حجت الاسلام حسن روحانی، رئیس‌جمهور، عصر پنجشنبه در اجلاس سه‌جانبه روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در سوچی، جامعه بین المللی را برای کمک به مردم سوریه در بازگشت آوارگان و پناهندگان به موطن خود و شروع بازسازی این کشور فرا خواند و این نکته را مورد تاکید قرار داد که حضور نیروهای خارجی از جمله آمریکایی‌ها که بدون اجازه دولت قانونی سوریه در آن کشور حضور دارند باید هر چه سریعتر خاتمه یابد.
وی اقدامات خودسرانه رژیم صهیونیستی در تجاوز به سرزمین سوریه را حرکتی در مسیر به مخاطره انداختن صلح و امنیت بین المللی دانست و بر ضرورت مقابله جامعه بین المللی با آن، تاکید کرد.
به گزارش تسنیم متن سخنان رئیس‌جمهور به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای پوتین، جناب آقای اردوغان، حضار محترم
مایلم از مهمان نوازی جناب آقای ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری فدراسیون روسیه تشکر کنم. در ابتدای سخن بر ارواح پاک انسان‌هایی که در راه صلح و همزیستی ملت بزرگ سوریه جان خود را از دست داده‌اند، درود می‌فرستیم و بر عزم خود برای پیمودن باقیمانده راه تاکید می‌ورزیم.
ما در سوچی گرد هم آمده‌ایم تا با ارزیابی راه طی شده، نسبت به آینده تصمیمات مهمی اتخاذ کنیم که می‌تواند ملت سوریه را در ترسیم آینده خود به دور از هرگونه فشار و دخالت خارجی یاری کند. اصول مشترک مورد تاکید ما ادامه مبارزه با تروریسم تا ریشه کنی این بلای خانمان سوز، گفتگو، مصالحه، کاهش تنش، استمرار روند سیاسی و اصلاح قانون اساسی، بازگشت آوارگان، تبادل بازداشت شدگان و بازسازی سوریه است؛ سوریه‌ای آزاد و مستقل، سوریه‌ای که نه مورد تهدید دیگران باشد و نه پایگاهی علیه دیگران، سوریه‌ای به دور از اشغال و تهدید خارجی و مبرای از تروریسم، سوریه‌ای متحد، منسجم با حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت ملی و سوریه‌ای که تک تک فرزندان آن از حقوق ذاتی، طبیعی و شهروندی خود برخوردار باشند. و در این مسیر، فقط و فقط سوری‌ها نسبت به آینده خود تصمیم می‌گیرند و دیگران نباید اجازه یابند تا در امور داخلی آنها دخالت کنند.
تا این مرحله، همکاری ما توانسته است آتش جنگ و کشتار بی‌رحمانه چند ساله در سوریه را تا حد زیادی خاموش و گفتگوی بین طرفین اختلاف را جایگزین تفنگ و گلوله کند و اینک پس از هفت سال و اندی از آغاز بحران، جز در مناطق معدودی از کشور، در اکثر مناطق این سرزمین کهن، امنیت و ثبات برقرار شده است، امنیت و حاکمیتی که ضرورت دارد در چارچوب مقررات بین المللی و با اجتناب از وقوع بحرانی انسانی در مناطق ادلب و شرق و شمال فرات، نیز گسترش یابد.
همکاری کشورهای ضامن صلح در سوریه همچنین توانسته است تمامیت ارضی و حاکمیت ملی و استقلال سوریه را حفظ کند و پنجره‌ای برای گفتگوی سوری‌ها با یکدیگر برای ترسیم آینده خود بگشاید و زمینه‌ای فراهم کند که سلاح و تنازع را کنار گذارند و صلح و مدارا را جایگزین نمایند.
تروریست‌ها نه در این کشور و نه در هیچ جای دیگری در این کره خاکی، نباید احساس امنیت کنند و حامیان آنها نباید تصور کنند که از برگه تروریسم می‌توانند در معادلات داخلی، منطقه‌ای و بین المللی به سود خویش بهره برند. متاسفانه دولت آمریکا در ادامه اقدامات غیرقانونی خود، هنوز از تروریست‌های مستقر در عراق و سوریه حمایت و از آنها در جهت منافع خود بهره برداری می‌کند. گزارشات موثقی وجود دارد که نشان می‌دهد آمریکا به تروریست‌های داعش در نقل و انتقال در داخل سوریه و همچنین انتقال بعضی از آنها به افغانستان کمک می‌کند.
رژیم صهیونیستی نیز در جهت کمک به برخی گروه‌های تروریستی در سوریه فعال است و اخیرا برخی از مقامات این رژیم به این اقدام زشت نیز اعتراف کرده‌اند. اقدامات خودسرانه رژیم صهیونیستی در تجاوز به سرزمین سوریه، صلح و امنیت بین المللی را به مخاطره انداخته است. جامعه بین المللی موظف است با این اقدامات به ویژه تداوم اشغالگری آن رژیم علیه سرزمین و موجودیت ملت و دولت سوریه که دامنه آن هر روز گسترش می‌یابد مقابله کند.
روسیه و ترکیه در سپتامبر سال گذشته توافق ادلب را امضا کردند و ما نیز از آن حمایت کردیم. بی‌تردید یک هدف اساسی کشورهای ضامن آستانه در این توافق و حمایت از اجرای آن، پرهیز از وقوع بحران فراگیر انسانی در منطقه ادلب بوده است. اما می‌بایست روند اجرای این توافق را بررسی و بر اساس آخرین تحولات در خصوص گام‌های آینده تصمیم‌گیری کنیم.
تروریست‌های النصره در زمان انعقاد توافق ادلب حدود چهل درصد از این منطقه را در اختیار داشتند، اما آنها پس از توافق نه تنها از منطقه غیر نظامی اعلام شده خارج نشدند و بزرگراه‌های حیاتی لاذقیه ـ حلب و حماه ـ حلب که برای عادی شدن زندگی مردم سوریه اهمیت زیادی دارند، را تخلیه نکردند، بلکه اینک بر 90 درصد از منطقه ادلب تسلط دارند؛ امری که نشانگر آن است که تاخیر در اجرای مفاد توافق ادلب و مهار معضلی که می‌توانست در ماههای گذشته آسانتر صورت گیرد، اکنون به تلاشی مضاعف نیاز دارد. تروریست‌های النصره نمی‌توانند با تغییر نام به تحریر الشام و یا هر نامی دیگر و مخفی شدن در بین غیر نظامیان، خود را از هدف مبارزه مشروع و قانونی دولت سوریه و حامیان آن در نبرد علیه تروریسم مصون بدارند.
خانمها، آقایان
رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرده است قصد دارد نیروهای نظامی آمریکا را از سوریه خارج کند. این نیروها بدون اجازه دولت سوریه و برخلاف تمام مقررات بین المللی وارد آن کشور شده و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی یک کشور مستقل عضو سازمان ملل متحد را نقض کرده‌اند.
این تصمیم آمریکا چنانچه بازیچه سیاست‌های داخلی آمریکا و مورد تجدید نظر قرار نگیرد، خبر مبارکی برای مردم سوریه است و ضروری است هر چه سریعتر عملی شود و حاکمیت دولت سوریه در مناطق شرق و شمال فرات، همچون بقیه سرزمین سوریه گسترش یابد. این مهم باید با حفظ حقوق آحاد مردم و اهالی این منطقه و ازجمله مردمان کرد که سالیان دراز در این سرزمین زیسته‌اند و جزئی جدانشدنی و همیشگی از ملت سوریه هستند صورت گیرد.
البته، باید به نگرانی‌های دولت ترکیه نیز پرداخته شود. ما این نگرانی‌ها را درک می‌کنیم اما معتقدیم همکاری با دولت قانونی سوریه و استقرار و حضور نیروهای سوری در مرزهای بین المللی سوریه، پایدارترین راه جهت رفع این نگرانی‌ها است. توافقنامه سال 1998 آدانا میان سوریه و ترکیه که با مساعی جمیله جمهوری اسلامی ایران منعقد گردید، می‌تواند الگوی مناسبی برای برطرف شدن نگرانی‌های دو طرف و آغازی بر پایان یک دوره تلخ بین دو کشور باشد و جمهوری اسلامی ایران همچون گذشته آماده است، در کنار دوستان روس، به ایفای نقش خود در زمینه تسهیل دوستی بین سوریه و ترکیه اقدام نماید. به اعتقاد ما، هر اقدامی که بدون هماهنگی و همکاری دو طرف پیشنهاد شود، جز به پیچیده‌تر شدن اوضاع منجر نخواهد شد.
رؤسای محترم جمهور
اینک سوریه نیازمند کمک همه ما برای بازسازی خویش است. موکول کردن آغاز روند بازسازی و مشروط کردن آن به ملاحظات سیاسی مداخله جویانه‌ای که در دوران جنگ محقق نشده و به خواست خداوند و با اراده متحد ملت و دولت و معارضه سوریه در دوران صلح نیز تحقق نخواهد یافت، تنها به طولانی شدن بحران و وارد آمدن صدمات و لطمات بیشتر به ملت عزیز سوریه می‌انجامد. بر این اساس ضرورت دارد با تسهیل بازگشت هرچه سریعتر آوارگان سوری به خانه و کاشانه خود و کمک به ملت و دولت سوریه برای بازسازی کشور، زمینه را برای رفع دشمنی‌های گذشته و ساختن آینده بر مبنای خواست ملت سوریه فراهم کنیم.
اصلاح قانون اساسی بر مبنای خواست ملت، می‌تواند گامی مهم در این جهت بشمار رود. تلاش سه کشور و نماینده سابق دبیرکل در ماهها و هفته‌های پایانی سال 2018 در ژنو، تهران، مسکو و آنکارا، سرانجام با فشار آمریکا و برخی دیگر از کشورها با موفقیت همراه نشد و اینک دبیرکل محترم سازمان ملل متحد، نماینده جدیدی را در امور سوریه تعیین کرده است که ما همچنان بر حمایت خود از ماموریت وی ادامه می‌دهیم.
در پایان، لازم می‌دانم یک بار دیگر بر نکات ذیل تاکید کنم:
1- گفتگوهای سوری-سوری با هدف ایجاد صلح با دوام در سوریه باید بدون دخالت خارجی ادامه یابد و استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و عدم دخالت در امور داخلی آن کشور باید در هر شرایطی مورد احترام قرار گیرد.
2- جامعه بین المللی باید به مردم سوریه در بازگشت آوارگان و پناهندگان به موطن خود و شروع بازسازی سوریه کمک کند.
3- مبارزه با تمامی گروه‌های تروریستی در سوریه تا ریشه کن شدن آنها باید تداوم داشته باشد.
4- حضور نیروهای خارجی از جمله آمریکایی‌ها که بدون اجازه دولت قانونی سوریه در آن کشور حضور دارند باید هر چه سریعتر خاتمه یابد.
5- ضروری است جامعه بین المللی با اقدامات خودسرانه رژیم صهیونیستی در تجاوز به سرزمین سوریه که صلح و امنیت بین المللی را به مخاطره انداخته مقابله کند.
