عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، در برنامه "بدون توقف" شبکه سوم سیما، در گفت‌وگو با جمعی از دانشجویان رشته حقوق، در پاسخ به سئوالی درباره وظایف شورای نگهبان،گفت: وظیفه شورای نگهبان نظارت در حوزه تقنین و انتخابات است.
وی ادامه داد: همه جوامع انسانی این موضوع را پذیرفتند که در اداره جامعه باید مکانیزم‌های نظارتی وجود داشته باشد، ما در زندگی اجتماعی نیز شاهد هزاران مورد از نظارت‌ها هستیم.
سخنگوی شورای نگهبان با بیان این که نظارت، امری ضروری برای حیات اجتماعی انسان‌هاست، گفت: شورای نگهبان موضوع نظارت تقنینی را انجام می‌دهد که البته در کشورهای دیگر نیز برخی از دستگاه‌ها عهده‌دار این وظیفه هستند که از میان آنها می‌توان به دادگاه قانون اساسی، دادگاه عالی و شورای قانون اساسی اشاره کرد.
کدخدایی ادامه تصریح کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این مکانیزم بسیار مؤثر در اختیار شورای نگهبان قرار گرفت، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ما مکانیزم‌های نظارتی قانونمندی نداشتیم، اما پس از پیروزی انقلاب، شورای نگهبان مکانیزم نظارتی را به عهده گرفت.
وی در پاسخ به این سؤال که در کشورهایی مثل فرانسه یا شیلی هم ما شاهد چنین مکانیزمی هستیم؟ اظهار داشت: شورای قانون اساسی فرانسه از نظر ساختاری، الهام‌بخش شورای نگهبان در ایران است و ایده اولیه از آنجا گرفته شده است.
قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان در ادامه در پاسخ به سؤال یکی دیگر از دانشجویان درباره نظارت پیشینی شورای نگهبان، گفت: نظارت پیشینی فقط مخصوص جمهوری اسلامی ایران نیست، بلکه در کشور فرانسه نیز برخی مصوبات این وضعیت را دارند.
کدخدایی افزود: در نظام‌های قضایی مانند آمریکا نظارت پسینی حاکم است، ولی در چارچوب قانون اساسی ما این گونه نیست و ما در این چارچوب عمل می‌کنیم.
وی اضافه کرد: البته در نظارت بر مصوبات دولت که از سوی رئیس مجلس انجام می‌گیرد، نظارت پسینی است، یا نظارت دیوان عدالت اداری نیز نظارت پسینی است.
سخنگوی شورای نگهبان تأکید کرد: این شورا باید دستیاران و همکارانی داشته باشد تا کمک کنند، به همین دلیل هم در حوزه فقهی جمعی از فقها در قم به شورای نگهبان کمک می‌کنند و هر هفته یک یا دو جلسه با شورا دارند و در تهران هم جمعی از حقوقدانان جوان در پژوهشکده شورای نگهبان موضوعات را بررسی می‌کنند و همه نظرات در جلسه شورای نگهبان مطرح می‌شود.
کدخدایی اضافه کرد: علاوه بر این‌ها در مصوباتی مانند "CFT" اگر دولت و مجلس درخواست کنند که کارشناسانشان در جلسات حضور داشته باشند، طبیعتا آنان نیز در جلسات حضور می‌یابند.
وی همچنین در پاسخ به سؤال یکی از دانشجویان که پرسید چرا بافت شورای نگهبان از نظر سنی، جوان نیست و اینکه آیا نباید در کنار تجربه، از پویایی و نیروهای جوان استفاده کرد؟، گفت: قانون اساسی تدبیر خوبی را برای انتخاب اعضای شورای نگهبان در هر دوره پیش‌بینی کرده است، هر عضو، شش سال دوره عضویتش در شورای نگهبان است و انتخابات به گونه‌ای است که هر سه سال، نیمی از این افراد تغییر می‌کنند که افراد جوان یا افرادی که قبلا عضو شورای نگهبان نبودند، اضافه می‌شوند و از تجربه سایرین استفاده می‌کنند.
سخنگوی شورای نگهبان تأکید کرد: معمولا در نهادهای تشخیص‌دهنده که تجربه بیشتر مؤثر است، افرادی انتخاب می‌شوند که تجربه کاری عمده داشته باشند، نمی‌خواهم این را (جوانگرایی) را نفی کنم، این نکته درستی است، زیرا زمانی که خودِ بنده به شورای نگهبان پیوستم، 40 سال داشتم.
کدخدایی ادامه داد: در دوره‌های قبل نیز چه در بین فقها و چه در حقوقدانان افرادی را داشتیم که نزدیک 30 سال سن داشتند، حتی آیت‌الله آملی‌لاریجانی که از فقهای شورای نگهبان بودند، در 40 سالگی به شورا پیوستند و آیت‌الله مدرسی نیز چهل و اندی سال داشتند.
وی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه، چرا شورای نگهبان به جای نظارت استصوابی دخالت استصوابی انجام می‌دهد و ما بعضا شاهد این هستیم که عده‌ای نگاه سیاسی خود را به نگاه حقوقی در این شورا تحمیل می‌کنند، تصریح کرد: قانون اساسی نهادی را به نام شورای نگهبان تشکیل داده و بیان کرده است که 12 نفر عضو آن باشند و وظایف و اختیارات‌شان را نیز مشخص کرده است.
سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: شورای نگهبان براساس قانون عمل می‌کند، اگر شما به ساختار اعتراض دارید، باید در مورد فلسفه و بازنگری قانون اساسی صحبت کنید، به عنوان مثال، اکنون نمی‌توانید بگویید چرا شورای نگهبان این وظیفه را دارد یا خیر، زیرا وظایف شورای نگهبان، طبق قانون اساسی مشخص شده است، شما می‌توانید بپرسید که آیا شورای نگهبان وظایفش را انجام می‌دهد یاخیر؟
کدخدایی تأکید کرد: ممکن است شما بگویید که به نظر بنده، شورای نگهبان این وظیفه‌اش را خوب انجام نداده است، اما فرد دیگری نیز می‌گوید که شورای نگهبان وظیفه‌اش را خوب انجام داده است، این اختلاف سلیقه است.
وی ادامه داد: بنده اختلاف‌نظر درباره وظایف شورای نگهبان را قبول دارم، برای مثال، اگر شما جای بنده در شورای نگهبان قرار بگیرید، ممکن است رأی دیگری داشته باشید و این طبیعی است، کما اینکه نظر بنده در شورای نگهبان با نظر فردی که پیش از بنده در شورای نگهبان بوده، ممکن است متفاوت باشد، حتی ممکن است نظر بنده با عضو دیگری که در کنار بنده نشسته است، متفاوت باشد.
قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان با بیان اینکه نظارت شورای نگهبان، نظارت قانونی، مانند نهادهای دیگر است، اظهار داشت: زمانی که قانون اساسی این وظایف را برای شورای نگهبان تعیین کرده، بیان شده که شورای نگهبان باید نسبت به مصوبات مجلس اِعمال نظر کند و این شورا اِعمال نظر می‌کند.
کدخدایی در ادامه در پاسخ به سؤال یکی از دانشجویان که پرسید در کجای قانون گفته شده که کهولت سن می‌تواند دلیل رد یک کاندیدا باشد؟، تصریح کرد: اصل 99 قانون اساسی می‌گوید که نظارت بر انتخابات به عهده شورای نگهبان است و موضوع دیگری در این باره بیان نشده است و قانون انتخابات هم وظایف نظارت و اجرایی را به تفسیر، تعریف کرده است.
سخنگوی شورای نگهبان در پایان با تأکید بر اینکه اختلاف‌نظر پذیرفته است، اما باید در چارچوب قانون اساسی باشد، خاطرنشان کرد: شورای نگهبان نظر خود را تحمیل نمی‌کند، بلکه نظر قانونی‌اش نسبت به مصوبات مجلس و دیگر موضوعات را اعلام می‌کند.
