صراط: بین المللی شدن و حضور در عرصه‌های جهانی، مسأله‌ای است که در هر حوزه‌ای به گونه‌ای اهمیت دارد. این موضوع در دنیای فرهنگ و هنر نیز کم و بیش مطرح است و اهالی آن همیشه سعی کرده‌اند تا با ارائه و تولید آثاری قابل یا شرکت در جشنواره‌های مطرح خارجی، بتوانند در این فضا حضور یابند.
این مسأله اغلب گرایش‌های هنری را دربرگرفته است و از میان آن‌ها تولیدات سینمایی جزو گروهی محسوب می‌شوند که درکل طرفداران زیادی دارند. سینمای ایران سال‌هاست که هر از گاهی به واسطه تعدادی از تولیداتش کم و بیش در برخی جشنواره‌های بین المللی مطرح می‌شود و بعد بازهم به دور از هیاهو برای جهانی شدن، به کارش ادامه می‌دهد.
در این میان مضاف بر ارسال و نمایش تولیدات در جشنواره‌های گوناگون، شیوه دیگری وجود دارد تا یک کار هر چه بیشتر مطرح شود. یکی از این روش‌ها همکاری با سینمای کشورهای دیگر چون هند یا همان بالیوود است. اتفاقی که چندی پیش با فیلم «سلام بمبئی» رخ داد و موجب شد تا این کار علاوه بر هند، در کشورهای اروپایی نیز اکران شود. علاوه بر این فیلم که گروه تولید آن مشغول ساخت اثر دیگری به این شکل هستند، آقای مجید مجیدی نیز مدت‌ها پیش، از کارکردن با بازیگران هندی و تولید فیلمی در این کشور خبر داد.
در کنار بحث تولیدات بین المللی مسأله دیگری مطرح می‌شود که به قوانین و چارچوب‌هایی که هر نظام و حکومتی دارد، برمی‌گردد. قوانینی که گاه محدودیت‌هایی را به همراه دارند و تولید کنندگان ملزم به رعایت آن‌ها هستند.
در این بین گاهی استفاده از عنوان تولید یک اثر مشترک بهانه‌ای می‌شود تا چارچوب‌های موجود دور زده شوند.
نمونه درستی از سینمای مشترک نداریم
محمدتقی فهیم، منتقد سینما و تلویزیون درباره پیامدهای نفوذ بالیوود و تولیدات مشترک بیان کرد: سینمای مشترک وتولید آثاری با این عنوان از جمله موضوعاتی است که سینمای ما همیشه با آن چالش داشته است. این موضوع به الان مربوط نیست و از دوران پیش از انقلاب این معضل همیشه پرسش‌هایی را به همراه داشته و ما هیچ گاه نتوانستیم در حوزه سینمای مشترک و تولیدات فی مابین ایران و دیگر کشورها به نقاط مشترکی که شفاف باشد برسیم. از آن زمان تاکنون آثار متعددی ساخته شده که هریک ادعای سینمای مشترک داشتند اما به نظر من هیچ یک از آن‌ها مفهوم درستی از این موضوع را نداشته‌اند، یعنی تبادل فرهنگی و تعامل هنری بین دوکشور رخ نداده است. به عبارتی اثری نبوده که ما با فرهنگ، مردم و داشته‌های کشور خود و یا دیگر کشورها در آن درام‌های خلاقانه‌ای را ببینیم.
بهره برداری مادی به بهانه تولیدات خارجی
وی ادامه داد: در این میان عموماً همه در صدد
بهره برداری از شرایط به نفع خودشان بوده‌اند. یعنی
به عنوان مثال گاهی شرایطی پیش آمده که گروه فیلمساز به هند رفته‌اند و یک‌دفعه تصمیم به تولید یک فیلم می‌گیرند، اما هیچ یک از این کارها براساس اصول و قواعد شکل نگرفته‌اند؛ اما در مجموع تولیدات مشترک به شکل صحیح اتفاق مثبتی است و اگر ما بتوانیم در حوزه تولیدات مشترک قدم‌هایی برداریم، رخداد مبارکی است، چراکه به هر حال درهای مراودات و مناسبات برای ما باز می‌شوند و برای کشورهای دیگر نیز این که بتوانند با مجموعه نقاط قوت کشورما آشنا شوند، این مسأله سودمند است.
تولید صحیح و نگاه درست به این دست تولیدات، مسأله دیگری بود که فهیم درباره آن گفت: این پیامدهای مثبت زمانی اتفاق می‌افتند که این درام‌ها در بستر معرفی قوت‌های کشور ما شکل بگیرند و بتوانند خدمتی به مخاطبان کشور ما کنند. به عنوان نمونه در فیلم «سلام بمبئی» چنین اتفاقی رخ نداده است و در این کار تولیدکنندگان فیلم بیشتر به دنبال برداشت‌های فردی از این محصول بودند، یعنی هدف آن‌ها این بود که از شرایط موجود به نفع گیشه و سوداندوزی بهره مند شوند نه اشاعه یک کار فرهنگی.
وسیله‌ای برای دور زدن ممیزی‌ها
این منتقد در ادامه با اشاره به دور زدن ممیزی‌ها و چارچوب‌هایی که وجود دارند تصریح کرد: گاهی تولیدکننده‌ای می‌خواهد در فیلم خود خانم‌هایی را که حجاب ندارند نشان دهد یا موضوعات دیگری که قوانین ما این اجازه را به او نمی‌دهند، آن گاه او بدون ایجاد درام یا ضرورتی که در قصه وجود داشته باشد راهی فلان کشور می‌شود تا از این فضا بگریزد.
به عقیده من این اتفاق به جای کمک به بازگشایی راه تولیدات مشترک، به این مسیر آسیب می‌زند. تولیدات مشترک باید در راستای دیپلماسی عمومی، فرهنگی و در نهایت سیاسی صورت بگیرد و در چارچوب قوانین کشور پیش برود، نه این که برای نمایش بخش موسیقیایی در کارش، گروهش را به هند ببرد و به این کار مبادرت کند.
این موارد همیشه آسیب زننده بوده است و به جای این که ما به بستری مناسب در حوزه تولیدات مشترک برسیم، به دلیل این دست سوءاستفاده‌ها راه ساخت چنین تولیداتی بسته شده است. از همین رو من فکر می‌کنم که درام‌ها و قصه‌ها باید این ضرورت را ایجاد کنند که برای تولید آن‌ها راهی کشورهای دیگر شویم؛ اما اگر درام به این مسأله نیاز نداشته باشد، بازهم به همان نقطه آسیب زننده و خطرناک می‌رسیم که باید از آن پرهیز شود.
فهیم در ادامه خاطرنشان می‌کند: با وجود این صحبت‌ها بحث سینمای مشترک که این روزها به واسطه دو فیلم «سلام بمبئی2»( یا دختر شیطان) و «پشت ابرها» ی مجید مجیدی جانی دوباره گرفته است، موضوع مهم و مسأله‌ای است که نظارت بر آن دقت ویژه‌ای را می‌طلبد.
از همین رو جا دارد تا مسوولان این امر با نگاه هوشمندانه‌ای نسبت به این دست تولیدات
تصمیم گیری کنند تا هیچ اثر این چنینی به بهانه مشترک بودن به هجوی که ضرر آن بیش از سودش است، نزدیک نشوند.
منبع:صبح نو
این مسأله اغلب گرایش‌های هنری را دربرگرفته است و از میان آن‌ها تولیدات سینمایی جزو گروهی محسوب می‌شوند که درکل طرفداران زیادی دارند. سینمای ایران سال‌هاست که هر از گاهی به واسطه تعدادی از تولیداتش کم و بیش در برخی جشنواره‌های بین المللی مطرح می‌شود و بعد بازهم به دور از هیاهو برای جهانی شدن، به کارش ادامه می‌دهد.
در این میان مضاف بر ارسال و نمایش تولیدات در جشنواره‌های گوناگون، شیوه دیگری وجود دارد تا یک کار هر چه بیشتر مطرح شود. یکی از این روش‌ها همکاری با سینمای کشورهای دیگر چون هند یا همان بالیوود است. اتفاقی که چندی پیش با فیلم «سلام بمبئی» رخ داد و موجب شد تا این کار علاوه بر هند، در کشورهای اروپایی نیز اکران شود. علاوه بر این فیلم که گروه تولید آن مشغول ساخت اثر دیگری به این شکل هستند، آقای مجید مجیدی نیز مدت‌ها پیش، از کارکردن با بازیگران هندی و تولید فیلمی در این کشور خبر داد.
در کنار بحث تولیدات بین المللی مسأله دیگری مطرح می‌شود که به قوانین و چارچوب‌هایی که هر نظام و حکومتی دارد، برمی‌گردد. قوانینی که گاه محدودیت‌هایی را به همراه دارند و تولید کنندگان ملزم به رعایت آن‌ها هستند.
در این بین گاهی استفاده از عنوان تولید یک اثر مشترک بهانه‌ای می‌شود تا چارچوب‌های موجود دور زده شوند.
نمونه درستی از سینمای مشترک نداریم
محمدتقی فهیم، منتقد سینما و تلویزیون درباره پیامدهای نفوذ بالیوود و تولیدات مشترک بیان کرد: سینمای مشترک وتولید آثاری با این عنوان از جمله موضوعاتی است که سینمای ما همیشه با آن چالش داشته است. این موضوع به الان مربوط نیست و از دوران پیش از انقلاب این معضل همیشه پرسش‌هایی را به همراه داشته و ما هیچ گاه نتوانستیم در حوزه سینمای مشترک و تولیدات فی مابین ایران و دیگر کشورها به نقاط مشترکی که شفاف باشد برسیم. از آن زمان تاکنون آثار متعددی ساخته شده که هریک ادعای سینمای مشترک داشتند اما به نظر من هیچ یک از آن‌ها مفهوم درستی از این موضوع را نداشته‌اند، یعنی تبادل فرهنگی و تعامل هنری بین دوکشور رخ نداده است. به عبارتی اثری نبوده که ما با فرهنگ، مردم و داشته‌های کشور خود و یا دیگر کشورها در آن درام‌های خلاقانه‌ای را ببینیم.
بهره برداری مادی به بهانه تولیدات خارجی
وی ادامه داد: در این میان عموماً همه در صدد
بهره برداری از شرایط به نفع خودشان بوده‌اند. یعنی
به عنوان مثال گاهی شرایطی پیش آمده که گروه فیلمساز به هند رفته‌اند و یک‌دفعه تصمیم به تولید یک فیلم می‌گیرند، اما هیچ یک از این کارها براساس اصول و قواعد شکل نگرفته‌اند؛ اما در مجموع تولیدات مشترک به شکل صحیح اتفاق مثبتی است و اگر ما بتوانیم در حوزه تولیدات مشترک قدم‌هایی برداریم، رخداد مبارکی است، چراکه به هر حال درهای مراودات و مناسبات برای ما باز می‌شوند و برای کشورهای دیگر نیز این که بتوانند با مجموعه نقاط قوت کشورما آشنا شوند، این مسأله سودمند است.
تولید صحیح و نگاه درست به این دست تولیدات، مسأله دیگری بود که فهیم درباره آن گفت: این پیامدهای مثبت زمانی اتفاق می‌افتند که این درام‌ها در بستر معرفی قوت‌های کشور ما شکل بگیرند و بتوانند خدمتی به مخاطبان کشور ما کنند. به عنوان نمونه در فیلم «سلام بمبئی» چنین اتفاقی رخ نداده است و در این کار تولیدکنندگان فیلم بیشتر به دنبال برداشت‌های فردی از این محصول بودند، یعنی هدف آن‌ها این بود که از شرایط موجود به نفع گیشه و سوداندوزی بهره مند شوند نه اشاعه یک کار فرهنگی.
وسیله‌ای برای دور زدن ممیزی‌ها
این منتقد در ادامه با اشاره به دور زدن ممیزی‌ها و چارچوب‌هایی که وجود دارند تصریح کرد: گاهی تولیدکننده‌ای می‌خواهد در فیلم خود خانم‌هایی را که حجاب ندارند نشان دهد یا موضوعات دیگری که قوانین ما این اجازه را به او نمی‌دهند، آن گاه او بدون ایجاد درام یا ضرورتی که در قصه وجود داشته باشد راهی فلان کشور می‌شود تا از این فضا بگریزد.
به عقیده من این اتفاق به جای کمک به بازگشایی راه تولیدات مشترک، به این مسیر آسیب می‌زند. تولیدات مشترک باید در راستای دیپلماسی عمومی، فرهنگی و در نهایت سیاسی صورت بگیرد و در چارچوب قوانین کشور پیش برود، نه این که برای نمایش بخش موسیقیایی در کارش، گروهش را به هند ببرد و به این کار مبادرت کند.
این موارد همیشه آسیب زننده بوده است و به جای این که ما به بستری مناسب در حوزه تولیدات مشترک برسیم، به دلیل این دست سوءاستفاده‌ها راه ساخت چنین تولیداتی بسته شده است. از همین رو من فکر می‌کنم که درام‌ها و قصه‌ها باید این ضرورت را ایجاد کنند که برای تولید آن‌ها راهی کشورهای دیگر شویم؛ اما اگر درام به این مسأله نیاز نداشته باشد، بازهم به همان نقطه آسیب زننده و خطرناک می‌رسیم که باید از آن پرهیز شود.
فهیم در ادامه خاطرنشان می‌کند: با وجود این صحبت‌ها بحث سینمای مشترک که این روزها به واسطه دو فیلم «سلام بمبئی2»( یا دختر شیطان) و «پشت ابرها» ی مجید مجیدی جانی دوباره گرفته است، موضوع مهم و مسأله‌ای است که نظارت بر آن دقت ویژه‌ای را می‌طلبد.
از همین رو جا دارد تا مسوولان این امر با نگاه هوشمندانه‌ای نسبت به این دست تولیدات
تصمیم گیری کنند تا هیچ اثر این چنینی به بهانه مشترک بودن به هجوی که ضرر آن بیش از سودش است، نزدیک نشوند.
منبع:صبح نو
