صراط: مشکلات مزمن میتوانند به دردهای حاد منجر شوند. این جمله را شاید بسیاری از مردم در مطب دکترها و از زبان متخصصان سلامتی انسانها شنیده باشند، اما واقعیت این است که محتوای این متن در مورد بسیاری از پدیدههای سیاسی و اجتماعی نیز صدق میکند.پ
به گزارش جوان،مشکلات مزمن اقتصادی به رغم اینکه ممکن است در نگاه اول مشکل خاصی در حوزههای امنیتی و سیاسی ایجاد نکنند، اما در نهایت و در صورت بیتوجهی ممکن است به یک عارضه جدی منجر شوند. واقعیت این است که پیکره سیستم اقتصادی و دیوانسالاری ایران سالهاست که شاهد مشکلات مزمن است، اما اولویتهای سیاسی سبب شده دولتهای مستقر از جمله دولتهای دهم و یازدهم اقدام خاصی برای حل آن نداشته باشند. حالا دولت دوازدهم در آستانه فرصتی استثنایی است که میتواند این مشکلات مزمن را تا قبل از آن که به یک مشکل جدی تبدیل شوند، حل کند.
از ساختمان پاستور تا مجلس شورای اسلامی در بهارستان و از آنجا تا محل استقرار قوه قضاییه به عنوان ارکان حکمرانی در نظام جمهوری اسلامی ایران فاصله کوتاهی است. با این حال این فاصله در حوزه راه حلهای اساسی برای حل مشکلات بدین اندازه کوتاه نیست. واقعیت این است که هیچگاه بین احزاب و گروههای سیاسی بر سر حل مشکلات موجود در حوزههایی همچون اقتصاد یک همگرایی اساسی وجود نداشته است.
شاید همین عدم همگرایی سبب شد تا مقام معظم رهبری با مطرح کردن بحث اقتصاد مقاومتی، یک معبر جدید را برای حل مشکلات فوق در مقابل مجریان دستگاههای دولتی باز کنند. نگاهی به نامگذاری سالهای گوناگون توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی از سال 89 تاکنون به خوبی نشان میدهد که تقریباً در تمامی این سالها اقتصاد مقاومتی به عنوان اصلیترین محور نامگذاریهای سال مطرح بوده است. این راهبرد رهبر معظم انقلاب اسلامی نشان از این نکته دارد که ایشان نیز اقتصاد را مهمترین دلمشغولی فعلی کشور دانسته و بر حل مشکلات فعلی از طریق اقتصاد مقاومتی تأکید دارند.
مقام معظم رهبری در سخنانی در دانشگاه افسری امام علی(ع) در سال جاری نیز بر ضرورت امن کردن اقتصاد به عنوان یگانه راه حل بازگشت رونق به کشور تأکید کردند. البته اقتصاد امن شامل مواردی است که به راحتی میتوان مصداقهای فراوانی را در شرایط فعلی کشور برای آن یافت.
اقتصاد امن و اقتصاد مقاومتی
اقتصاد امن وابسته به تکمحصول نیست. به همین خاطر تلاطم بازار جهانی یا تمرکز دشمن روی تکمحصول نمیتواند یا کمتر میتواند بازار داخلی را تحت تأثیر قرار دهد. از طرف دیگر کشوری که تولیدات استراتژیک دارد و آنها را به کشورهای دیگر صادر میکند، متحدان اقتصادی پیدا میکند که آنها هم بهدلیل حفظ منافعشان مانند چتری، مانع تلاطم در بازار داخلی میشوند. این عوامل سبب میشود تا بازار زندگی مردم، چتر حمایتی و ستونهای محکمی برای جلوگیری از ضربات داشته باشد. این مسئله زمانی اهمیت بیشتری مییابد که نگاهی به جنگ تمامعیار اقتصادی علیه کشورمان که از سالهای گذشته آغاز شده، بیندازیم.
متأسفانه قرار داشتن کشور در جنگ تمامعیار اقتصادی از سویی و تکیه به تنها عامل حیات اقتصادی و درآمدی نفت، سبب تمرکز دشمن در از بین بردن همهجانبه این صنعت شده و با اجماع بر سر تحریمها و بازیهای سیاسی و قیمتی در سازمانهای بینالمللی، اقتصاد کشور ضعیف خواهد شد اما در صورتی که اقتصاد تنها به یک عامل تکیه نداشته باشد، کسب اجماع برای انجام تحریمهای چندجانبه از یکسو و گره خوردن مضرات ناشی از تحریم و... به کشورهای بیشتر، از سوی دیگر سبب کاهش آسیبپذیری اقتصادی خواهد شد.
در شرایط فعلی نیز اقتصاد یکی از مؤلفههای قدرت محسوب میشود و داشتن اقتصادی قوی به قدرت سیاسی یک کشور کمک شایانی میکند و کشور از این طریق، قابلیت پیش بردن اهداف کلان و استراتژیک منطقهای و فرامنطقهای خود را خواهد داشت چراکه با بنا نمودن اقتصاد بر بنیادهایی امن، میتوان قدرت شکنندگی و آسیبپذیری اقتصاد را کاهش داده و به پیشبرد اهداف کلان جمهوری اسلامی کمک کرد. از این رو شاید مهمترین هدفی که باید در نگاه کلی تمام قوا بر اساس سخنان مقام معظم رهبری قرار بگیرد، امن کردن اقتصاد است.
خبر خوب برای دولت دوازدهم چیست؟
در این میان خبر خوب برای دولت دوازدهم این است که وقایع چند روز گذشته تمام گروهها و احزاب سیاسی را به این نتیجه رسانده که حل مشکلات فعلی نیاز به یک همراهی همهجانبه دارد. این موج همدلی در تمام نهادها نیز مشاهده میشود. به عنوان مثال سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که تاکنون تلاشهای فراوانی برای بهبود اقتصاد کشور انجام داده نیز برای چندمین بار از کمک به دولت برای گذر از مشکلات فعلی اعلام آمادگی کرده است. سردار جعفری فرمانده کل سپاه روز چهارشنبه گذشته تصریح کرد: اگر انصاف داشته باشیم میبینیم رشد طبقه متوسط در کشور ما قابل توجه است و آمار جهانی نشان میدهد بخشی از طبقه محروم وارد طبقه متوسط شدهاند اما سبک توسعه و تبلیغات و شیوه مصرف در کشور ما به سمتی است که نگاه بیشتر مردم به قشر مرفه است و برای همین نیازها هیچگاه تمامشدنی نیست. سپاه آماده است به کمک دولت بشتابد و برای عملی کردن اقتصاد مقاومتی نیروهای خود را متمرکز کند تا با کمک هم از این بحران عبور کنیم.
سردار جعفری در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه در زمینه دفاعی و امنیتی از وضعیت بسیار خوبی برخورداریم، افزود: همیشه اعلام کردیم آمادهایم ظرفیت گسترده و عظیم مهندسی و تجربههای خود را در خدمت حل بحرانهای معیشتی بگذاریم. واقعیت اینجاست که اگر در فرصت فعلی برای حل مشکلات موجود چارهای اندیشیده نشود، دشمنان بدون شک در پی سوءاستفاده از وضعیت کنونی خواهند بود و خط اغتشاش را در کشور دنبال خواهند کرد. همانگونه که در اتفاقات اخیر رئیسجمهور امریکا سوار بر مطالبات مردمی شد، نیات براندازانه خود را آشکارتر ساخت و نوشت: «رژیمهای سرکوبگر برای همیشه دوام نمیآورند و روزی میرسد که ایرانیها با یک انتخاب روبهرو میشوند. جهان نظارهگر است». مایک پنس گفت: «تا وقتی ترامپ رئیسجمهور و من معاون رئیسجمهور هستم، اشتباه دولت قبلی در بیتوجهی به مقاومت ملت ایران در برابر رژیم این کشور، تکرار نخواهد شد.» نیکی هیلی نوشت: «مردم ایران که برای مدتی طولانی سرکوب شدهاند، حالا دارند صدای خودشان را پیدا میکنند. ما دعا میکنیم که در نهایت، آزادی و حقوق بشر پیروز شود.»
شرایطی که دیگر فراهم نمیشود
سؤال اصلی این است که با تمام این تفاصیل آیا دولت از فرصت به وجود آمده استفاده خواهد کرد یا باز هم به سراغ سیاسیکاری و توهم ایجاد گشایشهای اقتصادی یا حتی برجام 2 خواهد رفت؟ تحلیلها نشان میدهد که فرصت موجود شاید بهترین زمان ممکن برای دولت دوازدهم در جهت یک رفرم ساختاری واقعی با تکیه بر یک اقتصاد امن باشد و در غیر این صورت ممکن است چنین شرایطی دیگر فراهم نشود.