خبرگزاری ایکنا همراه با ویژهبرنامه «در محضر ستایشگران» به سراغ پیرغلام، مداح و ستایشگری با اخلاق و با اخلاص رفته است که هم اهل علم است و هم عمل؛ کسی که مداحی را از کودکی و با مجالس تعزیه آغاز کرد و امروز افتخارات بسیاری را در پرونده نوکری اهل بیت(ع) کسب کرده است.
حاج یدالله بهتاش فردی است که علاوه بر کسوت مداحی به سخنرانی، تألیف کتب مختلف و تدریس مداحان جوان می‌پردازد و افتخارش به این است که در محضر رهبر معظم انقلاب روضه‌خوانی کرده است؛ او معتقد است مداحی فقط خواندن نیست و اولین قدم در مداحی خلوص است. وی از پیر غلامانی است که بیش از 50 سال در مجالس‌های عزاداری ابا عبداالله الحسین(ع) مداحی میکند و مسئولیتهایی را هم در این عرصه داشته که از جمله آن میتوان به رئیس شورای عالی قشر سازمان بسیج مداحان و عضو هیئت مدیره خانه مداحان اشاره کرد؛ در ادامه این گفتوگوی صمیمی را دنبال خواهید کرد:
*چگونه در عرصه مداحی، تالیف کتب و ستایشگری حضور پیدا کردید؟
من یدالله بهتاش، متولد یکی از روستاهای سبزوار در سال 1329 هستم؛ از 7 سالگی خواندن را با تعزیهخوانی شروع کردم و جهتگیری من به این مسیر به علت مذهبی بودن خانواده و پدرم بود؛ ایشان می خواندند و من هم از ایشان یاد میگرفتم و میخواندم؛ از دبستان، راهنمایی و دبیرستان در مدرسه میخواندم و زمانی که ازدواج کردم پدر همسرم (حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی میرشریفی) که روحانی و از سادات بودند مطالب بسیار زیادی را به من آموختند و این را یکی از افتخارات خود میدانم که با این خانواده وصلت کردم؛ مقدمات عربی را تا باب رابع مغنی محضر ایشان خواندم و بعد از این اتفاق حدیث خواندن و قرائت قرآن برای من بسیار سهل‌تر شد.
از همان ابتدای جوانی علاقه داشتم مجالسی که برگزار می‌کردم اثرگذار باشد، لذا سعی می‌کنم در اشعاری که انتخاب می‌شود، پندیات، احادیث و آموزههای قرآنی نهفته باشد؛ به مطالعه بسیار علاقهمند هستم و روز بدون مطالعه ندارم؛ بعد از انقلاب هم در موسسه امیرکبیر امام جماعت بودم و همین زمان فرصتی ایجاد کرد که دست به قلم شوم و اولین کتاب خودم را در زمینه نماز شب بنویسم؛ این کتاب در اولین دوره چاپ خود با 30 هزار نسخه به جبهه‌ها فرستاده شد و امروز هم که در سال 95 بیش از 20 بار تجدید چاپ شده است. بعد از آن در خصوص احادیثی که میخواندم کتاب نوشتم؛ 35 عنوان کتاب چاپ شده دارم؛ زندگینامه 14 معصوم(ع)، را تک تک نوشتهام. همیشه گفته‌ام که نوشتههای من کلاس اولی است؛ اما با عنایت خداوند هرکدام چندین بار چاپ شده است؛ سابقه رفتن به خارج کشور را هم دارم که در ژنو سوئیس، ایتالیا، لندن، آلبانی، امارات، بحرین و چند کشور دیگر روضه خواندهام؛ دوره اولی که پیر غلامان را در جماران انتخاب کردند جز آنها بودم و افتخار می‌کنم که 6 سال در محضر آقا منبر رفتهام و یک سال هم به صورت خصوصی در منزل ایشان روضه خواندهام.
سخن دلگرم کننده رهبری...
کار اولم مداحی است و در مداحی سخنرانی هم می‌کنم؛ خاطرم هست در دفعه اولی که در بیت آقا دعوت شدم، کسی که مسئول دعوت بودند محترمانه به من گفتند که شما مداح هستید و قرار است که مداحی کنید؛ اما من با خودم گفتم که سنتم را نمیشکنم و سخنرانی را هم انجام میدهم، بعد از شروع مجلس در شب عاشورا، من این بیت شعر را خواندم که: «درس آزادی به دنیا داد رفتار حسین(ع)، بذر همت در جهان افشاند افکار حسین ...» و آن را خواندم تا به روضه متصلش کنم و بعد این حدیث از امام حسین(ع)، را خواندم که حضرت شب عاشورا را مهلت گرفت و فرمود: « عباس جان امشب برای این چهار چیز از دشمن مهلت بگیر: نماز، قرآن، دعا و استغفار»، تا اینجا را با صوت خواندم و بعد از آن 5 دقیقه سخنرانی و بعد هم روضه را تمام کردم؛ به محضر آقا که رسیدم ایشان سه مرتبه فرمودند: خوب بود، خوب بود، خیلی خوب بود و همین سخن آقا من را بسیار دلگرم کرد.
*سبک خاص مداحی و روضه خوانی شما از کجا آمده است؟
الگویم را در یکی از سخنان امام حسین(ع)، گرفتم؛ آقا زمانی که میخواستند به سمت مکه حرکت کنند وصیتنامهای را پیش محمد حنفیه گذاشتند و در این وصیتنامه هدف آقا از آمدن به کربلا نوشته شده است، چون این هدف را گفتهاند، لذا من روضه خوان هم باید این هدف را دنبال کنم؛ آقا فرمودند: من تنها به انگیزه اصلاح در امّت جدّم بپا خاستم، مىخواهم امر به معروف و نهى از منکر کنم و به روش جدم و پدرم على بن ابى طالب(علیه السلام) رفتار نمایم! لذا من هم باید هدف امام حسین(ع)، را البته مستند و مستدل در مجالسم پیاده کنم. بنا دارم که در مجلسم موعظه باشد و مستند سخن بگویم؛ به این دلیل که خدا را ناظر میدانم، سعی می‌کنم همه جا امر به معروف و نهی از منکر کنم. مداحان جوان باید توجه داشته باشند که همه چیز فانی است و تنها خدا باقی میماند و هر چیزی هم که با خدا گره زده شود باقی خواهد ماند؛ اگر مال و یا هنری باشد که به خدا گره زده شود در این صورت باقی خواهد ماند اما اگر راه دیگری باشد ماندنی نخواهد بود؛ اگر صدا، هیئت و مجلسم را در راه خدا خرج کنم ماندنی خواهد بود؛ ما مداحان باید صدا، مجلس، آبرو و مالمان را با خدا گره بزنیم تا باقی بمانیم.
*مداحان جوان ما برای الگو و موفق شدن در جامعه مداحی چه مواردی را باید رعایت کنند؟
رهبر معظم انقلاب بسیار کارشناسانه جواب این مسئله را داده‌اند؛ ایشان در یکی از دیدارها گفتند که مردم فقط به خواندن شما نگاه نمیکنند، بلکه به رفتار و اعمال شما هم نگاه می‌کنند؛ امام صادق(ع) هم میفرمایند: شما زینت ما باشید و ما را زشت جلوه نکنید؛ لذا زمانی که ما مداحان میخوانیم، این خواندن علاقه ایجاد میکند و خود الگویی برای جامعه می‌شود؛ لذا باید رفتار ما به گونهای باشد که این الگو آبروی اهل بیت(ع) باشد. باید روی منبر و غیر آن یک رنگ و الگویی برای اهل بیت(ع) باشیم؛ تمام رفتار ما زیر نظر است و چون ما آبروی خود را از اهل بیت(ع) گرفتهایم باید رفتار و کردارمان طوری باشد که الگو و آبرویی برای این بزرگواران باشیم.
*از اساتید خود بگویید.
چون پدرم میخواند از ایشان الگوبرداری کردم و بعد، پدر همسرم هم روحانی هستند که روضه‌خوانی میکردند و از ایشان هم از لحاظ اخلاقی الگوبرداریهای بسیاری کردم؛ اما استاد بخصوصی در این زمینه نداشتهام؛ تیپ و خواندنم را از آقای مرحوم علامه الگویگیری کردم و مجلس ایشان را دوست داشتم و در اواخر عمرشان با ایشان هم مجلس شدم؛ اما از کسی به صورت خاص شاگردی نکردم.
*یک مداح سخن و کلامش چگونه نافذ و ماندنی می‌شود و مقوله «مطالعه مستند» را بین مداحان چگونه ارزیابی میکنید؟
اولین مورد خلوص است؛ انسان اگر میخواهد ماندنی و اثرگذار باشد باید برای
خدا کار کند و ما باید در مجالسمان به جای خودنمایی، اهل بیت(ع) و خدا را
پر رنگ کنیم؛ مسئله دوم صداقت در خواندن و مسئله سوم راست گفتن است؛ مطالعه
داشته باشیم و حتما یک دوره زندگینامه 14 معصوم(ع)، را مرور کنیم تا روضه
خوان 14 معصوم باشیم. سفارش می‌کنم جوانان مداح اخلاقیات، زندگی، احادیث و
نکات ویژه 14 معصوم را فیشبرداری کنند و فرا بگیرند. مداح باید بداند که
در جوانی شهرت، آفت است؛ لذا باید بدانیم اگر امام حسین(ع) در جامعه
آبرویی به شما داده است مغرور نشوید و محبت خود را در خانه به خانواده خود
هم نثار کنید؛ ما باید کاری کنیم که در خانواده هم الگو باشیم و آنها ما را
قبول داشته باشند.
*معضلات فعلی جامعه مداحان چیست و علل پیشرفت این آسیب‌ها چه مواردی است؟
هرچیزی که اثرگذر است آفت را به جانش می‌اندازند؛ اگر ما مداحان در جامعه اثرگذار نبودیم شاید تا این حد مورد هجمه قرار نمیگرفتیم و آفت به جان ما نمیانداختند؛ در مقالهای که آیت الله خاتمی تهیه و چاپ کردهاند به صورت مستند دلایل پایداری انقلاب اسلامی ایران را با وجود این مقدار هجمه مطرح کردهاند، که در آن وجود روحانیت و مجالس اهل بیت(ع) را دلیل این پایداری اعلام کردهاند؛ در این بین دشمن هم به دنبال آسیب زدن و بیمحتوا کردن هیئت‌های مذهبی است و تلاش کردند مراجع را از چشم مردم بیاندازند و مجالس اهل بیت(ع) را هم بی محتوا کنند. امروز میبینیم فرد وقتی هیئت آمد، چند ساعتی سینهزنی و شور گرفت اما در آخر که از هیئت بر میگردد، هچ چیزی را کسب نکرده و معرفتی حاصل نمیشود؛ لذا مجالس از محتوا افتاده، اگر واقعا این محتوا در مجالس بود بعد از هیئت یا بعد از ایام محرم وضعیت جامعه باید تغییر کند، اما باز میبینیم تا زمانی که در هیئت هستند به سر و سینه می‌زنند و اشک میریزند و همین که از هیئت بیرون میآیند گویا که هیچ وقت هیئت نبودهاند و هیچ تغییری نکردهاند.
آفتی از جنس غلوهای بیش از حد
مداحان جوان باید توجه داشته باشند که در یک ساعتهای خاص و حساس برای
مجالس‌شان یک سخنران خوب و موعظهگر داشته باشند و مجلس‌شان را باید
محتوایی کنند. یکی دیگر از آفتهای مجالس و مداحی، غلوهای بیش از حد مداحان
در اشعارشان است، که نعوذبالله معصومین را فرزند خدا میدانند و هیچوقت
فکر نمیکنند که وهابیها این فیلمها و صوتها را در بین خودشان منتشر
می‌کنند و علیه تشیع استفاده می‌کنند. دروغهایی که دهان به دهان در بین
مداحان میچرخد از آفتهای دیگر مداحی است؛ لذا توصیه می‌کنم اگر مداحی
مطلب خوب و جذابی را در یک هیئت و یا از یک مداح دیگر شنید آن را یادداشت
کند و بعد از پیدا کردن منبع، آن را در هیئت بیان کند و مستند حرف بزند تا
اگر در هیئت و یا در روز قیامت او را در مورد سخنی که گفته است سوال و جواب
کردند جوابگو باشد. توصیه می‌کنم همه کتاب لوء لوء و مرجان مرحوم محدث قمی
را بخوانند؛ در ابتدای این کتاب آمده است که گریه کردن و سینه زدن برای
اهل بیت(ع)، ثواب زیادی دارد، اما هر گریاندنی که ثواب ندارد و این موضوع 2
شرط مهم دارد؛ یکی خلوص داشته باشیم و دیگری صداقت باید در بیان و رفتار
ما باشد. مداحی که میخواهد ماندنی شود باید این دو مورد را مراعات کند.
یکی دیگر از آفتهای مداحی سبکهای برگرفته از ترانههای فارسی خارج از
کشور است. با نوآوری به هیچ وجه مخالف نیستم و بودهاند مداحانی که با
نوآوری مخاطب بسیاری را جذب کردند، اما بعضا در بین برخی مداحان می بینیم
تا خواندن را شروع می‌کنند همه با هم میگویند که آهنگ فلان خواننده را
میخواند!
احکام مداحی را همه باید یاد بگیریم
مداحی احکام دارد و احکام مداحی را همه باید یاد بگیریم، نوع سینه زنی،
نوع دست زدن در مجالس شادی، در مساجد و حسینهها، برهنه شدن در هنگام سینه
زنی همه این موارد احکام دارد و احکام آن را هم برای ما گفتهاند؛ سنتهای
بدی از قدیم مانده که خیلی باید تلاش کنیم تا این سنتها از بین برود؛
سفارش می‌کنم مداحان احکام مداحی را فرا بگیرید. سابقا اگر مردم پای
منبریها مینشستند مشغولیات نداشتند، ولی این اواخر گرفتاریهای زندگی
زیاد شده و کسی که مسجد میآید و یا پای منبر مینشیند، نباید وقتش ضایع
شود پس مطالب را باید مختصر و مفید بیان کنند.
*مداحان در داخل و خارج از کشور چه تاثیراتی بر وجهه تشیع گذاشته‌اند؟
ما مداحان هم داخل و هم خارج اثرگذاری خوبی داریم، اما توقع بیش از
اینهاست که باید برآورده شود. امروز از همه لحاظ مردم توجه دارند و باید ما
از لحاظ محتوایی خود را تقویت کنیم؛ خاطرم هست زمانی که در ایتالیا
روضه‌خوانی می‌کردم بعد از جلسه به ما گفتند، خودرویی آمده و میخواهند شما
را به ونیز ببرند تا آنجا را هم ببینید، بعد از ونیز چون از هتل اصلی دور
بودیم ما را به شهر کوچکی به نام پادووا بردند که در آنجا یک خوابگاه
دانشجویی بود؛ بعد از رسیدن به خوابگاه دیدم که در و دیوار را همچون
حسینهها پرچم زدهاند؛ سوال کردم که اینجا حسینه است؟ گفتند که نخیر اینجا
اتاق ماست، و به من گفتند زمانی که متوجه شدیم نوکر امام حسین(ع)، در ایام
محرم به ونیز آمده و قرار است شب را در کنار ما سپری کنند فضا را تغییر
دادیم تا مجلسی هم برای ما داشته باشید و فیضی ببریم. روضه دلچسبی بود که
برای آن چند دانشجوی پزشکی ایرانی و عراقی در این شهر دور افتاده از ونیز
خواندم و تنها بچه مذهبیهای آنجا بودند. کسانی که با اهل بیت(ع) باشند و
رابطه بگیرند هر جای دنیا هم که بروند باز محفوظ هستند؛ حساب کنید در یک
شهر دور دست ایتالیا درحال تحصیل در مقطع دکتری بودند اما چون محب اهل
بیت(ع) هستند راهشان را فراموش نکردهاند.
ما مداحان اثرگذاری خود
را نسبت به گذشته داریم و چه خوب است مداحان با زبانهای عربی و انگلیسی
آشنا باشند و روضه مداحی و منبر بروند. دایره کار مداحان مدام در حال
وسیع‌تر شدن و مستمع عالمتر شده است، لذا خود ما هم باید عالمتر باشیم و
دستمان پرتر شود تا اثرگذاری بیشتری داشته باشیم.
*راهکار پیوند زدن قرآن با مجالس اهل بیت(ع) چیست ؟
عقیده داریم که باید در مجالس اهل بیت(ع) قرآن خوانده شود؛ امروزه
متاسفانه قرآن در مجالس اهل بیت(ع) پررنگ نیست؛ ممکن است ابتدای مجلس قرآنی
تشریفاتی قرائت شود ولی اینکه رحل قرآن بگذاریم و پای صوت آن بنشینم بسیار
کم شده است. پیامبر اسلام(ع)، فرمودند من دو چیز را نزد شما به امانت
میگذارم یکی قرآن و دیگری اهل بیتم و این دو هیچوقت از هم جدا نمیشوند و
فرمودند اگر به هر دو آنها متوسل شوید به گمراهی کشیده نخواهید شد؛ لذا
راهکار این است که ما باید قرآن را پررنگتر کنیم. ما باید از جوانان شروع
کنیم و هیئتها بخشی از جلسه خود را به تلاوت قرآن اختصاص دهند، اما برای
اینکه جذاب هم باشد یک قاری خوب و خوشصدا و جوایزی را در نظر بگیرند تا
جوانان جذب شوند. پیامبر(ص) در جای دیگری میفرمایند: بچههایتان را به
محبت پیغمبر(ص)، آل ایشان و تلاوت قرآن ادب کنید. این خود بزرگترین مسئله
تربیتی ما برای هیئتها، خانوادهها و پدر و مادرهاست. قرآن مایه برکت در
هیئت، خانه و جامعه ماست. یکی از بهترین راهکار دوری شیاطین و مشکلات
جامعه این است که مردم قرآن را در خانه خود، محل کار، هیئتها تلاوت کنند
تا به جای شیاطین، فرشتهها با خود برکت بیاورند.
وی در پایان با
بیان خاطرهای کوتاه از کرامت حضرت سید الشهدا(ع)، به یک جوان ایرانی گفت:
در مجمع جهانی اهل بیت(ع) لندن در روز عاشورا پزشکی را دیدم که به من
میگفت، حاج آقا زمانی که لندن آمدم دانشجو بودم و در ایران اهل هیئت و
روضه نبودم، اما در لندن با پافشاری یکی از دوستان در روز عاشورا به مرکز
جهانی اهل بیت(ع) آمدم و در همان دفعه اول جذب و شیفته امام حسین(ع) شدم؛
بعد از این هیئت از لندن به کربلا رفتم و از آن روز به بعد مجالس امام
حسین(ع) را ترک نکردم و حسینی شدم. این جوان در ادامه به من گفت «بعد از
اینکه مسیر زندگیام تغییر کرد در همین مرکز جهانی اهل بیت(ع) به دوستانم
گفتم که همسری خوب و مومن و با حجاب را برای من پیدا کنند، بعد از چند وقت
فردی را به من معرفی کردند که بسیار باب پسندم بود و پدر و مادرم هم آن را
پسندیدند و ازدواج کردم و امام حسین(ع)، مسیر زندگیام را تغییر داد»؛
البته جزئیات این تغییر که چگونه شد در این مسیر قرار گرفت را از ایشان
نپرسیدم اما قطعا یا بخاطر منبر جلسه بوده و یا مداحی که با شعر خود این
اثر را بر ایشان گذاشت.
