تامین برق مصرفی در تابستان سال جاری با توجه به کاهش حجم بارندگیها و در نتیجه کاهش ظرفیت نیروگاههای برقابی بیش از سالهای گذشته به یک بحران تبدیل شده و خاموشیهای گسترده در سراسر کشور نیز گواه بر این مطلب است.
در همین راستا نیز مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی گزارشی را تحت عنوان «ارزیابی ابعاد بحران تامین برق تابستان و راهکارهای مقابله با آن» منتشر کرده است.
در گزارش این مرکز پژوهشی علاوه بر روشن نمودن موضوع بحران برق در فصل تابستان، به بررسی تجربیات برخی کشورهای جهان برای مقابله با این بحران پرداخته شده و راهکارهای مناسب نیز در غالب راهکارهای کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت ارایه شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که یکی از مهمترین راهکارهای جهانی برای حل بحران برق، افزایش قیمت برق برای مشترکین پرمصرف بوده است. در ادامه این گزارش به تجربه قیمتگذاری در برزیل اشاره میشود:
دولت برزیل برای مقابله با بحران برق این کشور در سال 2001 کشور، قیمت برق را برای مشترکین کممصرف ثابت اما برای مشترکان پرمصرف به شکل محسوسی افزایش داد. شیوه تغییر قیمت در این کشور به شکل زیر بود:
قیمت برق مشترکان با مصرف زیر 200 کیلووات ساعت در ماه ثابت نگه داشته شد،برای مصارف بالاتر از 200 کیلووات ساعت، 80% مصرف برق در سال گذشته به عنوان سهمیه در نظر گرفته شده و قیمت آن ثابت ماند.
برای میزان مصرف بالاتر از سهمیه، و مصارف بین 200 تا 500 کیلووات ساعت، قیمت برق 50 درصد افزایش قیمت و برای مصارف بیش از 500 کیلووات ساعت، قیمت برق تا 200درصد افزایش یافت.
این شیوه قیمتگذاری بر بحران برق موثر بوده و توانست مصرف برق را در برزیل به شکل محسوسی کاهش دهد. علاوه بر برزیل، این شیوه قیمتگذاری در کوبا و آمریکا نیز اجرا شده و به عنوان مثال در آمریکا توانسته است توان مصرفی در روزهای بحرانی سال 2001 را تا 12% کاهش دهد.
با توجه به این تجربیات موفق، قطعا یکی از راهکارهای موثر برای کنترل اوج بار، افزایش قیمت برق «مشترکین پرمصرف» است.
با توجه به یارانهای بودن قیمت برق در کشور، مشترکان پرمصرف نه تنها قیمت بهای برق خود را به طور کامل پرداخت نمیکنند، بلکه از یارانه پنهان برق بیشتری هم برخوردار هستند. اختلاف یارانه مشترکان پرمصرف و کم مصرف در ایران به خوبی در شکل زیر مشهود است:
در همین راستا مرکز پژوهشهای مجلس پیشنهاد داده است که ضمن تعیین الگوی مصرف ماهیانه، قیمت برق 25% مشترکان پرمصرف را افزایش داده و تمامی درآمد حاصل از آن به مشترکان کم مصرف یعنی 75% مردم پاداش داده شود. با توجه به تجربیات دنیا این روش پیشنهادی علاوه بر رضایت عمومی، قطعا بر کاهش اوج مصرف برق موثر بوده و بخش قابل توجهی از بحران برق سال جاری را حل خواهد کرد.