صدرنشینی ایرانیان در بازار مسکن ترکیه!

تبلیغ‌هایی که فکر داشتن خانه در کشوری دیگر و گرفتن پاسپورتی که احتمالاً بتوان با آن به چند کشور بیشتر بدون ویزا سفر کرد را به ذهن خیلی‌ها انداخته است. به ذهن افرادی که حالا آمارهای عجیب‌وغریبی را در خرید ملک در ترکیه را رقم‌زده‌اند. تا جایی که به گفته مقامات دولتی ترکیه، ایرانی‌ها در ۹ ماهه نخست سال جاری، بیش از سه هزار و ۳۰۰ واحد مسکونی در ترکیه خریده‌اند. این مقدار ۶۵ درصد بیش از مدت مشابه سال ۹۷ است. به هرحال اگر ۲۹ هزار دلار را در بیشترین قیمت برابری ریال و دلار ۱۲ هزار تومان هم در نظر گرفت، می‌تواند حداکثر با ۳۵۰ میلیون تومان در کشوری دیگر خانه‌دار شد. رقمی که به نظر نمی‌رسد به گرد پای قیمت خانه‌های پایتخت برسد.

‌سرمایه‌ها می‌روند
تا سال ۹۰ آن‌چنان خبری از خارج کردن گسترده سرمایه از کشور و خرید خانه در کشورهای دیگر مانند عراق، ترکیه و گرجستان در کار نبود. اما با شروع دهه ۹۰، وضعیت تغییر کرده است. سال ۹۰، باز هم ایرانی‌ها آن‌چنان در صدر لیست خارجی‌هایی که به ترکیه می‌روند، مطرح نبودند. شهریور ۹۱، حمید کیان، رئیس انجمن صاحبان صنایع و بازرگانان ایرانی فعال در ترکیه موسوم به «ایصیاد» در آنکارا شروع به اعلام هشدارهایی به ایرانی‌هایی کرد که قصد خرید ملک در ترکیه را داشتند: «در برخی از سایت‌ها وعده داده‌شده است که برای خریداران ملک در ترکیه می‌توانند علاوه بر اقامت دائم، گذرنامه ترکیه‌ای نیز اخذ کنند که این موضوع به‌هیچ‌وجه صحت ندارد و ازنظر قانونی چنین چیزی در ترکیه ممکن نیست. گذرنامه در هر کشوری صرفاً به شهروندان آن کشور داده می‌شود و لذا بدون کسب مجوز شهروندی ترکیه که آن‌هم شرایط خاص خود را دارد، امکان اخذ گذرنامه کشوری ازجمله ترکیه برای اتباع بیگانه ممکن نیست.» سال ۹۱، آمارهای دولت ترکیه نشان می‌داد که در این کشور، ۱۲۵ هزار و ۴۵۲ نفر خارجی صاحب املاکی به وسعت ۸۹ میلیون و ۲۹۶ هزار و ۳۹۰ مترمربع هستند. بیشترین شهری که تا آن زمان اتباع خارجی در آن به خرید ملک اقدام کرده‌ بودند شهر قونیه بود که در آن نزدیک به ۶ میلیون و ۴۸۴ هزار و ۱۵۸ مترمربع ملک توسط خارجیان خریداری‌شد. پس از قونیه شهرهای آنتالیا، موغلا، آیدین، استانبول، بورسا و ازمیر قرار داشتند. در آن سال، بیشترین خریداران آلمانی ملک، آنتالیا را برگزیده‌اند و انگلیسی‌ها شهر موغلا را برای خرید مسکن ترجیح داده بودند. در شهر آنتالیا ۲,۳ میلیون مترمربع زمین توسط آلمانی‌ها خریداری‌شده بود. اتباع کشورهای دانمارک و هلند پس از آلمانی‌ها بیشترین ملک را در آنتالیا خریداری کرده بودند. در شهر استانبول هم بیش از ۴ هزار و ۳۸۰ شهروند تبعه آلمان دارای ملک بودند.

اما با گذشت چند سال، ایرانی‌ها بالاخره موفق شدند خود را به چند کشور صدر خریدار خانه در ترکیه برسانند. سال ۹۷، آمار خرید خانه توسط ایرانی‌ها در ترکیه سه برابر سال قبلش شد. همچنین ایرانی‌ها پس از عراقی‌ها و عربستانی‌ها در رتبه سوم در این موضوع قرار گرفتند. براساس گزارش اعلام‌شده از سوی مرکز آمار ترکیه، عراقی‌ها با خرید یک هزار و ۹۸۷ واحد مسکونی در این کشور در صدر لیست شهروندان کشورهایی قرار داشتند که در ترکیه خانه‌دار شده بودند. این داده‌های آماری نشان می‌داد، ایرانی‌ها پس از شهروندان عربستان سعودی، در رتبه سوم این لیست قرار دارند. بیشترین فروش منازل مسکونی به اتباع خارجی در شهر استانبول به تعداد سه هزار و ۹۹۹ واحد بوده است و شهرهای آنتالیا و بورسا در رتبه دوم و سوم جای دارند.

‌ترکیه تنها برای ایرانی‌ها جذاب نیست
شهریور سال گذشته، مرکز آمار ترکیه اعلام کرد میزان فروش مسکن به اتباع خارجی در سراسر کشور در بازه زمانی ژانویه- ژوئیه افزایش ۲۹,۶ درصدی داشته است. بر این اساس، ۱۴ هزار و ۶۷۴ واحد مسکن به اتباع خارجی در سراسر ترکیه به فروش رسید. پیش‌تر این رقم در سطح ۱۱ هزار و ۳۲۱ بوده است. فروش مسکن به اتباع خارجی در ماه جولای به یک رکورد جدید رسید. میزان فروش نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۶۵.۶ درصد افزایش یافت و به ۲ هزار و ۸۵۸ واحد رسید. در این گزارش نوشته‌شده بود: «شهروندان عراقی در این مدت در ترکیه ۲ هزار و ۵۷۱ باب خانه خریدند. شهروندان عربستان سعودی با هزار و ۲۹۸ واحد در رده دوم، شهروندان ایرانی با هزار و ۲۶۵ واحد در رده سوم، روس‌ها با ۹۸۸ خانه در جایگاه چهارم، شهروندان افغانستان با ۸۶۲ در رده پنجم، اتباع کویت با ۷۷۷ خانه در جایگاه ششم قرارگرفته‌اند. اتباع کشورهای آلمان، انگلستان، آذربایجان، اردن و مصر نیز به ترتیب با خرید ۶۵۱ خانه، ۵۰۶ خانه، ۴۸۷ خانه، ۴۸۴ واحد مسکونی و ۳۳۸ خانه در رده‌های بعدی قرار گرفتند.

یک ماه بعد، این آمار با رشد چشمگیری همراه بود. مهرماه سال گذشته، داده‌های مرکز آمار ترکیه نشان داد که میزان فروش مسکن به اتباع خارجی در سراسر این کشور در ماه اوت به ۳۸۶۶ واحد رسید و نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۱۲۹,۶ درصد افزایش یافته بود. خبرگزاری آناتولی در جریان این خبر نوشت: در ماه اوت سال گذشته، ۶۸۴ خانه به اتباع خارجی فروخته‌شده و از زمان آغاز فروش مسکن به اتباع خارجی برای اولین بار است که تعداد فروش ماهانه مسکن به بیش از ۳ هزار واحد رسیده است. در دوره ژانویه تا اوت سال ۲۰۱۸، فروش مسکن به اتباع خارجی نسبت به مدت مشابه آن در سال قبل ۴۲.۶ درصد افزایش‌یافته و به ۱۸ هزار و ۵۴۰ واحد رسید. اتباع خارجی در ماه‌های ژانویه تا اوت سال ۲۰۱۷، حدود ۱۳ هزار و ۵ خانه در ترکیه خریداری کرده بودند. در همین راستا، شهر استانبول مانند دوره‌های قبل در بین شهرهای ترکیه موردتوجه بیشتر اتباع خارجی قرارگرفته است. در این ماه هزار و ۱۴۱ باب واحد مسکونی در استانبول به اتباع خارجی فروخته‌شده است. بعد از استانبول، شهرهای آنتالیا با ۶۷۵ خانه، بورسا با ۳۰۷ خانه، آنکارا با ۳۰۵ خانه و یالوا با ۲۶۳ واحد خانه جای گرفته‌اند. بررسی چهار شهر اول که اتباع خارجی در آن‌ها اقدام به خرید خانه کرده‌اند بیانگر یک افزایش صددرصدی در این بخش است. فروش مسکن به اتباع خارجی در آنکارا در ماه اوت سال ۲۰۱۸ نسبت به مدت مشابه آن در ۲۰۱۷، در حدود ۴۷۵.۵ درصد افزایش‌یافته و ۶ برابر شد.

‌ایرانی‌ها در صدر قرار گرفتند
هرچه آمار معاملات مسکن در کشور با کاهش همراه می‌شود، در مقابل تعداد خانه‌هایی که ایرانی‌ها در خارج از کشور می‌خرند، رشد می‌کند. شهریورماه امسال که آماری دیگر درباره خرید خانه توسط خارجی‌ها در ترکیه منتشر شد، حاکی از این بود که میزان خرید خانه توسط خارجی‌ها در ترکیه بازهم با رشد همراه بوده است. علاوه بر این هم ایرانی‌ها از رتبه سوم خریداران خارجی خانه در ترکیه به رتبه دوم ارتقا پیدا کردند. خبرگزاری آناتولی دراین‌باره نوشت: خرید خانه توسط اتباع خارجی در سراسر ترکیه در نیمه نخست سال ۲۰۱۹، ۶۹ درصد نسبت به دوره مشابه در سال گذشته افزایش‌یافته است. به گزارش سازمان آمار ترکیه در نیمه نخست سال جاری ۵۰۵ هزار و ۷۹۶ واحد مسکونی به فروش رفته که از این میان ۱۹ هزار و ۹۵۲ واحد به اتباع خارجی فروخته‌شده است و این رقم نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۶۹ درصد افزایش نشان می‌دهد.

طبق این گزارش، استانبول با ۸۹۱۳ واحد در جایگاه نخست فروش خانه به اتباع خارجی قرار گرفت. همچنین آنتالیا با ۴ هزار و ۹۳ واحد و آنکارا با هزار و ۱۱۱ واحد در رتبه‌های بعدی فروش خانه به اتباع خارجی قرار گرفتند.

شهروندان عراقی در این مدت ۳ هزار و ۳۳۷ واحد، ایرانی‌ها ۲ هزار و ۲۰۲ واحد، روس‌ها هزار و ۲۶۴ واحد، افغان‌ها ۹۸۷ واحد و شهروندان عربستان سعودی هزار و ۹۴ واحد مسکونی در ترکیه خریداری کردند. گوکهان تاش، مدیر بخش ترکیه مشاور املاک و مستغلات Coldwell مستقر در آمریکا در این زمینه به خبرنگار آناتولی گفت: ترکیه در خصوص فروش مسکن به خارجی‌ها فصلی جدید گشوده است. امروز ۴ خانه از هر ۱۰۰ خانه که در ترکیه به فروش می‌رسد را خارجی‌ها می‌خرند.

آن‌طور که به نظر می‌رسد، با اصلاح قانون اعطای شهروندی ترکیه، علاقه سرمایه‌گذاران ایرانی به خرید ملک در کشور افزایش‌یافته و آن‌ها طی سال گذشته در شهرهای مختلف ترکیه ۳۶۵۲ واحد خانه خریدند.

براساس گزارش سازمان آمار ترکیه در ماه ژوئیه امسال شهروندان عراقی با خرید ۷۳۴ واحد خانه، بار دیگر در صدر فهرست خریداران خارجی ملک در ترکیه قرار گرفتند. ایرانی‌ها نیز با خرید ۴۶۴ واحد خانه، جایگاه خود در رده دوم این فهرست را حفظ کردند. تعداد خانه‌های خریداری‌شده توسط ایرانیان در شهرهای مختلف ترکیه در ژوئیه ۲۰۱۹ نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۴۵ درصد افزایش‌یافته است. همچنین اتباع کویت، عربستان سعودی و روسیه نیز به ترتیب با خرید ۲۱۹، ۲۱۸ و ۲۱۵ واحد خانه در رده‌های سوم، چهارم و پنجم فهرست خریداران خارجی ملک در سراسر ترکیه جای گرفتند.

حالا به نظر می‌رسد طبق برخی از آمار،‌ ایرانی‌ها به صدر لیست خریداران خانه‌های ترکیه‌ای رسیده‌اند. البته رقابت میان ایرانی‌ها و عراقی‌ها تنگاتنگ است و میان رتبه اولی و دومی بودن، چند خانه بیشتر فاصله نیست. تیرماه امسال، وزارت کشور ترکیه اعلام کرد از زمان اعلام تسهیل شرایط کسب شهروندی از طریق سرمایه‌گذاری در ترکیه از شهریور پارسال، حدود ۹۸۱ تبعه کشورهای دیگر به همین روش شهروند ترکیه شده‌اند. ۲۵۳ ایرانی از همین طریق شهروندی ترکیه را دریافت کرده‌اند و در صدر جدول خریداران قرارگرفته‌اند. بعد از ایران، کشورهای عراق، یمن، افغانستان و سوریه در رتبه‌های بعدی قرارگرفته‌اند؛ در این فهرست متقاضیانی از کشورهای کانادا، ایتالیا، آمریکا و اسرائیل هم قرار دارند.

آخرین آمار هم نشان می‌دهد که خرید خانه توسط ایرانی‌ها در ترکیه ۶۵ درصد افزایش‌یافته است. مرکز آمار ترکیه طی گزارشی می‌گوید ایرانی‌ها در ۹ ماه سال جاری میلادی ۳ هزار و ۳۲۴ واحد مسکن در این کشور خریداری کرده‌اند که نسبت به دوره مشابه پارسال ۶۵ درصد افزایش‌یافته و نسبت به ۹ ماه سال ۲۰۱۷ حدود ۵,۵ برابر رشد داشته است. این گزارش ۹ ماهه نشان می‌دهد، ایرانی‌ها بعد از شهروندان عراق، دومین جایگاه را ازنظر خرید مسکن در ترکیه داشته‌اند. شهروندان روسیه، عربستان، افغانستان، کویت و آلمان در رده‌های بعدی هستند. فروش مسکن به خارجی‌ها در ترکیه طی ۹ ماه امسال نسبت به دور مشابه پارسال حدود یک‌سوم افزایش داشته و به ۳۲ هزار و ۶۲۸ واحد رسیده است.