در شرایطی که بانک مرکزی در گزارشی به نقل از مدیر اداره نظارت بر بانک‌ها و
موسسات اعتباری اعلام کرده که ازابتدای اجرای بخشنامه اخیر بانک مرکزی در
رابطه با ابلاغ نرخ‌های سود علی‌الحساب بازرسی‌های لازم صورت گرفته شده و
بازرسان بخش نظارت بانک مرکزی در سراسر کشور شعبه بانک‌ها را پایش کرده‌اند
و تاکنون به جز چند مورد که با آنها برخورد شده است، گزارشی درخصوص افتتاح
حساب جدید با غیر از نرخ‌های تعیین شده در بخشنامه نداشته‌ایم.
اما در مقابل این گفته موسی‌الرضا ثروتی نماینده سابق مجلس اعلام کرده که بانک‌ها به راحتی مصوبه کاهش نرخ سود را دور زدند و مصوبه کاهش نرخ سود بانکی صوری است و عملیاتی نمی‌شود به این ترتیب که بانک‌ها پول مردم را از حساب‌های کوتاه‌مدت به بلندمدت انتقال داده‌اند و بدین‌گونه مصوبه کاهش نرخ سود را دور زده‌اند.
این روند حرکتی درخصوص فعالیت بانک‌ها در شرایطی است که تا پیش از این نیز بانک مرکزی از وجود نظارت بر فعالیت بانک‌ها خبر داده اما دست آخر با پدیده‌هایی مانند کاسپین؛ آرمان و فرشتگان روبه‌رو بوده‌ایم، موسسات اعتباری که در عین داشتن مجوز نسبت به سرپیچی و تخطی از دستورات و قوانین بانک مرکزی اقدام کردند و دست آخر موجبات سلب اعتماد مردم را مهیا کردند.
تسهیلات برای کارهای واسطه‌ای
حال با این تفاسیر و با وجود مستنداتی مبنی بر اینکه بانک‌ها به کارخود در ارایه نرخ سود دلخواه مشغولند اما نصیری مدعی شده که اجرای صحیح بخشنامه مذکور موجب کاهش بهای تمام شده پول برای بانک‌ها ست و این امر زمینه‌ساز کاهش نرخ سود مورد انتظار تسهیلات بانکی و رونق تولید است مجلس بر این اعتقاد است که عملاً بحث کاهش نرخ سود بانکی محقق نشده و اگر هم در واقعیت بتواند نرخ سود بانکی پیاده شود دولت توانایی اداره ثروت مردم به‌سمت تولید را ندارد و بیشتر ثروت مردم در بخش‌هایی چون خرید طلا و ارز صرف می‌شود. وی با این گفته که بیشتر تسهیلات بانک‌ها صرف واردات می‌شود نه تولید اعلام کرده که ۸۰ درصد وام بانک‌ها به بخش خدمات تعلق می‌گیرد و بیشتر وام بانک‌ها برای کارهای واسطه‌ای همچون واردات کالا اختصاص پیدا می‌کند و این به‌جهت سود بالایی است که واردات کالا دارد چراکه برای فعالیتی که بالای ۷۰ درصد سود دارد پرداخت ۲۵ درصد سود بانکی دشوار نیست.
مصوبه کاهش نرخ سود بانکی صوری است
در همین رابطه ثروتی با تصریح به اینکه این مصوبه کاهش نرخ سود بانکی صوری است و عملیاتی نمی‌شود اعلام کرده که بانک‌ها پول مردم را از حساب‌های کوتاه‌مدت به بلندمدت انتقال داده‌اند و به آنها اطلاع داده‌اند که "پول شما در حساب بلندمدت است" اما شرایط حساب بلندمدت را ندارد چراکه هرگاه سپرده‌گذاران خواسته باشند پولشان به آنها داده می‌شود در صورتی که از شرایط حساب بلندمدت این است که حداقل یک سال سپرده در حساب مشتری باقی بماند در واقع بانک‌ها با این اقدام مصوبه را دور زدند تا مشتریان خود را از دست ندهند.
وی با تأکید بر اینکه اینگونه کاهش نرخ سود بانکی با توجه به اینکه سود تسهیلات نیز پایین نیامده است نه‌تنها تأثیر مثبتی در اقتصاد کشور نداشته است بلکه تأثیر منفی نیز داشته است، گفت: تأثیر منفی اینگونه کاهش نرخ سود بانکی این بوده است که به‌جهت جو تبلیغاتی که در جامعه ایجاد شده است مردم پول‌های خود را به‌سمت بازار طلا و ارز می‌آورند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه کاهش نرخ سود بانکی اگر به‌صورت واقعی محقق شود اتفاقی لازم و مثبت در اقتصاد کشور است، گفت: اگرچه جو تبلیغاتی تورم و شک در بازارهای سکه و طلا و... ایجاد می‌کند اما اگر در عمل این اتفاق رخ دهد لاجرم بخشی از سرمایه مردم از بانک‌ها به‌سمت تولید حرکت می‌کند اما در شرایط فعلی جو تبلیغاتی به وجود آمده است و حتی برخی از مردم از نیازهای ضروری خود نیز صرف‌نظر می‌کنند تا طلا و سکه بخرند اما در واقعیت رونقی در اقتصاد ایجاد نمی‌شود چراکه نرخ سود بانکی کاهش پیدا نمی‌کند و در نتیجه نه‌تنها تولید رونق نمی‌گیرد بلکه شرایط رکودی نیز بیشتر می‌شود.
این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه از واکنش‌های بازار در چند روز اخیر که در پاسخ به کاهش نرخ سود بانکی به وجود آمده می‌توان فهمید که این طرح برای رونق اقتصادی شکست خورده است، گفت: چراکه پول‌هایی که از بانک خارج شده است به‌سمت تولید نرفته است همان‌گونه که مشاهده می‌کنیم در چند روز اخیر شاخص‌های بورس نه‌تنها رشد نکرده است بلکه سقوط نیز کرده است و به‌جای آن قیمت طلا و ارز با افزایش روبه‌رو شده است.
وی با انتقاد از شرایط فعلی بانک‌ها و سود بالای نرخ تسهیلات آنها برای تولیدکنندگان گفت: اکنون اگر صنعتگری احتیاج به دریافت تسهیلات بانکی پیدا کند باید ۲۸ درصد سود به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات پرداخت کند حال سؤال این است که کدام صنعت است که ۲۸ درصد سود داشته باشد؛ این صنعت در کشور وجود ندارد و در بخش کشاورزی نیز هیچ کشاورزی وجود ندارد که از کشت خود ۲۰ درصد سود به دست بیاورد که بخواهد این مقدار برای دریافت تسهیلات پرداخت کند.
نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اظهار اینکه کشاورزی که خوب سود کند ۱۰ درصد است و صنعت که خوب سود کند ۱۵ درصد است گفت: بنابراین تولید‌کننده‌ای اگر بخواهد با تسهیلات بانکی به فعالیت بپردازد قطعاً ورشکسته است و به همین جهت است که تولیدکنندگان سعی می‌کنند زیاد تسهیلات نگیرند.
وی در پاسخ به این سؤال که "چرا با وجود اینکه دریافت وام برای تولیدکنندگان هیچ توجیه اقتصادی ندارد باز شاهد دریافت وام تولیدکنندگان از بانک هستیم؟" گفت: دسته‌ای از تولیدکنندگان برای دریافت وام از بانک‌ها چاره‌ای ندارند چراکه شرایط آنها به‌گونه‌ای است که می‌خواهند جلوی ضرر بیشتر را با ضرر کمتر بگیرند؛ به‌اینگونه که اگر کارخانه‌ای بسته شود تولید صفر می‌شود و کل درآمد از بین می‌رود اما با این تسهیلات از بسته شدن کارخانه خود جلوگیری می‌کنند اگرچه درآمد به دست آمده را با مقداری اضافه‌تر به بانک می‌دهند تا از مقطع بحران خود خارج شوند.
نکته جالب در میان صحبت‌های معاون بانک مرکزی آن است که وی مدعی شده که یکی از ویژگی‌های بخشنامه اخیر بانک مرکزی هماهنگی میان سیاست گذار پولی و سیاست گذار مالی و سایر دستگاه‌های اجرایی است و بانک مرکزی این موضوع را در قالب یک «بسته» اجرا می‌کند.
اما در مقابل این گفته موسی‌الرضا ثروتی نماینده سابق مجلس اعلام کرده که بانک‌ها به راحتی مصوبه کاهش نرخ سود را دور زدند و مصوبه کاهش نرخ سود بانکی صوری است و عملیاتی نمی‌شود به این ترتیب که بانک‌ها پول مردم را از حساب‌های کوتاه‌مدت به بلندمدت انتقال داده‌اند و بدین‌گونه مصوبه کاهش نرخ سود را دور زده‌اند.
این روند حرکتی درخصوص فعالیت بانک‌ها در شرایطی است که تا پیش از این نیز بانک مرکزی از وجود نظارت بر فعالیت بانک‌ها خبر داده اما دست آخر با پدیده‌هایی مانند کاسپین؛ آرمان و فرشتگان روبه‌رو بوده‌ایم، موسسات اعتباری که در عین داشتن مجوز نسبت به سرپیچی و تخطی از دستورات و قوانین بانک مرکزی اقدام کردند و دست آخر موجبات سلب اعتماد مردم را مهیا کردند.
تسهیلات برای کارهای واسطه‌ای
حال با این تفاسیر و با وجود مستنداتی مبنی بر اینکه بانک‌ها به کارخود در ارایه نرخ سود دلخواه مشغولند اما نصیری مدعی شده که اجرای صحیح بخشنامه مذکور موجب کاهش بهای تمام شده پول برای بانک‌ها ست و این امر زمینه‌ساز کاهش نرخ سود مورد انتظار تسهیلات بانکی و رونق تولید است مجلس بر این اعتقاد است که عملاً بحث کاهش نرخ سود بانکی محقق نشده و اگر هم در واقعیت بتواند نرخ سود بانکی پیاده شود دولت توانایی اداره ثروت مردم به‌سمت تولید را ندارد و بیشتر ثروت مردم در بخش‌هایی چون خرید طلا و ارز صرف می‌شود. وی با این گفته که بیشتر تسهیلات بانک‌ها صرف واردات می‌شود نه تولید اعلام کرده که ۸۰ درصد وام بانک‌ها به بخش خدمات تعلق می‌گیرد و بیشتر وام بانک‌ها برای کارهای واسطه‌ای همچون واردات کالا اختصاص پیدا می‌کند و این به‌جهت سود بالایی است که واردات کالا دارد چراکه برای فعالیتی که بالای ۷۰ درصد سود دارد پرداخت ۲۵ درصد سود بانکی دشوار نیست.
مصوبه کاهش نرخ سود بانکی صوری است
در همین رابطه ثروتی با تصریح به اینکه این مصوبه کاهش نرخ سود بانکی صوری است و عملیاتی نمی‌شود اعلام کرده که بانک‌ها پول مردم را از حساب‌های کوتاه‌مدت به بلندمدت انتقال داده‌اند و به آنها اطلاع داده‌اند که "پول شما در حساب بلندمدت است" اما شرایط حساب بلندمدت را ندارد چراکه هرگاه سپرده‌گذاران خواسته باشند پولشان به آنها داده می‌شود در صورتی که از شرایط حساب بلندمدت این است که حداقل یک سال سپرده در حساب مشتری باقی بماند در واقع بانک‌ها با این اقدام مصوبه را دور زدند تا مشتریان خود را از دست ندهند.
وی با تأکید بر اینکه اینگونه کاهش نرخ سود بانکی با توجه به اینکه سود تسهیلات نیز پایین نیامده است نه‌تنها تأثیر مثبتی در اقتصاد کشور نداشته است بلکه تأثیر منفی نیز داشته است، گفت: تأثیر منفی اینگونه کاهش نرخ سود بانکی این بوده است که به‌جهت جو تبلیغاتی که در جامعه ایجاد شده است مردم پول‌های خود را به‌سمت بازار طلا و ارز می‌آورند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه کاهش نرخ سود بانکی اگر به‌صورت واقعی محقق شود اتفاقی لازم و مثبت در اقتصاد کشور است، گفت: اگرچه جو تبلیغاتی تورم و شک در بازارهای سکه و طلا و... ایجاد می‌کند اما اگر در عمل این اتفاق رخ دهد لاجرم بخشی از سرمایه مردم از بانک‌ها به‌سمت تولید حرکت می‌کند اما در شرایط فعلی جو تبلیغاتی به وجود آمده است و حتی برخی از مردم از نیازهای ضروری خود نیز صرف‌نظر می‌کنند تا طلا و سکه بخرند اما در واقعیت رونقی در اقتصاد ایجاد نمی‌شود چراکه نرخ سود بانکی کاهش پیدا نمی‌کند و در نتیجه نه‌تنها تولید رونق نمی‌گیرد بلکه شرایط رکودی نیز بیشتر می‌شود.
این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه از واکنش‌های بازار در چند روز اخیر که در پاسخ به کاهش نرخ سود بانکی به وجود آمده می‌توان فهمید که این طرح برای رونق اقتصادی شکست خورده است، گفت: چراکه پول‌هایی که از بانک خارج شده است به‌سمت تولید نرفته است همان‌گونه که مشاهده می‌کنیم در چند روز اخیر شاخص‌های بورس نه‌تنها رشد نکرده است بلکه سقوط نیز کرده است و به‌جای آن قیمت طلا و ارز با افزایش روبه‌رو شده است.
وی با انتقاد از شرایط فعلی بانک‌ها و سود بالای نرخ تسهیلات آنها برای تولیدکنندگان گفت: اکنون اگر صنعتگری احتیاج به دریافت تسهیلات بانکی پیدا کند باید ۲۸ درصد سود به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات پرداخت کند حال سؤال این است که کدام صنعت است که ۲۸ درصد سود داشته باشد؛ این صنعت در کشور وجود ندارد و در بخش کشاورزی نیز هیچ کشاورزی وجود ندارد که از کشت خود ۲۰ درصد سود به دست بیاورد که بخواهد این مقدار برای دریافت تسهیلات پرداخت کند.
نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اظهار اینکه کشاورزی که خوب سود کند ۱۰ درصد است و صنعت که خوب سود کند ۱۵ درصد است گفت: بنابراین تولید‌کننده‌ای اگر بخواهد با تسهیلات بانکی به فعالیت بپردازد قطعاً ورشکسته است و به همین جهت است که تولیدکنندگان سعی می‌کنند زیاد تسهیلات نگیرند.
وی در پاسخ به این سؤال که "چرا با وجود اینکه دریافت وام برای تولیدکنندگان هیچ توجیه اقتصادی ندارد باز شاهد دریافت وام تولیدکنندگان از بانک هستیم؟" گفت: دسته‌ای از تولیدکنندگان برای دریافت وام از بانک‌ها چاره‌ای ندارند چراکه شرایط آنها به‌گونه‌ای است که می‌خواهند جلوی ضرر بیشتر را با ضرر کمتر بگیرند؛ به‌اینگونه که اگر کارخانه‌ای بسته شود تولید صفر می‌شود و کل درآمد از بین می‌رود اما با این تسهیلات از بسته شدن کارخانه خود جلوگیری می‌کنند اگرچه درآمد به دست آمده را با مقداری اضافه‌تر به بانک می‌دهند تا از مقطع بحران خود خارج شوند.
نکته جالب در میان صحبت‌های معاون بانک مرکزی آن است که وی مدعی شده که یکی از ویژگی‌های بخشنامه اخیر بانک مرکزی هماهنگی میان سیاست گذار پولی و سیاست گذار مالی و سایر دستگاه‌های اجرایی است و بانک مرکزی این موضوع را در قالب یک «بسته» اجرا می‌کند.
وی مدعی شده که همزمان با تعدیل نرخ سود
علی‌الحساب سپرده‌های بانکی، سایر الزامات این مهم را در سایر بازارها
مدنظر قرار می‌دهیم و بر این اساس پس از ساماندهی بازار غیرمتشکل، در حال
حاضر در تلاشیم از یک سو بازار بین بانکی را تعمیق بخشیم و از سوی دیگر
اضافه برداشت بانک‌ها و بدهکاری آنها به بانک مرکزی را ساماندهی کنیم. به
گفته نصیری یکی از پیش نیازهای لازم برای موفقیت کامل این طرح همراهی و
همکاری مردم است، از این‌رو از هموطنان می‌خواهیم هرگونه اقدام برخلاف این
ضوابط را به اطلاع بانک مرکزی به عنوان نهاد نظارتی برسانند. امیدواریم با
اجرای این طرح شاهد برقراری نظم و انضباط بیشتر در بازار پولی کشور باشیم.
منبع: سیاست روز
