارجه ارجاع می شود. وزيران 15 روز وقت خواهند داشت تا موضوع را فيصله دهند، مگر اينكه اين زمان با اجماع تمديد شود. پس از بررسي موضوع در سطح وزيران، ايران مي‌تواند درخواست كند كه موضوع توسط يك هيئت مشورتي متشكل از سه عضو دو نفر از جانب دو طرف درگير و يك نفر مستقل، بررسي شود. هيئت مشورتي بايد نظريه غير‌الزام‌آوري را در خصوص موضوع پايبندي ظرف 15 روز ارائه كند.
چنانچه متعاقب اين فرآيند 30 روزه موضوع فيصله نيابد، كميسيون مشترك در كمتر از پنج روز نظريه هيئت مشورتي را با هدف فيصله موضوع بررسي خواهد كرد. چنانچه موضوع همچنان به نحو مورد رضايت طرف شاكي پایان نیابد، آنگاه موضوع به شوراي امنيت سازمان ملل متحد ابلاغ می شود.
در این صورت، شورای امنیت پس از بررسی ماجرا، درباره "ادامه لغو تحریم ها" رای گیری خواهد کرد که طبیعتا به واسطه حق وتوی 5 عضو گروه 5+1، نه تنها ایران هیچ دستاویزی برای پیروزی در این نبرد ندارد، بلکه کلیت لغو تحریم ها نیز به خطر خواهد افتاد. حال باید قضاوت کرد که مطابق ادعای وزارت خارجه، آیا تنها اشتباه تیم مذاکره کننده، اعتماد به یک قول شفاهی بود یا در آنچه مکتوب شده نیز اشتباهاتی وجود دارد؟
