علی نجفی خوشرودی؛ سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در کمیته صلح و امنیت بین‌الملل اتحادیه بین المجالس (IPU) به ایراد سخنرانی پرداخت که متن آن به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
آقایان و خانم‌ها:
جهان امروز ما شاهد تحولات پیچیده‌ای است که چالش‌های متفاوتی برای بشر امروزی پدید آورده است. تغییرات آب و هوایی، بحران‌های اقتصادی، عدم توسعه یافتگی، تجاوز و جنگ، گرسنگی و... از جمله آنهاست که هر روزه فکر و ذهن بسیاری را به خود مشغول نموده است. از جمله این چالش‌ها که در چند دهه اخیر کانون توجه بین‌المللی بوده و به دغدغه بسیاری از سیاستمداران و رهبران جهانی تبدیل شده است، مسئله تروریسم و شیوع افراط‌گرائی خشونت‌آمیز است.
امروزه مباحث و مجادلات پیرامون این دو مسئله که اتفاقاً محرک و مقوّم یکدیگر نیز هستند، بسیار زیاد است. جدا از تفاوت در رویکردهای اعمالی کشورها و شیوه‌های مختلف و متنوع مقابله با آنها، جامعه جهانی با این داستان هم صداست که بایستی به فوریت با این دو معضل برخورد نموده و به بهترین شکل ممکن از دست آن خلاصی یابد. به عبارت صحیح‌تر، اجماع جهانی شکل گرفته، تردیدی در برخورد با این دو موضوع باقی نگذاشته است.
فرای مجادلات پایان‌ناپذیر بر سر این دو موضوع، این اتفاق نظر وجود دارد که این دو معضل نتیجه عدم کارآمدی وضعیت کنونی بین‌المللی و حاصل وضعیت دوران گذار و بی نظمی جهانی منبعث از آن است. این دو مشکل نه به منطقه مشخصی از جهان محدود است و نه می‌توان آن را صرفاً منشعب از دین و مرام آئینی خاصی دانست. همچنین مبارزه نظامی صرف، نه تنها دامنه آنها را کاهش نداده، بلکه بر خاکستر تروریسم و افراط گرائی دمیده و شعله آن را از قبل افزون‌تر نموده است.
حال و پس از گذشت یک و نیم دهه از ناکارآمدی سیاست‌ها و تصمیم‌ها در مهار کامل بحران تروریسم و افراط گرائی پس از یازده سپتامبر، واقعیات موجود ما را مجبور می‌کند تا با چشمانی باز و بدور از تعصب، این چالش‌ها را مطمح نظر قرار دهیم. امروزه، این اجماع وجود دارد که مبارزه موفق و بنیادین با این دو غده سرطانی، با لحاظ نمودن دو مسئله جذب مشارکت فراگیر بین‌المللی و دوم اتخاذ رویکردهایی همه جانبه میسر خواهد بود. بدون درنظر گرفتن هر دو مولفه اشاره شده، چرخه معیوب مبارزه با تروریسم و افراط گرائی، دور باطل خود را تکرار خواهد کرد.
در بحث مشارکت بین‌المللی تدابیر مختلفی می‌توان برشمرد که از مهمترین آنها فرآیند حقوقی و هنجاری نمودن مسئله مقابله با تروریسم و افراط گرائی خشونت‌آمیز است. در این راستا هر گونه اقدام حمایتی از گروه‌های تروریستی از سوی هر کس و با هر توجیه باید محکوم شده و فرآیندهای بین‌المللی بایستی به گونه‌ای شکل گیرد که خاطیان مجبور به پرداخت هزینه‌های سیاسی و مشروعیتی سنگینی بشوند.
در بخش رویکردهای همه جانبه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، مولفه‌هایی همچون فقر زدایی، توسعه یافتگی، اِعمال بدون تبعیض قانون در تمام بخش‌های جامعه، دخیل نمودن جوانان و بخش‌های مولّد جامعه مانند زنان، در فرآیند های سیاسی، اجتماعی و ملی، حل و فصل منازعات محلی و دامنه‌دار، برقراری عدالت اجتماعی، ایجاد رفاه، تشویق و آموزش فرهنگ تساهل و مدارا، مقابله با روایت‌های افراط گرایانه و ایدئولوژی‌های خشونت‌گرا امری بسیار مهم می باشد. در این خصوص مجالس کشورهای مختلف اقدامات متفاوتی را می توانند سامان دهند:
1. تاکید بر نقش بی بدیل مجالس کشورها در رفع عوامل ایجاد کننده خشونت منجر به افراط گرائی:
یکی از عوامل مهم ایجاد خشونت که در بسیاری از موقعیت‌ها عامل بحران و منازعات محلی و در سطح بزرگتر منطقه‌ای می‌شود، بحران بی‌عدالتی است. در این خصوص، مجالس کشورها نقش انکارناپذیری در شناسایی این نوع بی عدالتی ها و رفع آنها به واسطه قانونگذاری صحیح دارند. با کاهش بی عدالتی و توزیع متناسب امکانات، عوامل ایجاد منازعه و تفرقه‌های محلی کاهش یافته و محیط جهت بروز افراط گرائی و تنش از بین خواهد رفت.
2. نقش مهم مجالس کشورها در وضع قوانین علیه تروریسم و افراط گرائی:
امروزه یکی از مهمترین رویه‌های بین‌المللی در موضوع مبارزه با تروریسم و افراط گرائی اتخاذ سیاست‌های پیشگیرانه و تدافعی است. این امر که مورد تاکید اسناد بین‌المللی از جمله بیانیه‌های مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت نیز هست، به کشورها توصیه می‌کند با ایجاد مکانیسم‌های بازدارنده، از بروز تروریسم و افراط‌گرائی در کشور خود و در سطح ملی اقدام نمایند. در این راستا، نقش مجالس در تهیه و تصویب مقررات قانونی و همچنین قوانین کیفری متناسب، بسیار حائز اهمیت است.
3. فضای وب و تروریسم:
امروزه اینترنت و شبکه‌های مجازی به بستر مناسبی برای جذب و آموزش جوانان توسط گروه‌های افراط‌گرا از جمله گروه تکفیری تبدیل شده‌اند. در این رابطه لازم است راه سوء‌استفاده افراط‌گرایان از ظرفیت اینترنت بسته شود و از طرف دیگر با فراهم آوردن زمینه‌های مناسب مانند نرم افزارها، بازی‌های رایانه‌ای و غیره جوانان را به صورت فعال در مقابل افراط گرایی و تروریسم قرار داد.
4. نقش مهم مجالس در خشکاندن ریشه‌های تروریسم در بین جوانان با تزریق روحیه امید و زدودن افسردگی:
مشارکت جوانان در فرآیندهای سیاسی و احیای امید و زدودن افسردگی از ضروریات خشکاندن ریشه‌های تروریسم در جوانان به شمار می‌رود. تشکیل بنیادهای گفتگوی بین جوانان، ایجاد تسهیلات ورزشی و تفریحی، ایجاد گروه‌های غیردولتی توسط جوانان که مشکلات اجتماعی را مدیریت و حل و فصل می کند، از جمله راهکارهای بازگشت دادن جوانان به فرآیندهای اجتماعی است. در این خصوص، جمهوری اسلامی ایران ساختارهای متنوع و متفاوتی ایجاد کرده است که وجود وزارت ورزش و جوانان و تمهید مقدمات تشکیل "مجلس جوانان" از جمله آنهاست.
5. بررسی نقش مجالس در حفظ و برقراری دولت مقتدر و با ثبات:
در کشورهای جهان سوم به دلیل ضعف و سرکوب جامعه مدنی و عدم شکل گیری نهادهای غیردولتی قدرتمند، هنوز دولت نقش و جایگاه ویژه ای در عرصه اجتماعی دارد. بنابراین بازیگری هوشمندانه دولت در اجتماع، نقش بی بدیلی در ثبات و پیشرفت جامعه و دور نگه داشتن آن از افراط گرایی و تروریسم ایفا می‌کند. اقتدار دولت امروزه و در قرن بیست ویکم با فرآیندهای مختلفی حاصل می‌شود. فاکتورهایی مانند حاکمیت قانون، ایجاد نظم در سطوح مختلف، مبارزه بدون تبعیض با مظاهر فساد، ایجاد بدون تبعیض رفاه برای تمامی اقشار جامعه، رفع فقر و خشکاندن بیکاری، تداوم ساخت فرایند دولت – ملت و ایجاد حس وطن پرستی مثبت از جمله این موارد است که در قدم اول، تمامی این اقدامات باید مستظهر به حمایت های قانونی مصوب مجالس باشد.
آقایان و خانم ها:
جمهوری اسلامی ایران به عنوان قربانی بزرگ تروریسم همیشه در صف مقدم مبارزه با این جریان قرار داشته و هزینه‌های مختلف آن را نیز پرداخته است. همان طور که مطلع هستید ملت ایران در ماه گذشته، شاهد حمله دیگری از سوی تروریست‌ها بود. این حمله در شهر اهواز و در یک رژه نظامی صورت گرفت که در جریان آن چند نفر کشته و زخمی شدند. سال گذشته نیز اقدام تروریستی توسط داعش علیه مردم ایران در مجلس شورای اسلامی و حرم مطهر امام خمینی (ره) اتفاق افتاد، که در آن حادثه نیز تعداد زیادی کشته و زخمی شدند. همچنین از ابتدای انقلاب اسلامی ایران بیش از 16000 نفر از مردم عادی قربانی اقدامات تروریستی گروه مجاهدین خلق شده‌اند که در اینجا از تمامی نمایندگان محترم مجالس کشورها درخواست می کنم تحقیقات جدی خود در مورد این گروه تروریستی را شروع نموده و این فرقه منحرف را در زمره گروه های تروریستی مورد شناسایی قرار دهند.
علیرغم تمام این اتفاقات، در عزم راسخ جمهوری اسلامی ایران بر مبارزه دائمی با تروریسم و افراط گرائی خللی وارد نخواهد شد و ما این موضوع را در دو عرصه اتخاذ ترتیبات لازم امنیتی و عرصه دیپلماسی پیگیری می‌کنیم. در صحنه دیپلماسی همان طور که مطلع هستید با پیشنهاد ریاست جمهوری اسلامی ایران، قطعنامه جهان علیه خشونت و افراط گرایی (WAVE) به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید و در صحنه نظامی نیز تجربه مثبتی از همکاری بین ایران و سه کشور سوریه، روسیه و عراق در مبارزه با جریان ترور و افراط وجود دارد. در این راستا جمهوری اسلامی ایران آغوش خود را برای هرگونه مشارکت بین‌المللی و همکاری با سایر کشورها، در امر مبارزه با تروریسم و افراط گرائی، باز نموده است.
در پایان در پاسخ به ادعای نماینده بحرین در این جلسه علیه جمهوری اسلامی ایران، موکدا این ادعاها را رد می‌کنم و آن را مغایر صلح و امنیت منطقه می دانم. حامیان تروریسم مشخص هستند. ایران نقش برجسته‌ای در مبارزه با تروریسم ایفا کرده است. اگر کمک ایران نبود امروز داعش بخش‌های زیادی از منطقه را تصاحب کرده بود.
