به گزارش ایرنا، بنجامین پیترس پروفسور فناوری مخابراتی دانشگاه توسلا در کتاب «دوری از دام تارهای اینترنت: ماجرای اینترنت شوروی» سرنوشت دشوار اختراع «اِ.و.ام» مشابه اینترنت کنونی در اتحاد شوروی را شرح داده است.
وی برنامه ها و اقدام های ویکتور گلوشکوف و آناتولی کیتوف دانشمندان سایبرنتیک مشهور شوروی را که فناوری الکترونی_ رقمی را طراحی کرده بودند، بسیار ارزشمند می داند.
پایگاه رادیو روسی اسپوتنیک روز شنبه نوشت: در این کتاب آمده که دانشمندان شوروی و آمریکایی در یک زمان گام های مهمی در حوزه فناوری های کامپیوتری برداشتند ولی رقیبان کمونیستی پیشگام تر و موفق تر شدند.
به نوشته پیترس در حالیکه سال 1969 به عنوان زمان راه اندازی شبکه کامپیوتری آرانت (به عنوان جد اینترنت) در آمریکا شناخته می شود، بسیار پیش از این تاریخ و برای نخستین بارسال 1959 ایده ارتباط «ا.و.ام» با یک شبکه واحد از سوی کیتوف مطرح شد و وی ایجاد سامانه واحد خودکار هدایت نیروهای مسلح شوروی را پیشنهاد کرد.
گلوشکوف نیز اولین طرح های این رشته را سال 1962 ارائه کرد که دربرگیرنده پروژه نظام خودکار محاسبات و پردازش اطلاعات با عنوان مخفف «اوگاس» برای اداره اتوماتیک کل اقتصاد اتحاد شوروی بود.
دانشمند آمریکایی در کتاب خود نوشته است: هدف این بود که اوگاس دسترسی عمومی و همزمان به شبکه عمومی کامپیوتری را از راه دور بین کاربران در شوروی فراهم کند و ساختار آن نیز خطوط تلفن و وسایل ارتباطی موجود آن زمان در نظر گرفته شد.
این ایده بلندپروازانه باید بخش اعظم اوراسیا را دربر می گرفت و هر مرکز از مجموعه اقتصاد برنامه ای شوروی نیز در این «سیستم عصبی» عضو می شد.
در کانون این طرح، ارتباط ایستگاه رایانه ای مسکو با بیش از 200 مرکز کامپیوتری مستقر در مناطق مختلف و شهرهای بزرگ و همزمان اتصال به 20 هزار رایانه فعال در حوزه های مهم و کلیدی برنامه تولید و اقتصاد ملی شوروی در قالب شبکه واحد در نظر گرفته شده بود.
ییترس نوشته است: اما دستاوردهای دانشمندان سایبرنتیک شوروی به واقعیت مبدل نشد و سال های اواخر دهه 80 قرن 20 تمامی پروژه ها کنار گذاشته شد، ولی اینترنت مشابه آمریکایی توانست در عرصه نظامی و مدنی جاگیر شود.
در کتاب «دوری از دام تارهای اینترنت: ماجرای اینترنت شوروی» آمده است: گلوشکوف نابغه بی نظیری بود که توانست به آینده دور بنگرد، اما اراده سیاسی برای تغییر جهان کافی نبود.
ولادیمیر بِتِلین آکادمیسین آکادمی علوم روسیه نیز در این باره گفته است: اگر پروژه گلوشکوف اجرا می شد، یک جهش بزرگ برای شوروی بود و به احتمال زیاد می توانست از فروافتادن در بحران اقتصادی دهه 80 (منجر به فروپاشی سال 1991) جلوگیری کند.
بِتِلین افزوده است: مقیاس طرح گلوشکوف اعجاب آور است، زیرا الگوی کامپیوتری اقتصاد برنامه ای اتحاد شوروی، قوانین و همه فناوری های آن را اختراع کرده بود.
