حضرت آیت الله خامنه‌ای در احکام جداگانه‌ای آقایان آیت‌الله یزدی و آیت‌الله آملی‌لاریجانی را با توجه به پایان یافتن دوره عضویت آنان در شورای نگهبان، مجدداً برای یک دوره جدید به‌عنوان عضو فقهای این شورا و همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین اعرافی را بجای مرحوم آیت الله مؤمن به عضویت فقهای شورای نگهبان منصوب کردند.
زندگی نامه حجت‌الاسلام و المسلمين علیرضا اعرافی به شرح ذیل است:
تولد و دوران کودکی
حجت الاسلام و المسلمين عليرضا اعرافى در سال 1338 در شهر ميبد واقع در استان يزد در ميان خانوادهاى اهل علم و با تقوا به دنيا آمد. پدرش آيت اللَّه محمد ابراهيم اعرافى از علماى مشهور آن ديار و از دوستان نزديك امام خمينى(ره)بود كه نقش بسزايى در بيدارى مردم ميبد و يزد ايفا كرد. آن عالم وارسته سالها قبل از انقلاب اسلامى نماز جمعه بر پا مىكرد و خود، با سلاح در آن خطبه مىخواند. مادر استاد اعرافى نيز از زنان پاكدامن و مؤمن روزگار بود و از فرزندان آيت اللَّه شيخ كاظم افضلى اردكانى(ره)به شمار مىآمد.
دوران تحصيل
استاد اعرافى تحصيلات كلاسيك خود را در ديار خود آغاز كرد. او پس از خواندن مقدارى از دروس ادبيات، در سال 1349 به قم آمد و همان جا تحصيلات دوره ابتدايى خود را تكميل كرد و همزمان دروس حوزه خود را آغاز نمود، و به سرعت دروس دوره مقدمات و سطح را به پايان رسانيد؛ به گونهاى كه در سال 1356 به درس خارج بزرگان قم راه يافت
او در طى اين سالها از شركت در دروس فلسفى نيز باز نماند و آن دروس را نيز به حد كمال فرا گرفت و نيز در درس اخلاق استادان خود حضور جدّى داشت. او در ضمن تحصيل دروس حوزوى زبانهاى عربى و انگليسى را فراگرفت و از مطالعات در رشتههاى رياضى و فلسفه غرب نيز باز نماند و بسيارى از كتب را كه در آن روزگار در حوزه متداول نبود، فرا گرفت و در دوره تعليم و تربيت دفتر همكارى حوزه و دانشگاه (پژوهشگاه حوزه و دانشگاه) حركت كرد و در تعطيلات به مباحثه تفسير الميزان و شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد پرداخت.
استادان و دوستان
استاد اعرافى در سالهاى تحصيل خود به محضر عالمان بسيار شرفياب شد. او كه در تفسير شاگرد آيت اللَّه مشكينى و در هيئت شاگرد استاد حسن زاده آملى بود، كتابهاى فلسفتنا و اقتصادنا نوشته شهيد صدر(ره) را نزد آيت اللَّه سيد كاظم حائرى فرا گرفت
در درس خارج فقه و اصول شاگرد استادانى چون آيت اللَّه العظمى حاج شيخ مرتضى حائرى(ره)، آيت اللَّه العظمى فاضل لنكرانى، آيت اللَّه العظمى وحيد خراسانى، آيت اللَّه العظمى جواد تبريزى، آيت اللَّه العظمى مكارم شيرازى و آيت اللَّه العظمى شبيرى زنجانى بود
او دروس اسفار اربعه، برهان شفا، فصوص الحكم و تمهيد القواعد را نزد آيت اللَّه جوادى آملى و بخشى از اسفار را نزد آيت الله شهيد مطهرى(ره) آموخته و در زمينه فلسفه از آيت اللَّه مصباح يزدى بهرههاى بسيار برد.
استاد اعرافى در سالهاى تحصيل خود با استادان و فضلاى بسيار رابطه دوستى داشت و دروس پيش آموخته را مباحثه مىكرد كه از جمله آنان حجت‌الاسلام و المسلمين محمدعلى مدرسى يزدى، حجت‌الاسلام و المسلمين محمدكاظم بهرامى، حجت‌الاسلام و المسلمين على نقى فقيهى، حجت‌الاسلام و المسلمين محمد بهشتى را مىتوان نام برد
فعاليتهاى علمى و فرهنگى
حجت الاسلام و المسلمين اعرافى، در سالهاى عمر خود فعاليتهاى بسيارى را در زمينه علم و فرهنگ به انجام رسانده است. او بسيارى از كتب دوره سطح را بارها تدريس كرده و سالها به تدريس اسفار اربعه و خارج فقه قضا و تربيت (فقه التربية) اشتغال داشته است. ويژگى تدريس او نوآورى و تطبيق مباحث موجود در كتب قدما با مبانى امروزين علوم است. او كتابهاى بسيارى در زمينه علوم تربيتى به چاپ رسانده است كه از جمله آنان مىتوان به كتاب »فلسفه تعليم و تربيت« اشاره كرد. استاد اعرافى از ابتداى انقلاب اسلامى تا كنون در مسؤوليتهاى مهمى ايفاى نقش كرده است.
برخى از مسئوليتهاى او در عرصه علم و فرهنگ در پيش و هم اكنون به شرح زير است:
1)رياست مركز جهانى علوم اسلامى و عضويت در هيئت امناى آن؛
2) عضويت در شوراى فرهنگى - اجتماعى وزارت علوم، تحقيقات و فناورى؛
3) عضويت در شوراى فرهنگ عمومى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى؛
4) رياست پژوهشكاه حوزه و دانشگاه قم؛
5) مديريت گروه علوم تربيتى مؤسسه امام خمينى (ره)؛
6) عضويت در هيئت امناى مؤسسه بين المللى هدى؛
7) معاونت پژوهشى حوزه علميه قم؛
8) رياست هيئت امناى دانشكده علوم قرآنى ميبد؛
9) عضويت در كنگره دين پژوهان كشور؛
10) مدير مسؤولى فصلنامههاى »حوزه و دانشگاه«، »جستار اقتصادى« و »تربيت اسلامى«؛
11) عضويت در هيئت امناى دفتر تبليغات حوزه علميه قم؛
12) عضويت در شوراى پژوهشهاى علمى كشور؛
13) عضويت در هيئت امناى مركز جهانى و سازمان مدارس خارج از كشور
14) استاد اعرافى سالها در دانشگاههاى سراسر كشور و مؤسسات وابسته به آموزش عالى تدريس داشته و از اين رهگذر شاگردان خوبى را تربيت كرده است
فعاليتهاى سياسى
استاد اعرافى در سالهاى عمر خود تا به امروز در عرصه سياست فعاليتهاى بسيارى را به منصه ظهور نهاده است. او كه فرزند پدرى عالم و مجاهد بود همواره با نهضت امام(ره) همراه بود و در بسيارى از سمتهايى كه پيشتر ذكر آنها گذشت، فعاليتهاى سياسى نيز داشته و به تحقق آرمانهاى انقلاب كمك شايانى نموده است. او در سال 1371 با حكم مقام معظم رهبرى به امامت جمعه شهر ميبد برگزيده شد.
استاد اعرافى در سالهاى دفاع مقدس، بارها در جبهه ها حضور يافت و مشوّق رزمندگان اسلام بود او هم اكنون از اعضاى جامعه مدرسين حوزه علميه قم است و به تدريس اشتغال دارد.
