در پاسخ به فراخوان اخیر رهبر معظم انقلاب‌اسلامی مبنی بر تبیین و تسری نظریه مقاومت، نشست تخصصی «نظریه مقاومت، راهگشای انقلاب در دهه پنجم» در اندیشکده برهان با حضور ابراهیم متقی عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران و روح‌الله قادری عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام حسین علیه‌السلام برگزار شد.
به گزارش مهر، در ابتدای این نشست ابراهیم متقی در تبیین مفهوم نظریه مقاومت، گفت: اندیشه مقاومت در فرآیند دفاع مقدس شکل گرفت. مقاومت به‌معنای ترکیبی از آرمان و اعتقاد با قابلیت‌های ابزاری بود. چون جنگ و تهاجم عینی و نیرو باید مقابله می‌کرد پس احتیاج هم‌زمان به آرمان و ابزار وجود داشت اینجا بود که اندیشه مقاومت با پیوند ارمان و ابزار و اعتقاد و سازمان شکل گرفت.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران ضمن تشریح نحوه پیروزی انقلاب، اظهار داشت: زمانی که انقلاب شکل گرفت این بحث مطرح بود که چه نیرویی در مقابل چه نیرو قرار می‌گیرد و کدام پیروز می‌شود. در آن زمان نگاهی که وجود داشت این بود که کدام قدرت، کدام را متوازن می‌کند؟ در آن زمان، خبرنگاران زیادی به ایران آمدند اما خبرنگاران فرانسوی موفق‌تر بودند چون به دنبال درک فضای اجتماعی بودند. فضای اجتماعی ایران در دوران انقلاب، مقاومت بود.
وی با اشاره به تحلیل انقلاب‌اسلامی ایران توسط فوکویاما، افزود: آن دوران استراتژی بسیاری از سازمان‌ها مسلحانه بود، که دید امام مبارزه اجتماعی بود که وجه اصلی آن مفهوم مقاومت است. در این مرحله فوکو موقعیت جدیدی را در ایران دید و «مقاله انقلاب‌اسلامی ایران اولین انقلاب پست‌مدرنیست در دنیا» را منتشر کرد و چرا پیروزی آن را که متکی بر اسلحه ندانست و بر پیام و فرهنگ تأکید کرد.
متقی ادامه داد: وقتی رهبر معظم انقلاب -من دیپلمات نیستم انقلابی هستم- را مطرح می‌کنند، یک راهبرد دارد که راهبرد انقلاب مقاومت است. امام هیچ‌وقت اصالت را به آرپی‌جی نداد امام اصالت را به آرپی‌جی زن داد بنابراین راهبرد نظامی ایران موازنه ابزار نبود موازنه اقتدار بود. بحث مقاومت یک تئوری جدید است که اگر بر اساس اندیشه‌های بومی تئوریزه شود موفق خواهد شد اما اگر بر اساس تئوری‌های غربی استفاده شود قطعاً با آن‌ها هماهنگی پایدار نخواهد داشت.
وی درباره کتاب عبرت‌های برجام، بیان داشت: برجام چالش جدی برای سیاست خارجی است که اگر این بحث‌های مربوط به برجام اگر خوب کالبدشکافی شود این تجربه دیگر تکرار نخواهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در پایان درباره افول آمریکا، گفت: نظریه افول آمریکا بیست سال پیش توسط خود غربی‌ها مطرح‌شده است و با مقایسه قدرت فعلی امریکا با قدرت بیست سال قبل به این نتیجه می‌رسند که افول امریکا اتفاق افتاده و ترامپ سعی دارد این افول را به تأخیر بیندازد. در سطح منطقه و در داخل امریکا هم این مباحث وجود دارد. افرادی که در داخل کشور تصور می‌کنند ابرقدرت‌ها پایان‌ناپذیر یا افول ناپذیر هستند درصورتی‌که چنین باوری حتی در خود امریکا وجود ندارد.
روح‌الله قادری عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام حسین نیز در این نشست، اظهار داشت: ما در بحث تئوریزه کردن به‌گونه‌ای که در خروجی هم شاهد باشیم مصداق «ویل للمطففین» هستیم و اگر به محققی این موضوع سپرده شود کم‌کاری اتفاق می‌افتد و سطح کار خیلی پایین خواهد بود. ما نتوانسته‌ایم مفهوم مقاومت را در جامعه باورپذیر کنیم.
وی با بیان اینکه ترجیع‌بند بسیاری از اغتشاشات با بهانه‌های معیشتی، نبود مقاومت است، تصریح کرد: اگر ما این مفهوم را خوب و عمیق اقناع می‌کردیم این موضوع را این مشکلات پیش نمی‌آمد. هزار دستاورد منطقه‌ای ما در صورت از دست دادن این مفهوم از بین خواهند رفت. مقاومت یک کالای عمومی است که همه می‌توانند از او منتفع شوند و هیچ فردی نمی‌تواند از مسئولیت خود در این حوزه شانه خالی کند.
قادری درباره اینکه چرا تاکنون مفهوم مقاومت تئوریزه نشده است اضافه کرد: ما نباید این بحث را محدود به کشور خودمان بکنیم و ما می‌بایست شبکه جهانی مقاومت را شکل دهیم کاندولیزا رایس در مقاله ۲۳ نوامبر خود در دوران دوم بوش نوشته است: اگر طبقه کارگر علیه نظام سرمایه‌داری شورش کند؛ ایران، کارل مارکس امروز خواهد بود. در همین موضوع، ما قبلاً پیشنهاد داده بودیم که در مقابل جایزه صلح نوبل جایزه صلح مقاومت را اهدا کنیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام حسین افزود: هیچ‌کدام از مفاهیم انقلاب نظیر استقلال و آزادی بدون مفهوم مقاومت امکان‌پذیر نیست. در ادبیات دینی هم در چارچوب رنج مقدس مفهوم مقاومت قابل تئوری سازی است. همچنین وحدت حوزه و دانشگاه یکی از مهم‌ترین عواملی است که باعث تئوری سازی مفهوم مقاومت می‌شود. متأسفانه مقاومت را محصور در حوزه نظامی کرده‌ایم. این در حالی است که قدرت‌های بسیاری مانند قدرت علمی، فرهنگی و غیره هستند که می‌بایست مقاومت در آن‌ها هم شکل بگیرد و در ادبیات نظری مطالبه شود.
وی در خصوص مقاومت فعالانه یا منفعلانه، عنوان کرد: این چیزی که ما تا الآن شاهد بودیم بیشتر تدافعی است اما به نظر من می‌بایست یک جابه‌جایی جدی داشته باشیم. مفهوم مقاومت هم نفوذی است و هم مقاومتی است و این تغییر در پارادایم باید شکل بگیرد. برای این کار هم می‌بایست در حوزه جامعه‌محور فعالیت نمود و هم باید در حوزه مسئول محور به این مسئله بپردازیم چراکه بسیاری از مسئولانی که اعتقاد عمیق به سازش دارند این عمل آن‌ها نتیجه برخورد حقارت آمیزی است که دیپلمات‌های آمریکایی در دیدارها از خود نشان می‌دهند.
گفتنی است در پایان این نشست از دو کتاب جدیدالانتشار اندیشکده برهان با موضوع نظریه مقاومت تحت عناوین «سلطه‌ناپذیری و سلطه‌ستیزی انقلابی» و «عبرت‌های برجام» رونمایی گردید.
