هشتم شهریور ماه سال 92 وزیر راه و شهرسازی برای اولین‌بار از آزادراه تهران-شمال بازدید کرد. عباس آخوندی پس از حدود 5 ساعت به میان خبرنگاران آمد و بر خلاف وعده اتمام آزادراه مذکور تا پایان دولت دهم (در مردادماه سال 92) گفته بود: « بدون حل مسائل مالی و حقوقی سرعت بخشیدن به عملیات اجرایی یک اقدام لحظه ای خواهد بود. بنابراین در نحستین گام تصویر روشن و دقیقی از پروژه تا سه هفته آینده ارائه خواهد شد و این مسئله را با رئیس جمهوری مطرح می کنم تا تصمیم گیری در رابطه با مسائل مالی و فنی اتخاذ شده و پس از آن درباره مسائل فنی آزادراه تهران-شمال اقدامت لازم انجام خواهد شد.
1-آخوندی دیروز به همراه معاونان و مشاورانش در سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت عمران شهرهای جدید ایران، امور ساختمان و مسکن، حمل‌ونقل، توسعه مدیریت و منابع انسانی، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، شرکت بازآفرینی شهری ایران، شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل عازم قطعه 2 آزادراه تهران-شمال شد تا جشن اتمام حفاری تونل شرقی البرز به طول 6400 متر را برگزار کنند. برنامه‌ای که به نظر می‌رسد به استیضاح چهارم وزیر راه و شهرسازی ارتباط دارد.
2-نقبی به گذشته نه چندان دور و روابط بین سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور و وزیر راه و شهرسازی نشان می دهد تقریبا دو مقام مسئول این دو دستگاه از سال 95 به این سو با یکدیگر مشکل داشته و این موضوع به خصوص از بخشنامه های سال گذشته عباس آخوندی در رابطه وارد فاز جدیدی شد. این بخشنامه‌ها به ظن عالی‌ترین مقام وزارت راه و شهرسازی لازم‌الاجرا بوده و عدول از آن بهای گرانی را برای سرپیچی کنندگان به همراه داشته است. چه آن‌که اوایل اردیبهشت ماه امسال پروانه اشتغال به کار حسن قربانخانی رئیس سابق سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران بنا بر ادعاهای وزیر راه و شهرسازی مبنی بر تخلف‌های متعدد در نامه‌ای از سوی معاون امور ساختمان و مسکن به مدیر راه و شهرسازی تهران تعلیق شد.
3-از سال گذشته اختلافات بین رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور و وزیر راه و شهرسازی به دلیل بخشنامه‌های آخوندی تشدید شده است. این اختلافات در پاره‌ای مواقع علنی و در بیشتر اوقات به طور غیرعلنی تداوم داشته است. اواسط ماهی که قربانخانی تعلیق شد، جلسه‌ای با حضور اعضای کمیسیون عمران مجلس و وزیر راه برگزار شد. در این جلسه فرج‌الله رجبی رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در واکنش به سخنان وزیر راه و شهرسازی در ابلاغیه‌های آخوندیگفت:« بنده اینجا به‌عنوان نماینده حرف می‌زنم، چون به‌عنوان رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان مرا تهدید کردند که "پروانه‌ات ــ مهندسی ــ را ابطال می‌کنیم." من هم که می‌دانید خیلی می‌ترسم، آدمی هستم که از این چیزها حساب می‌برم. الآن هم دست و صدایم می‌لرزد چون می‌خواهند پروانه‌ام را ابطال کنند. به‌عنوان نماینده حرف می‌زنم که متعرض پروانه‌ام نشوند. صراحت قانونی دارد که وزارت راه و شهرسازی نباید در کار قانون دخالت کند. تشخیص دریافت حق‌الزحمه از مهندسان به‌عهده مجامع است.»
4- طی ماه‌های اخیر دعوای وزیر و وکیل در فراز و نشیب بود و پادرمیانی دوستان دو طرف از این اصطحکاک کم نکرد. شاید برخی اظهارنظرها از سوی دو طرف در وخیم شدن این وضعیت بی تاثیر نبوده است. یک نمونه آن اوایل تیرماه امسال روی داد؛ در آن روزها شایعاتی در رابطه با هزینه‌های سرسام‌اور برگزاری بیست و یکمین اجلاس عمومی سامان نظام مهندسی ساختمان منتشر شد. رجبی در واکنش به این شایعاتی پرده از تهدید شدنش توسط وزارت راه و شهرسازی برداشت.
رجبی درباره اختلاف با وزارت راه و شهرسازی گفت: بسیاری از سازندگان مسکن بهره‌برداران نهایی نبوده و بیزینس من‌هایی هستند که ساخت و ساز را انجام داده و آنرا واگذار می‌کنند. در ارائه خدمات نظام مهندسی باید منافع بهره‌بردار نهایی در نظر گرفته شود.اختلاف ما با وزارت راه و شهرسازی هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است، ابهام موجود در انتخاب ناظر ناشی از ابهامات قانون است که می‌توانیم با اصلاح قانون این اختلافات را برطرف کنیم.... در فرآیندی که بحث بالا گرفته بود، نامه‌ای -از وزارت راه و شهرسازی- وصول شد که بنده ملزم به اجرای -دستور وزیر راه و شهرسازی- هستم، باید آنرا انجام دهید وگرنه فلان ماده قانونی برای شما اجرا می‌شود. ... برای بیست و یکمین اجلاس هیئت عمومی سازمان نظام مهندسی ساختمان نسبت به سال گذشته 40 درصد کاهش قیمت داشته‌ایم و هزینه کل کنفرانس حدود 800 میلیون تومان بوده و کنفرانس به هیچ عنوان خانوادگی برگزار نمی‌شود.
5-در تابستان امسال افزایش سرسام‌آور مسکن، نارضایتی به وجود آمده بین کامیون‌داران، نابسامانی حمل‌ونقل هوایی مسافری و... به دستمایه‌ای برای امضای طرح استضاح وزیر راه و شهرسازی تبدیل شد. استیضاحی که فرج‌الله رجبی عضو کمیسیون عمران مجلس و رئیس شورای نظام مهندسی ساختمان کشور یکی از امضاکنندگان آن بوده است. این استیضاح به دلایلی روند بسیار کُندی را در مجلس طی کرده که احتمالا به لابی‌های وزیر مربوط باشد. اما به هر حال جدی‌تر شدن این مسئله وزیر راه و شهرسازی را به تکاپو انداخت.
6-اوایل ماه جاری وزیر راه و شهرسازی طی یادداشتی اتهاماتی را متوجه رئیس اسبق سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور کرد. اما شاید جالب‌ترین سطر این یادداشت به میان کشیدن پای رئیس کنونی سازمان نظام مهندسی کشور بود. آخوندی با اشاره به موضوع تعارض منافع نوشته بود: « رییس شورای مرکزی با استفاده از موقعیت نمایندگی خود در مجلس به تمام استان‌ها ابلاغ کرد که بخشنامه‌های وزیر را اجرا نکنید و در راس متخلفان قرار گرفت. من مطابق اختیار ناشی از ماده 23 آیین‌نامه اجرائی قانون، پروانه رییس هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران را که بیشترین تخلف‌ها را داشت تعلیق نمودم. او نیز شکایت برد که ابلاغ تعلیق مرا توقیف کند، لیکن چون کاملا قانونی بود موفق نشد. حال من در برابر یک سئوال مکرر قرار گرفتم که چرا با رییس شورای مرکزی که رسما و آشکارا فرمان تخلف از مقررات می‌دهد برخورد نمی‌کنید و به پایین‌دست‌ها می‌پردازید؟ البته که پرسش درستی بود و هست.»
7-از این بند از یادداشت وزیر راه و شهرسازی می‌توان اینگونه برداشت کرد که آخوندی در حال ارسال پالس‌هایی برای رئیس سازمان نظام مهندسی است. این‌که اگر همچنان بر طرح استیضاح پافشاری کنی با عواقب ناگواری که برای رئیس سابق سازمان نظام مهندسی تهران روی داد، مواجه خواهی شد. اما این هشدار اثرگذار نبود و 5 روز بعد از یادداشت وزیر راه و شهرسازی، پروانه اشتغال به کار فرج‌الله رجبی تعلیق شد.
8-امروز قرار است وزیر راه و شهرسازی در جلسه کمیسیون عمران مجلش شورای اسلامی با موضوع استیضاح حضور یابد. بنابر اظهارات علیم یارمحمدی، عضو هیئت رئیسه این کمیسیون، وزیر راه با حضور در این جلسه درباره محور‌های استیضاح، توضیحاتی را ارائه می‌دهد. اگر طراحان استیضاح از پاسخ‌های وزیر قانع شوند، طرح از دستورکار کمیسیون خارج می‌شود. در غیر این صورت طرح مذکور برای رسیدگی در جلسه علنی تقدیم هیئت رئیسه پارلمان می‌شود. می‌توان پیش‌بینی کرد یکی از اعضای کمیسیون عمران مجلس به هیچ‌عنوان از توضیحات وزیر راه و شهرسازی قانع نخواهد شد، این یعنی استیضاح چهارم آخوندی کلید می‌خورد.
9- طی هفته‌های اخیر شایعات متعددی در خصوص خداحافظی سه وزیر از کابینه منتشر شده که یکی از آنها وزیر راه و شهرسازی بوده است. گفته می‌شود اختلافات رئیس‌جمهوری و وزیر در رابطه با بخش مسکن، زمینه‌ساز مطرح شدن بحث خروج آخوندی از دولت دوازدهم بوده است. در این بین شنیده‌ها حکایت از آن دارد که دو گزینه پیش روی وزیر راه گذاشته شده است؛ استعفا یا استیضاح. گویا آقای وزیر گزینه دوم را برگزیده است که با توجه به جو حاکم بر مجلس به نظر می‌رسد آخرین باری است که وی رو در روی نمایندگان مجلس و در صحن علنی "ایستاده" سخنرانی خواهد کرد.
10- دیروز وزیر راه و شهرسازی پس از 5 سال و 37 روز از اولین بازدید سفری چند ساعته به آزادراه تهران-شمال و قطعه 2 آن داشت. در این سفر طی مراسمی با حضور شش معاون و مشاور وزیر، عملیات حفاری تونل شرقی البرز به اتمام رسید. تونلی به طول 6400 متر که احداث تونل غربی آن با دستگاه TBM حدود 4 سال و با روش سنتی 5.5 سال زمان می‌برد، یعنی در خوشبیانه‌ترین حالت ممکن سال 1401 تا 1403.
در این شرایط به نظر می‌رسد وزیر راه و شهرسازی استفاده‌ای ابزاری از این پروژه کرده و با صف کردن معاونانش به دنبال تاثیرگذاری در طرح استیضاح خود است. در این بین یکی از مشاوران جوان آخوندی چندی پیش طی یادداشتی با عتاب قرار دادن نمایندگان مجلس خطاب به آنها گفت: ما را از استیضاح نترسانید. به هر حال آنچه مشخص است این‌که وزیر راه و شهرسازی در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برد و حتی ورود 184 هواپیمای باقیمانده از قرارداد لغو شده با شرکت‌های ایرباس، بوئینگ و ATR هم نتواند وی را نجات دهد.
بهمن نظری
