محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران، در مصاحبه با خبرگزاری «سی‌بی‌اس» در پاسخ به سوالی مبنی بر طرح ایده تبادل زندانی میان ایران-آمریکا گفت: خوب، ما قبلاً این کار را کرده‌ایم و این امکان مهیا شد که برخی ایرانیانی که در زندان‌های آمریکا یا تحت آزادی مشروط در این کشور بودند را آزاد کنیم. ما آن‌ها را از این شرایط رها کردیم و بعد برخی ایرانی-آمریکایی‌هایی که در ایران زندانی بودند؛ آزاد شدند. فکر می‌کنم که می‌شود باز هم این کار را انجام داد. دولت قبلی آمریکا سعی به مشارکت در این طرح داشت حال آنکه دولت فعلی هم در اوایل چنین تمایلی از خود نشان می‌داد. ایران در ماه میلادی سپتامبر از اعلام آمادگی خود در این باره خبر داد و ما (اکنون هم) آماده‌ایم.
ظریف در پاسخ به این سوال که آیا ایران در ماه سپتامبر گذشته برای آغاز مذاکره (در این باب) به دولت ترامپ پیشنهاد داده است، تاکید کرد: ما پاسخ دادیم (و نه پیشنهاد) - ما به پیشنهادی که پیشتر طرف آمریکایی برای تعامل ارائه داده بود پاسخ دادیم و اکنون نیز منتظر یک پاسخ (واکنش) هستیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به این سوال که ایران خواستار آزادی چه افرادی است، گفت: شماری از ایرانیان به اتهام نقض تحریم‌های آمریکا در زندان‌های این کشور به سر می‌برند. شماری از ایرانی هستند که در دیگر نقاط جهان زندانی هستند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا ایران در این باره فهرستی به آمریکا ارائه داده است، نیز گفت: آن‌ها می‌دانند. این موضوع جدیدی نیست و تداوم مبادله قبلی است.
ظریف در پاسخ به این سوال که چرا ایران برای نشان دادن عزم خود در این موضوع، ۵ آمریکایی که در حال حاضر در این کشور زندانی هستند را آزاد نمی‌کند نیز پاسخ داد: این ما نیستیم که باید جدیت خود را نشان دهیم چراکه قبلاً با اجرای توافق هسته‌ای این کار را انجام داده ایم. اکنون نوبت آمریکا است که جدیت خود را نشان دهد.
ظریف: از دیدار نکردن روحانی با ترامپ پشیمان نیستیم/ مسئول دخالت در تصمیمات دادگاه‌ها نیستم
به گزارش ایسنا، متن کامل گفت‌وگوی محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان با شبکه سی‌بی‌اس که پیش از این بخش کوتاهی آز آن منتشر شده بود، به این شرح است:
سی‌بی‌اس: آقای ظریف شما به‌طور علنی پیشنهاد تبادل زندانیان با آمریکا را مطرح کردید. آیا چنین امکانی وجود دارد؟
ظریف: ما پیش از این نیز این کار را کرده‌ایم. ما امکان آزاد شدن ایرانی‌هایی که در زندان‌های آمریکا به‌سر می‌برند یا آن‌هایی که تحت بازجویی هستند را داریم. ما آن‌ها را از این قید و شرط رها کردیم و سپس شهروندان ایرانی- آمریکایی که در ایران در زندان بودند را آزاد کردیم. از نظر من می‌توانیم بار دیگر این کار را انجام دهیم. ما – دولت قبلی و دولت فعلی – تلاش کردیم تا در این کار مشارکت داشته باشیم. دولت جدید ابتدا از خود تمایل نشان داد. ما در ماه سپتامبر نشان دادیم که آمادگی داریم و اکنون نیز آماده‌ایم.
سی‌بی‌اس: شما در ماه سپتامبر به دولت ترامپ برای آغاز مذاکره اعلام آمادگی کردید؟
ظریف: ما به پیشنهادی که آن‌ها برای تعامل ارائه داده بودند، پاسخ دادیم و منتظر جواب هستیم.
سی‌بی‌اس: شما خواهان آزادی چه کسانی از زندان‌های آمریکا هستید؟
ظریف: تعدادی ایرانی در زندان‌های آمریکا به اتهام نقض تحریم‌ها حبس شده‌اند. در سراسر دنیا ایرانیانی هستند که در زندان به سر می‌برند.
سی‌بی‌اس: بنابراین، آیا شما فهرستی به آمریکا ارائه کرده‌اید؟
ظریف: آن‌ها خود می‌دانند.
سی‌بی‌اس: خودشان می‌دانند؟
ظریف: بله می‌دانند. این، چیز جدیدی نیست. این ادامه همان تبادل قبلی است.
سی‌بی‌اس: چرا که نه. شما برای نشان دادن جدیت خود می‌توانید پنج نفر از آمریکایی‌های زندانی در ایران را آزاد کنید؟
ظریف: ما نیازی به نشان دادن جدیت خود نداریم، زیرا ما جدیت خود را با اجرای توافق هسته‌ای ثابت کرده‌ایم. این آمریکاست که باید جدیت خود را به اثبات برساند.
سی‌بی‌اس: شما این دو را به هم ارتباط می‌دهید؟
ظریف: نه، ما این دو را به یکدیگر مربوط نمی‌کنیم، تجربه این است. ما نشان داده‌ایم که وقتی حرفی می‌زنیم به آن پایبند هستیم. آمریکا نشان داده است که وقتی صحبتی می‌کند، سپس بررسی خواهد کرد که آیا می‌خواهد پای حرف خود بایستد یا نه.
سی‌بی‌اس: شخصی همچون باقر نمازی که در دهه ۸۰ عمر خود است، چطور؟
ظریف: او در زندان نیست.
سی‌بی‌اس: او همچنان باید خود را به زندان اوین معرفی کند. وی هنوز برای درمان خارج از کشور محدودیت دارد. چرا او اجازه خروج از کشور برای درمان را نمی‌یابد؟
ظریف: همان‌طور که می‌دانید من مسئول سیاست خارجی هستم. من مسئول دخالت در تصمیمات دادگاه‌ها نیستم. من تنها زمانی می‌توانم مداخله کنم که بحث تبادل، پیشنهاد تبادل مطرح باشد. من نمی‌توانم به عنوان وزیر خارجه مداخله کنم. من به‌طور شخصی می‌توانم بر اساس امور بشر دوستانه مداخله کنم، این کار را نیز انجام می‌دهم. اما به عنوان یک وزیر خارجه هیچ جایی در دادگاه‌های ایران ندارم مگر اینکه موضوع تبادل زندانیان ایرانی مطرح باشد که از نظر ما، به غلط در آمریکا یا نقاط دیگر زندانی هستند. ما زنانی داریم که وقتی زندانی شدند باردار بودند و در حبس فرزند خود را به دنیا آوردند. آن‌ها حتی برای زایمان اجازه خروج از زندان نیافتند. ما افرادی با بیماری‌های قلبی داریم. ما افرادی داریم که از سرطان رنج می‌برند.
سی‌بی‌اس:، اما باتوجه به وضعیت سلامت باقر نمازی اگر در ایران در زندان فوت کند، به تمام بخش‌های سیاست آسیب وارد نمی‌کند؟
ظریف: این تصمیمی نیست که من بتوانم اتخاذ کنم.
سی‌بی‌اس: در حیطه قدرت شما نیست که او را آزاد کنید؟
ظریف: همین‌طور است. من چنین جایگاهی ندارم. من زمانی که بحث تبادل مطرح است این جایگاه را دارم. به همین دلیل مسئولیت من است که پیشنهاد آن را مطرح کنم.
سی‌بی‌اس: بنابراین، شما پیشنهاد تبادل پنج آمریکایی را در برابر پنج ایرانی می‌دهید؟
ظریف: خیر، منظور من این است که این وظیفه ماست. منظور من بشر است. ما آن‌ها را شمارش نمی‌کنیم.
سی‌بی‌اس: ممکن است برخی، افراد شکاک بگویند که این بازی با افکار عمومی است.
ظریف: نه، این بازی با افکار عمومی نیست. ما قبلاً این کار را انجام دادیم. آیا دفعه قبل هم بازی با افکار عمومی بود؟
سی‌بی‌اس: (دفعه قبل) همزمان با توافق هسته‌ای، مذاکرات هسته‌ای بود.
ظریف: نه، نه. این کار هیچ ارتباطی با توافق هسته‌ای نداشت. ما توانستیم آن را انجام دهیم، زیرا (برای مذاکره) در کنار یکدیگر می‌نشستیم. ما یک سری کار‌ها را انجام دادیم که این، یکی از آن‌ها بود، اما تنها به این دلیل اتفاق افتاد که مایل به گفتگو درباره آن بودیم.
سی‌بی‌اس: اکنون شما پیشنهاد مذاکره درباره این مسئله با چه کسی را می‌دهید، وزیر امورخارجه آمریکا؟
ظریف: نه، آمریکا یک مسئول برای این کار دارد. ما نیز یک مسئول برای این کار داریم. اگر آن‌ها از یک سطح باشند می‌توانند با یکدیگر ملاقات کنند و اگر هم‌سطح نباشند ما فردی را تعیین می‌کنیم که در سطح نماینده آمریکایی باشد.
سی‌بی‌اس: نامه‌ای که شما از سفیر اوبرین، کسی که با مسائل مربوط به گروگان‌ها سر و کار دارد دریافت کردید...
ظریف: ما دریافت نکردیم.
سی‌بی‌اس: آیا شما اجازه می‌دهید که او با معاون‌تان گفتگو کند؟
ظریف: نه، ما اجازه نمی‌دهیم کسی که مسئول امور گروگان‌هاست در این باره مذاکره کند، زیرا آن‌ها گروگان نیستند، آن‌ها زندانی هستند.
سی‌بی‌اس: بنابراین، شما مایلید با چه کسی درباره این مسئله رایزنی کنید؟
ظریف: ما خواهان آن هستیم با کسی مذاکره کنیم که می‌خواهد به ایران و توافق بر سر این موضوع احترام بگذارد. ما علیه سفیر اوبرین نیستیم، اما ما با یک مذاکره کننده گروگان وارد رایزنی نمی‌شویم مگر اینکه از ما بخواهند یک مذاکره کننده گروگان برای خود تعیین کنیم تا درباره گروگان‌های ایرانی در زندان‌های آمریکا گفتگو کند. آمریکا نمی‌تواند خود را در موضع اخلاقی متفاوتی قرار دهد. آمریکا ایرانی‌هایی را حبس کرده که بیمار هستند، کسانی که هیچ جرمی مرتکب نشده و در آلمان، اتریش و … زندانی هستند.
سی‌بی‌اس: این همان چیزی است که وکلای باقر و سیامک نمازی و شیء یوئه وانگ مبنی بر این می‌گویند که آن‌ها جرمی مرتکب نشده‌اند. آمریکایی‌های زندانی در ایران چه کسانی هستند؟
ظریف: بله، وکلای تمام کسانی که در آمریکا یا نقاط دیگر دنیا زندانی هستند، می‌گویند که موکل‌هایشان جرمی مرتکب نشده و بی‌گناه هستند. مواردی وجود دارد که ما باور داریم زندانیان‌مان به اتهامات ساختگی در حبس هستند، تحت فشار‌های آمریکا. آمریکا معتقد است که آن‌ها در ایران به اتهامات واهی زندانی شده‌اند.
بنابراین، اجازه دهید درباره آن بحث نکنیم، زیرا وظیفه من نیست. من به اندازه کافی روی شانه‌هایم مسئولیت دارم تا از جنگ جلوگیری کنم، تا با تلاش‌های آمریکا برای جلوگیری از تعامل ایران با آنچه که حق قانونی‌مان است، مقابله کنم. پس من این کار را به عنوان وزیر امورخارجه انجام می‌دهم تا افرادی را بدون تعیین جرم تبادل کنیم. تا خیلی ساده به آن‌ها اجازه دهیم به خانه‌هایشان بازگردند.
سی‌بی‌اس: شما گفتید بخشی از مسئولیت‌تان جلوگیری از جنگ است. تنش‌ها به‌ویژه در ماه‌های اخیر میان دولت ترامپ و دولت ایران افزایش یافته است. آیا شما می‌گوئید که ما در مسیری قرار داریم که به جنگ ختم می‌شود؟
ظریف: ما خواهان درگیری و تقابل نیستیم، اما ما هفت هزار سال را با فرار کردن سپری نکرده‌ایم. ما مقاومت می‌کنیم، اما به دنبال جنگ نیستیم. باورمان این است که رئیس جمهور ترامپ خواهان جنگ نیست، اما کسانی وجود دارند که برای جنگ فشار می‌آورند. من فکر نمی‌کنم که این اتفاق بیفتد.
سی‌بی‌اس: شما فکر نمی‌کنید که مناقشه نظامی روی دهد؟
ظریف: از نظر من این اتفاق نمی‌افتد. من معتقدم که مردم تدبیر بیشتری دارند که اجازه درگیری نظامی بدهند، اما فکر می‌کنم که دولت ترامپ کار‌هایی می‌کند که حوادثی روی دهد. اما باید ملاحظات گسترده‌ای باشد تا افرادی که برای این حوادث (جنگ) برنامه‌ریزی می‌کنند، نتوانند راه خود را بیابند.
سی‌بی‌اس: از چه حوادثی صحبت می‌کنید؟
ظریف: من از افرادی صحبت می‌کنم که برای درگیری برنامه‌ریزی می‌کنند. کسانی که منافعشان است. من آن‌ها را "تیم بی" می‌خوانم.
سی‌بی‌اس: منظور شما از "تیم بی" چیست؟
ظریف: من کسانی را تیم بی می‌نامم که همواره برای ایجاد تنش تلاش کرده‌اند، افرادی که وجودشان وابسته به تنش است. بولتون، بی بی (بنیامین نتانیاهو)، بن زائد و چهارمی بن سلمان. نتانیاهو خودش گفت که آمریکا را تحت فشار قرار داده تا نام سپاه را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهد. وی گفت که آمریکا برای خروج از برجام تحت فشار قرار داد. بولتون نیز گفته است که برای مواجه شدن با ایران به ریاست جمهوری ترامپ نیاز داریم. بن زائد و بن سلمان نیز کسانی هستند که به ترامپ تضمین داده‌اند نفت ایران را جایگزین خواهند کرد. این افراد خواهان مناقشه هستند و من بر این باورم که لازم است انسان‌های باتدبیر، عاقل و بالغ از وقوع درگیری جلوگیری کنند.
سی‌بی‌اس: منظور شما از افراد بالغ چه کسانی است؟ زمانی که یک سال پیش باهم صحبت کردیم گفتید که رئیس جمهورتان از دیدار با ترامپ در نیویورک سر باز زده است. آیا اکنون پشیمان هستید؟
ظریف: نه نیستیم.
سی‌بی‌اس: لازم است که این دو با هم ملاقات کنند؟
ظریف: ما پشیمان نیستیم، زیرا ما بر اساس احترام متقابل دیدار می‌کنیم. ما نمی‌توانیم با کسی ملاقات داشته باشیم که احترام نمی‌گذارد، کسی که تعهدات بین‌المللی کشور خود را زیر پا گذاشته است، کسی که از توافقات بین‌المللی خارج شده است. بنابراین، به من بگویید برای چه چیزی دیدار می‌کنید؟ شما برای عکس گرفتن دیدار نمی‌کنید. شما ملاقات می‌کنید تا با یک نتیجه برسید. ما سندی داریم که عکس نیست، توافقی ۱۵۰ صفحه‌ای که به دقت مذاکره شده است، نه یک توافق دوجانبه میان ایران و آمریکا.
توافقی چند جانبه که در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید، جایی که آمریکا یکی از اعضای دائم آن است. بنابراین، اگر آمریکا به آن احترام نمی‌گذارد، پس به چی احترام می‌گذارد؟
سی‌بی‌اس: پس هیچ دلیلی برای دیدار رئیس جمهور ترامپ و رئیس جمهور روحانی وجود ندارد؟
ظریف: دلیلی وجود ندارد مگر اینکه آمریکا نشان دهد یک شریک قابل اعتماد است، اما تاکنون که این‌طور نبوده است، و نه فقط برای ایران. آمریکا از یونسکو نیز خارج شد. از نفتا خارج شد. از توافق شراکت فرا آتلانتیک خارج شد. از شورای حقوق بشر بیرون آمد. بنابراین، این مربوط به یک توافق رئیس جمهوری نیست، بلکه از معاهدات (بین‌المللی) و سازمان‌ها خارج شده است.
سی‌بی‌اس: وقتی شاهد دیدار‌های دوجانبه میان کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی و رئیس جمهور ترامپ هستید و می‌بینید که پیونگ یانگ اکنون دارای برنامه موشکی بالستیک و برنامه هسته‌ای است و از این فرصت برای گفت‌وگوی رو در رو و احتمال یک توافق دیپلماتیک استفاده می‌کند. آیا شما با خود نمی‌گوئید که لازم است به‌طور مستقیم با رئیس جمهور ترامپ وارد مذاکره شوید؟
ظریف: ما به‌طور مستقیم با آمریکا مذاکره کردیم. چه رئیس جمهور آمریکا ترامپ باشد، چه اوباما، این انتخاب ما نیست، این انتخاب مردم آمریکا است. ما سابقه طولانی‌ترین گفتگو با مردی را داریم که تا آنجایی که من می‌دانم، وزیر امورخارجه آمریکا بود که مجلس سنا به او رأی داد و رئیس جمهور منتخب (آمریکا) وی را منتصب کرده بود. اما این دولت تصمیم گرفت تا توافقی را که آن‌ها به دست آورده بودند، کنار بگذارد.
سی‌بی‌اس: درباره جان کری صحبت می‌کنید؟
ظریف: بله، من از وزیر خارجه کری حرف می‌زنم.
سی‌بی‌اس: آیا شما هنوز با او در تماس هستید؟ رئیس جمهور ترامپ می‌گوید که او توصیه‌های بدی به شما می‌کند.
ظریف: من از هیچ بیگانه‌ای توصیه‌ای نمی‌پذیرم.
سی‌بی‌اس:، اما شما هنوز با او صحبت می‌کنید؟
ظریف: رئیس‌جمهور ترامپ می‌بایست به تاریخ ایران نگاه کند. ما هفت هزار سال را بر اساس توصیه خارجی‌ها سپری نکرده‌ایم.
سی‌بی‌اس:، اما وقتی رئیس‌جمهور ترامپ حرفی می‌زند، همانند توئیتش مبنی بر اینکه شما توصیه‌های بدی از وزیر امورخارجه پیشین دریافت می‌کنید، به نظر می‌آید که ایده بسیاری از نامزد‌های دموکرات را پیشنهاد می‌کند که اگر رئیس جمهور شوند، به توافق هسته‌ای بازمی‌گردند.
ظریف: ما استراتژی خود را بر اساس انتظارات و پیش‌بینی اینکه در آمریکا دو سال بعد یا چهار سال بعد چه اتفاقی می‌افتد، بنا نمی‌کنیم.
سی‌بی‌اس: آیا ممکن است که آمریکا روزی مجدداً به این توافق بپیوندد؟
ظریف: هنوز میز مذاکره وجود دارد. ما میز مذاکره را ترک نکردیم. آمریکا کسی بود که از میز مذاکره کنار رفت. دیگر طرف‌های برجام هنوز به توافق پایبندند. آمریکا به افراد بسیار آسیب زد.
سی‌بی‌اس: آیا شما با دیگر دموکرات‌ها گفتگو می‌کنید؟
ظریف: من مشخصاً با کسی گفتگو نمی‌کنم. من با کسی حرف می‌زنم که بخواهد با من وارد مذاکره شود. ما با اصحاب رسانه صحبت می‌کنیم. ما با اعضای اندیشکده‌ها گفتگو می‌کنیم.
سی‌بی‌اس: با اعضای دولت پیشین آمریکا چطور؟ آیا با فردی از دولت فعلی رایزنی می‌کنید؟
ظریف: خیر.
سی‌بی‌اس: هیچ ارتباطی میان آمریکا و ایران وجود ندارد؟
ظریف: تا آنجایی که من می‌دانم، نه؛ و می‌دانید که من تقریباً از تمام چیز‌هایی که بین ایران و آمریکا رخ می‌دهد مطلعم.
سی‌بی‌اس: آیا ایران به برجام که شما به حصول آن کمک کردید، پایبند می‌ماند؟
ظریف: ما تاکنون به این توافق متعهد بوده‌ایم. تمامی ۱۴ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این مسئله را تائید می‌کند. اما ما گزینه‌هایی داریم و مردم ما تعیین کننده نهایی هستند.
سی‌بی‌اس:، اما شما یکی از معماران این توافق بودید و به تمام زوایای آن مسلط هستید. در پاییز ۲۰۲۰ محدودیت تسلیحاتی سازمان ملل پایان می‌یابد که به ایران اجازه می‌دهد سلاح‌های غیر کشتار جمعی خریداری کند. آن زمان چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این درست در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست.
ظریف: این بخشی از توافق است که درباره این تاریخ‌ها بر سر آن مذاکره شده است.
سی‌بی‌اس: آیا ایران می‌خواهد به خرید (تسلیحات) بپردازد؟
ظریف: ما درباره این تاریخ‌ها مذاکره کردیم، چیزی که مدت‌ها موضوع مذاکرات بود. این، بدان معنی نیست که ما در پاییز ۲۰۲۰، همچون عربستان می‌رویم و تسلیحات به ارزش ۶۷ میلیارد دلار خریداری می‌کنیم. ما چنین پولی نداریم. ما سال گذشته ۱۶ میلیارد برای دفاع خود هزینه کردیم. عربستان تنها ۶۷ میلیارد دلار سلاح خریداری کرد و امارات با تنها یک میلیون نفر ۲۲ میلیارد هزینه کرده است.
سی‌بی‌اس:، اما با پایان محدودیت تسلیحاتی سازمان ملل می‌توانید این کار را انجام دهید.
ظریف: بله می‌توانیم، اما این کار را نخواهیم کرد.
سی‌بی‌اس: فکر نمی‌کنید که دولت ترامپ همان‌طور که برخی ارزیابی کرده‌اند، تلاش دارد این توافق را پیش از مهیا شدن چنین شرایطی نابود کند؟
ظریف: بله، تلاش می‌کند. اما این موضوع مهمی نیست، زیرا همان‌طور که می‌دانید ما تجربه هشت سال جنگ داریم. آن زمان هیچ کس به ما سلاحی نفروخت. به همین دلیل است که ما موشک‌هایمان را توسعه دادیم. اکنون اعتراض می‌کنند که چرا ایران موشک دارد. ما موشک داریم، چون شما هیچ ابزار دیگری برای دفاع از خود در اختیار ما نگذاشتید. ما می‌توانستیم جت جنگنده بخریم، اما زمانی که هدف حمله قرار گرفتیم کسی آن را به ما نفروخت. بنابراین، ظرفیت خود را توسعه دادیم و خدا را شکر چندان به سلاح‌های خارجی وابسته نیستیم.
