بازار تلفن همراه بازاری بزرگ با گردش مالی قابل اعتناست. بررسی‌ها نشان می دهد حجم این بازار در سال گذشته به حدود 6 میلیارد دلار رسیده است.
شوک ارزی از یک سو و رشد شتابان تورم از سوی دیگر قیمت گوشی تلفن همراه را به رشدی قابل ملاحظه مواجه کرد .
داستان تلفن همراه در ایران داستان غم انگیزی است، داستان یک شکست، برای ورود و خروج نابهنگام به این عرصه . ایران سالیانی پیش در صدد تولید گوشی تلفن همراه برآمد .
"صاایران" یا همان شرکت صنایع الکترونیک ایران، شرکتی وابسته به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است که تا کنون دو بار به موضوع تولید گوشی ورود کرده است اما نبود صرفه اقتصادی از یک سو و تغییر سریع تکنولوژی تولید از سوی دیگر ، واردات این کالا را در قیاس با تولید آن توجیه پذیر کرده است.
همیشه پای یک قاچاقچی در میان است
این اما همه ماجرای گوشی تلفن همراه در ایران نیست.آنچه این بازار را به بازاری حساس و قابل تامل برای سیاستگذاران تبدیل کرده است، همانا سهم بالای قاچاقچیان از این بازار بود.
تا پیش از این بیش از 90 درصد گوشی های تلفن همراه موجود در بازار ایران به صورت غیر قانونی و از طریق قاچاقچیان وارد ایران می شد اما با تنگ شدن حلقه تحریم از یک سو و بازنگری ایران در سیاست‌های بازرگانی و وارداتی با هدف مبارزه با قاچاق کالا از سوی دیگر ، طرحی ویژه در این بهش تدارک دیده شد. رجیستری گوشی تلفن همراه ، با هدف پیشگیری از ورود غیر قانونی موبایل به ایران .
از پس تغییرات مکرری که در نحوه ورود گوشی تلفن همراه رخ داده است، این بار گمرک با هدف نزدیک کردن قیمت گوشی‌هایی که به صورت مسافری وارد ایران می‌شوند، به گوشی‌های وارداتی رسمی ، نسبت به لغو معافیت هشتاد دلاری از یک سو و همچنین تغییر مبنای ارز از 4200 تومان به نرخ ارز بازار ثانویه اقدام کرد.
بازار گوشی تلفن همراه با اتخاذ این تصمیم افزایش پله پله قیمت‌ها را تجربه کرد به طوری که فعالان این بازار می‌گویند، قیمت‌ها روندی افزایشی و تعداد مشتریان روندی کاهشی را طی می‌کند.
نکته قابل توجه اینجاست که در سال گذشته ینز حجم فروش در بازار گوشی تلفن همراه کاهشی 50 ردصدی را تجربه کرده بود .
ایران چه تعداد گوشی تولید می کند؟
وزیر صنعت، معدن و تجارت در حالی نسبت به انتقاد تلویحی نسبت به تصمیم اتخاذ شده پرداخت که بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد مهمترین نکته در اداره بازار این کالا باید با پیشگیری از ورود غیر قانونی و قاچاق همراه باشد چرا که اتخاذ سیاست‌هایی با هدف حمایت از تولید داخلی در خصوص این کالا صدق نمی‌کند.
رضا رحمانی در این خصوص گفته است: وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان این که هنوز تولید گوشی تلفن همراه در داخل به میزانی نرسیده که بخواهیم تغییری در تعرفه واردات آن اعمال کنیم، گفت: تولید گوشی تلفن همراه داخلی نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین است. وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا با تولید موبایل در داخل، تعرفه واردات این کالا تغییر می‌کند، با بیان این که هنوز تولید موبایل در داخل کشور به آن تعداد نرسیده که بخواهیم تغییری در شرایط ایجاد کنیم، گفته است: درباره هر کالایی سیاست ما این است که زمانی که تولید داخلی آن به حد قابل توجهی برسد، از آن حمایت می‌کنیم؛ در مورد گوشی تلفن همراه متاسفانه تولید داخل نسبت به مصرف ناچیز است.
وی با بیان این که سال گذشته 200 هزار قطعه تلفن همراه در داخل تولید شد، ادامه داد: ما دوستان را تشویق می‌کنیم تا در حوزه تولید تلفن همراه سرمایه‌گذاری و فعالیت کنند و به آنها اعلام می‌کنیم که مورد حمایت وزارت صنعت خواهند بود.در زمینه گوشی تلفن همراه چون تغییر تکنولوژی در این عرصه سریع و نیازمند سرمایه گذاری بیشتری است با تفاوت‌هایی با سایر کالاها در سیاست گذاری های ما وجود دارد. اولویت وزارت صنعت برای امسال تولید کالاهای دیگری است.
درباره تاثیر حذف معافیت 80 دلاری واردات گوشی تلفن همراه روی قیمت این کالا در بازار، نیز می گوید: قاعدتا این تصمیم گیری تاثیراتی به دنبال خواهد داشت.
ایران هر ماه به چه تعداد گوشی نیاز دارد؟
حمیدرضا دهقانی‌نیا، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، نیاز گوشی تلفن همراه کشور به‌طور معمول چیزی حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه در ماه است که با توجه به شرایط ارزی کشور در حال حاضر به ۹۰۰ هزار گوشی در ماه رسیده، اما بر اساس آمار‌های ثبت شده در سامانه همتا از شهریور ۹۷ تا چهارم اردیبهشت ۹۸ حدود چهار میلیون و ۱۰۰ هزار گوشی تلفن همراه از طریق مسافر وارد کشور شده است.
به گفته سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، به‌طور میانگین ماهانه حدود ۵۱۲ هزار دستگاه موبایل از طریق مسافری وارد کشور می‌شود. به این ترتیب، نیمی از تقاضای ماهانه بازار از طریق گوشی‌هایی تامین می‌شود که فاقد خدمات پس از فروش بوده و از طرفی ممکن است قاچاق باشد. در واقع، بازار موبایل محل عرضه کالای قاچاق شده است. به عبارت دیگر، طرح رجیستری که قرار بود مانع از قاچاق موبایل به کشور شود؛ اکنون یک مسیر امن برای ورود آنها شده و در اصل به آن دامن میزند.
گوشی گران می شود
حالا در سایه عدم تولید گوشی در داخل کشور از یک سو و همچنین شکست طرح های ویژه برای ممانعت از ورود غیرقانونی گوشی تلفن همراه از سوی دیگر ، باید انتظار افزایش قیمت در بازار را داشت . اتفاقی که البته در عین رکود بازار و کاهش شدید خرید و فروش رخ داده است اما پیش بینی فعالان بازار این است که دامنه افزایش قیمت به این مقطع زمانی محدود نمی شود و باید منتظر رشد بیشتر قیمت ها را داشت .
