بر اساس منظری دینی دنیا صرفاً محل خوشگذرانی نیست بلکه با مصائب آمیخته شده است. هیچ کتاب مقدسی دنیا را محل امن و قرار معرفی نکرده است. شخص مؤمن و کیّس دنیا را محل عبور به آخرت میداند که هر لحظه آن، صحنه آزمون الهی و رشد افراد است. کسی که دارای چنین منظری نباشد در مصائب به دستانداز میافتد چرا که تصور میکند در دنیا همه مسائل باید به روال عادی خود باشد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران از این روست که خداوند در آیه دوم سوره عنکبوت خطاب به اهل ایمان میفرماید: «أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُون؛ آیا مردم گمان کردهاند، همین که بگویند ایمان آوردیم، رها مىشوند و [ به وسیله جان، مال، اولاد و حوادث]مورد آزمایش قرار نمىگیرند؟» در آیه بعد میفرماید «وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبین؛ در حالى که یقیناً کسانى که پیش از آنان بودند، آزمایش کردهایم [ پس اینان هم بىتردید آزمایش مىشوند]و مسلماً خدا کسانى را که [ در ادعاى ایمان]راست گفتهاند مىشناسد و قطعاً دروغگویان را نیز مىشناسد».
این مسئله گویای آن است که فتنهها و آزمونهای الهی، همواره ملازم با ایمان به خداوند متعال است و کسانی که در ایمانشان استوار باشند، خداوند آنها را برای خود خالص میکند. معمر بن خالد به نقل از امام کاظم (ع) میگوید: (حضرت) به من فرمود فتنه (امتحان) چیست؟ عرض کردم: قربانت شوم آنچه ما میدانیم امتحان در دین است. حضرت فرمود: امتحان میشوند، چنان که طلا گداخته و بعد خالص میشود و باز فرمود: خالص و پاک میشوند، چنان که طلا پالایش میشود؛ یُفْتَنُونَ کَمَا یُفْتَنُ الذَّهَبُ ثُمَّ یُخَلَّصُونَ کَمَا یُخَلَّصُ الذَّهَبُ.» (الکافی (ط - الإسلامیة) ج۱، ص ۳۶۹)
درباره برخی از مصادیق مهم این فتنهها در آیه ۱۵۵ سوره بقره میخوانیم «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِین؛ و شما را به یکى از این امور: ترس، گرسنگى، کمبود مال و فرزند و ثمرات (مادی و معنوی)، امتحان خواهم کرد؛ پس به مردم صابر بشارت ده». از روایات بر میآید مردم به واسطه پادشاهان مستبد و ظالم دچار خوف شده و به دلیل گرانی قیمتها گرفتار گرسنگی میشوند؛ همچنین مال و اموالشان به واسطه فساد تاجران و کمسود بودن تجارتها و نیز جانهایشان به دلیل مرگ زودرس و همچنین کمبود ثمراتشان به تبع کم شدن کشاورزى و کمبود برکت میوهها حاصل میشود.
در چنین شرایطی خداوند دعوت به صبر میکند و میفرماید «صابران را بشارت بده»؛ چه اینکه از ویژگیهای بارز انسان مؤمن، صبر و بردباری در برابر سختیها و مشکلات زندگی است، همچنان که امیرالمؤمنین در روایتی، صبر را در تحمل مصیبتها و فروخوردن خشم معرفی میکند و میفرماید: «صبر آن است که انسان مصیبتی را که به او میرسد، تحمل کند و خشم خود را فرو برد.» (غررالحکم، جلد ۲ حدیث ۱۸۷۴) در واقع صبر بر مصیبتها به این معناست که انسان بر ایمانیات و اعتقادات خود استحکام داشته باشد و موجب لغزش او نشود.