صبح امروز میزبان تیم ملی فوتبال بانوان برای حضور در رقابت های انتخابی المپیک 2020 مشخص شد. ایران که با تیم های چین تایپه، فیلیپین و فلسطین همگروه است برای حضور در این رقابت ها باید به فلسطین اشغالی سفر کند؛ سفری که شاید بر روی خط قرمزهای جمهوری اسلامی حرکت کرده و حضور یا عدم حضور در این رقابت ها بحث داغی باشد که اهالی رسانه و فوتبال دوستان و بالخص مسوولان فدراسیون فوتبال را با چالش جدی مواجه کند.
به گزارش موج از اولین دقایق انتشار این خبر برخی رسانه ها با انتشار این خبر و نشر جمله ای با مضمون آنکه تیم فوتبال بانوان کشورمان چاره ای جز انصراف از این رقابت ها ندارد شروع به جوسازی در این رابطه کردند و حتی با تحریف قانون اعلام کردند هیچ ایرانی ای حق سفر به سرزمین های اشغالی را ندارد. البته ذکر این مورد را فراموش کرده اند که وزارت امور خارجه سازمانی است که می تواند مجوز حضور افراد را در این سرزمین بدهد.
جرایم شدید دخالت سیاست و دولت ها در فوتبال
در قوانین فیفا به صراحت آمده است که دخالت سیاست و دولت ها در فوتبال با جرایم شدیدی مواجه خواهد شد. شاید تکرار دوباره این قوانین چشم برخی افراد را باز کند.
ذکر نمونه ای که در سال گذشته رخ داد می تواند عواقب این اتفاق را برای ما بیشتر روشن کند، هر چند آن اتفاق به نظر بسیار کوچکتر از اتفاق محتملی است که امکان بالفعل شدن را دارد.
مرداد سال 96 احسان حاج صفی و مسعود شجاعی که در تیم فوتبال پانیونیوس توپ می زدند در رقابت های لیگ اروپا با نماینده رژیم صهیونیستی همگروه شدند. در بازی برگشت این دو تیم احسان صفی و مسعود شجاعی وادار به بازی برابر تیم رژیم غاصب قدس شدند. پس از بازی بازیکنان تیم فوتبال کشورمان برابر این تیم اسراییلی محمدرضا داورزنی، معاون ورزش قهرمانی وزارت ورزش و جوانان اعلام کرد که "شجاعی و حاج صفی خط قرمز نظام را زیر پا گذاشتند و دیگر جایی در تیم ملی فوتبال ایران ندارند."
مسعود شجاعی و احسان حاج صفی
پس از این اظهار نظر رسانه های خارجی خبر از تعلیق فوتبال ایران دادند و در این زمینه یکی از سخنگوهای فیفا اعلام کرد:ما موضوع را به دقت بررسی می‌کنیم و از فدراسیون فوتبال ایران خواسته‌ایم که درباره این موضوع به ما توضیح دهد. در حال حاضر هیچ اظهارنظری نمی‌خواهیم انجام دهیم و منتظر پاسخ فدراسیون فوتبال ایران خواهیم ماند.
البته این موضوع با عقب نشینی فدراسیون فوتبال و دعوت مجدد احسان حاج صفی و مسعود شجاعی به تیم ملی ختم به خیر شد. اما این ماجرا ماجرای ترسناکی است که در کمین فوتبال ایران نشسته است.
فدراسیون جهانی فوتبال فیفا به شدت در موضوع دخالت سیاسی در ورزش حساس است. از نگاه فیفا، دخالت سیاسی در فوتبال زمانی اتفاق می افتد که ساختار سیاسی یک کشور بخواهد کنترل فدراسیون فوتبال و وظایف آن را برعهده گیرد و یا فدراسیون فوتبال کشور را ملزم به پیروی از اوامر خود کند. در این شرایط، با توجه به این نکته که فدراسیون فوتبال یک کشور، دیگر استقلالی از خود ندارد، دخالت سیاست در ورزش احراز می شود و فدراسیون فوتبال تعلیق می گردد.
اساسنامه فدراسیون فوتبال جهانی
شاید یادآوری اساسنامه فیفا در این زمینه بتواند به اهالی رسانه و فوتبال دید بهتری برای تصمیم گیری و جوسازی رسانه ای دهد:
در بند هشتم اساسنامه فدراسیون جهانی فوتبال تاکید شده که نهادها و مقامات رسمی باید مقررات فیفا را در فعالیت‌های خود رعایت کنند و اقدمات آنها تحت تاثیر شخص سومی نباشد که اشاره به عدم ورود افراد دولتی و فشارهای سیاسی هم دارد.
۸: رفتار نهادها، مقامات رسمی و دیگران
۱. تمام نهادها و مقامات رسمی باید اساسنامه، مقررات، تصمیمات و مجموعه مقررات اخلاقی فیفا را در فعالیت‌های خود رعایت کنند.
ز. ادارۀ امور خود به طور مستقل و حصول اطمینان از این که فعالیت آنها تحت تاثیر هیچ شخص ثالثی نیست. ( با رعایت مادۀ ۱۹ از این اساسنامه)
۳. تخلف از پاراگراف ۱ بند (ز) نیز ممکن است منجر به اعمال مجازات شود؛ حتی اگر نفوذ طرف سوم ناشی از قصور عضو مربوطه نباشد. هر فدراسیون عضو نسبت به تمام رفتارهای نهادهای وابسته به خود که ناشی از قصور کلی یا سو رفتار عامدانه اعضای خود بوده در قبال فیفا مسوول است.
اساسنامه فیفا همچنین تاکید دارد که در اساسنامه کشورهای عضو، بی‌طرفی در امور سیاسی و مذهبی و مستقل بودن از هر نوع دخالت سیاسی رعایت شود.
۱۵: اساسنامه فدراسیون‌های عضو
اساسنامه فدراسیون‌ها باید اصول مدیریتی مناسب را رعایت کرده و به طور خاص، حداقل، باید دربردارنده مقررات مربوط به مسائل زیر باشد:
الف. بی‌طرفی در امور سیاسی و مذهبی؛
ب. منع کلیه اشکال تبعیض؛
ج. مستقل بودن و جلوگیری از هر نوع دخالت سیاسی؛
۱۹: استقلال اعضا و نهادهای آنها
۱. هر یک از اعضا باید در اداره امور خود مستقل بوده و تحت تأثیر غیر ضروری هیچ نهاد یا شخص سومی قرار نگیرد.
در بخش تعلیق نیز فیفا اعلام می‌کند که اگر فدراسیونی از عهده تعهدات خود بر نیاید، شورا بدون نظر کنگره، فورا تعلیق می‌کند.
۱۶: تعلیق
۱. کنگره ممکن است یک فدراسیون عضو را تنها براساس درخواست شورا تعلیق کند. با این وجود، شورا، بدون رأی کنگره ممکن است یک فدراسیون را در صورت تخطی جدی و مکرر از تعهدات ناشی از عضویتش با اثر فوری تعلیق کند. حکم تعلیق مصوب کنگره، تا کنگره بعدی پابرجا می‌ماند مگر این که شورا چنین تعلیقی را قبل از آن را در این فاصله لغو کند.
۶۰: اجرای تصمیمات
۱. کنفدراسیون‌ها، فدراسیون‌های عضو و لیگ‌ها باید تصمیمات اتخاذ شده از سوی ارکان مربوط فیفا که بر طبق این اساسنامه قطعی بوده و تابع فرجام نیست را به طور کامل رعایت کنند.
نمونه های تاریخی تعلیق فوتبال در جهان به دلیل دخالت سیاسی
در این راستا به سه نمونه تاریخی می توان اشاره کرد:
تعلیق دو ساله فوتبال نیجریه
در سال 1996، تیم ملی فوتبال نیجریه از شرکت در جام ملت های آفریقا که در آفریقای جنوبی برگزار می شد، در اعتراض به رژیم نظامی سانی آباچا انصراف داد. در نتیجه این اقدام، کنفدراسیون فوتبال آفریقا، تیم ملی نیجریه را برای 2 سال از حضور در محافل بین المللی ورزشی تعلیق کرد و تیم نیجریه نتوانست در جام ملت های آفریقا سال 1998 نیز شرکت کند. در این مورد، فیفا حرکتی انجام نداد.
شکست شوروی و صعود شیلی به جام جهانی 1974
سال 1973، اتحاد جماهیر شوروی از شرکت در مسابقه انتخابی جام جهانی با شیلی در استادیوم ملی سانتیاگو خودداری ورزید. استدلال تیم ملی شوروی این بود که رژیم نظامی آگوستو پینوشه رهبر شیلی از استادیوم ملی سانتیاگو به عنوان زندان استفاده کرده است. فدراسیون جهانی فوتبال فیفا در پاسخ به این اقدام، شوروی را بازنده و در نتیجه، شیلی به راحتی به جام جهانی 1974 صعود کرد. شوروی درخواست برگزاری بازی در کشور ثالث را داشت که با موافقت فیفا مواجه نشد.
عقب نشینی نیجریه به دلیل تهدید فیفا
در سال 2010، جاناتان گودلاک رئیس جمهور نیجریه قصد داشت تیم ملی کشورش را برای 2 سال از همکاری و حضور در میادین بین المللی خارج کند. این اقدام قرار بود در اعتراض به حذف این کشور در دور اول جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی انجام شود. با این حال، وی از تصمیم خود به دلیل تهدید فیفا مبنی بر اعمال تحریم ها و مجازات های سنگین عقب نشینی کرد.
به گزارش موج، با توجه به اتفاقات و نمونه های خارجی و داخلی برخورد فیفا با دخالت سیاست در فوتبال باید دید این اتفاق به کجا ختم خواهد شد و فدراسیون فوتبال ایران چه تصمیمی خواهد گرفت تا خطر تعلیق بر فوتبال ایران سایه نندازد.
