روایت دولتی از حل بحران دریاچه ارومیه

به گزارش تسنیم از ارومیه، ظهر امروز به ابتکار روابط عمومی و امور بین‌الملل استانداری آذربایجان غربی و با همکاری اداره کل مدیریت بحران این استان نشست خبری مشترک مدیران دستگاه‌های ذی‌ربط طرح احیای دریاچه ارومیه در سالن جلسات فرهنگسرای خانه جوان ارومیه برگزار شد.

در این نشست خبری روسای دو اداره کل به دلیل مأموریت کاری شرکت نکرده و معاونان مربوطه خود را برای ارائه توضیحات لازم به مقابل خبرنگاران فرستادند.

نکته جالب اینکه مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی که در دوره سه ساله انتصاب خود، پیوسته از رسانه‌ها دوری جسته و خاطره خبرنگاران از حتی برگزاری یک نشست خبری در طول سال نیز از عملکرد رسانه‌ای وی خالیست در این نشت خبری نیز حضور پیدا نکرد.

شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی یکی از دستگاه‌های اصلی برای اجرای راهکارهای 27 گانه ستاد احیا دریاچه ارومیه است اما مدیرعامل این اداره و روابط عمومی مربوطه که علاقه عجیبی به نامه نگاری‌های بی فرجام دارند و پیوسته یک مصاحبه ساده خبرنگاران را به هزار توی نامه نگاری و بروکراسی اداری حواله داده و در نهایت نامه‌های رسانه‌ها را در انبوه به خودتنیده نامه نگاریهایشان گم و گور کرده و بازی درخواست نامه نگاری برای یک مصاحبه ساده را از سر می‌گیرند امروز نیز فرصت رودررویی با خبرنگاران را از سوی مدیرشان از دست دادند.

از سوی دیگر نشست خبری فشرده 2.5 ساعته برای 7 مدیر در ماه رمضان مجال کندوکاو خبرنگاران از عملکرد دستگاه‌های متولی احیا دریاچه ارومیه را نمی‌داد چراکه هر مدیر می‌بایست در دقایقی کوتاه عملکرد خود را ارائه می‌کرد بنابراین ضیق وقت هم برای رسانه‌ها و هم برای مدیران نمی‌گذاشت تا رسانه‌ها لیست کارهای نکرده همین ادارات را مطالبه کنند.

به اذعان خود مدیران متولی در ستاد احیا دریاچه ارومیه کمتر از 40 درصد اعتبارات دولت برای احیا دریاچه ارومیه تا کنون تخصیص یافته و افزون بر 60 در صد از بودجه‌شان اساساً هیچ وقت تخصیص نیافته است تا بخواهند عملکردی هم داشته باشند.

در واقع نشست خبری امروز جلسه توضیح و بسط عملکرد مبتنی بر همان اعتبار تخصیص یافته 40 درصدی بود در حالیکه طبیعتاً سؤالات مربوطه به عملکرد نداشته مبتنی بر اعتبار تخصیص نیافته 60 درصدی بسیار بیش از تصور مدیران مربوطه است.

اینکه چرا مدیران استان نتوانسته‌اند 60 درصد از اعتبارات مصوب برای احیا دریاچه ارومیه را جذب کرده و هزینه کنند تنها سوالی بود که فرصت طرحش به خبرنگاران داده نشد چرا که همه مدیران جمع شده بودند تا کارهای کرده‌شان را برجسته کنند نه کارهایی که نکرده‌اند.

حتی برخی مدیران در اقدامی بسیار قابل توجه تخصیص یافتن یک چهارمی اعتباراتشان را بسیار پر رنگ و برجسته توصیف می‌کردند.

در حالیکه اگر احیا دریاچه ارومیه همانقدر که در ادعا برای دولت اهمیت و برجستگی دارد در میدان عمل و تخصیص اعتبارات نیز اهمیت می‌داشت عملکرد دستگاه‌های متولی احیا دریاچه ارومیه حداقل می‌بایست 2.5 برابر آنی بود که امروز اعلام کردند.

مسئولین دستگاه‌ها و مدیران ستاد احیا دریاچه ارومیه در حالی از وضعیت بودجه‌ای طرح‌ها ابراز رضایت می‌کردند که 300 میلیارد تومان بودجه ناقصشان را نه در قالب پول و ارقام ریالی بلکه با فشار و پیگیری مداوم رسانه‌ها در قالب اسناد خزانه در آخرین روزهای سال 95 دریافت کردند.

گزارش پیش رو روایت دولتی  از حل بحران دریاچه ارومیه است دریاچه‌ای که حدود 90 درصد آن آب ندارد ولی حالش خوب است!

خشکی دریاچه ارومیه می‌تواند منجر به طوفان‌های نمکی شود

مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی در این نشست خبری اظهار کرد: امروزه موضوع دریاچه ارومیه اصلاً به عنوان موضوعی سیاسی مطرح نیست بلکه یک موضوع زیست محیطی و در ارتباط  مستقیم با زندگی مردم است.

امیرعباس جعفری افزود: موضوع دریاچه ارومیه پیوسته مورد توجه دولت یازدهم قرار داشته و از اولویت‌های نخست رئیس جمهور است و به همین جهت در اولین جلسه بعد از انتخاب آقای روحانی در دوره یازدهم انتخابات جلسه  دریاچه ارومیه تشکیل و ستاد احیا آن راه‌اندازی شد.

مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی تصریح کرد: سه دلیل اصلی خشکی دریاچه شامل برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، توسعه نامتوازن بخش کشاورزی و تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌هاست.

جعفری اظهار کرد: خشکی دریاچه ارومیه می‌تواند منجر به طوفان‌های نمکی شود که در پی آن نابودی کشاورزی و انواع بیماری‌ها به وجود خواهد آمد.

وی افزود: در دولت یازدهم در کمتر از یک سال کارهای مطالعاتی توسط کارشناسان شروع شد و 27 راهکار در قالب 6 موضوع شامل تأمین آب از منابع جدید، اقدامات حفاظتی، تسهیل آب ورودی، کنترل و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، کنترل و کاهش برداشت آب از منابع سطحی و کاهش برداشت از آبهای زیرزمینی مشخص شد.

مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی تصریح کرد: راهکارها و برنامه‌های ستاد احیا دریاچه ارومیه شامل توقف کلیه طرح‌های سدسازی جز 2 مورد، تأمین اعتبار انتقال آب از زاب، سامان دهی چاه‌های حوضه آبریز، انتقال پساب‌های تصفیه شده، کنترل و کاهش مصرف آب کشاورزی و انتقال آب به جزایر و تالاب‌های حاشیه از سد حسنلو است.

وی افزود: تهیه کاداستر اراضی حوضه آبریز، انتقال آب رودخانه‌ها به پیکره آبی، انجام هماهنگی با قوه قضاییه برای تسهیل قانون تکلیف چاه‌های بدون پروانه، آسیب شناسی اثرات اجتماعی، بهداشتی و زیست شناسی، شناسایی گونه‌های شور پسند برای کاشت، ممنوعیت انعقاد قرارداد و خرید چغندرقند از سایر استان‌ها و پیاده‌سازی برنامه جامع آموزش از دیگر راهکارهای 27‌گانه برای احیا دریاچه ارومیه است.

ریالی از اعتبارات احیای دریاچه برای جاهای دیگر هزینه نکردیم

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز در این جلسه اظهار کرد: از آغاز بکار دولت یازدهم 27 راهکار برای نجات دریاچه ارومیه مصوب شده و مراحل اجرایی ان آغاز شده است که 6 مورد از این راهکارها مختص بخش کشاورزی است.

اسمعیل کریم زاده افزود: در سه سال اخیر 162 میلیارد تومان برای اجرای این 6 راهکار در احیا دریاچه ارومیه در حوزه کشاورزی هزینه شد.

کریم زاده تصریح کرد: تا امروز در 9 شهرستان حوزه دریاچه ارومیه برای 14 هزار هکتار از اراضی کشاورزی  شیوه‌های نوین آبیاری اجرایی شده و 72 میلیون متر مکعب آب از همین طریق صرفه جویی شده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی گفت: کنترل مصرف آب کشاورزی، تهیه نقشه کاداستر، تدوین برنامه جامع آموزش، تغییر الگوی کشت و اجرای روش‌های مصرف بهینه آب از جمله وظایف این سازمان در ارتباط با احیا دریاچه ارومیه است.

وی تصریح کرد: دولت برنامه احیای دریاچه ارومیه را برنامه ریزی کرده و این مأموریت بدون تعطیلی کشاورزی در حال جریان است.

کریم زاده گفت: در این سه سال نه تنها ریالی از اعتبارات احیای دریاچه برای جاهای دیگر هزینه نکردیم بلکه از بودجه‌های خود سازمان نیز برای کمک به احیای دریاچه به دلیل اهمیت موضوع هزینه کرده‌ایم.

وی اظهار کرد: در 14 هزار هکتار از اراضی حوضه آبریز دریاچه ارومیه در 9 شهرستان روش‌های نوین آبیاری اجرایی شده و آموزش‌های لازم داده شده است.

وی افزود: در مجموع دستگاه برای احیای دریاچه ارومیه در حال کارهای بنیادی هستند و در این میان سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی 414 کیلومتر انتقال آب با لوله برای کنترل و کاهش مصرف آب در کشاورزی برای جلوگیری از هدررفت آب اجرا کرده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی گفت: از بابت اجرای این طرح‌ها 72 میلیون مترمکعب آب مصرفی کشاورزی صرفه جویی شده که به ازای هر کیلومتر انتقال آب با لوله 440 مترمکعب و به ازای هر هکتار آبیاری نوین برای چغندرقند نزدیک به 5000 تا 5500 مترمکعب صرفه جویی شد.

کریم زاده اظهار کرد: اصلاح الگوی کشت به‌طور جدی درحال انجام است که تماماً در جهت استفاده بهینه از آب کشاورزی است.

وی گفت: در بحث کاداستر اراضی مقرر بود در 30 هکتار را انجام دشود که این کار در 126 هزار از اراضی انجام شده است.

برنامه آموزش توانمندسازی سازمان‌های محلی زنان روستایی

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز در این جلسه اظهار کرد: مسائل طبیعی از جمله گرم شدن زمین، مصرف آب و افزایش جمعیت در کنار فعالیت‌های انسانی از جمله توسعه کشاورزی سنتی و برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی از جمله دلایل وضعیت کنونی بحران دریاچه ارومیه است.

پرویز آراسته افزود:  تراز کنونی دریاچه ارومیه 1270 متر است که نسبت به مهر سال گذشته 79 سانتی متر افزایش یافته است.

آراسته گفت: مساحت دریاچه ارومیه  2400 کیلومتر مربع و حجم آب کنونی آن 2 میلیارد و 250 میلیون مترمکعب است.

وی اظهار کرد: در سه سال اخیر تثبیت بیولوژیک در منطقه "جبل" در اطراف ارومیه در وسعتی 480 هکتار اراضی انجام شده و مالچ پاشی بیولوژیک نیز برای نخستین بار در سطح کشور در پارک ملی دریاچه در 45 هکتار انجام شده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: برای تأمین آب حیات وحش دریاچه در 2 سطح آبگیر راه‌اندازی شده که می‌تواند آب باران را جمع‌آوری کند.

راسته اظهار کرد: در سال 94 بیش از 290 کیلومتر ساحل دریاچه از بناب تا سلماس تحت حفاظت فیزیکی قرار داده شده که یک تا 5 کیلومتر عمق دارد.

وی افزود: برنامه آموزش توانمندسازی سازمان‌های محلی زنان روستایی و سازمان‌های مردم‌نهاد و پروژه کشاورزی پایدار به کمک ANDP با کمک ژاپن نیز در همین ارتباط صورت خواهد گرفت.

آراسته گفت: در مورد احیای تالاب‌های اقماری نیز کارهای خوبی صورت گرفته و میله‌گذاری دور دریاچه به طول 500 کیلومتر انجام شده و میله‌گذاری حریم تالاب‌ها از جمله کانی به رازان برای جلوگیری از تعرض افراد سودجو انجام شده است.

وی تصریح کرد: بر اساس آخرین سرشماری از حیات وحش 220 قوچ میش ارمنی در جزایر دریاچه زندگی می‌کند که وضعیت مناسبی دارند و علاوه بر آن 200 رأس گوزن زرد ایرانی نیز در جزایر دریاچه زندگی می‌کنند.

آراسته گفت: با به حد مطلوب رسیدن دریاچه ارومیه 4 تن سیست آرتمیا در آن تخلیه خواهد شد.

احتمال بروز بیماری‌های مختلف در اطراف دریاچه ارومیه

مدیر اجرایی پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه در سازمان منابع طبیعی آذربایجان غربی نیز در این جلسه اظهار کرد: تا کنون و در قالب راهکارهای 27 گانه ستاد احیا دریاچه ارومیه 17 میلیارد و 650 میلیون تومان برای مهار ریزگردهای نمکی از سوی سازمان منابع طبیعی آذربایجان غربی هزینه شده است.

مجید موسی زاده افزود: با این رقم کار مهار ریزگردهای نمکی در 47 هزار هکتار از اراضی حاشیه دریاچه ارومیه به انجام رسیده است.

موسی زاده گفت: گردوغبار کانون‌های مربوط به خشکی دریاچه ارومیه متفاوت از گردوغبار در سایر مناطق است و به دلیل داشتن برخی عناصر احتمال بروز بیماری‌های مختلف را در پی دارد.

وی تصریح کرد: تا کنون چندین کانون گردوغبار پراکنده در شهرستان‌های ارومیه، سلماس و میاندوآب شناسایی و مهار شده‌اند.

مدیر اجرایی پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه در سازمان منابع طبیعی آذربایجان غربی گفت: عملیات کاشت و نگهداری بوته‌های گیاهی شورپسند در حدود یک هزار و 418  هکتار از اراضی اطراف دریاچه ارومیه به انجام رسیده و در 417 هکتار نیز نهال کاری شده است.

وی افزود: در صورت احیای کامل دریاچه ارومیه، کانون‌های گردوغبار به خودی خود مهار و دیگر نقش منابع طبیعی در روند احیا به انتهای می‌رسد.

موسی زاده گفت: هم اکنون در بسیاری از کانون‌های ریزگرد رطوبت کافی در کف زمین وجود دارد که مانع از بلند شدن طوفان‌های نمکی می‌شود.

رهاسازی پساب فاضلاب به دریاچه ارومیه

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری آذربایجان غربی نیز در این جلسه  اظهار کرد: یکی از راهکارهای 27‌گانه دولت یازدهم برای احیا دریاچه ارومیه ورود پساب تصفیه شده به بستر دریاچه است.

رسول اکبری افزود: مقرر شده است در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در 14 شهر سالانه 105 میلیون متر مکعب پساب تصفیه شده به پیکره دریاچه ارومیه سرازیر شود که این کار با پیشرفت خوبی در حال انجام است.

اکبری تصریح کرد: مقرر است 115 هزار متر مکعب در روز پساب تصفیه شده آماده رهاسازی به سمت دریاچه ارومیه شود و در همین راستا احداث یک هزار 100 کیلومتر شبکه جمع‌آوری و خطوط انتقال از تصفیه خانه مد نظر قرار گرفته است.

وی گفت: در سال 94 رقمی افزون بر 44 میلیارد تومان و در سال 95 تا سه برابر این رقم برای اجرای طرح‌های احیا دریاچه ارومیه به شرکت آب و فاضلاب آذربایجان غربی تخصیص پیدا کرد اگر چه مقرر بود 500 میلیارد تومان برای این کار اختصاص داده شود.

اکبری اظهار کرد: تاکنون 140 کیلومتر شبکه خطوط انتقال اجرا شده و هم اکنون 40 میلیون مترمکعب پساب تصفیه شده در  سال به دریاچه انتقال داده می‌شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری آذربایجان غربی گفت: هم اکنون تصفیه خانه 60 هزار مترمکعبی در دست احداث است و 42 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و سامانه فاضلاب گلمان نیز هم اکنون 82 درصد پیشرفت فیزیکی دارد که بعد از اتمام  آن 2.5 میلیون متر مکعب پساب آن وارد دریاچه ارومیه خواهد شد.

معضل چاه‌های غیر مجاز در اطراف دریاچه ارومیه

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی نیز در این نشست اظهار کرد: تاکنون 124 مورد دستگاه حفاری چاه‌های غیرمجاز در حوضه آبریز دریاچه ارومیه کشف و به پارکینگ منتقل شده است.

یاسر رهبردین افزود: 4 مصوبه از 27 راهکار احیا دریاچه ارومیه به شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی مربوط است که در این ارتباط 17 طرح و پروژه به انجام رسیده یا در حال اجرا است.

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی گفت: در سال‌های اخیر به واسطه گشت و بازرسی 80 اکیپ 646 متور پمپ غیرمجاز برداشت از آب‌های سطحی و زیر زمینی جمع‌آوری شده است.

وی تصریح کرد: در قالب راهکارهای 27گانه کار احداث کانال انتقال آب جلدیان به طور کامل به انجام رسیده و افتتاح شده است که می‌تواند 95 میلیون مترمکعب آب را به دریاچه انتقال دهد.

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی گفت: تعداد 60 هزار از چاه‌های آب آذربایجان غربی فاقد مجوز قانونی است که عاملی برای استفاده بی‌رویه از آب و در نهایت از اسباب خشکی دریاچه ارومیه است.

وی افزود: در سال 94 حدود 584 چاه و در سال گذشته نیز یک هزار 540 چاه غیرمجاز در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بسته شد.

به گفته وی در 6 رودخانه اصلی حوضه آبریز دریاچه ارومیه، 65  کیلومتر لایروبی صورت گرفته و با احداث معبری به طول 25 کیلومتر طرح  اتصال زرینه رود به سیمینه رود در میاندوآب انجام شده است.

رهبردین اظهار کرد: در سال 93 و 94 افزون بر 701 میلیون متر مکعب و در سال آبی 94 و 95 نیز افزون بر 2 میلیارد و 840 میلیون متر مکعب آب به سمت دریاچه ارومیه انتقال داده شده است.

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی گفت: به رغم کاهش بارندگی‌ها امسال ولی 1.5 میلیارد مترمکعب آب به دریاچه وارد شده است.

رهبردین اظهار کرد: از برنامه مقرر که رهاسازی آب به مقدار 176 میلیون متر مکعب در سال 93 بود 144 میلیون متر مکعب در همان سال رهاسازی شد و این رقم در سال 94 از 427 میلیون متر مکعب هدف‌گذاری شده به یک میلیارد و 170 میلیون متر مکعب افزایش یافت.

وی گفت: در سال آبی جاری نیز از 355 میلیون متر مکعب مشخص شده 674 میلیون مترمکعب رهاسازی شده که این رقم نشان از اهتمام شرکت آب منطقه‌ای در روند احیا دریاچه ارومیه دارد.

بی توجهی کار دریاچه ارومیه را به بحران زیست محیطی تبدیل کرد

مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: تا کنون حدود یک سوم از کار احداث تونل انتقال حوضه به حوضه آب به سمت دریاچه ارومیه به انجام رسیده است.

فرهاد سرخوش ظهر امروز در نشست خبری مشترک مدیران دستگاه‌های ذیربط طرح احیای دریاچه ارومیه که در سال جلسات فرهنگسرای خانه جوان برگزار شد اظهار کرد: اگر از 20 سال پیش همچون همین چهار سال اخیر به موضوع حفاظت از دریاچه ارومیه اهمیت داده می‌شد امروز این بحران اتفاق نمی‌افتاد.

وی افزود: در سالهای گذشته به‌طور میانگین هر سال 40 سانتی متر از ارتفاع آب دریاچه ارومیه کاهش یافته است.

سرخوش گفت: از سال 88 تا 92 با داشتن 302 میلیمتر بارندگی 130 سانتی متر کاهش تراز در دریاچه ارومیه اتفاق افتاده است.

وی افزود: با این روند از سال 92 تا سال 96 باید 160 سانتی متر از ارتفاع و تراز دریاچه ارومیه کاهش می‌یافت اما با اقدامات دولت از این اتفاق کاملاً جلوگیری شد.

مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: هم اکنون تقریباً در تمام حوضه آبریز دریاچه ارومیه بیش از 80 درصد ریزگردها مهار شده‌اند.

وی اظهار کرد: از پروژه 36 کیلومتری انتقال حوضه به حوضه آب افزون بر 11 کیلومتر در جنوب استان انجام شده است.

سرخوش گفت: برای این پروژه تاکنون 620 میلیارد تومان اعتبار تخصیص داده شده است.

وی افزود: هیچ ردیف تخصیص اعتبار برای خود ستاد احیا نداریم بلکه این ستاد به مثابه یک سازمان برنامه و بودجه کوچک است که مسائل و طرح‌های مربوط به احیا دریاچه ارومیه را مدیریت می‌کند.