یکی از چالش‌های بزرگ پیش روی دولت حول بودجه سال 99 تأمین منابع آن از طریق افزایش درآمدهای غیر نفتی همچون بستن منافذ فرار مالیاتی و تعریف پایه‌های مالیاتی مغفول است. هر چند در لایحه بودجه سال پیش رو که اخیراً تقدیم مجلس شد، همچنان بر اخذ مالیات پلکانی از کارانه پزشکان تاکید شده است اما شواهد حاکی از افزایش فشار پزشکان از طریق کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی برای مستثنی کردن آنها از قانون پرداخت مالیات پلکانی بر کارانه‌ها است.
تلاش‌های پشت پرده نمایندگان پزشک مجلس برای معافیت مالیاتی همکاران!
به گزارش فارس به عنوان مثال در یکی از جلسات کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی که در تاریخ 20 آبان و با عنوان راهکارهایی برای تعیین سقف مالیات پزشکان تشکیل شد حاضران در جلسه که شامل اعضای این کمیسیون، نمایندگان وزارت بهداشت و نمایندگی سازمان نظام پزشکی بودند با بیان اینکه تعیین پایه‌های مالیاتی برای پزشکان ظالمانه است خواستار لغو اعمال مالیات پلکانی بر کارانه پزشکان شدند. در همین زمینه، نوبخت، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با ناعادلانه خواندن این روش اخذ مالیات، از آن به عنوان گرهی یاد کرد که به ناحق بر حلقوم جامعه پزشکی افتاده است و باید به کمک هم آن را باز نمود.
حاضران در این جلسه همچنین به بررسی راهکارهایی برای رفع این به اصطلاح تبعیض پرداختند تا با تصویب معافیت مالیاتی برای پزشکان، این قشر پردرآمد را از پرداخت مالیات پلکانی معاف کنند. همچنین شنیده‌ها حاکی از این است که یکی از راهکارهای مطرح شده توسط برخی پزشکان بانفوذ؛ طرح و تصویب معافیت مالیات پلکانی برکارانه پزشکان، در جلسه شورایعالی هماهنگی اقتصادی سران قوا است تا از این طریق با دور زدن روند قانون‌گذاری در مجلس، پزشکان را از پرداخت پلکانی مالیات برکارانه، معاف کنند.
جبران کسری بودجه با اخذ اصولی مالیات
با افزایش تحریم‌های اقتصادی و به تبع آن کاهش درآمدهای نفتی، بودجه کشور با کسری 150 هزار میلیارد تومانی روبرو شده است.[2] از این رو ضروری است این کسری بودجه، از طریق افزایش درآمدهای دولت از محل منابع دیگر جبران شود. یکی از منابع مهم و پایدار در این زمینه، اخذ مالیات و عوارض است بطوریکه کارشناسان رقم فرار مالیاتی گروه مشاغل، بدون در نظر گرفتن شرکت‌ها و حقوق و دستمزد را 70هزار میلیارد تومان برآورد کرده‌اند درحالیکه رقم ذکر شده در قانون بودجه سال 97 در حدود 6هزار میلیارد تومان است که این رقم نصف رقم در نظر گرفته شده برای مالیات حقوق کارمندان محسوب می‌شود. سهم قابل توجهی از فرار مالیاتی گروه مشاغل، متعلق به اقشار پردرآمد همچون پزشکان و وکلا است. در حال حاضر 120 هزار پزشک در کشور فعالیت می‌کنند که درآمد سالیانه آنها بالغ بر 38 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
در حالی رقم فرار مالیاتی پزشکان، نزدیک به 7 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که مجموع مالیات حاصل از حقوق کارمندان دولت 12 هزار میلیارد تومان است. این به این معنا است که دولت درصورت بکارگیری روش‌های علمی اعلام شده از سوی کارشناسان و اخذ مالیات از پزشکان پردرآمد، می‌تواند بیشتر از نصف رقم مالیات حاصل از کارمندان خود، درآمد مالیاتی داشته باشد. بر همین اساس در زمان بررسی بودجه سال 98 در مجلس، در راستای اخذ عادلانه مالیات، دو بند در تبصره 6 قانون بودجه آورده شد.
پزشکان زیر بار اجرای قانون نمی‌روند
در بند "ی" از قانون بودجه 98 موضوع نصب پایانه‌های فروشگاهی متصل به اداره مالیات در تمام مشاغل و حرف پزشکی، پیراپزشکی و دامپزشکی ذکر شده بود که متاسفانه با مقاومت عجیب جامعه پزشکان روبرو شد؛ به نحوی که بسیاری از نظام پزشکی‌های استان‌ها اعتراض خود را نسبت به قانون مصوب اعلام کردند همچنین با وجود اطلاع رسانی‌های مکرر و تمدید چند باره مهلت قانونی پزشکان برای تجهیز مطب‌های شخصی به پایانه‌های فروش، همچنان اکثر پزشکان از قانون تبعیت نکرده‌اند و با وجود گذشت بیش از دو ماه از اتمام مهلت قانونی، تنها 40 درصد از مطب‌ها به کارتخوان تجهیز شده‌اند.
در بند "الف" از تبصره 6 قانون بودجه در جایی که معافیت‌های مالیات حقوق و پلکان مالیاتی بیان شده است؛ کارانه به عنوان مازاد بر حقوق، محسوب شده است که بر اساس این بند، کارانه پزشکان نیز مشمول دریافت مالیات پلکانی می‌شود. پزشکان در دو بخش دولتی و خصوصی فعالیت می‌کنند و از بخش دولتی در قالب حقوق و کارانه، درآمد به دست می‌آورند که درآمد حاصل از کارانه معمولاً چندین برابر حقوق ماهیانه آنها است. با این وجود برخی پزشکان تا سال 97 با سوء استفاده از ماده 5 قانون اصلاح پاره‌ای قوانین مرتبط با اعضای هیئت علمی، تنها 10 درصد این بخش از درآمد خود را مالیات پرداخت می‌کردند؛ درصورتیکه کارانه مازاد بر حقوق محسوب می‌شود و ارتباطی با قانون مذکور ندارد.
سود 3 هزار میلیاردی دولت از اعمال مالیات پلکانی بر کارانه‌ها
رقم خالص دریافتی پزشکان در قالب کارانه بخش دولتی در سال گذشته در حدود 10 هزار میلیارد تومان و در بخش خصوصی حدود 15 هزار میلیارد تومان برآورد شده است. همچنین مطابق آمار، آنها 15 هزار میلیارد تومان نیز از طریق ویزیت درآمد کسب کرده‌اند. به زبان ساده پزشکان بیش از 60 درصد درآمد خود را در سال اخیر از طریق کارانه به دست آورده‌اند که این خود نشان از اهمیت بالای اخذ اصولی مالیات از کارانه‌ها دارد.
مالیات‌ستانی پلکانی از کارانه پزشکان بر این اساس است که مالیات آنها نیز مانند بسیاری از کشورهای پیشرفته به صورت پلکانی و بر اساس میزان درآمد محاسبه شود تا کم درآمدها سهم کمتری از درآمد خود و پردرآمدها سهم بیشری را به عنوان مالیات به دولت بپردازند؛ بنابراین آن دسته از پزشکان که ادعا می‌کنند درآمد پایینی دارند اصولاً نباید با اخذ مالیات پلکانی مخالفتی داشته باشند. جدول زیر پله‌های مالیاتی را نشان می‌دهد. بدیهی است اجرای این قانون علاوه بر اینکه رقم 3 هزار میلیارد تومان به خزانه واریز می‌کند می‌تواند گام بلندی باشد در راستای تحقق عدالت اجتماعی و افزایش درآمدهای دولت به ویژه در شرایط سخت کنونی که کشور با آن روبرو است.
