طوفانهای گردوغبار در خوزستان همواره مشکلات بسیاری برای کشاورزان، محیط و سلامت مردم در نقاط مختلف به وجود آورده و هزینههای سنگینی را هم تحمیل کرده است لذا از پیامدهای این بحران میتوان به ایجاد وقفه در فعالیت کارخانجات تولیدی، تعطیلی مدارس و ادارهها، مسدود شدن راهها، کاهش کیفیت آب رودخانهها و کیفیت هوا، آسیب به تاسیسات و ارتباطات و... اشاره کرد.
از سوی دیگر گسترش دامنه آسیب ریزگردها، دولتهای مختلف را بر آن داشت تا برای جلوگیری از خسارتهای ناشی از این بحران به دنبال راه چاره باشند زیرا نمیتوان از عواقبی همچون مهاجرت دسته جمعی، تغییر معادلات اجتماعی در مناطق شهری و سرمایه گذاری انسانی غافل شد به همین منظور پس از مطالعات متعدد، وزارت جهادکشاورزی و اداره کل منابع طبیعی استان خوزستان هفت کانون تولید ریزگرد از جمله کانون هویزه، شمال خرمشهر(حدفاصل جفیر تا شلمچه)، شمال شرق اهواز(شهرستان باوی)، بندر امام تا امیدیه، محدوده ماهشهر هندیجان، شرق هندیجان را شناسایی کردند.
در طول سالهای گذشته با روی کار آمدن دولت یازدهم و دوازدهم اقداماتی برای مقابله با این ریزگردها صورت گرفت و برای انعکاس تاثیر این موارد، گروهی از خبرنگاران به استان خوزستان اعزام شدند و از طرحهای مختلفی که برای مقابله با ریزگردها در دست اجرا قرار دارد بازدید کردند که در ادامه مشروح تاثیر این طرحها را میخوانید:
طبق تحقیقات انجام شده، مهمترین کانون ریزگردها در استان خوزستان، کانون محدوده جنوب شرق اهواز است. این کانون در فاصله 10 کیلومتری شهر اهواز واقع شده و مساحت آن 112 هزار هکتار است. طرح بیولوژیک مقابله با ریزگردهای این کانون هم از اسفند ماه سال 95 آغاز شد و دولت با انجام اقداماتی نظیر نهالکاری، آبیاری، مراقبت و نگهداری از آنها درصدد مبارزه با این میهمان ناخوانده از آسمان خوزستان برآمد همچنین قراردادهای مربوط به پروژههای ریزگردهای استان هم در دو بخش تنظیم و عملیاتی شده است:
گفتنی است نهالهای کاشته شده در منطقه جنوب شرق اهواز از گونههای کهور، آتریپلکس، گز و اکالیپتوس است که در سالهای 90 تا 95 پروژه مالچ پاشی و نهالکاری 4411هکتار و نهالکاری همراه با آبیاری هم 10134 هکتار از اراضی کانون تولید ریزگردها را تحت کشت قرار داده است.
طبق گزارشهای دریافت شده در سال 95، عملیات نهال کاری در 4797 هکتار با اعتباری بالغ بر 302 هزار و 663 میلیون ریال و تولید 3 میلیون و 500 هزار اصله نهال هم با اعتباری بالغ بر 35 هزار میلیون ریال انجام شده است همچنین احداث کانالی به طول 22 کیلومتر با تخصیص اعتبار 140 هزار میلیون ریالی با هدف آبیاری نهالهای کاشته شده، ایجاد رطوبت در اراضی تولید گردوغبار و جلوگیری از قطع آب پتروشیمی بندر امام از جمله اقدامات انجام شده برای مهار ریزگردها در جنوب شرق اهواز در سال گذشته است.
شستشوی خطوط و پستهای برق انتقال و فوق توزیع برق منطقهای خوزستان
پس از شستوشوی مقرهها از پوشش RTV که عایقی خاک گریز و آب گریز است، استفاده میشود این طرح در مناطقی با آلودگی بیشتر کاربرد دارد همچنین در سالهای گذشته در ناحیه جنوب و جنوب شرق استان خوزستان این اقدام اجرا و عملیاتی شده است.
بدیهی است که گرد وخاکهای محلی و داخلی استان خوزستان که از نوع رس هستند برای شبکههای برقی مشکل ساز است در حالی که ریزگردهای خارجی که از نوع ماسه هستند و در تابستان وارد کشور میشود، به تنهایی برای تاسیسات برقی استان ایجاد مشکل نمیکند با این وجود منابع ریزگردها شناسایی شده و دستگاه های مربوط هم مشغول انجام عملیات مقابله با این بحران هستند اما باید دانست که بهترین روش، "جلوگیری از ایجاد گرد وخاک"، برای شبکهها و تاسیسات برقی است.
بسیای از کارشناسان معتقدند اگر کانون تولید ریزگردها افزایش یابد، هزینههای زیادی به صنعت برق در حوزه شستوشو و آسیب به تجهیزات وارد میکند زیرا شستوشوی تاسیسات برقی و انعقاد قرارداد برای پیمانکاران 4 میلیارد تومان هزینه دربردارد حال اگر این کانونها افزایش پیدا کند باید تعداد قراردادهای بیشتری منعقد و هزینه بیشتری هم صرف شود.
برخی از مدیران اجرایی این پروژه عملیات شستوشوی پستهای برق را آسانتر از شستوشوی خطوط انتقال برق میدانند زیرا این خطوط روی کوهها، دشتها و اراضی کشاورزی قرار دارد و امکان دسترسی به دکلها با دشواری همراه است.
در اقدامی دیگر قرار است مقرههای سرامیکی به مقرههای سیلیکونی تبدیل شود از این رو در فاز اول این طرح، 5 هزار و 150 هزار زنجیره مقره تعویض شد و قرار داد دوم آن هم به زودی ابلاغ میشود در فاز دوم هم پیمانکارانی تعیین شدند که با 13 هزار و 200 زنجیره مقره ادامه این طرح را اجرا و عملیاتی خواهند کرد گفتنی است که خوزستان تنها استانی نیست که به این روش با بحران ریزگردها مقابله میکند استانهایی نظیر هرمزگان، فارس و سیستان و بلوچستان این برنامه را در پیش گرفتند و با این روش به مبارزه با ریزگردها میپردازند لازم به یادآوری است که وجود گرد و غبار همراه با رطوبت شستشوی مقرهها را با مشکل مواجه میکند زیرا در این شرایط رطوبت با گرد و خاک ترکیب میشود، در مقرههای برق تولید جرقه میکند و نهایتا باعث خاموشی در ایستگاههای برق خواهد شد.
طبق گزارشهای ارائه شده اجرای پوشش عایقی دستگاه پست انتقال و فوق توزیع برق در فاز اول، در 12 شهرستان استان خوزستان به میزان 83.8 درصد به اجرا رسیده همچنین هزینه خرید و اجرای پوشش عایقی در 41 پست انتقال و فوق توزیع برق در سال 96 هم برای سه مرحله، 255 هزار و 244 میلیون ریال در نظر گرفته شده است.
تصفیه خانه فاضلاب شرق اهواز
این تصفیه خانه با ظرفیت تصفیه فاضلاب تولیدی 112 هزار متر مکعب در شبانه روز برای جمعیت 522 هزار نفر در شرق اهواز با دو مدول به روش فرآیند SBR طراحی شده و در حال اجراست.
در طرح جامع فاضلاب اهواز این تصفیه خانه تا پنج مدول با ظرفیت 280 هزار متر مکعب و برای جمعیت 1 میلیون و 200 هزار نفر قابل توسعه است همچنین جمعآوری فاضلاب کل جمعیت شرق اهواز، تصفیه حدود 112 هزار متر مکعب فاضلاب در روز و جلوگیری از ورود آن به رودخانه کارون و محیط اطراف، اضافه شدن روزانه 112 هزار متر مکعب پساب به چرخه آب کشاورزی استان، اشتغال زایی حدود 35 هزار نفر در نتیجه استفاده از پساب تصفیه خانه از جمله اثر بخشیهای پروژه تصفیه خانه شرق اهواز اعلام شده است.
طبق اظهارات مسئولان، قرار داد این پروژه در سال 88 منعقد و مقرر شد در بازه زمانی 30 ماهه و تامین مالی 100 درصد ارزی و 50 درصد ریالی توسط بانک جهانی و وزارت نیرو به بهرهبرداری برسد اما به دلیل وضع تحریمهای مختلف علیه کشورمان و عدم حمایت بانک جهانی، دولت عهدهدار تامین مالی این پروژه شد.