صراط: برنامه گفتوگو محور و چالشی ثریا به مناسبت برگزاری هشتمین جشنواره مردمی عمار با موضوع «جشنواره عمار، در خط مقدم عدالتخواهی و پیگیری مطالبات مردم» و «بررسی گلایهها، اعتراضات و اغتشاشات اخیر کشور» در 13 دی ماه سال 1396 روی آنتن شبکه یک سیما رفت. این برنامه با حضور چند تن از مستندسازان شرکتکننده در جشنواره عمار به معرفی هنرمندان انقلابی عرصه فیلمسازی پرداخت. صحبتهای صریح چهره نامآشنای جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در باره اعتراضات اخیر از دیگر بخشهای چالشی و بحثبرانگیز این برنامه بود.
به گزارش فارس، مسعود دهنمکی تهیهکننده و کارگردان سینما، مستندساز، از داوران پیشین جشنواره عمار، روزنامهنگار و نویسنده یکی از مهمانان این برنامه بود که با کلام صریح خود در خصوص وقایع اخیر به نکات قابل تأملی اشاره کرد. مسعود کارگر کارگردان مستند «تلکه»، محمد دلاوری راوی مستند «کارخانه جهان»، میلاد میرزاباقری کارگردان مستند «زمستان یورت»، سید محمدعلی صدرینیا کارگردان مستند «قائممقام»، مجری برنامه «به اضافه مستند»، مجری جشنواره عمار و کارگردان مجموعه طنز سیاسی و انتقادی «دکتر سلام» از دیگر از مهمانان این هفته ثریا و محسن مقصودی مجری کارشناس و داریوش چیوایی مجری دوم این برنامه بودند.
در ابتدای برنامه پیش از ورود به گفتوگو، دقایقی از مستند 49 دقیقهای «تلکه» راجع به رشوه و فساد در بخشهایی از سیستم اداری شهرداریها، دولت و قوه قضائیه در حوزه مجوزهای مربوط به ساختمان سازی پخش شد. این اثر به همت مؤسسه نجوای زلال هنر تولید شده است. گفتگوهای بیپرده و صریح از روند فساد سیستمی در ادارات و بعضاً فیلمهای مخفی گرفته شده با دوربین موبایل از ویژگیهایی است که بر جذابیت مستند افزوده است.
مقصودی در آغاز گفتگو خاطرنشان کرد: بارها در برنامه ثریا و مستندهایمان به مطالبات بهحق مردم پرداختیم، اما متأسفانه صدای مردم به گوش مسئولین نرسید. با وجودی که وقایع اخیر نشان دادند مردم پیگیر مطالبات بهحقشان هستند، ولی در کمال تأسف جریان اشرافیگری و استکبار از این اعتراضات سوء استفاده کرد و منجر به فتنهای به نام مستضعفین و به کام مستکبرین و جریان اشرافییت شد و البته این غائله و آشوبهای خیابانی در کمتر از یک هفته با حضور به موقع همین مردم گلهمند ختم به خیر شد و دشمنان در سوئ استفاده ناکام ماندند.
مقصودی: آرام شدن اوضاع مسئولین را از توجه و پیگیری مجدانه به ریشههای اصلی گلایههای مردم خصوصاً اقتصادی غافل نسازد
وی تأکید کرد: آرام شدن اوضاع مسئولین را از توجه و پیگیری مجدانه به ریشههای اصلی گلایههای مردم خصوصاً مسائل اقتصادی غافل نسازد. همچنین باید با عده معدودی که تحت تأثیر تحریکات و نفوذ دشمن اغتشاش و اموال عمومی را تخریب کردند برخورد جدی شود.
مجری ثریا در ادامه یادآور شد: هنرمندان انقلاب اسلامی در پیگیری مطالبات مردم در خط مقدم بودند.
دهنمکی با اشاره به صحبتهای یکی از مسئولین مبنی بر پایان یافتن وقایع اخیر گفت: به نظر من مسئولینمان نباید اینگونه غافلگیر میشدند، چون قابل پیشبینی بود.
دهنمکی: سه گروه در اتفاقات اخیر سهیم بودند
وی سه گروه را در شکلگیری اتفاقات اخیر سهیم دانست و در مورد گروه اول توضیح داد: اولین گروه دشمن است که برنامهریزی، ساختارسازی و شبکهسازی کرده و نیرو آورده و مستقر کرده است. از یک طرف انباشتی از مطالبات ایجاد شد و دشمن هم منتظر جرقه بود که سوار بر موج شود و کارش را پیش ببرد که موفق هم شد و توانست مسیر اعتراضات را از جهت اصلیاش منحرف سازد.
دهنمکی: مسئولین ما در پر و بال دادن به دشمن، امتیاز دادن به او و زمین دشمن را فراهم کردن کم تقصیر نداشتهاند
این کارگردان سینما تبیین کرد: در این قضیه که دشمن دارد حرف اول را میزند پرداختن به جنبههای دیگر آن بهنوعی دشمن شاد کردن است. نقد درون گفتمانی باید بهطور کارشناسی در جاهای دیگر انجام شود که چه بسا امکان رسانهای شدن آن وجود نداشته باشد، اما مسئولین ما در پر و بال دادن به دشمن، امتیاز دادن به او و زمین دشمن را فراهم کردن کم تقصیر نداشتهاند.
مقصودی در خصوص گفته دهنمکی گفت: مسئولینی که کمکاری و رانتخواری کردهاند دشمن را یاری رساندهاند.
دهنمکی در تأیید و تکمله اشاره مقصودی در باره گروه دوم سهیم در وقایع اخیر مطرح ساخت: بخش دوم متهمان فتنه جدید و اغتشاشات اخیر مسئولین هستند که باید در مورد زمینههای شکلگیری و علتهای غافلگیری و گوش ندادن به صداها پاسخگو باشند.
وی گروه سوم را که باید خودش را نقد کند مردم و عدالتخواهان دانست و افزود: مردم اعتراضات بهحقی داشتند که در چند دهه گذشته به انحای مختلف آن را نشان دادهاند، از اختلاس 123 میلیاردی دوران فاضل خداداد و رفیقدوست گرفته تا اختلاسهای 12 هزار میلیاردی اخیر بانکها، مؤسسات و صندوق بازنشستگی.
دهنمکی: نتیجه عملی نبود گوش شنوا به داد مردم پرخاش است
وی در ادامه گفت: نتیجه عملی، نبود گوش شنوا به داد مردم، پرخاش است. نمونهاش پرخاش مردم در دیدار رئیسجمهور با داغدیدگان معدن زغالسنگ زمستان یورت آزادشهر استان گلستان بود.
این مستندساز با بیان اینکه هر کس اینگونه مباحث را جناحی کند به عدالتخواهی خیانت کرده است، تصریح کرد: چه میخواهد طرف چپ باشد و چه راست. کسی که دولت فعلی را میزند ـ که زمینههایش هم فراهم هست ـ به عدالتخواهی ضربه میزند و در پی مقاصد خودش است. همچنین کسانی که فرافکنی میکنند و میگویند این مسائل انباشت دهههای قبل است، باید از آنها پرسید دهههای قبل چه کسانی سر کار بودند؟ مگر غیر از خودتان بودید حالا با هر عنوانی، چون همگی در هم تنیده شدهاید.
دهنمکی: همه کسانی که در جمهوری اسلامی بدهکار بودند و مسئولیت داشتند، الان در موضع طلبکاری قرار گرفتهاند
این روزنامهنگار اظهار کرد: همه کسانی که در جمهوری اسلامی بدهکار بودند و مسئولیت داشتند، الان در موضع طلبکاری قرار گرفتهاند و میپرسند چرا. حرفهایی که در مناظرههای انتخاباتی زده شد، زیر پا کشیدنها و مچگیریها از یکدیگر چه چپ و چه راست، مردم را به جای دیگری رسانده است. دشمن هم موجسواریاش را کرد.
چند ماه مردم مقابل مجلس تظاهرات آرام داشتند، هیچ کدام از مسئولان توجهی به آنها نکرد!
وی شرح داد: مردم در چند دهه اخیر نظرشان را در انتخابات اعمال کردهاند، اما وقتی میبینند هر جناحی که بالا میآید هیچ تغییری در وضعیتشان ایجاد نمیکند به کف خیابان میآیند. سه چهار ماهی جلوی مجلس کفنپوش و مؤدب اعتراضش را اعلام میکند، اما هیچ مسئولی توجهی نمیکند.
این تهیهکننده سینما بیان کرد: اگر معترض بلد نباشد فریاد بزند دشمن سوء استفاده میکند. مردم از انتخاب به اعتراض رسیدهاند، اما فرهنگ اعتراض و اینکه چگونه اعتراض کنیم تا دیگران سوء استفاده نکنند مقولهای است که باید راجع به آن بحث کرد.
در ادامه مسعود کارگر در خصوص هدف از ساخت مستند «تلکه» گفت: گاهی مستندساز موضوعی را برای مخاطب برجسته میکند که بیننده از آن غفلت کرده است، اما مخاطب با برخی موضوعات دائماً سر و کار دارد. در مورد رشوه متوجه شدم قضیه بهقدری همهگیر است و همه میدانند که به این فکر افتادم چرا حالا که همه میدانند رسانه ملی نداند!
وی در ادامه اضافه کرد: به اداراتی همچون ثبت، مالیات و شهرداری سر زدم و دیدم رشوه همه جا شایع است. در این باره سعی کردم جناحی برخورد نکنم، یعنی هم سراغ اداره ثبت رفتم که زیر نظر قوه قضائیه است، هم مالیات که زیر نظر دولت است و هم شهرداری. دریافتم چون سیستم مریض است آدمها این مریضی را همه جا با خودشان میبرند.
کارگر: ادارات برای رشوه، ساز و کار تعریف کردهاند
وی شرح داد: این مستند راجع به ساختمانسازی است. ساختمانسازی با ادارات متعددی ارتباط دارد و همه دستاندرکاران آن اذعان دارند برای اینکه کارشان نخوابد و چند صد میلیون ضرر نکنند مجبورند رشوه بدهند و حتی ادارات برای رشوه ساز و کار تعریف کردهاند.
دهنمکی در تکمیل گفته کارگر افزود: متأسفانه باید برای احقاق حق خودمان هم رشوه بدهیم. مسئولین یک طرف این ماجرا هستند، مگر میشود مسئولی متوجه نشود زیردستش چه میکند. رشوه یک امر سازمانیافته در دستگاههای مختلف است و اینطور نیست یک کارمند آن را بگیرد و در جیبش بگذارد، بلکه آن را بین چند نفر تقسیم میکنند و همدیگر را لو نمیدهند.
مقصودی اذعان کرد: نمیشود گفت بخش اعظم، اما بخشهای زیادی از سیستم اداری ما در لایههای مختلف دچار فساد اداری است. مسئولین سالم هم داریم.
دهنمکی: رشوه فقط منحصر به فساد اداری نیست، بلکه در جامعه اثر وضعی میگذارد
دهنمکی در واکنش به گفته مقصودی اعلام کرد: درد اینجاست که میگوییم مسئولین سالم هم داریم، در حالی که روزی باید میگفتیم دزد هم ممکن است باشد. افرادی را داریم که بعد از 30 سال خدمت در دوران بازنشستگی خانهای ندارند و بدترین فشارها را تحمل میکنند. مردم درگیر یک اپیدمی شدهاند.
وی افزود: رشوه فقط منحصر به فساد اداری نیست، بلکه در جامعه اثر وضعی میگذارد. نسلی که با پول حرام رشد میکند قرآن و مسجد آتش میزند و آدم میکشد. بهنوعی نسل اشرافزادهها، آقازادهها و حرامزادهها با هم تلفیق میشوند.
مقصودی در خصوص گفتههای دهنمکی یادآور شد: چقدر جای سریالهایی مثل سریال سوریهای «مدیرکل» خالی است.
دهنمکی: اولین مجازات رشوه اخراج کارمند رشوهگیر باشد
دهنمکی در تأیید صحبت مقصودی مطرح کرد: ما در جمهوری اسلامی میتیکمان یا دستگاههای نظارتی مخفی نداریم. اولین مجازات رشوه اخراج کارمند رشوهگیر باشد. با عزل چنین افرادی راه برای سر کار رفتن عده زیادی از بیکاران جویای کار هم باز میشود.
کارگر در خصوص همهگیر بودن رشوه در ادارات اذعان کرد: روز اولی که به اداره ثبت رفتم دوربین به دست داشتم و هیچ نیازی به گشتن نبود. بعد از مدت کوتاهی نام فرد رشوهگیر و شماره تلفنش را به من دادند.
مقصودی در خصوص «تلکه» به جنبههای خوشساخت بودن آن از نظر فنی اشاره کرد و گفت: در بخشهایی از این مستند کل داستان از ابتدا تا انتها روایت و حتی با رشوهگیر در ماشین صحبت میشود که از ویژگیهای برجسته اثر است.
دهنمکی: به علت بیتوجهی مسئولین علاوه بر نقد در مستندها به چارهاندیشی نیز پرداخته شود
دهنمکی خاطرنشان کرد: مستند همچون آینهای است که با نور انداختن به زوایای تاریک موضوع فقط به نقد آن میپردازد و الزاماً چارهاندیشی نمیکند. اینجاست که مسئولین باید با دیدن اینگونه مستندها به ریشههای قضیه بپردازند و چاره بیندیشند، اما با توجه به اینکه مسئولین به این مهم نمیپردازند در مستندهای بعدی حتماً از زاویه چارهاندیشی هم باید وارد شد.
در ادامه برنامه دقایقی از مستند «کارخانه جهان» کاری از مؤسسه آرمانمدیا پخش شد. آمارهای تکاندهنده و مقایسه وضعیت اقتصادی ایران و چین از برجستگیهای این اثر است.
آمارهای تکاندهنده در مستند «کارخانه جهان» راجع به مقایسه وضعیت اقتصادی ایران و چین از بخشهای جالب توجه این برنامه بود.
در بخشهایی از این مستند آمده است: چین دومین اقتصاد جهان پس از ایالات متحده و دارای 16 هزار تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی است. بسیاری از اندیشمندان پیشبینی میکنند ابرقدرت آینده جهان میتواند چین باشد. رتبه ایرانِ 80 میلیون نفری در بیکاری با نرخ 11.3 درصد بیکار 125 و چینِ 1 میلیارد و 375 میلیون نفری با نرخ 3.4 درصد بیکار 34 است. یکی از ویژگیهای قانون کار چین این است که پایه حقوق کارگر در همه نقاط این کشور یکسان نیست. چینیها با توجه به دوری و نزدیکی به شهرهای بزرگ 33 نوع پایه حقوق تعریف کردهاند که هم به عدالت نزدیکتر باشد و هم صاحبان صنایع را تشویق کند در سراسر چین پراکنده شوند. در حالی که در کشوری مانند ایران کارگری که اطراف شهرهای بزرگ کار میکند پایه حقوقش برابر کارگری در روستایی دورافتاده است.
دلاوری در خصوص روند ساخت «کارخانه جهان» اظهار کرد: دو سال پیش برای ساخت این مستند به چین رفتیم که یک سالی هم از پخش آن میگذرد. این مستند از شبکه مستند سیما هم پخش شد.
دلاوری: هر کارمند چینی به محض ارتکاب اولین خطا بیرحمانه اخراج میشود/ حزب بهشدت در مورد فرد متخلف بیرحم است
وی با بیان اینکه چینیها تا سال 1979 (1357) ـ که سال تحول چین است ـ در فساد کامل اداری، جنگ تریاک و مرگ فراگیر و گسترده بر اثر فقر غوطهور بودند، در پاسخ به پرسش دهنمکی که «آیا در چین هم رشوه هست؟» توضیح داد: هر کارمند این کشور بر سینهاش شمارهای دارد که به محض ارتکاب اولین خطا بیرحمانه اخراج میشود و هیچگونه قوانین حمایتی و انساندوستانه به کمکش نمیآیند و حزب بهشدت در مورد فرد متخلف بیرحم است.
در ادامه برنامه چیوایی مجری دیگر ثریا به پویشی با عنوان «مسئولین به میان مردم بروید» که توسط عدهای از دانشگاهیان پیگیری میشود، اشاره کرد و یادآور شد: آنها طی نامهای از مسئولین در سطوح مختلف کشور دعوت کردهاند بین مردم حضور یابند و از نزدیک پاسخگوی مطالبات مردم باشند، که تاکنون حدود هزار نفر از دانشگاهیان این نامه را امضا کردهاند.
مجری دوم ثریا به حادثه تلخ و تأسفبار آتش زدن پرچم جمهوری اسلامی ایران توسط آشوبگران اشاره کرد.
وی گفت: خیلیها با پیامکهایشان از صحبتهای دهنمکی حمایت کردند و گفتند حرف دل ماست.
مقصودی: قطعاً جریانی که در جایی پرچم جمهوری اسلامی ایران را آتش میزند و در جای دیگر آن را پایین میکشد از مردم ایران نیست.
مقصودی در خصوص بیاحترامی به پرچم مقدس جمهوری اسلامی ایران توضیح داد: در جایی آن را آتش زدند و جای دیگری پرچم مقدس ایران را پایین کشیدند. قطعاً جریانی که چنین کارهایی میکند از مردم ایران نیست. مردم با همه گلایههایشان میدانند برای بالا بردن این پرچم خونهای زیادی داده شده است و در این قضایا با کسی تعارف ندارند. نه صدام نه منافقین و نه آمریکا و اسرائیل در طول این سالها نتوانستند این پرچم را پایین بکشند، حالا چند نفر خودفروخته می خواهند کار آنها را انجام دهند که مردم به آنها تو دهنی زدند.
وی افزود: این جریان طراحی شده توسط دشمن که منتظر فرصت مناسبی بود با نامردی حق اعتراض را از مردم و مستضعفین گرفت. مردم با ورود این جریان نفوذی با هوشیاری و بهسرعت خود را کنار کشیدند و آنها تنها ماندند. بیشترین ضربه به رمدم را همین جریان معاند و حمایتهای عجیب و غریبی که از بیرون شد زده است. مسوولان آمریکا که مردم ایران را تحریم کرده اند و در فشار اقتصادی قرار داده اند حالا برای مردم ما دلسوزی می کنند!
دهنمکی در حمایت از «کارخانه جهان» گفت: کار جدید این مستند پرداختن به «چه باید کرد»هاست که زاویه نگاه تازهای در مستندسازی است. اینکه چه اتفاقی افتاده است کشوری که ادعای دین ندارد و حتی خیلیهایشان اعتقاد دینی هم ندارند، به چنین جایگاهی در اقتصاد دنیا رسیده است و ما با این همه ادعا، مهر و تسبیح و حتی فرشمان را از آنجا وارد میکنیم.
دلاوری در خصوص فقر و گرسنگی مردم چین تا قبل از سال 1979 در این کشور مثال زد و مطرح کرد: فردی چینی میگفت پدرم از فرط گرسنگی پوست درخت میکَند و میخورد. با وجودی که چین الان یکی از قدرتهای اقتصادی و سیاسی دنیاست، البته هنوز هم فقر دارد و منکر آن نیستیم.
دلاوری: اقتصاد دانشی معین و برنامهای راهبردی است
وی در ادامه یادآور شد: اینکه گفته میشود مسئولین بین مردم بیایند و برعکس، کاری است که در بسیاری از کشورهای فقیر امریکای لاتین هم انجام میشود و هیچ تغییری هم در وضع آن کشورها ایجاد نمیشود. اقتصاد دانشی معین و برنامهای راهبردی است. در کشور ما پدیدهای به اسم مؤسسه مالی و اعتباری رشد کرده است و بهجای اینکه نقش تعاونی را ایفا کند با استحاله شروع به جمع کردن پول کرده است.
راوی «کارخانه جهان» توضیح داد: الان مؤسسات مالی و اعتباری بهقدری بزرگ و فراگیرند که تبدیل به سرطان شدهاند. در این شرایط اگر هر روز هم مسئولین با مردم و مردم با مسئولین حرف بزنند هیچ تغییری در این وضعیت ایجاد نمیشود. برای تسکین درد مردم خوب است و در کوتاهمدت هم جواب میدهد.
دلاوری: با هر مسئولی مصاحبه میکنیم خودش بزرگترین منتقد است
وی تصریح کرد: بسیاری از مطالبهگریهای ما دچار انحرافهای جدی است و علمی نیست. سئوال اصلیام این است که در این مملکت مسئول کیست؟ مشکلی که بارها با آن مواجه شدهام این است که با هر مسئولی مصاحبه میکنیم خودش بزرگترین منتقد است، در نقد از بقیه هم جلو میزند و همه چیز را از زیر بنا نقد عمیق میکند.
دلاوری شرح داد: میل به نقد در جریان مطالبهگر هم زیاد است و نقدهای متعددی به مسئولین داریم، اما خلاصه کلام این است که ای مسئول! نمیخواهیم زندگیات را به اضعف مؤمنان برگردانی، میخواهیم که کار کنی. نمیگوییم مسئولی 2 الی 3 میلیون حقوق بگیرد، اما همان مسئول باید فکر کند کارگری با 1 میلیون و 200 هزار تومان چگونه میتواند زندگی کند.
وی به مقایسه وضعیت بیمه در چین و ایران پرداخت و توضیح داد: چین بیمه همگانی دارد و همه از امکانات بیمارستانی استفاده میکنند، اما در ایران انواع و اقسام بیمهها را داریم که با عدالت همخوانی ندارد.
مقصودی: ضرورت سادهزیستی مسئولین شرط لازم هست، اما کافی نیست
مقصودی در واکنش به گفتههای دلاوری گفت: ضرورت سادهزیستی مسئولین شرط لازم برای مدیریت هست، اما کافی نیست. علم و تدبیر هم قطعا لازم است. اما لازم است مسئول جامعه اسلامی درد مردم را بفهمد تا بتواند بهتر مدیریت کند. الان مسئولان ما درد مردم را از نزدیک لمس نمیکنند و با اکتفا به آمارهای گزینشی میگویند شرایط خوب است و چرا مردم اعتراض میکنند.
دلاوری در تکمله صحبت مقصودی بیان کرد: از اول انقلاب مدام گفته میشد مسئولین در حد اضعف مؤمنان زندگی کنند، الان میبینیم اکثرشان در منطقه یک تهران ساکن هستند. گویی این فرآیند مناسب اینها نبود و این لباس به تنشان بزرگ بود.
دهنمکی: ادامه روند ساختارسازی کپی ناقص لیبرال دموکراسی منجر به له شدن طبقهای از مردم شده است
دهنمکی علت این امر را در عدم تعریف الگوی پیشرفت اسلامی ـ ایرانی و ساختارسازی بر اساس کپی ناقص الگوی توسعه لیبرال دموکراسی پس از جنگ و در دوره سازندگی دانست و گفت: ادامه آن روند منجر به له شدن طبقهای از مردم و شکلگیری طبقه جدید 30، 40 درصدی با الگوها و سبک جدیدی از زندگی و مطالباتی در تضاد با خواستههای طبقه فرودست جامعه شده است.
دهنمکی: آقایان بهجای خصوصیسازی اختصاصیسازی و بهجای تقسیم بین مردم بین خود و بچههایشان تقسیم کردهاند
وی در مورد خصوصیسازی در اقتصاد خاطرنشان ساخت: آقایان بهجای خصوصیسازی اختصاصیسازی و بهجای تقسیم بین مردم بین خود و بچههایشان تقسیم کردهاند. حمایت از تولید داخلی با باز گذاشتن دروازههای کشور برای واردات منافات دارد. وقتی به اسم راهاندازی کارگاههای کوچک 10، 15 میلیون تومان به مردم میدهید که بیکاری را کم کنید و تولید را افزایش بدهید، طرف بهجای هزینه در تولید با این پول سراغ دلالی میرود.
این مستندساز تصریح کرد: وقتی فرزندان مسئولین در دفاتر آنچنانی بالای شهر حوالههای صادرات را واگذار میکنند، با گمرک و قاچاق مبارزه نمیکنند، چون خودشان درگیر قضیه هستند.
مقصودی افزود: درد ما اینجاست که چون به اقتصاد مقاومتی عمل نشد، این مشکلات به وجود آمدند.
دلاوری در پاسخ به این سئوال که «خبرنگاران و تیمهای رسانهای ما در کشورهای دیگر تا چه حد برای درس گرفتن پیگیر سوژههایی در زمینههای اقتصادی و اخباری غیر از سیاسی و ورزشی بودند؟» تأکید کرد: قطعاً در این باره ظرفیت جدی وجود دارد. کما اینکه زمانی در خبر داخلی همه چیز معطوف به رویداد بود. بهتدریج خبرنگارانی پا به عرصه گذاشتند که فرآیندمحور شدند و گزارشهای مؤثری را تولید کردند.
وی شرح داد: دفاتر خارج از کشور نیازمند نوعی مدیریت و تفکر هستند که خبرنگاران را به شناخت عمیق نسبت به حوزه خودشان تشویق سازند و خبرنگاران بر اساس آن شناخت کارهای تحولآفرین ارائه کنند. بدون تعارف عملاً این ایده هنوز وجود ندارد و امیدواریم به وجود بیاید.
کارگر: قصد داریم قسمت دوم «تلکه» را با موضوع راهکارهای مبارزه با رشوه بسازیم
کارگر در پایان صحبتهایش در باره ساخت قسمت دوم «تلکه» اظهار کرد: قصد داریم راجع به راهکارهای مبارزه با رشوه مستند دیگری را بسازیم.
از دیگر بخشهای این برنامه، پخش دقایقی از مستند 40 دقیقهای «زمستان یورت» راجع به معیشت و بیمه کارگران معدن زغالسنگ زمستان یورت بود. شنیدن واقعیتهایی از زندگی معدنچیان از زبان خودشان و داغدیدگان حادثه معدن زمستان یورت استان گلستان، روند مشکلات معترضان پس از پیگیری برای مطالباتشان و مشاهده سختیهای کار معدن به روایت تصویر از ویژگیهای این مستند است.
چیوایی: پیام یکی از مخاطبان برنامه: پدرم میگوید کاش من میسوختم، ولی پرچم ایران نمیسوخت
چیوایی در خصوص پیامهای ارسالی به برنامه مطرح ساخت: حجم پیامها بالاست و اغلب حاوی درددل و گلایه است، اما بازگو کردن پیام یکی از مخاطبان برنامه خالی از لطف نیست که «پدرم میگوید کاش من میسوختم، ولی پرچم نمیسوخت.»
وی اضافه کرد: شخصاً فکر میکنم خیانتی که برخیها با اختلاس و رانتخواری کردند همسنگ آتش زدن پرچم است و بایستی هر چه زودتر بدانها رسیدگی شود.
مقصودی ضمن بیان اینکه در ایام انتخابات موضوع بیکاری کارگران کارخانهها و کارگاههای تعطیل شده دستاویزی برای نامزدهای انتخاباتی بود و با سرد شدن تب داغ انتخابات این قضیه هم به فراموشی سپرده شد، از سازندگان «زمستان یورت» تقدیر و اظهار کرد: کار خوب بچههای انقلابی و جشنواره عمار در پیگیری ساخت این مستند این بود که نگذاشتند غبار زمان درد این حادثه را از یادها ببرد.
میرزاباقری در خصوص ماجرای معدنکاران زمستان یورت گفت: از سال 1385 این کارگران اعتراضاتی برای بیمهها، پرداخت نشدن حقوقشان و نبود ایمنی کافی در معدن کردند و سالهای 1385 و 1386 نامههای مختلفی به ریاست جمهوری و مجلس زدند. با وجود پیگیری از بالا و به گفته خود کارگران اعمال فشار به مسئولین استانی متأسفانه بهجای رسیدگی به این امر اعتراضات کارگران سرکوب شد.
وی در ادامه اضافه کرد: با عوض شدن دولت و مدیر عامل معدن، در سالهای 1393 و 1394 اعتراضات کارگران شدت گرفت و حتی همراه با خانوادههایشان جلوی فرمانداری اعتراضشان را اعلام کردند، اما باز هم صدایشان به جایی نرسید و نهایتاً حادثه انفجار معدن زمستان یورت رخ داد که منجر به شهادت 43 تن از عزیزان ما شد.
مقصودی: آیا واقعاً مسئولین شرایط سخت شغل کارگری معدن را که در جایگاه نخست سختترین مشاغل دنیاست درک میکنند؟
مقصودی در تکمیل گفتههای میرزاباقری توضیح داد: تا پیش از وقوع این حادثه بیمههای آنها عادی رد میشد. آیا واقعاً مسئولین شرایط سخت شغل کارگری معدن را که در جایگاه نخست سختترین مشاغل دنیاست درک میکنند؟ آیا مسئولین میفهمند چگونه میشود حقوق چنین کارگری با آن شرایط سخت ـ که چه بسا ما حتی یک ساعت هم نتوانیم تاب بیاوریم ـ 800، 900 هزار تومان باشد و همین مبلغ را هم پنج شش ماه به او نپردازند و صدایش شنیده و مطالباتش پیگیری نشود؟
میرزاباقری تصریح کرد: در ساخت مستند مشکلی داشتیم که مردم میترسیدند حرف بزنند، چون میگفتند ما پشتوانه نداریم. اگر موقعی که کارگران اعتراض میکردند و مشکلات بهحقشان را مطرح میساختند رسانهها و تشکلهای دانشجویی از آنها حمایت میکردند و فریادرسشان میشدند مشکلات آن برهه حل میشد.
مقصودی: بخشی از مسئولین از مردم جدا شدهاند و زندگی مردم را لمس نمیکنند
مقصودی تأکید کرد: متاسفانه بخشی از مسئولین از مردم جدا شدهاند و زندگی مردم را لمس نمیکنند.
دهنمکی در تأیید گفتههای مقصودی گفت: در اینجا میتوان سهم مسئولین را در وقایع اخیر بررسی کرد. خوشبختانه الان هم دیروقت است و مسئولان خواب هستند! گوش ندادن به حرف مردم علت اصلی این اعتراضات است. مطالبهگری و اعتراضات مدنی در صورتی که بازخورد عملی و عدالتخواهی نداشته باشد به پرخاشگری و اقدامات ساختارشکنانه میانجامد. دشمن هم سوار بر این موج میشود و پرچم، مسجد و قرآن آتش میزند.
وی تأکید کرد: در چنین اوضاعی باز هم آنچه شنیده نمیشود صدای کارگر معترض است. کسی که پرچم آتش میزند کارگر معترض نیست، بلکه امثال پری بلنده و آژدان قزی کودتای 28 مرداد سال 1332 هستند که به نفع اشرافیگری تظاهرات میکنند.
دهنمکی: مسئولین پول میگیرند که تدبیر کنند
این روزنامهنگار افزود: مسئولین پول میگیرند که تدبیر کنند. مثلاً وقتی وزیر کشاورزی این مملکت متوجه میشود آنفلوآنزای مرغی در مرغداریها شیوع یافته و تبعاتش کم و گران شدن مرغ و تخممرغ است، باید تدبیر کند که واردات این اقلام را افزایش دهد و اگر دولت پول ندارد از بخش خصوصی کمک بگیرد، نه اینکه بخش خصوصی سرگرم حوالههای اختصاصی جاهای مختلف باشد. مسئولی که نتیجه عملکردش چنین است، یا ناکارآمد است، یا مدیر نیست یا خائن است.
وی در ادامه توضیح داد: این بیتدبیری منجر به افزایش قیمت میشود که نتیجهاش پرخاشگری است. مگر یک کارمند چقدر درآمد دارد تا از پس این هزینههای بالا بربیاید؟ از آن طرف برای تأمین زندگیاش به رشوه و دزدی رو میآورد. اینها زنجیروار به هم پیوستهاند.
دهنمکی در خصوص آغاز اعتراضات از مشهد بیان کرد: چند صد هزار نفر از مردم در پروژه پدیده شاندیز مشهد سرمایهگذاری کردند. پنج سال سیمای جمهوری اسلامی تبلیغات گستردهای در این باره کرد، اما کسی نگفت اینجا امنیت ندارد و کارشناس و نظارتی در آن پروژه وجود ندارد. با جلوگیری از آن، تب قضیه به صندوق میزان خورد و عده دیگری از مردم آنجا درگیر شدند. همه اینها جرقهای میخواست.
دهنمکی: چرا نباید آن عده از مسئولین را به خاطر سیاستهای احمقانه در اقتصاد که به بهانه توسعه، اقتصاد بادکنکی را به وجود آوردهاند به محاکمه بکشیم؟
وی در واکنش به رشد قارچگونه صندوقها و بانکهای خصوصی بدون پشتوانه اعلام کرد: واقعاً باید دید این چه مکانیسمی است که چنین ثمرهای میدهد. چه کسی به اینها مجوز داده است؟ همانطور که قرار است خرده دزدها و عربدهکشها را در خیابانها بچرخانیم، چرا نباید آن عده از مسئولین را به خاطر چنین سیاستهای احمقانه در اقتصاد که به بهانه توسعه، اقتصاد بادکنکی را به وجود آوردهاند به محاکمه بکشیم؟
دهنمکی: مردم اقتداری میخواهند که دست دزدها را قطع کند
این نویسنده تصریح کرد: مردم اقتداری میخواهند که دست دزدها را قطع کند. تا کی قرار است فقط دست آفتابهدزدها قطع شوند؟
وی نخبگان جامعه را هم در کنار مسئولین مقصر دانست و توضیح داد: با گران شدن عوارض خروجی خون همه هنرمندان و نخبگان به جوش آمد، اما کسی علیه ماستمالی شدن بیمه همگانی اعتراضی نکرد، چون درد طبقه مرفه جدید اینها نیست.
دهنمکی: این نارضایتیتراشی تعمداً صورت میپذیرد
دهنمکی تصریح کرد: معتقدم این نوع گرانیسازیها، نرسیدن به درد مردم و برخورد نکردن با مفاسد هیچ فرقی با کاری که دشمن دارد آن طرف میکند ندارد. این نارضایتیتراشی تعمداً صورت میپذیرد.
وی در ادامه گفت: برای جمهوری اسلامی که موشک به هوا میفرستد زشت است که اینترنت ملی نداشته باشد و وزیر مملکت ما به مدیر تلگرام نامه بزند که فلان کانال را چند وقتی ببندید تا ما این طرف آرامش داشته باشیم!
دهنمکی: با همان هزینهای که برای این جریان کردی به نسل جوان اعتماد میکردی و اینترنت ملی را راه میانداختی
این تهیهکننده سینما خاطرنشان ساخت: همه دنیا اذعان میکنند راهاندازی امثال فلان شبکه برای به ثمر رساندن انقلاب رنگی و مطالبات خودشان است، اما از این طرف برخی مسئولین میگویند ما دنبال بستن فضا نیستیم. پس معلوم است منافع توی مسئول با آن طرف همجهت است و این وسط مردم قربانی میشوند. با همان هزینهای که برای این جریان کردی به نسل جوان اعتماد میکردی و اینترنت ملی و شبکه های اجتماعی قوی داخلی قوی را راه میانداختی تا الان مردم مشکلی نداشته بانشد.
وی تأکید کرد: کسی خواهان بستن فضای مجازی نیست، چون این فضا راهی برای تبادل اطلاعات است، اما شمای مسئول به دنبال فضایی مجازی هستی که سر در آخور آن طرف داشته باشد و اختیارش دست داخل نباشد. کسی که به فضای اطلاعاتی آن طرف امکان و فضا میدهد که در وقایع کشور مدیریت بحران کند، اگر خائن نباشد کارنابلد است، حالا در هر کسوت، لباس و جناحی که میخواهد باشد.
این روزنامهنگار نسبت به کشتهشدگان اتفاقات اخیر اظهار کرد: شمای مسئول در ریخته شدن خون این کشتهشدگان سهیم هستید. اشراف و ثروتمندان در خیانت و دزدی فقرا سهیمند. مسئولی که نمیتواند مالیات را از طبقه اشراف بگیرد، وقتی کارمندی برای گذران زندگیاش رشوه میگیرد در گناه آن فرد سهیم است.
وی در واکنش به کسانی که میگویند ما ایرانی و آریایی هستیم و عرب نیستیم، گفت: چگونه این ننگ را میپذیرید که اخبار مملکت تو تیتر اول شرقالاوسط میشود، او شادی میکند و با بنیامیه در یک راستا قرار گرفتهاید. اشراف همان اسلام امریکایی هستند که روی دیگر سکهاش عربستان و امثال اوست.
دهنمکی: کسانی که با آدرس غلط دادن به جوانی که کف خیابان آمده است و پرخاشگری میکند، دارند میوه این جریان را میچینند
دهنمکی تصریح کرد: کسانی که با آدرس غلط دادن به جوانی که کف خیابان آمده است و پرخاشگری میکند، دارند میوه این جریان را میچینند. چطور میشود استاد دانشگاهی پشت تریبون رسانه ملی و دانشگاه حرفهایی را نهادینه کند که هر کس دیگری مثلاً یک دانشجو یا کارگر معدن این حرفها را زده بود تا حالا با او چهها که نکرده بودند.
وی تأکید کرد: ما بلد نیستیم از خود و داشتههایمان دفاع کنیم. ما از جایگاهی که شاه مملکت برای عوض کردن نخستوزیرش باید به امریکا میرفت و از امریکا اجازه میگرفت به اقتدار امروز ایران رسیدهایم و حالا یک استاد علوم سیاسی دانشگاه یا از سر نابلدی یا خیانت تاریخ را تحریف کند. با حرفهای چنین استادهایی دانشجو پرچم اسرائیل را از جلوی دانشگاه پاک میکند به خاطر اینکه بیاحترامی به پرچم است. در حالی که همین صهیونیستها بزرگترین قومکشی را در ایرانیها انجام دادند.
مقصودی: متأسفانه همان جریانی که لیبرالیسم و فاصله طبقاتی را تئوریزه کرده است در اغتشاشها به نفع اعتراضات مردم توئیت میزند
مقصودی در تکمله صحبتهای دهنمکی گفت: متأسفانه همان جریانی که لیبرالیسم و فاصله طبقاتی را تئوریزه کرده است در اغتشاشها به نفع اعتراضات مردم توئیت میزند.
دهنمکی یادآور شد: باید این تضادها و تناقضها را حل کرد. نمیشود از یک طرف به اسم اسپانسر دست هنرمند در جیب قطر، فلان آقازاده و فلان اشراف باشد و با آن سریال و فیلم بسازد و از آن طرف توئیت بزند که مردم مطالبات برحقی دارند و گرسنهاند.
هنرمندانی که اسپانسر فیلمهایشان رانتخواران و مفسدان اقتصادی هستند، با چه رویی از حق مردم و محرومان صحبت میکنند؟
وی ادامه داد: 9 هزار میلیارد پول صندوق بازنشستگی متعلق به همین مردمی که در خیابانها فریاد میزنند توسط کسانی خورده شد که دارد در شبکههای سینمایی و... خرج میشود و اسپانسر برخی فیلمهاست و حالا همین هنرمندان از حقوق مردم گرسنه صحبت میکنند؟!
مقصودی در ادامه برنامه و بازگشت به موضوع مستند «زمستان یورت» ضمن تقدیر از پیگیریهای بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی اصفهان به معدنکاران آزادشهر قول پیگیری مطالباتشان را داد.
آخرین مستند پخش شده در برنامه این هفته ثریا دقایقی از مستند 105 دقیقهای «قائممقام» بود. این مستند با نگاه بیطرفانه به ناگفتههایی از زندگی آقای منتظری پرداخته است که فیلمهای آرشیوی بکر از ویژگیهای برجسته آن محسوب میشود.
مقصودی پیش از ورود به بحث «قائممقام» با ابراز امیدواری از جمع شدن غائله اخیر به دست معترضان واقعی یعنی مردم نوید جریان جدید عدالتخواهی را در کشور داد.
وی با اشاره به ذوقزدگی عربستان سعودی، ترامپ و نتانیاهو به خاطر انحراف اعتراضات واقعی مردم تأکید کرد: همان کسانی که با تحریمهایشان بخشی از مشکلات اقتصادی کشور را به مردم ایران هدیه کردهاند، حالا دلسوز مردم شدهاند. از مردم عزیز تشکر میکنیم که عاشق انقلاب هستند و هوشیارانه عمل میکنند. دولت فقط در فضای آرام میتواند پیگیر مطالبات بهحق مردم باشد.
مجری برنامه از مستند «قائممقام» با عنوان شگفتیساز جشنواره عمار یاد و مطرح کرد: جای چنین مستندی که در واقع داستان استحاله مسئولین است و میتواند آینه خیلی از مسئولان در تغییر 180 درجهای در مواضع سیاسی و اقتصادی باشد، خالی بود.
صدرینیا پیش از پرداختن به «قائممقام» در تکمیل بحثهای قبلی گفت: با وجودی که ما در مجموعه انتقادی «دکتر سلام» معضلات مختلف کشور را مطرح میکنیم، بحث این است که گاهی با یک دستورالعمل دولتی خواسته میشود رسانهها پیگیر اینگونه قضایا نشوند، مثل کرسنت یا کاسپین و سایر مؤسسات مالی و اعتباری، اما با نپرداختن رسانهها به آنها و حل نشدن توسط مسئولین میبینیم مشکلات همچنان وجود دارند.
صدرینیا: هر جا رسانهها پای کار آمدند و صدای مطالبات مردم شدند مطالبات مردم هم بهتر و منطقیتر پیش رفت
وی در ادامه افزود: هر جا رسانهها پای کار آمدند و صدای مطالبات مردم شدند مطالبات مردم هم بهتر و منطقیتر پیش رفت. در نمایشگاه مطبوعات امسال مالباختگان کاسپین جلوی برخی خبرگزاریهای دولتی ایستادند و به علت بایکوت آنها بدانها اعتراض کردند، اما به غرفه «دکتر سلام» که آمدند از ما به خاطر بیان مطالباتشان تشکر کردند.
مقصودی در خصوص «دکتر سلام» اظهار کرد: دکتر سلام از پایگاههایی بود که خیلی از دغدغههای مردم به زبان طنز در آن مطرح شد. البته با وجود طنز بودنش به مسئولین بر هم میخورد.
مقصودی: اگر دانشجویان دغدغه مردم را دارند پیگیری مطالبات طبقه مستضعفین باید اولویت آنها باشد
مجری ثریا گفت: حصری که باید بشکند، حصر مستضعفین توسط جریان اشرافیت است. اگر دانشجویان دغدغه مردم را دارند پیگیری مطالبات طبقه مستضعفین باید اولویت آنها باشد.
صدرینیا در خصوص «قائممقام» تصریح کرد: عدهای به ما نقد میکنند چرا پایان این مستند پیام روشنی ندادید. هدفمان از این اثر بیان روایت صحیح و صادقانه تاریخ بود. در روایت مقاطع مختلف تاریخ انقلاب دچار این خلاء هستیم که همین ابهاماتی را برای نسل جدید به همراه دارد.
صدرینیا: مخاطب خیلی از مسئولین را در «قائممقام» میبیند
وی به یکی از برکات این روایت صادقانه اشاره کرد و گفت: مخاطب خیلی از مسئولین را در این روایت میبیند. بعضاً سرنوشت بعضی از مسئولان برای مردم تداعی میشود.
کارگردان این مستند اظهار ساخت: «قائممقام» مسیر سخت امتحانات پیش روی مسئولین را به ما نشان میدهد. در این مستند آرزوی ما این است که فقط نگاه به گذشته نباشد، بلکه عبرتی برای آینده باشد.
مقصودی تأکید کرد: آرشیوهای بکر «قائممقام» گرههای ذهنی خیلی از نوجوانان و جوانان را میگشاید.
صدرینیا: مشکل دستیابی به آرشیوهای انقلاب اسلامی برای مستندسازان تاریخ انقلاب وجود دارد
صدرینیا در خصوص مشکل دستیابی به آرشیوهای انقلاب اسلامی اشاره کرد: این مشکلی است که همه بر و بچههایی که سراغ مستندهای تاریخ انقلاب اسلامی رفتهاند با آن مواجه هستند. بیرون نیامدن خیلی از این آرشیوها هم معمولاً ضربه زده است.
دهنمکی افزود: اما همین آرشیوها و راشها از داخل به شبکههای خارجی ارسال میشوند.
صدرینیا مؤکداً گفت: این آرشیوهای بکر با نگاه به زوایای مختلف زندگی آقای منتظری نشان داد، جریانی در این سالها کوشیده است با حمایت از ایشان ابعادی از زندگی او را سانسور کند و صرفاً بعدهای رحمانی شخصیت ایشان را برجسته ساخته است.
وی با تأیید گفته دهنمکی تصریح کرد: خیلی خوب است بیت آقای منتظری درهای آرشیوش را یک طرفه باز نکند که صرفاً رسانههای آن طرف به آن دسترسی داشته باشند یا فقط از آن صوت هدفدار بیرون بیاید. بگذارید همه آرشیو بیرون بیاید و همه مردم از آن استفاده کنند.
دهنمکی در خصوص پیام «قائممقام» اظهار کرد: این مستند نشان میدهد قدرت تنها ملاک امتحان افراد است. حدیث داریم که اگر دیدید طرف در قدرت 50 درصد یا کمتر تغییری نکرد بدانید آدم خوبی است. امیرالمؤمنین(ع) در باره زبیر فرمود تا وقتی بچهاش بزرگ نشد با ما بود. مسئولان بچههایشان که بزرگ میشوند تحت فشار اطرافیان مواضعشان تغییر میکند. کسانی که شعارهای انقلابی میدادند و از دیوار لانه جاسوسی بالا میرفتند، وقتی در موضع قدرت قرار گرفتند به گفته خودشان از آرمانگرایی به واقعگرایی رسیدند.
وی در پایان صحبتهایش از مستندسازان جوان خواست قدر موقعیتی را که در آن هستند بدانند و مطرح کرد: شرایطی وجود داشت که کوچکترین صحبتهایی از این دست برتابیده نمیشد. این مستندها موجب ناراحتی مخالفان مردم میشود، زیرا نقد درون گفتمانی به دست بچههای همین مملکت انجام میشود و دشمن از این جریان ناراضی است، چون خلع سلاح میشود. اسلام حق اعتراض را به رسمیت شناخته است.
مقصودی در پایان برنامه تأکید کرد: راهکار اصلی مشکلات اقتصادی کشور اقتصاد مقاومتی است و رهبر معظم انقلاب سالهاست به مسئولین تذکر دادهاند و متأسفانه کمتر بدان توجه و عمل شده است.
ثریا دومین سال متوالی برنده فانوس بهترین برنامه تلویزیونی جشنواره مردمی عمار شد
جشنواره عمار چند سالی هست که تمامی تولیدات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، مستندسازان و آثار نمایشی را در بخشهای مختلف به نمایش و رقابت میگذارد، ضمن اینکه توانسته است در توزیع محصولات فرهنگی بستر مناسبی را فراهم کند. موضوع ویژه جشنواره امسال «حمایت از کارگر» بود. شایان ذکر است برنامه تلویزیونی «ثریا» برای دومین سال متوالی موفق شد در بخش برنامههای تلویزیونی این جشنواره در بین چهارده برنامه راهیافته به بخش مسابقه برنده فانوس بهترین برنامه تلویزیونی شود. جالب آنکه هر چهار اثر منتخبی که مهمان برنامه ثریا شده بودند، در مراسم اختتامیه جشنواره عمار هم منتخب داوران شدند و فانوس گرفتند. فانوس بخش نقد درون گفتمانی به مستند «تلکه» به کارگردانی مسعود کارگر و جایزه ویژه این بخش هم به «زمستان یورت» به کارگردانی میلاد میرزاباقری اهدا شد. هدیه مردمی بخش تاریخ معاصر ـ که چفیه شهید رسول خالقیپور بود ـ به مستند «قائممقام» به کارگردانی سید محمدعلی صدرینیا اعطا و مستند «کارخانه جهان» به کارگردانی حسین شمقدری در بخش اقتصاد مقاومتی موفق به دریافت فانوس شد.