۲۹ مرداد ماه ۱۳۹۶ بطحایی به عنوان شصت و هفتمین وزیر آموزش و پرورش ایران و چهاردهمین وزیر آموزش و پرورش بعد از انقلاب اسلامی توانست از مجلس رأی اعتماد بگیرد؛ یک سال سخت و پرتکاپو گذشته است و در این مدت بطحایی تلاش خود را به کار بست تا بتواند سکاندار مناسبی در زیربنایی‌ترین وزارتخانه کشور باشد.
به گزارش فارس جدا از مسائل و مشکلات متنوع وزارت آموزش و پرورش و دست و پنجه نرم کردن بطحایی با آنها، وی همواره از نظر اخلاقی و رفتاری تلاش کرده است تا به عنوان نفر اول دستگاه تعلیم و تربیت، بهترین برخورد و عملکرد را داشته باشد و می‌توان گفت که در این زمینه موفق نیز بوده است.
اما او در سکانداری کشتی تعلیم و تربیت همواره با امواج سهمگین مشکلات مواجه بوده است؛ از کسری و مشکلات اعتباری گرفته تا موج بازنشستگی نیروی انسانی و مشکلات آموزشی و تربیتی در مدارس و یا ماجرای عجیب سند ۲۰۳۰ که هنوز از گوشه و کنار زمزمه‌های اجرایش شنیده می‌شود؛ یادآوری حادثه تلخ واژگونی اتوبوس اردویی دانش آموزان هنوز او را به شدت اندوهگین می‌کند و به دنبال ایجاد شادی و نشاط در مدارس است. در این راستا، بطحایی بهمن ماه سال گذشته از مصوبه حذف آزمون در مدارس ابتدایی خبر داد که شاید می‌توان گفت: به جریان پیچیده‌ای تبدیل شد، اما او کماکان بر این باور است که باید نشاط را به مدارس برگرداند.
وزیر آموزش و پرورش در این گفت وگو اظهار کرد: تا کنون ۲ مرحله ساماندهی نیروی انسانی آموزش و پرورش انجام شده است و مرحله سوم در اوایل شهریورماه انجام می‌شود؛ تقریباً سوم تا ششم شهریور ماه همه نیروهایمان را یکبار به صورت آزمایشی در کلاس‌ها خواهیم داشت و از این بابت که دچار مشکل نشویم، اطمینان خاطر ایجاد خواهد شد.
وی ادامه داد: حدود ۷ هزار کلاس درس در ابتدای مهرماه افتتاح می‌شود و ۳ هزار کلاس درس هم تا پایان سال ۹۷ به بهره برداری خواهد رسید.
بطحایی با بیان اینکه نقل و انتقالات فرهنگیان به پایان رسیده است، گفت: نقل و انتقال اضطراری نیز تا ۱۵ شهریورماه تعیین تکلیف می‌شود.
وی درخصوص جذب نیرو‌های حق التدریس در آموزش و پرورش افزود: منتظر تأییدیه شورای نگهبان هستیم. اگر این مصوبه قبل از مهر ماه ابلاغ شود و مقدمات آن را بتوانیم فراهم کنیم، حتما نیرو‌های جدیدی به پتانسیل آموزش و پرورش اضافه خواهند شد و ما می‌توانیم از آنها استفاده کنیم. اما اگر بعد از سال تحصیلی ابلاغ شود، متأسفانه برای سال تحصیلی جدید نمی‌شود، چون ما مهر را که شروع کردیم باید پرونده ورود نیرو را ببندیم والا این اختلاف در سیستم آموزشی ادامه خواهد داشت.
وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه یک سوم مدارس کشور ایمنی لازم را برای بچه‌ها ندارند، اضافه کرد: متأسفانه به دلیل شرایطی که صندوق ذخیره ارزی دارد ما تا حالا نتوانستیم از آن ظرفیت استفاده کنیم یعنی پولی در اختیار ما قرار نگرفته است. ما یک درخواستی را داشتیم که این درخواست نیازمند طی مراحل است که به جای اینکه مبلغ تخریب و بازسازی مدارس را از صندوق ذخیره ارزی در اختیار ما بگذارند از محل صندوق توسعه ملی بگذارند که اگر این اتفاق بیفتد طی ۵ سال آینده این نگرانی مردم، جامعه و ما ازاین فضای غیرایمنی که بچه‌ها دارند در آن درس می‌خوانند برطرف می‌شود و مدارس ما می‌تواند طی ۴، ۵ سال یعنی تا پایان برنامه ششم ازیک سطح ایمنی برخوردار شود.
وی درباره وضعیت سیستم گرمایشی مدارس گفت: خوشبختانه در سال‌های اخیر، وسایل گرمایشی غیراستاندارد دیگر نداریم، اما وسایل خطرآفرین داریم. مثلا بخاری‌های نفتی چکه‌ای دیگر نداریم، اما همین بخاری‌های نفتی کاربراتوری هم برای بچه‌ها خطرناک و غیرایمن است.
بطحایی با بیان اینکه لایحه رتبه بندی فرهنگیان همین روز‌ها به دولت ارسال می‌شود، افزود: مشکل سختی کار فرهنگیان را داریم حل می‌کنیم و امیدوارم طی روز‌های آتی این حکم‌ها اصلاح شود.
وی درباره اجرای سند ۲۰۳۰ اظهار کرد: سند ۲۰۳۰ از نظام آموزشی کشور کاملاً کنار گذاشته شده است. هیچ بخش از سند ۲۰۳۰ اجرا نمی‌شود و نباید هم اجرا شود.
وزیر آموزش و پرورش در خصوص آسیب‌های اجتماعی گفت: فراوانی آسیب‌های اجتماعی در مدارس بسیار کم است، اما اگر حتی یک مورد هم باشد برای ما مهم است و نباید از آن غفلت کنیم؛ بنابراین اولین برنامه که حوزه آسیب‌های اجتماعی را کنترل می‌کند و مدیریت می‌کند، بحث برنامه نماد است.
وی افزود: به جهت اینکه برنامه‌های جاری و روزمره، ظرفیت کامل آموزش و پرورش را به خود اختصاص ندهد، ۱۵ پروژه خاص ناظر بر سند تحول تعریف کردیم که کاملا به صورت متمرکز و با راهبری خودم جلو می‌رود.
بطحایی تصریح کرد: شادی و نشاط در مدارس شرط اصلی برای یک یادگیری موثر است یادگیری در مدارس اتفاق نمی‌افتد تا زمانی که ما نشاط و سرزندگی را در مدارس نداشته باشیم.
برای مصاحبه با آقای وزیر کلی سوال طرح کردیم، اما به دلیل زمان کم تنها فرصت شد بخشی از سوالات پرسیده شود که در استودیوی فارس صورت گرفت.
فارس: آقای بطحایی به خبرگزاری فارس خوش آمدید برای اولین پرسش به اول مهر، اشاره می‌کنم؛ با توجه به اینکه حدود یک ماه تا آغاز سال تحصیلی جدید مانده است، چه اقداماتی برای شروع باشکوه مهر دارید؟ این درحالیست که شما با کمبود نیروی انسانی مواجه هستید و آیا در ابتدای مهر، کلاس درس خالی از معلم خواهیم داشت؟
در ابتدا عرض ادب خدمت مخاطبان خبرگزاری شما دارم و از اینکه فرصتی فراهم شد در خبرگزاری فارس درباره آموزش و پرورش صحبت کنیم بسیار سپاسگزارم.
به هر حال شروع سال تحصیلی یک جوری شب عید آموزش و پرورشی هاست و مهر ماه آغاز بسیار مهمی برای یکسال تحصیلی است یعنی اگر شروع سال تحصیلی با مشکلاتی همراه باشد، این مشکلات در طول سال تحصیلی همواره برنامه‌های ما را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
از این رو هم امسال و هم سال‌های گذشته، همکارانی که پیش از بنده در وزارتخانه بودند، وقت و اهتمام بسیار زیادی برای شروع بی عیب و نقص سال تحصیلی به عمل می‌آوردند. مهمترین مسئله همینطور که اشاره کردید و از مهر ۹۷ با آن مواجه خواهیم شد و تا حدود ۶ سال آینده، آموزش و پرورش با آن درگیر خواهد بود، بحث نیروی انسانی است و لذا از ۳ ماه پیش تیمی با مسوولیت مرکز نیروی انسانی ما به صورت مستمر و همه روزه، ساماندهی نیروی انسانی را جلو می‌برد و ضوابط مورد نیاز را تهیه کرده است.
یک سازماندهی آزمایشی را ۲ مرتبه در استان‌ها انجام دادیم و مرحله سوم در اوایل شهریورماه است؛ فکر می‌کنم سوم تا ششم شهریور ماه همه نیروهایمان را یکبار به صورت آزمایشی در کلاس‌ها خواهیم داشت و از این بابت که دچار مشکل نشویم، اطمینان خاطر ایجاد خواهد شد.
در حوزه نیروی انسانی به لطف خداوند و همیاری همکاران عزیزم در آموزش و پرورش مشکلی نخواهیم داشت و کلاسی را نخواهیم داشت که با نبود معلم مواجه شود و انشاءالله از این جهت، سال بسیار خوبی را آغاز خواهیم کرد؛ هرچند همانطور که اشاره کردید و من هم تأیید کردم از حیث نیروی انسانی در آموزش و پرورش از مهر ۹۷ با مشکلات و چالش جدی مواجه هستیم، اما با پیش بینی‌هایی که صورت گرفته است و برنامه‌هایی که طراحی شده است، انشاءالله این مشکل را برطرف خواهیم کرد و مشکلی از این جهت نخواهد بود.
از حیث فضای آموزشی هم حدود ۷ هزار کلاس را مهرماه به بهره برداریم خواهیم رساند و ۳ هزار کلاس درس دیگر هم تا پایان سال ۹۷ به بهره برداری خواهد رسید و از این جهت ما یک عملکرد بسیار خوبی را در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ حتی سال ۹۵ شاهد هستیم؛ این کمکی بوده که توسط دستگاه‌های ذی ربط صورت گرفته است، هر چند همچنان خیرین مدرسه ساز در تأمین فضای آموزشی سهم بسیار بزرگی داشتند و ما از کمک شان تشکر می‌کنیم؛ بنابراین ما در شهریور ماه آماده سازی فضای آموزشی را خواهیم داشت به هر حال هم از حیث ظاهر مدرسه، رنگی که باید کلاس‌ها شوند و تعمیرمیز و نیمکت‌های شکسته، همکارانم در مدرسه انجام خواهند دارد و نیروی انسانی هم در اختیار خواهد گرفت و به لطف خداوند انشاءالله مهر ماه ۹۷، مهر ماه باشکوه برای سال تحصیلی خوبی خواهد بود.
فارس: نقل و انتقالات تمام شده است؟
بله، نقل و انتقالات تمام شده است منتها یک سری نقل و انتقالات اضطراری هنوز داریم که انشاءالله تا ۱۵ شهریور ماه انجام می‌شود البته تعدادشان اندک وانگشت شمار است. این‌ها تا ۱۵ شهریورماه تمام خواهد شد و آن تعداد معدود هم تعیین تکلیف خواهد شد و از این جهت مسأله‌ای نخواهیم داشت.
فارس: طرح شما برای مواجه شدن با سونامی بازنشستگی نیروی انسانی در آموزش و پرورش چیست؟
اینطور پرسش شما را تصحیح کنم، تعداد افرادی که شرایط بازنشستگی را پیدا می‌کنند بین ۳۵۰ هزار نفر تا ۳۶۰ هزار نفر طی ۴ سال آینده خواهد بود. این تعداد کسانی هستند که می‌توانند بازنشسته شوند، اما اگر ما فضایی را برای ادامه همکاری آنها فراهم کنیم و خودشان رغبت داشته باشند، می‌توانند به خدمت شان ادامه دهند.
ما برای مهر ماه سال ۹۷، عوامل انگیزشی را که دنبال می‌کنیم ما، چون می‌خواهم کاملاً مطمئن شوم و بعد اطلاع رسانی کنم، درباره جزئیاتش نمی‌گویم؛ اما از حیث فوق العاده شغل کسانی که بیش از ساعت مازادشان کار می‌کنند، یک امتیازاتی در نظر گرفته شده است.
همچنین برای به کارگیری بازنشستگان عزیزی که هنوز توانایی ادامه کار دارند، بر اساس مجوزی که گرفته شده است این افراد تا ۱۴ ساعت در هفته می‌توانند تدریس داشته باشند که این ظرفیت خوبی را برای ما ایجاد می‌کند؛ درست است که به فردی می‌گوییم تو بازنشسته شدی، ولی بسیاری از نیرو‌های بازنشسته ما، دریایی از تجربه هستند و بسیار می‌توانند در حوزه‌های مختلف کماکان ادامه خدمت دهند که از آن ظرفیت داریم استفاده می‌کنیم و انشاءالله در مناطق و رشته‌هایی که نیاز داشته باشیم، از حضور ارزشمند همکاران بازنشسته بسیار استفاده خواهیم کرد.
فارس: قانون منع به کارگیری بازنشستگان، شامل فرهنگیان بازنشسته نمی‌شود؟
بله آن شامل همه کارکنان دولت می‌شود. اما شرایطی که آن دارد، به کارگیری تمام وقت است؛ این مجوزی که گرفته شده است با رعایت قانون است. اطلاع دارید کسی که بازنشسته می‌شود تا یک سوم ساعت کار شاغلان را می‌توانیم استفاده کنیم و بر اساس تبصره همان قانون منع به کارگیری بازنشستگان است که این افراد هم در قالب همان تبصره به کار گرفته خواهند شد.
فارس: چرا آمار و ارقامی که برای کمبود نیروی انسانی توسط معاونت‌های مختلف اعلام می‌شود با هم متفاوت است؟
این به خاطر تنوع در اطلاع رسانی است البته مزاح عرض کردم. یک بخش به خاطر مبانی اعلام این اعداد و ارقام است. مثلا درباره کسانی که شرایط بازنشستگی را پیدا می‌کنند شرایط شان متفاوت است برخی فوق لیسانس دارند تا ۳۵ سال می‌توانند بمانند. لیسانس تا ۳۰ سال می‌توانند بمانند. پس یک بخش از این تفاوت‌ها ناشی از مبانی به کارگرفته شده در عدد و رقم هاست و الا سامانه پرسنلی ما یک سامانه متمرکزی است و کاملا مشخص است که ما در مهر ۹۸ چه تعدادی از پرسنل مان در کدام استان، چه رشته و جنسیتی شرایط بازنشستگی را پیدا می‌کنند. عدد کاملا دقیق مشخص است.
فارس: برای جذب نیرو‌های حق التدریس که مجلس تصویب کرده چه برنامه‌ای دارید؟
منتظر تأییدیه شورای نگهبان هستیم. اگر این مصوبه قبل از مهر ماه ابلاغ شود و مقدمات آن را بتوانیم فراهم کنیم، حتما نیرو‌های جدیدی به پتانسیل آموزش و پرورش اضافه خواهند شد و ما می‌توانیم از آنها استفاده کنیم. اما اگر بعد از سال تحصیلی ابلاغ شود، متأسفانه برای سال تحصیلی جدید نمی‌شود، چون ما مهر را که شروع کردیم باید پرونده ورود نیرو را ببندیم والا این اختلاف در سیستم آموزشی ادامه خواهد داشت.
فارس: یعنی اگر مصوبه دیر ابلاغ شود، نیرو‌های حق التدریس مهر سال آینده جذب می‌شوند؟
بله
فارس: تعدادشان چقدر برآورد شده است؟
عدد دقیقی در این زمینه وجود ندارد بسته به متقاضیانی که حائز شرایط قانونی هستند، دارد که مراجعه کنند و متوجه شویم چه تعدادی هستند، اما پیش بینی می‌کنیم چیزی حدود ۴۰ هزار نفر شرایط را داشته باشند البته به شرطی که ما نیاز داشته باشیم. در آن قانون اشاره شده است در جایی که آموزش و پرورش نیاز دارد هم رشته، جنیست و هم دوره تحصیلی است.
فارس: آقای وزیر یک بخش دیگر مهر باشکوه، تجهیزات مدارس است از ساختمان آموزشی گرفته تا میز و نیمکت، در اول مهر ماه همواره گزارش‌هایی منتشر می‌شود از مدارس کپری و ساختمان‌های ناایمن؛ در این بخش چه کرده اید؟
از ۱۰ هزار کلاس که گفتم تا پایان سال ۹۷ به بهره برداری می‌رسد و ۷ هزار کلاس که تا مهر در اختیار قرار خواهد گرفت، بخشی از فضای غیرایمن را پوشش می‌دهد، اما همچنان آموزش و پرورش با مشکل بسیار جدی فضای آموزشی مواجه است.
یعنی ما نزدیک به یک سوم مدارس مان، مدارسی هستند که واقعا نیازمند تخریب، بازسازی یا مقاوم سازی هستند بین این‌ها یک تفاوت‌هایی وجود دارد، ولی تقریباً یک سوم مدارس ما اینگونه هستند و به نوعی ایمنی لازم را برای بچه‌ها ندارند.
از آن طرف هم اعتباراتی که برای آموزش و پرورش قرار می‌گیرد که البته رو به افزایش بوده است با نقطه‌ای که ما انتظار داریم خیلی فاصله دارد. از ظرفیت خیرین مدرسه ساز خیلی استفاده کردیم. خیلی کمک موثری بودند، اما باز نتوانستیم به آن مرحله برسیم و من امیدوارم با مشارکت خیرین مدرسه ساز بتوانیم این کار را انجام دهیم.
یک نکته‌ای را هم اجازه دهید از فرصت استفاده کنم و عرض کنم ما در قانون برنامه ششم یک ظرفیتی را قانونگذار برای استفاده از صندوق ذخیره ارزی پیش بینی کرد. در حقیقت این اجازه را داد که از محل صندوق ذخیره ارزی، اعتباراتی برای تخریب، بازسازی و مقاوم مدارس اختصاص یابد. متأسفانه به دلیل شرایطی که آن صندوق دارد ما تا حالا نتوانستیم از آن ظرفیت استفاده کنیم یعنی پولی در اختیار ما قرار نگرفته است. ما یک درخواستی را داشتیم که این درخواست نیازمند طی مراحل است که به جای اینکه این مبلغ را از صندوق ذخیره ارزی در اختیار ما بگذارند از محل صندوق توسعه ملی بگذارند که اگر این اتفاق بیفتد طی ۵ سال آینده این نگرانی مردم، جامعه و ما ازاین فضای غیرایمنی که بچه‌ها دارند در آن درس می‌خوانند برطرف می‌شود و مدارس ما می‌تواند طی ۴، ۵ سال یعنی تا پایان برنامه ششم ازیک سطح ایمنی برخوردار شود که من همینجا از کسانی که در این تصمیم دست اندارکار هستم درخواست می‌کنم که این مساعدت را به آموزش و پرورش داشته باشند تا بتوانیم این فضا‌ها را به حد استاندارد برسانیم.
فارس: این درخواست را چه زمانی داشتید؟
حدودا فکر می‌کنم اوایل سال بود. مکرراً از مجلس محترم و از دولت این مسئله پیگیری شده است و امیدوارم اتفاق بیفتد.
فارس: مـتأسفانه در پاییز و زمستان سال‌های گذشته، اخبار ناراحت کننده و غمباری از آتش سوزی سیستم گرمایشی مدارس منتشر شد، در این بخش چه کرده اید؟
ردیف خاصی را برای استانداردسازی وسایل گرمایشی در بودجه آموزش و پرورش داریم. اعتباری که مجلس توانسته است بگذارد، اعتبار کافی نبوده است و بیش از آن هم نتوانسته است بگذارد، اما متناسب با این اعتبار داریم به تدریج این مشکل را برطرف کنیم خوشبختانه در سال‌های اخیر، ما وسایل گرمایشی غیراستاندارد دیگر نداریم، اما وسایل خطرآفرین داریم. مثلا از این بخاری‌های نفتی چکه‌ای دیگر نداریم، اما همین بخاری‌های نفتی کاربراتوری هم برای بچه‌ها خطرناک و غیرایمن است. یعنی امکان بروز حادثه کماکان وجود دارد. در این خصوص با اعتباراتی که در اختیارمان قرار گرفته است و تلاش همکارانم در سازمان نوسازی مدارس کشور انجام می‌دهند، تلاش می‌کنیم این سیستم‌های گرمایشی را استاندارد کنیم، اما سرعت بسیار کند است و ما باید با سرعت بیشتری با در اختیار قرار گرفتن اعتبارات بتوانیم این کار را انجام دهیم.
فارس: فکر می‌کنید تا چه زمانی بتوانیم همه سیستم‌های گرمایشی مدارس را استاندارد کنیم؟
ببینید اگر این روندی که از اعتبارات در اختیار ما قرار می‌گیرد، حتما سه، چهار سال طول بکشد و همانطور که گفتید در این ۴ سال استرس داریم که در فصل سرما خدای ناکرده اتفاق ناگواری برای بچه‌ها بیفتد.
فارس: حرف از آتش سوزی شد، بچه‌های شین آباد در این مدت از روند درمان شان گلایه‌هایی داشتند برای حل مشکلشان با مراجع مربوطه رایزنی کردید؟
مسئله جدی بچه‌های شین آباد ادامه درمان شان است که بر عهده وزارت بهداشت است. آخرین خبری که گرفتم و پیگیری که کردم و توضیحاتی که دادند این بود که سیر معالجه و درمان این بچه‌ها در ایران امکان پذیر است یعنی تخصص پزشکان و امکانات کشور برای سیر درمان آنها کفایت می‌کند. آخرین خبری که از وزیر محترم بهداشت جویا شدم، سیر درمان آنها مجدداً به جریان افتاده است. موانع برطرف شده است و این سیر درمان توسط وزارت بهداشت دنبال می‌شود و امیدوارم این بچه‌های عزیز که با آن سانحه بسیار دلخراش مواجه شدند در این مسیر درمانی با مشکلی مواجه نشوند و بتوانند سلامتی خود را پیدا کنند.
فارس: آقای وزیر، مدارس برای اینکه مهر ماه آماده شوند نیازمند سرانه هستند، اما در طی سال‌های گذشته از سرانه خبری نبود یا مبالغ بسیار کمی واریز شد، شما در این راستا چه اقداماتی انجام دادید؟
یک بخشی از سرانه را اخیراً پرداخت کردیم. تلاش می‌کنیم در شهریور ماه هم یک نوبت سرانه اختصاص دهیم. به ویژه برای مناطق محروم و کمتر برخوردار هستند و آنجا‌هایی که خانواده‌ها امکان کمک به مدرسه برایشان وجود ندارد و از نظر معیشتی وضعیت خانواده به گونه‌ای است که نمی‌توانند کمکی به مدرسه داشته باشند که مدارس برای مهر ماه با سر و وضع منظمی شروع به کار کنند.
فارس: کمبود سرانه به کمک‌های مردمی و حتی اخذ وجه هنگام ثبت نام گره خورده است، چرا به رغم اینکه وزارتخانه بار‌ها و بار‌ها از عدم وجه در هنگام ثبت نام تأکید کرده است، اما باز هم شاهد این موارد هستیم؟
بله این مسئله بسیار مزمن که شما سوال مطرح کردید. از یک طرف مسوولان می‌گویند اجبار در کار نیست نباید به اجباروجهی گرفته شود که البته حرف درستی است. مدارس دولتی نباید به هیچ عنوان به روش اجبار یا روش‌هایی به طور غیرمستقیم والدین را مجبور به کمک کنند و کمک‌هایی را از والدین بگیرند.
اما از طرف دیگر، کمک‌هایی را بنده به عنوان وزیر آموزش و پرورش نتوانستم برای مدارس بفرستم و مدرسه مجبور است برای ادامه فعالیتش و تأمین هزینه‌های آب، برق و گاز و تجهیزات کلاسی از کمک‌های مردمی استفاده کند.
من یک جمله‌ای را بار‌ها عرض کردم در حقیقت پرداخت کمک‌ها به مدارس اجباری نیست، اما یک ضرورت است یعنی خانواده‌های محترم در وسعشان کمک کنند. تأکید می‌کنند اگر اجباری بخواهد در کار باشد، اگر فشاری بخواهد به خانواده‌ها آورده شود، خانواده‌هایی که از حیث معیشتی در شرایط سختی زندگی می‌کند، یکدفعه ما بخواهیم عدد خیلی بزرگی را از آنها مطالبه کنیم و بگوییم برای تحصیل بچه ات باید این مبلغ را بدهید. او یا نمی‌تواند بدهد یا خدای ناکرده مجبور می‌شود به روش‌های دیگری دست بیندازد و هزینه را تأمین کند و این فشارش به بچه‌ها وارد می‌شود. به هر حال پدر یا مادر ناراحتی خود را به خانه می‌برد و به بچه‌ها منتقل می‌شود و بچه‌ها یک احساس نامطلوبی نسبت به مدرسه شان پیدا می‌کنند؛ بنابراین همانطور که تا امروز به استثنایی معدود مواردی که به من گزارش شده است، جا دارد از همه همکارانم تشکر کنم که واقعا با درک این واقعیت که امروز جامعه ما از نظر اقتصادی، مردم شرایط سختی را پشت سر می‌گذارند خصوصا کسانی که درآمد‌های ثابت دارند کارمند یا کارگری که درآمد ثابت دارند، با مردم مدارا می‌کنند.
اما اگر مشکلات به مردم گفته شود حتما و حتما اولیا کمک می‌کنند. این پاسخی که می‌خواهم عرض کنم این است که پرداخت کمک‌های مردمی اجبار نیست، اما یک ضرورت است اگر پرداخت نشود، مردم به مدرسه کمک نکنند، مدرسه در تأمین هزینه هایش با مشکل جدی مواجه می‌شود.
فارس: معلمان از وضعیت معیشتی خودشان خیلی گلایه دارند به خصوص در این چند وقت اخیر عنوان می‌کنند که حقوقشان آب رفته است، برای بهبود وضعیت معیشتی فرهنگیان چه اقداماتی را انجام دادید؟
مهمترین برنامه‌ای که در دست اجرا داریم و همکاران من هم تا حدود مطلع هستند، رتبه بندی فرهنگیان است. رتبه بندی فرهنگیان، هدف اصلی اش ارتقای وضعیت معیشتی فرهنگیان نیست، ارتقای شایستگی‌ها و صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان است، اما یکی از آثار رتبه بندی، اصلاح و بهبود نظام پرداخت‌ها در نیروی انسانی است.
ما نظام رتبه بندی را آماده کردیم درهمین مدت به دولت فرستاده می‌شود و پس از تأیید و تصویب دولت، به مجلس فرستاده می‌شود و با توجه به اینکه نمایندگان محترم خیلی دنبال این موضوع هستند، فکر می‌کنم در آنجا با فوریت مورد بررسی قرار بگیرد و تصویب شود.
با تصویب لایحه رتبه بندی، آن چیزی که پیش بینی شده است، اتفاقات خوبی برای معلمان متناسب با شایستگی‌ها و مهارت هایشان پیش خواهد افتاد. این مهمترین کاری است که آموزش و پرورش بنا به تکلیف قانون دنبال می‌کند.
ما به موازات آن، یکی، دو طرح دیگر هم داریم که به جهت اینکه هنوز ابلاغ نشده است، نمی‌توانیم رسانه‌ای کنم، اما تا قبل از مهر ماه تکلیفش روشن می‌شود که تا حدودی به بهبود ساماندهی نیروی انسانی و به تبع آنها بهبود پرداخت‌ها کمک می‌کند.
فارس: سختی کار و مواردی که از حقوق معلمان حذف شده بود، بر می‌گردد؟
سختی کار یکی از مواردی است که هرچند عددش خیلی زیاد نبود، اما همکارانم دلخور شدند و عنوان کردند ولو اینکه این عدد خیلی اندک است چرا باید از حکم ما کم شود. بار‌ها توضیح دادیم که این به دلیل حکم مراجع نظارتی اتفاق افتاد یعنی مراجع نظارتی این کار را خلاف قانون و مقررات تشخیص دادند و در طی سه، چهار سال گذشته مرتباً احکامی صادر کردند که این حکم‌ها باید اصلاح شود و الا کسی که عمل نکند تحت تعقیب قرار می‌گیرد و جلوی پرداختش گرفته می‌شود.
یعنی مثلا وقتی این حکم به خزانه برود، خزانه بابت آن ردیف، پرداختی انجام نمی‌دهد، اما مشکل را داریم حل می‌کنیم و امیدوارم طی روز‌های آتی این حکم‌ها اصلاح شود. یکی از عوامل دلخوری همکاران من برطرف شود.
فارس: نظرتان درباره سیاست زدگی در آموزش و پرورش چیست و اینکه برخی عنوان می‌کنند انتخابات سیاسی به آموزش و پرورش لطمه زده است؟
به هرحال دولت‌های مختلف با گرایش‌های سیاسی که می‌آیند، توقع هست که مدیران ارشد دستگاه‌های اجرایی که قرار است سیاست‌های دولت را اجرا کنند، همگرا با سیاست‌های دولت باشند خب این بحث بسیار طبیعی و منطقی است. دوستانی که سلایق سیاسی چپ و دوستانی که سلایق سیاسی راست دارند، این بحث را نفع نمی‌کنند. اما بحث سیاسی کاری یک مفهوم وسیع تری از آن چیزی که من عرض کردم، دارم.
یعنی یک فردی که ولو اینکه شایسته است و گرایش‌های سیاسی اش در تصمیم گیری هایش هیچ دخالتی ندارد حتی در رده‌های عملیاتی مثل مدیر مدرسه را جابجا کنیم و از کسانی که دوست و رفیق خودمان هستیم، منصوب کنیم. گاهی وقت‌ها این گرایش‌های سیاسی به دوست و رفیق و همشهری و فامیل و هم قومی‌ها تعبیر پیدا می‌کند که این کار بسیار مذموم و نسنجیده و نکوهش شده‌ای است.
ما در آموزش و پرورش در طی یک سال گذشته همچنان که من فکر می‌کنم، کسانی که روی این موضوع تمرکز داشته باشند، این عرض بنده را تأیید می‌کنند، نهایت تلاشمان کردیم که در انتصاباتمان کاملا بر اساس اعتدال کسانی که در حقیقت ضمن قبول داشتن سیاست‌ها و استراتژی‌های دولت هستند، اما در کارشان گرایش‌های شان دخالت نمی‌کند این‌ها را منصوب کنیم.
نمی‌توانم بگویم کاملا صد در صد، ولی نهایت تلاشم را کردم که در سطوح مدیران میانی و ارشد وزارتخانه، این پرهیز از سیاست زدگی را رعایت کرده باشم و فکر هم می‌کنم تا حدودی موفق بودم.
فارس: به رغم اینکه اعلام کردید سند ۲۰۳۰ متوقف شده است، اما از گوشه و کنار مسائلی منتشر می‌شود که هنوز در گوشه و کنار اتفاق می‌افتد؟
بار‌ها و بار‌ها اعلام کردم و رسماً نیز ابلاغ شد و تقریباً در تمام جلسات مدیران‌کل آموزش و پرورش به این موضوع اشاره کرده‌ام که سند ۲۰۳۰ از نظام آموزشی کشور کاملاً کنار گذاشته شده است. هیچ بخش از سند ۲۰۳۰ اجرا نمی‌شود و نباید هم اجرا شود.
هیچ جلسات کارشناسی و کارگروهی برای عملیاتی کردن سند ۲۰۳۰ نباید تشکیل شود؛ این نباید‌ها فقط به دلیل تأکید مقام معظم رهبری روی این موضوع نیست بلکه واقعاً خود ما در آموزش و پرورش و نظام آموزشی کشور بسیار اسناد پیشرفته و نوینی نسبت به سند ۲۰۳۰ داریم که گفته‌های بسیاری در این اسناد وجود دارد و اصلا نیازی به استفاده از سند ۲۰۳۰ نداشته و نداریم.
این نکته را اشاره کنم اتفاقاتی که در بعضی از کلاس‌ها ممکن است بیفتد، ظاهرش ارتباطی با سند ۲۰۳۰ ندارد یعنی مفاد سند ۲۰۳۰ نیست، اما رویکرد‌ها و جهت‌گیری‌های سند ۲۰۳۰ را دنبال می‌کند که بنده تقریباً از آغازین روز‌هایی که در وزارت آموزش و پرورش به عنوان وزیر حضور داشتم، کارگروهی را شخصاً برای این موضوع به صورت متمرکز پیش‌بینی کردم.
همواره به تمام دلسوزانی که نگران بودند و مطلبی شنیده می‌شود که این سند اجرا می‌شود، اعلام کردم اگر به بنده مصداق بدهید که در کدام منطقه و مدرسه در حال اجراست، بلافاصله وارد عمل می‌شوم و بازرسینی که برای این کار انتخاب شدند مستقیماً بدون انجام سلسله مراتب اداری و بدون نامه‌نگاری به مدیران، وارد مدرسه می‌شوند و بررسی می‌کنند.
در مواردی که ثابت شود بر خلاف سیاست‌های کشور فردی به سلیقه خودش، این کار را انجام می‌دهد و خطایی مرتکب می‌شود، جلوی آن خطا گرفته می‌شود و اگر اصرار بر اجرای خطا داشته باشد، برخورد اداری می‌شود.
بنده از همینجا تکرار می‌کنم و به نمایندگان مجلس که هر کدام نگرانی دارند گفتم بگویید در کدام مدرسه و منطقه صورت گرفته است و اگر بنده در مدت یک هفته، عکس‌العمل نشان ندادم از بنده گله کنید.
از مردم متدین و خوب کشورم که دلشان برای فرزندان‌شان شور می‌زند و نگران هستند نیز درخواست می‌کنم که اگر مواردی را مشاهده کردند که به نوعی مرتبط با سند ۲۰۳۰ است، بلافاصله گزارش کنند و بنده پیگیری کرده و به آنها نتیجه را هم اطلاع می‌دهم.
سند ۲۰۳۰ کاملا متوقف شده و هرگونه مقاله، تجزیه و تحلیل در حوزه سند ۲۰۳۰ در آموزش و پرورش ممنوع و خلاف است.
فارس: بیشترین موارد استیضاح به سمت وزرای آموزش و پرورش است، یکی از انتقادات که در بند‌های استیضاح هم وجود دارد، این است که آسیب‌های اجتماعی به مدارس کشیده شده است؟ چقدر این را قبول دارید و چه کار کردید؟
درباره آسیب‌های اجتماعی به جرأت می‌توانم بگویم یکی از مهمترین محور‌های تمرکز وزارت آموزش و پرورش است. ما از دو طریق داریم آسیب‌های اجتماعی در مدارس را رصد و پایش مستمر می‌کنیم.
یکی برنامه‌ای تحت عنوان نماد است که با همکاری دستگاه‌های مختلف از جمله وزارت کشور، قوه قضائیه و نیروی انتظامی دنبال می‌شود و کاملا مراقبت می‌کنیم از اتفاقاتی که در حوزه دانش آموزی می‌افتد.
این اتفاقات را هیچوقت رسانه‌ای نکردیم، چون رسانه‌ای کردن آنها، نگرانی جامعه را زیاد می‌کند. به لطف خداوند و تلاش‌هایی که همکارانم در آموزش و پرورش انجام دادند و به دلیل زیرساخت فرهنگی و اجتماعی جامعه ما، آسیب‌های اجتماعی در مدارس ما بسیار کمتر از جامعه است.
با اینکه می‌گویند مدرسه نمونه‌ای از جامعه است یعنی اگر مدرسه‌ای در آن آسیب اجتماعی است به دلیل آنکه در جامعه آسیب است، ولی با همه این وجود، فراوانی آسیب‌های اجتماعی در مدارس بسیار کم است، اما اگر حتی یک مورد هم باشد برای ما مهم است و نباید از آن غفلت کنیم؛ بنابراین اولین برنامه که حوزه آسیب‌های اجتماعی را کنترل می‌کند و مدیریت می‌کند، بحث برنامه نماد است که دنبال می‌شود.
برنامه بعدی هم توسط معاونت پرورشی است که دنبال می‌شود و در آن همه دانش آموزان تحت پوشش قرار می‌گیرند یعنی نشانه‌هایی که حاکی از بروز آسیب‌های اجتماعی در بچه هاست را قبل از اینکه فردی به آن مبتلا شود، رصد می‌شود و اقدامات پیشگیرانه عمل می‌آید.
همه این موارد که عرض کردم به معنای این نیست که همه چیز گل و بلبل هست و همه چیز سرجایش است. ما درآموزش و پرورش به دلیل تگنا‌هایی که داریم. نیروی انسانی متخصص در حوزه مشاوره و مربی پرورشی کم داریم و به دلیل تنگنا‌هایی که از حیث اعتبار با آن مواجه هستیم، مشکلاتی داریم.
به عنوان مثال وقتی یک دانش آموز فرزند طلاق است یا پدر زندانی و مادرش معتاد است و نشانه‌های آسیب‌های اجتماعی در این بچه مشهود است، کارشناسان می‌گویند احتمال وقوع و در معرض خطر بودن او زیاد است باید بتوانیم او را به جایی بفرستیم که مشاوره و درمان شود، ولی این امکانات کاملا در اختیار آموزش و پرورش نیست و کمبود است.
این اطمینان خاطر را بدهم که آموزش و پرورش کاملا در مدارس، حوزه آسیب‌های اجتماعی را رصد می‌کند. گزارش‌های مستمری تهیه می‌شود به ویژه تأکیداتی که مقام معظم رهبری در این زمینه داشتند و دارند، در حقیقت یک نوع مطالبه قانونی و اداری هم برای ما ایجاد می‌کند و این موضوع را دنبال می‌کنیم.
فارس: اقدام ویژه شما در آموزش و پرورش
به جهت اینکه برنامه‌های جاری و روزمره ظرفیت کامل آموزش و پرورش را به خود اختصاص ندهد، ۱۵ پروژه خاص ناظر بر سند تحول تعریف کردیم که کاملا به صورت متمرکز و با راهبری خودم جلو می‌رود در حقیقت مدل مدیریت جدید در برنامه آموزش و پرورش است که علاوه بر برنامه‌هایی که به صورت سالانه تهیه می‌کنیم، این پروژه‌های خاص به دلیل اهمیت آن در تحقق سند تحول دنبال می‌شود.
فارس: برای آخرین سوال، چند کلمه و جمله می‌گویم نظرتان را بگویید اولین کلمه تنبیه بدنی است
به نظرم زشت‌ترین پدیده‌ای که در یک محیط تربیتی می‌تواند اتفاق بیفتد
فارس: سوابق قطعی تحصیلی دانش آموزان در کنکور
در یک جمله سخت است. اعمال قطعی پیشینه تحصیلی که الان ۳۰ درصد شده است و در کنکور سال آینده، به نظر من با رعایت ملاحظاتش، گام نخستین برای برقراری آرامش و اجرای برنامه تربیتی در حوزه آموزش عمومی است و اینکه نقش کنکور که همواره در سال‌های گذشته تا امروز مورد همه انتقاد قرار گرفته است را کمتر می‌کند و اجازه می‌دهد که بچه‌ها با پیشینه تحصیلی شان مورد قضاوت و ارزشیابی قرار گیرند.
فارس: مدیران بازنشسته آموزش و پرورش
ما یک نفر بیشتر در آموزش و پرورش نداریم از مدیران که مشمول این قانون خواهد بود البته ۲ نفراز مشاوران هستند که مشکلی نداریم.
فارس: آقای چهاربند؟
بله
فارس: آقای زرافشان؟
مشمول این قانون نیست.
فارس: اردوی دانش آموزی
یکی از مهمترین روش‌ها و ابزار‌های پرورشی است که داریم تلاش می‌کنیم که این نقش را در فرایند یاددهی و یادگیری بیشتر کنیم. به نظر بنده بخش عمده‌ای از آموزش و پرورش باید صرف اردو‌ها شود و در حقیقت اردو‌هایی که بچه‌ها در آن مهارت‌های زندگی را تمرین می‌کنند.
فارس: مدارس سمپاد
به عنوان یکی از اجزا و بخش‌های نظام آموزش و پرورش، مستلزم توجه و عنایت بیشتر است و البته ملاحظاتی که آسیب‌هایی که برای پذیرش دانش آموزان در مدارس سمپاد صورت می‌گیرد به سایر دانش آموزان نباشد.
فارس: شادی در مدارس
شادی و نشاط در مدارس شرط اصلی برای یک یادگیری موثر است یادگیری در مدارس اتفاق نمی‌افتد تا زمانی که ما نشاط و سرزندگی را در مدارس نداشته باشیم.
