همزمان با اجرای سیاست‌های ارزی دولت، یکی از مواردی که کارشناسان همواره بر آن تاکید می‌کردند، ارائه مجوز به بانک‌ها برای افتتاح حساب‌های سپرده ارزی و پرداخت سود و اصل آن به ارز افتتاح حساب بود. بر اساس برآورد‌های اعلامی، بین ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار ارز خانگی در کشور موجود است که بیشتر دارندگان آن به منظور حفظ ارزش دارایی یا تنوع بخشی به سبد دارایی‌های خود اقدام به نگهداری اسکناس ارز می‌کنند.
به گزارش مهر به نقل از پژوهشکده پولی و بانکی با توجه به تجربه ناموفق سال ۹۱ که براساس آن بانک‌ها ابتدا اقدام به سپرده گیری ارزی کردند و سپس اصل و سود سپرده را به شکل ریالی و با در نظر گرفتن نرخ مبادله‌ای به دارندگان بازگرداندند، این بار بانک مرکزی تاکید کرده است که بانک‌ها تنها عاملیت افتتاح حساب را دارند و بازگشت ارزی اصل و سود سپرده‌ها را به شکل ارزی تضمین می‌کند.
بر این اساس بانک مرکزی روز سوم شهریورماه ۱۳۹۷ بخشنامه سپرده گیری ارزی را به بانک‌ها ابلاغ کرد که براساس آن بانک‌ها مجاز شدند سپرده گیری ارزی به صورت اسکناس ارز‌های یورو، درهم امارات و دلار آمریکا را با نرخ‌های سود به ترتیب ۳، ۲ و ۴ درصد سالیانه با تضمین بانک مرکزی برای متقاضیان افتتاح کنند.
بازپرداخت اصل و سود وجوه ارزی سپرده گذاری شده به صورت اسکناس ارزی توسط بانک مرکزی تضمین شده است و در حقیقت دارندگان ارز‌های اشاره شده، پول خود را با عاملیت بانک‌ها در اختیار بانک مرکزی قرار می‌دهند.
محمدرضا پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به طرح دوفوریتی مجلس درباره سپرده‌های ارزی، اظهار داشت: در این طرح پیشنهادی، مردم می‌توانند منابع ارزی که در اختیار دارند را در حساب سپرده ارزی در اختیار نظام بانکی و با ضمانت بانک مرکزی قرار دهند؛ یعنی بانک‌ها در حال حاضر عاملیت بانک مرکزی را برعهده دارند و هیچگونه ریسکی برعهده نظام بانکی نیست و لذا با ضمانت بانک مرکزی میزان پرداخت تعهدات آن‌ها انجام خواهد شد.
معصومه آقاپور علیشاهی، عضو هیات رییسه کمیسون اقتصادی مجلس در گفتگو با خبرنگار ایبنا درباره تضمین کاغذی بانک مرکزی برای سپرده‌های ارزی، گفت: ساختار گذشته سپرده‌های ارزی مشکل داشت و متاسفانه مردم برای تحویل وجوه خود که در قالب این سپرده‌ها سرمایه گذاری شده بود با مشکلاتی مواجه شدند، اما در حال حاضر بانک مرکزی با تضمین کاغذی در بحث سپرده‌های ارزی به منظور تضمین اصل سرمایه و سود ساختار جدید و قابل اطمینانی را برای سپرده‌های ارزی ایجاد کرده است که می‌تواند حجم منابع سپرده ارزی که تا به امروز به بیش از ۱۰ میلیون دلار رسیده را به چندین برابر افزایش دهد.
چگونه حساب ارزی افتتاح کنیم؟
روند افتتاح این حساب‌ها مشابه سپرده‌های بلندمدت است بدین معنی که یک سپرده بلندمدت افتتاح می‌شود و یک سپرده کوتاه مدت یا قرض الحسنه ارزی که سود سپرده به آن حساب واریز می‌شود. حداقل سرمایه مورد نیاز برای افتتاح حساب ۱۰۰ یورو یا ۱۰۰ دلار (یا ۵۰۰ درهم امارات) است.
در حال حاضر، اما هنوز برخی از بانک‌های دولتی و خصوصی آمادگی افتتاح حساب به درهم امارات را ندارند، اما همه آن‌ها نسبت به افتتاح حساب با دلار آمریکا و یورو اقدام می‌کنند. همچنین برخی بانک‌ها حساب‌های ارزی شش ماهه برای دلار افتتاح می‌کنند که سود آن بین ۲.۵ تا ۳.۵ درصد عنوان می‌شود.
مسئول بخش ارزی یکی از بانک‌های دولتی در این رابطه به خبرنگار ایبِنا گفت که در روز‌های گذشته و همزمان با افت قیمت ارز‌های خارجی در بازار، روند افتتاح حساب‌های ارزی توسط دارندگان ارز‌های خانگی افزایش یافته است.
از سوی دیگر برخی از بانک‌ها برای سپرده‌های یکساله دلاری تا ۵.۵ درصد سود در نظر گرفته اند که بیش از رقم تعیین شده توسط بانک مرکزی است. از آنجایی که اتباع خارجی نیز امکان افتتاح حساب سپرده ارزی در بانک‌های ایران با مدارک و مستندات مشخص شده از جمله گذرنامه معتبر و پروانه اقامت دائم یا موقت را دارند، این سپرده جذابیت بالایی برای آن‌ها دارد. البته اتباع افغانستان و عراق مقیم ایران شرایط متفاوتی برای افتتاح سپرده ارزی دارند که می‌توانند با مراجعه به شعب ارزی بانک‌های مختلف از این شرایط با خبر شوند.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این سپرده می‌توان به این موضوع اشاره کرد که صاحب سپرده کوتاه مدت ارزی می‌تواند به تناوب از مانده حساب خود برداشت یا وجهی به آن واریز کند.
همچنین براساس بخشنامه بانک مرکزی اتباع خارجی نیز می‌توانند با ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز اقدام به افتتاح این نوع حساب‌ها در بانک‌های ایران کنند.
با این حال بانک‌ها در پایان دوره سپرده گذاری ارزی یک ساله ۰.۳ درصد نسبت به حجم سپرده دریافتی کارمزد می‌گیرند.
همچنین اگر سپرده گذار قبل از پایان دوره سپرده گذاری نسبت به بستن حساب ارزی خود اقدام کند، بانک‌ها باید از محل منابع خود اصل و سود سپرده را به پرداخت اسکناس ارزی به مشتری پرداخت کنند و سپس ارز پرداختی را از اداره بین الملل بانک مرکزی دریافت کرد.
