اواسط مهر سال گذشته بود که رضا صادقی، سینا سرلک و علی لهراسبی با شکایت اردلان سرفراز، ترانه‌سرا، به دلیل خواندن ترانه‌های «سوغاتی» و «محتاج» به دو سال حبس محکوم شدند. اما حالا پس از حدودا سه ماه، این پرونده با رضایت سرفراز مختومه اعلام شد. اما این اتفاق چه دستاوردهایی برای دنیای شعر و ترانه و موسیقی داشت؟
به گزارش روزنامه ابتکار ۱۹ مهر سال ۹۶، خبری مثل بمب در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی صدا کرد. بنابر این خبر، علی لهراسبی، سینا سرلک و رضا صادقی (خواننده) به اتهام مشارکت در سرقت ادبی از سوی شعبه ۱۰۶۰ دادگاه کیفری دو مجتمع قضایی کارکنان دولت تهران گناهکار شناخته شدند که رای صادره برای این سه خواننده مطرح و مردمی تحمل دو سال حبس تعزیری بود. علی لهراسبی و رضا صادقی ترانه «سوغاتی» از اردلان سرفراز را خوانده و منتشر کرده بودند؛ قطعه «برخیز» با صدای سینا سرلک که به عنوان یکی از قطعات سریال پربیننده شهرزاد منتشر شده بود نیز در گذشته با صدای ابراهیم حامدی و با نام محتاج منتشر شده بود که سروده اردلان سرفراز است. اردلان سرفراز با وکالت صالح دادگر پیگیری‌های لازم را انجام داد. این پرونده در دادگاه فرهنگ و رسانه بررسی و منجر به صدور کیفرخواست شده بود. در نهایت این سه خواننده محکوم شناخته شدند.
۲ ماه بعد، یعنی ۷ آذر ۹۶، عباس پوریانی رئیس کل محاکم تهران در حاشیه بازدید و ملاقات‌های مردمی از مجتمع قضایی کارکنان دولت در پاسخ به سوال خبرنگاران در خصوص آخرین وضعیت پرونده سه خواننده متهم به سرقت ادبی گفته بود: «با توجه به واخواهی‌ای که از سوی متهمان و وکلای آنها صورت گرفته، حکم غیابی دو سال حبس تعزیری این افراد به موجب رای صادره به یک سال حبس تعزیری تقلیل یافته است». حالا بر اساس آنچه ایرنا منتشر کرده است، با توجه به عذرخواهی رسمی این سه خواننده، اردلان سرفراز رسماً رضایت داده و پرونده مختومه شده است.
اما این اتفاق و محکومیت این سه خواننده مطرح در دادگاه، چه آورده‌هایی را برای ترانه‌سراها و شاعران به همراه داشت؟ حق نشر، حق تکثیر یا کپی‌رایت ،مجموعه‌ای از حقوق انحصاری است که به ناشر یا پدیدآورنده یک اثر منحصربه‌فرد تعلق می‌گیرد و حقوقی از قبیل نشر، تکثیر و الگوبرداری از اثر را شامل می‌شود. دو کنوانسیون مهم بین‌المللی در زمینه حق نشر وجود دارند، یکی کنوانسیون برن برای حمایت از آثار ادبی و هنری و دیگری کنوانسیون جهانی حق نشر. اما ایران تاکنون عضو هیچ یک از این کنوانسیون‌ها نشده است. با این حال سال ۱۳۴۸، قانونی تحت عنوان «قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان» از سوی مجلس شورای ملی تصویب شد و مجلس شورای اسلامی هم در سال ۱۳۸۹ اصلاحیه این قانون را به تصویب رساند. اما این قانون تا به حال چندان اجرایی نشده است. هر روز شاهد سرقت‌های ادبی و هنری هستیم بدون اینکه فرد خاطی مورد پیگرد و مجازات قرار بگیرد.
شکایت اردلان سرفراز شاید یکی از مطرح‌ترین پرونده‌های رسیدگی به کپی‌رایت در بین هنرمندان باشد که در نهایت به نتیجه رسید. اوایل سال هم ماجرای برداشت‌های بی‌اجازه حمید هیراد خبرساز شد که حاصلش عذرخواهی رسمی او از تمام کسانی بود که به نحوی در آن ماجرا حقوق‌شان نادیده گرفته شده بود.
از سوی دیگر این اتفاق باعث شد، برخی خوانندگان هم برای مواجه نشدن با پیامدهای احتمالی بعدی و همچنین رعایت حقوق ترانه‌سراها، قبل از بازخوانی اثر از ترانه‌سرا کسب اجازه کنند. به طوری که در شهریور امسال، مهران مدیری در کنسرتش هنگام اجرای ترانه «سوغاتی» بگوید: «ما به اردلان سرفراز، شاعر نازنین این ترانه زنگ زدیم و از او اجازه گرفتیم و او با بزرگواری گفت بخوانید.»
