در مورد ارزیابی سیاستهای ارزی دولت اظهار داشت: در ابتدا باید بگویم که واقعاً از کار این دولت در مدیریت اقتصاد، تصمیمات اشتباهی که میگیرد و سکوتی که در پیش گرفته است، به عنوان یک اقتصادخوانده حیران هستیم.
* دلار ۴۲۰۰ تومان اشتباه اول دولت بود
به گزارش فارس وی با انتقاد از اینکه بیتوجهی دولت به اقتصاد جای تأمل دارد، اظهار داشت: مرکز پژوهشهای مجلس بسیار طرحهای واقعبینانهتر و درستتری داشت که دولت عملیاتی نکرد؛ واقعاً جای تأمل دارد و این شبهه ایجاد میکند که چرا دولت این قدر تصمیمات غلط میگیرد و سپس سکوت میکند.
بخشی اظهار داشت: تصمیم اول دولت مبنی بر تعیین رقم ۴۲۰۰ تومان برای دلار بسیار نادرست بود، فردی که کمی با اقتصاد ایران آشنا باشد، متوجه میشود که این دلار ۴۲۰۰ تومانی بزرگترین اشتباه است، بستن صرافیها هم کار اشتباه دیگری بود که دولت انجام داد، ضمن آنکه آینده اقتصاد به دلیل تحریمها، چشمانداز تاریکی دارد.
* بازار ثانویه مانع رانت و روش مناسب واقعیسازی نرخ ارز
استاد اقتصاد دانشگاه علامه درباره بازار ثانویه ارز و تأثیر آن در واقعیسازی قیمت ازر گفت: در بازار ثانویه قرار است ارزهای صادراتی وارد و به قیمت رقابتی فروخته شود و این موردی ضروری بود، زودتر انجام شود و متعجبم که چرا دولت دیر دست به این اقدام زد.
وی اضافه کرد: البته یکی از دلایلی که این بازار ثانویه چندان مورد استقبال قرار نگرفته است، این است که این بازار مانع از فساد و رانت خواهد شد و به همین دلیل است که بازار ثانویه مورد استقبال آنهایی که ارز میفروشند قرار نگرفته است. آنها باید در بازار ثانویه ارز را به عنوان مثال به قیمت ۷۰۰۰ یا ۷۵۰۰ تومان بفروشند و این رقم هم ثبت میشود، بنابراین رانتی در کار نیست و همین مورد موجب عدم استقبال شده است.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه ادامه داد: برای ارز، یک تقاضا و یک عرضه داریم، ارزهای صادراتی در بازار ثانویه ارائه میشود، از سوی دیگر به احتمال زیاد تقاضای ارز ما برای واردات کالاهای مورد نیاز کشور نظیر مواد اولیه کمتر از آن مقدار است، یعنی برآورد میشود این بازار ثانویه قیمت دلار را روی ۷ هزار تومان تا ۷۵۰۰ تومان نگه میدارد و با توجه به عرضه و تقاضا این رقم محقق میشود و بنابراین بازار ثانویه اثر مثبتی خواهد داشت، اما ضرورت دارد دولت رقمی هم برای مخارج سفر در نظر بگیرد.
* دولت به فکر بازار ثالثی برای ارز مسافرتی باشد
بخشی ادامه داد: به نظر من در کنار بازار ثانویه؛ ضرورت دارد بازار ثالثی هم داشته باشیم، بدین معنا که کسی که قصد سفر به خارج از کشور به هر منظوری دارد، از طریق بازار دیگری ارز تهیه کند، یا اینکه عدهای که ارز در خانه خود نگه داشته بودند، حال بیایند در بازار ثالثی ارائه دهند، تا آن مسافر که برای گردشگری و یا هر مورد دیگری به خارج کشور میرود، از این ارز استفاده کند.
وی ادامه داد: برای کسانی که برای مسافرت ارز لازم دارند در بازار ثالثیه ارز ارائه شود و ضرورت هم ندارد دولت روی این بازار ثالثیه کنترلی داشته باشد، زیرا عرضه و تقاضا خود قیمت را تعیین میکند بدین ترتیب بازار تحت کنترل در میآید.
این استاد اقتصاد اظهار داشت: ارز تکنرخی برای ایران با توجه به این ساختار اقتصادی و این دولتمردانی که ما داریم، با توجه به این سیستم پیچیده رانت و گرفتاریها بر سر به دست آوردن ارز و فروش نفت، موضوعی بیربط است؛ ما هیچگاه با این شرایط نمیتوانیم به ارز تکنرخی دست یابیم پس بهتر است که رسماً سه نرخ را قبول کنیم که شامل «نرخ ارز دولتی» بابت کالاهای اساسی (که آن هم به نظر من کلاً غلط است و موجب رانت و فساد میشود)، «نرخ ارز بازار ثانویه» و «نرخ ارز بازار ثالثیه» است، بدین ترتیب بازار تحت کنترل در میآید.
* دو معامله خرد ارز در پسکوچههای فردوسی نرخ ارز را برای کشور تعیین میکند
بخشی اظهار داشت: بسیار متعجبم که چرا وقتی یک خرید و فروش ۵۰ هزار دلاری ارز در کوچه پس کوچههای میدان فردوسی انجام میشود، بلافاصله در همه کانالها و شبکهها قیمت دلار قیمتی غیرواقعی مثلا ۱۲ هزار تومان اعلام میشود؛ کشور ما اقتصاد ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلاری دارد، با یک معامله ۵۰ هزار دلاری که نمیتوان نرخ ارز را تعیین کرد، اصلاً این شبهه ایجاد میکند که شاید عدهای در حال پیگیری اهدافی خاص هستند و مطلقاً این موضوع منطق ندارد؛ چرا وقتی دو نفر ۴ عدد سکه بخرند، قیمت یک سکه در همه سایتها و کانالها ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان اعلام میشود؟ این مطلقاً درست نیست؛ در بورس ما یک حجم مبنا و یک محاسبه داریم و اگر در روز ۱۰ سهام یک نفر دو برابر شد، قیمت سهام آن کارخانه دو برابر نخواهد شد و این حساب و کتاب دارد.
این استاد اقتصاد دانشگاه علامه اظهار داشت: ایران اقتصادی ۵۰۰ هزار دلاری است و در این اقتصاد، یه معامله خرد یکصد هزار دلاری ارز نمیتواند نرخ ارز را تعیین کند و کاملاً غیراصولی و غیرقابل قبول است؛ حال جای تأمل دارد که چرا همین رقم غیرواقعی سکه و ارز از سوی صدا و سیمای ما هم پخش میشود؟ ظاهراً همه دارند تلاش میکنند رقم غیرواقعی ارز که مبنای آن هم مشخص نیست را جا بیندازند، این موضوع بسیار پیچیده است و نشان از وجود دستهای پشت پرده دارد. من که اقتصاد خواندهام، در حیرانم که به چه نحو این اتفاقات اقتصادی در ارز و طلا در حال رخ دادن است.
* بانک مرکزی دیگر پول چاپ نکند
بخشی همچنین درباره نحوه هدایت نقدینگیهای سرگردان در کشور اظهار داشت: میگویند بیشترین نقدینگی کشور در اختیار دو درصد از جامعه است، ضرورت دارد مکانیزمی تعریف شود، تا این حجم نقدینگی که امروز خیلی حریص شده است، کنترل شود؛ این نقدینگی با ۲ الی ۳ درصد افزایش نرخ سود بانکی قانع نمیشود، اما میتواند مدیریت شود که یکی از این راهکارها بازار بورس است.
وی اضافه کرد: ضرورت دارد از سوی بانک مرکزی برنامهریزی شود که این نقدینگی اضافهتر نشود، یعنی چاپ پول انجام نشود و کنترل شود.
این استاد اقتصاد دانشگاه علامه تأکید کرد: همچنین هدایت نقدینگی به سمت بورس بسیار ضروری است، دولت میتواند با ارائه سهام بیشتر در بورس، بخش بزرگی از نقدینگی را در بورس جذب کند که سالمترین راه هدایت نقدینگی است.