بانک مرکزی به صرافی‌ها مجوز داده است تا خودشان ارز به کشور وارد کنند، این امر که از روز گذشته به‌طور گسترده آغاز شد قیمت دلار که در هفته گذشته از نرخ ۱۵هزارتومان هم گذشته بود به کانال ۱۳هزارتومان بازگشت و از التهابات بازار ارز کاست.
روند کاهش بازار ارز
به گزارش صبح نو روز گذشته، بازار در ابتدای روز با قیمت‌های بالا برای ارز شروع شد و دلار تا ۱۴هزار تومان هم قیمت داشت، ولی در ادامه با به جریان افتادن معاملات، قیمت‌ها نزولی پیش رفت، تا زمان تنظیم این گزارش دلار تا ۱۳هزار تومان و یورو تا ۱۵هزار و ۴۰۰تومان معامله شد. به عقیده فعالان و تحلیلگران بازار ارز، عرضه ارز توسط صرافی‌های منتخب و مجوز ورود ارز توسط صرافی‌ها را می‌توان از دلایل روند کاهشی نرخ ارز دانست. مجوز اخیر بانک مرکزی برای صرافی‌ها که بتوانند ارز خریداری شده از سامانه نیما را وارد کشور کرده و تحت شرایطی در بازار بفروشند نیز موجب شده تا انتظارات به سمت افزایش عرضه در بازار پیش برود.
ورود اسکناس ارز توسط صادرکنندگان مجاز شد
البته تنها صرافی‌ها نیستند که مجوز واردات ارز دارند، آقای عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی که روز شنبه برای ارائه توضیحاتی به کمیسیون اقتصادی مجلس رفته بود، در حاشیه این جلسه گفته که در کنار صرافی‌ها به صادرکنندگان نیز این مجوز داده شده که بخشی از ارز حاصل از صادرات خود را به شکل اسکناس ارز وارد کشور کرده و از طریق سامانه نیما و تحت کنترل بانک مرکزی در بازار عرضه کنند. این خبر خود بر روند کاهشی بازار ارز اثرگذار بوده است. براساس گفته همتی، از زمان ریاست او بر بانک مرکزی، ذخایر ارزی کشور تقویت شده و این خود نقطه روشنی بر سیاست‌های جدید ارزی است.
۸میلیارد دلار ارز آماده ارائه به بازار ثانویه
از سویی دیگر، آقای محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی درباره مهم‌ترین محور‌هایی که در نشست مشترک اعضای کمیسیون اقتصادی با رییس بانک مرکزی مورد بررسی قرار گرفت، گفت: در این جلسه توافق شد صرافی‌ها مجاز به واردات ارز و طلا به کشور شوند، در حالی که قبلاً این موضوع ممنوع بود و هرگونه وارداتی قاچاق محسوب می‌شد، در این رابطه صرافی‌ها مجاز شدند که به‌صورت قانونی طلا به کشور وارد کنند و حمایت از سوی بانک مرکزی نیز انجام خواهد شد. بنابر گفته پورابراهیمی روان شدن فعالیت‌های بازار ثانویه ارز نیز در دستور کار قرار گرفت چرا که تاکنون این بازار به‌دلیل نبود زیرساخت‌ها خیلی فعال نشده بود و امید است که حرکت در این بازار استمرار یابد. رییس کمیسیون اقتصادی همچنین اعلام کرد که «بیش از ۸میلیارد دلار ارز برای ارائه به بازار ثانویه آماده شده و این در حالی است که برآورد می‌شود مجموع تقاضا‌ها حدود ۴ میلیارد دلار باشد و این بیانگر این است که منابع ارزی در بازار ثانویه نسبت به بازار اولیه بالاست.»
تشر رییس‌جمهوری به صادرکنندگان سودجو
البته ناگفته نماند که این راهکار‌های دولت و بانک مرکزی در حالی مؤثر می‌افتد که صادرکنندگان ارز خود را وارد بازار ثانویه کنند و این در حالی است که شاهد ممانعت آن‌ها از این مهم هستیم، به‌گونه‌ای که حجت‌الاسلام حسن روحانی، رییس‌جمهوری انتقاد‌های تندی را نسبت به صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را به سامانه نیما تزریق نمی‌کنند مطرح کرد. او روز گذشته در جشنواره شهید رجایی با بیان اینکه «من به‌عنوان رییس دولت اعلام می‌کنم که بخشی از التهابات داخلی است» تأکید کرد: صادرکننده دولتی و خصولتی ارز صادراتی را که باید امروز در اختیار سامانه نیما قرار دهد، صبر می‌کند ۴۸ساعت دیرتر می‌دهد و این کار خیانت به کشور است. بنابر گفته‌های رییس‌جمهوری، حتی اقدامات تنبیهی جدیدی برای صادرکنندگان متخلف در نظر گرفته شده است، بر این اساس رییس‌جمهوری به یکی از مقامات این مجوز را داده است که اگر صادرکننده‌ای در بازگرداندن ارز صادراتی تخلف کرد، قدم نخست عزل و قدم دوم معرفی به دادگاه باشد. همچنین رییس بانک مرکزی در حاشیه حضورش در جلسه کمیسیون اقتصادی درباره صادرکنندگانی که ارز را وارد بازار ثانویه نمی‌کنند، گفت: بعضی از صادرکنندگان مهم مثل پتروشیمی‌ها و فولاد و فلزات رنگی و معادن کاملاً مشخص است که صادراتشان در سال گذشته چقدر بوده است؛ این‌ها مکلف هستند که ارز حاصل از صادراتشان را به داخل کشور انتقال دهند. رییس‌جمهوری تأکید کردند که اگر این صادرکنندگان در وارد کردن ارزشان به کشور تأخیر کنند، با آن‌ها برخورد خواهیم کرد. نظام، بانک مرکزی و دولت به‌هیچ‌وجه از این موضوع نمی‌گذرد و کوتاه نمی‌آید. رییس کل بانک مرکزی گفت: صادرکنندگان غیرنفتی نیز باید ارز خود را به کشور بیاورند. به گمرک بخشنامه‌ای ارائه دادیم که پیمان‌سپاری ارزی ضروری است و همه صادرکنندگان باید در زمان صادرات، تعهد پیمان ارزی را امضا کنند و تعهد بدهند که ارز را ظرف دو ماه به کشور بازگردانند. پیش از این، بازار ثانویه برای ۲۰درصد کالا‌های صادراتی تشکیل شد، اما با ادامه فشار‌ها در نیمه مردادماه دولت تصمیم به تعمیق بازار ثانویه گرفت و از این پس قرار شد صادرکنندگان فولاد و پتروشیمی که قسمت اعظم ارز صادراتی کشور را تأمین می‌کنند با نرخ سامانه نیما که در حدود ۸۰۰۰تومان قرار دارد و دو برابر نرخ قبلی است ارز خود را در اختیار واردکنندگان قرار دهند. صرف‌نظر از اینکه حتی این رقم هم برای تولیدکننده صرفه اقتصادی ندارد و ممکن است علاوه‌بر بحران معیشتی با چالش‌های جدی درخصوص اشتغال و رکود نیز روبه‌رو شویم حالا مشخص شده صادرکنندگان که عمدتاً از رانت خوراک ارزان و مواد معدنی کم‌قیمت بهره‌مند شده‌اند حاضر به تزریق ارز به نیما با نرخ مذکور نیستند. به‌نظر می‌رسد با رشد قیمت ارز در بازار آزاد اتفاقات مربوط به ارز ۴۲۰۰ تومانی تکرار شده و صادرکنندگان بار دیگر به‌دنبال کارشکنی در تزریق ارز صادراتی خود هستند.
اولتیماتوم معیشتی به پاستور
این کارشکنی‌ها سبب شده تا بازار ارز روی آرامش را به خود نبیند و بهبود شرایط اقتصادی به تعویق بیفتد، البته نباید نظارت کم دولت و بانک مرکزی را در این زمبنه نادیده گرفت، شاید به همین دلیل است که مجلس اولتیماتوم معیشتی به دولت داده است. آقای پورابراهیمی، رییس «کمیسیون اقتصادی» مجلس شورای اسلامی صراحتاً اعلام کرد اگر دولت ظرف ماه‌های آینده اقدامی جدی در برطرف کردن مشکلات اقتصادی کشور و مردم نداشته باشد مجلس در نیمه دوم سال جاری تصمیم دیگری خواهد گرفت و این یک اولتیماتوم به دولت در حوزه معیشتی است.
