قاچاق را بی شک می‌توان آفت اصلی اقتصاد نام برد، آفتی که هم ریشه‌های تولید و اشتغال را در کشور می‌خشکاند و هم مانع رشد و توسعه شاخ و برگ‌های مختلف اقتصاد می شود.
به گزارش میزان، معضل بزرگی که دولت‌های مختلف را درگیر خود کرده اما هنوز راهکار اساسی برای مقابله با آن و آماری که روز به روز در حال افزایش است انجام نگرفته است.
اهمیت این موضوع تا جایی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها در سخنرانی‌های خود با مسئولین از این موضوع و لزوم جلوگیری از آن بارها تاکید داشتند و فرمودند:«ما تا حالا در مبارزه با قاچاق خیلی جدی عمل نکرده‌ایم، «من قاچاق‌های سازمان‌یافته بزرگ را می‌گویم؛ ده‌ها کانتینر یا صدها کانتینر اجناس گوناگون قاچاق وارد کشور بشود؟ خب، باید برویم برخورد کنیم با اینها؛ ما دولتیم، ما قدرت داریم، ما می‌توانیم؛ به‌طور جدّی با اینها برخورد کنیم.»
ایشان در سخنرانی نوروز 96 در مشهد مقدس هم باز بر لزوم مبارزه با قاچاق کالا و ارز تاکید کردند و فرمودند: «گفته میشود ۱۵ میلیارد دلار صرف قاچاق میشود؛ این عدد،حدّاقلی است که امروز گفته میشود؛ این خیلی رقم بالایی است؛ تا ۲۰ میلیارد و ۲۵ میلیارد هم گفته میشود! اینها ضربه ی به اقتصاد کشور است ؛ جلوی قاچاق باید گرفته بشود.»
مقام معظم رهبری در یک جمله محکم و ماندگار خطاب به مسئولین فرمودند: «به مسئولین گفته‌ام وقتی جنس قاچاق پیدا می‌کنید، جلوی همه آتش بزنید.»
در همین زمینه بود که نعمت‌زاده وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت در خصوص نحوه برخورد با کالای قاچاق گفته بود: (همان‌طور که رهبر معظم انقلاب تأکید داشته‌اند برای مبارزه با قاچاق کالا نباید اجناس کشف‌شده دوباره در بازار توزیع شود؛ بلکه باید آنها را آتش زد و یا به مقصد اولیه خود بازگرداند.) البته موضوعی که حداقل تاکنون از سوی مسئولین مربوطه عملی نشده و بررسی عملکرد دستگاه‌های دولتی و به خصوص ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نشان می‌دهد غیر از امحا مواد مخدر و سیگار، کالاهای دیگری که به صورت قاچاق وارد کشور شده‌اند نه امحا شده و نه صادرات مجددی صورت گرفته است.
عملکرد ستاد در مبارزه با قاچاق
علی مویدی خرم‌آبادی رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در حاشیه یکصد و بیستمین جلسه اعضای اصلی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز که اواخر اردیبهشت ماه امسال برگزار شد در جمع خبرنگاران گفت: در بخش اعظمی از اموال مکشوفه که در انبارها نگهداری میشود به سبب عدم رعایت اصول استاندارد در نگهداری با حیف و میل آن مواجه هستیم که در همین رابطه مصوب شد تا پایان سال این اموال تعیین تکلیف شود.
وی گفته بود: برای صادرات مجدد کالاهای قاچاق کشف شده باید اسنادی وجود داشته باشد، در این جلسه مصوب شد در صورت وجود اسناد می‌تواند دوباره صادر شود که البته این کار مستلزم قوانین صادراتی خاص است.
قوانینی که مشخص نیست علی رغم بزرگ شدن هر روزه قارچ سمی قاچاق در کشور، چه زمانی قرار است مصوب و پیگیری شود.
عملکرد خفیف دولت در مبارزه با قاچاق
در همین خصوص یوسفیان ملا نماینده مجلس و عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی در گفتگو با خبرنگار میزان گفت: عملکرد دولت در مبارزه با قاچاق با توجه به اقدامات صورت گرفته نسبت به سال‌های گذشته بهتر شده است و قابل مقایسه با سال 94 و 95 نیست ولی هنوز قابل قبول نیست و باید شرایط بهتر و بهتر شود و قاچاق به حداقل ممکن برسد.
وی در ادامه افزود: قاچاق در کشور بسیار گسترده و با سایر کشورها متفاوت است و این موضوع مستقیما ضربه غیر قابل جبرانی به تولید، اقتصاد کشور و اقتصاد مقاومتی وارد می کند.
این عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی در پاسخ به این سوال که چه میزان از کالای قاچاق در حال حاضر مجددا صادر می شود، گفت: در حال حاضر هنوز هیچ یک از کالاهای قاچاق موجود در کشور صادر نمی‌شود ولی برنامه‌ریزی شده تا کالاهای گران قیمتی همچون خودروهای سنگین و سبک به سایر کشورهای فروخته شوند و از این طریق ارز آوری برای کشور ایجاد شود و هنوز اقدامی در این باره صورت نگرفته است.
یوسفیان ملا با اشاره به معدوم کردن کالای قاچاق در کشور گفت: بنابر گفته مقام معظم رهبری تمامی کالاهای قاچاق باید معدوم و به آتش کشیده شود که در حال حاضر در هر مرحله قاچاق مواد مخدر این کالا معدوم می شود ولی در خصوص سایر کالاها هنوز اقدام خاصی در این زمینه صورت نگرفته است.
وی در خصوص راهکار از بین بردن کالاهای قاچاق گفت: در حال حاضر تعداد زیادی از کالاهای قاچاق در انبارهای جمع آوری شد و هنوز برنامه ای برای از بین بردن و یا فروش مجدد آن صورت نگرفته است که در این راستا باید هر چه سریعتر برنامه مدونی ایجاد شود.
قاچاق، مصیبت بزرگ کشور
به گفته دادستان کل کشور: موضوع قاچاق کالا و ارز تبدیل به گرفتاری و مصیبت بزرگی در کشور شده است که باید دست به دست هم و با تمام توان این مشکل بزرگ را حل کنیم.
حجت الاسلام و المسلمین منتظری با تاکید بر اینکه تحقیق و تفحص در مقوله قاچاق کالا و ارز باید کاملا مستند و بدون رنگ و بوی سیاسی انجام شود،یکی از آسیب های جدی این حوزه را عدم عزم جدی در مبارزه با پدیده قاچاق کالا در همه لایه ها عنوان کرد و افزود: تا زمانی که افرادی باشند که از طریق قاچاق کالا و در مسیر مقابله با آن منافعی به آنها می رسد، نباید انتظارموفقیت در مبارزه داشت و بر این اساس باید درتحقیق و تفحص موفق از این پدیده، ابتدا تابلو و تصویری شفاف از تمام ابعاد آن ترسیم شود.
دادستان کل کشور تاکید کرد:یکی از مهمترین مشکلات در حوزه مبارزه با قاچاق کالا و ارز به برخی قوانین بر می گردد که کارآمد نیست و باید اصلاح شود.
وی اهتمام و عملکرد جدی و منسجم ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز را خواستار شد و گفت:اعضای محترم این ستاد و نمایندگان سازمان ها و قوای مختلف در این ستاد باید پا به رکاب باشند و با عزم و اراده بیشتری وارد میدان شوند.
مناطق آزاد برای تجارت یا قاچاق؟
حجت الاسلام و المسلمین منتظری یکی از بسترهای گسترش قاچاق کالا را مناطق آزاد اعلام کرد و افزود: متاسفانه مناطق آزاد بلیه‌ای برای قاچاق شده و در کشور ما به جای آنکه به محلی برای صادرات تبدیل شود، دریچه ای بزرگ و گشاد برای ورود کالای قاچاق شده است.
دادستان کل کشور با اشاره به اینکه برخی نمایندگان به دنبال افزایش تعداد مناطق آزاد در کشور هستند خواستار جلوگیری از این اقدام شد.
لزوم جلوگیری از قاچاق سازمان یافته
عین الله شریف پور نماینده کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در این رابطه در گفت و گو با خبرنگار میزان گفت: اقدامات دولت در موضوع مبارزه با قاچاق کالا نسبت به دو سال اخیر بهتر بوده اما هنوز کامل نیست زیرا همچنان قاچاق به کشور به صورت سازمان یافته صورت می گیرد.
وی در ادامه افزود: کاهش میزان قاچاق از مرز 24 میلیارد تومان در دو سال اخیر به 12 میلیارد تومان اقدام خوب و قابل قبولی بوده است و این ارقام نشان از عزم دولت برای مبارزه با قاچاق دارد.
تعلل در مواجهه با کالای قاچاق؛ نه امحا نه صادرات
نماینده کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص وضعیت صادرات مجدد کالاهای قاچاق از کشور بیان کرد: هنوز اقدامی در زمینه صادرات مجدد کالاهای قاچاق صورت نگرفته است و با توجه به هزینه بالای نگهداری این کالاها نسبت به ارزش واقعی آن ها طی سالیان طولانی این امر برای اقتصاد کشور صرفه اقتصادی ندارد و باید در این راستا اقدامات موثری صورت می گیرد.
شریف پور با اشاره به لزوم فراهم کردن شرایط برای صادرات مجدد کالاهای قاچاق به سایر کشورها گفت: صادرات مجدد کالای قاچاق باید با شرایط ویژه‌ای صورت گیرد ولی با توجه به آیین نامه این مضوع مبنی بر قرار دادن وثیقه سه برابری ارزش کالا برای صادرات مجدد این کالا قرار دهد که فراهم کردن این شرایط در واقعیت برای تجار امکان پذیر نیست.
وی در این باره تاکید کرد: در این راستا می‌توان با نظارت ناظر گمرکات و سهل کردن شرایط صادرات مجدد کالای قاچاق برای تجار شرایط را برای این افراد فراهم کرده تا این کالاها را فروخته و منابع اقتصادی آن استفاده کنیم.
نماینده کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به عملکرد مطلوب دولت در امحا کالاهای غیر مجاز و حرام گفت: تمامی کالاهای ممنوعه در هر دوره پس از شناسایی امحا میشود اما هنوز در مورد سایر کالاهای بزرگ چون خودرو و لوازم خانگی و ... هیچگونه اقدام موثری صورت نگرفته است.
مبارزه با قاچاق از شعار تا عمل
اعضای اتاق بازرگانی هم از لزوم توجه جدیتر در مواجه با کالاهای قاچاق سخن می‌گویند، در همین زمینه یحیی آل اسحاق در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری میزان درباره قاچاق اظهار کرد: قاچاق آسیب دیرینه کشور است و همه دولت‌ها تقابل با آن را وظیفه خود می‌دانستند و عنوان می‌کردند که با این پدیده مقابله می کنیم اما، موضوعی که مشخص است این است که ما کماکان قاچاق داریم.
عضو اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه مبارزه با قاچاق الزاماتی دارد که اگر قرار است فراهم شود با آرزو و شعار امکان پذیر نیست،افزود: بر اساس آمار دولت، بیش از 10 میلیارد دلار قاچاق داریم که برای تامین آن نیاز به ارز است یعنی اگر ارز کالای قاچاق تامین نشود و گلوگاه ارزی آنها را ببندند، نمی توانند آن را وارد کنند.
آل اسحاق گفت: سیستم‌های ارزی ما در گذشته به گونه‌ای بود که این میزان ارز را حتما تامین می‌کردند اما، در حال حاضر که شرایط تغییر کرده، دولت وظیفه‌ای برای تامین این ارز ندارد و اگر بخواهد با قاچاق مبارزه کند باید با ورودی و خروجی ارز، قاچاق را کنترل کند که این امر شدنی است.
وی با بیان اینکه قوانین و مقررات اشکالاتی دارد که طی سالیان اصلاح نشده است، گفت: چطور یک داعشی نمی‌تواند وارد کشور شود اما، قاچاق کامیون به راحتی وارد کشور میشود و این قابل قبول نیست، معضلاتی وجود دارد که باید برطرف شود، تمام موانع برای مبارزه با قاچاق مشخص است و فقط نیاز به عزم دارد.
آل اسحاق با بیان اینکه قاچاق 10 میلیارد دلار اثر مخرب بزرگی بر کشور دارد، تصریح کرد: یکسری ذینفع وجود دارند که اجازه نمی‌دهند با این موضوع مقابله شود، وقتی کالاهای قاچاق در شهرهای مختلف کشف میشود یعنی به راحتی وارد میشود حال یا از گمرک رسمی یا غیر رسمی، اما آن برخوردی که باید باشد نیست.
آنطور که اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس خبر داده اند، قرار است با توجه به لزوم ساماندهی کالاهای قاچاق در انبار سازمان اموال تملیکی و بررسی راهکارهای مناسب برای مبارزه جدیتر با قاچاق کالا و ارز، این موضوع در کمیسیون اقتصادی مطرح شود تا پیشنهادی را در قالب یک طرح جهت تعیین و تکلیف این موضوع به دولت ابلاغ کنند.
حال باید منتظر ماند و دید رمان دنباله دار قاچاق و مبارزه مقطعی با این معضل بزرگ اقتصادی که هر روز صفحات آن قطور تر می شود، کی به پایان می رسد، رمانی که قطعا باید سرعت مقابله با آن خیلی سریعتر از سرعت نویسنده های آن باشد.
آنچه مسلم است عزم دستگاه قضا برای تشکیل پرونده، پیگیری و محاکمه قاچاقچیان کالا و ارز جزم است و بارها با مواردی که از سوی دسگاههای نظارتی و دولتی اعلام شده برخورد قاطعی صورت گرفته اما نکته قابل تامل اینجاست که چقدر انگیزه مبارزه با قاچاق در دستگاه‌های ذی ربط دیگر بالاست و تا چه میزان نهادها و سازمانهایی که با وضع قوانین، کاهش و افزایش تعرفه ها، راه اندازی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی جدید می توانند در کاهش قاچاق به کشور موثر باشند پای کار هستند و تمایل واقعی و عملی به کاهش این معضل بزرگ اقتصادی دارند.
