درگذشته، افراد شب یلداهای خود را با مصرف مناسب انواع میوه به ویژه هندوانه، انار و مغز بادام و فندق و گردو، کشمش و مویز کنار هم می گذراندند ولی امروزه تنقلاتی مانند پفک و چیپس و شیرینی‌ها و انواع کیک‌های رنگی جایگزین خوراکی‌های سالم گذشته شده است در حالی که این امر نیز سلامت جسمانی افراد را در این شب به یادماندنی به مخاطره می‌اندازند.
به گزارش ایسنا مدیر گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که شب یلدا به عنوان طولانی‌ترین شب سال محسوب می‌شود و دارای سنت‌های خاص خود است، اظهار کرد: سنت‌های این شب عمدتا تغذیه محور بوده و برگزاری آن نیز در فرهنگ ما همواره با پهن کردن سفره‌ی رنگارنگ با مواد غذایی مختلف یاد می‌شود.
دکتر فتح الله پورعلی با بیان این‌که می‌توان در برخی رسوم شب یلدا نیز اصلاحاتی اعمال کرد، افزود: اگر این شب را با سایر مناسبات از جمله ماه رمضان و محرم، مقایسه کنیم می‌توان برخی از رسم و رسوم آن را اصلاح کرد، به عنوان مثال طی چند سال اخیر اکثر نذورات ماه رمضان به سمت و سوی مصرف میوه‌ها و تغذیه مناسب سوق یافته است.
وی افزود: در گذشته، مواد غذایی موجود در سفره‌های شب یلدا، عمدتا موادی بود که خانواده ها از فصل تابستان نگهداری کرده و در فصل زمستان نیز از آن‌ها استفاده می‌کردند، ولی امروزه انواع و اقسام غذاهای ناسالم جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های شب یلدا پیدا کرده‌اند و در سفره‌های امروزی، شام‌ها بسیار مفصل بوده و از شیرینی‌ها و مواد غذایی پرچرب استفاده می‌شود که به مرور زمان پرخوری و چاقی را در پی دارد.
پرخوری و زیاده روی در مصرف شیرینی‌ها در شب یلدا برای بیماران دیابتی بسیار خطرناک و مضر است
مدیر گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت استان با بیان این‌که پرخوری و زیاده روی در مصرف شیرینی‌ها در شب یلدا برای بیماران دیابتی بسیار خطرناک و مضر است، گفت: بیماران مبتلا به دیابت با مصرف بیش از حد شیرینی در شب یلدا نمی‌توانند بیماری خود را کنترل کنند، همچنین افراد مبتلا به فشار خون بالا نیز باید از مصرف زیاد شیرینی در این شب خودداری کنند، در غیر اینصورت تغذیه نامناسب باعث بروز بیماری‌های قلبی و عروقی در این افراد خواهد شد.
وی با اشاره به توصیه‌های تغذیه‌ای مناسب در شب یلدا، گفت: توصیه می‌شود که افراد در ابتدای شب یلدا شام بسیار سبکی مصرف کرده و مصرف آن را به آخر شب موکول نکنند،.همچنین، نیازی به پرخوری نبوده و هر چه حجم غذای صرف شده در شام، کم‌تر باشد، سلامت افراد به طور مطلوب تامین خواهد شد.
پورعلی افزود: در مصرف شام و مابقی خوراکی‌های شب یلدا، نیم الی یک ساعت فاصله زمانی رعایت شود، در غیر اینصورت منجر به سوء هاضمه می‌شود.
وی ادامه داد: توصیه می‌شود غذاها و انواع مواد غذایی در شب یلدا به خوبی و برای چندین مرتبه جویده شود تا عمل هضم در معده به راحتی انجام شود.
وی با تاکید براین‌که افراد مبتلا به دیابت حتما از پرخوری در شب یلدا پرهیز کنند، گفت: افراد مبتلا به دیابت بعد ازصرف شام نباید در مصرف تنقلات و میوه پرخوری کنند.
آجیل‌ها در کنارمقوی بودن، خاصیت آلوده شوندگی بالایی نیز دارند
مدیر گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت استان با بیان این‌که آجیل و خشکبار جزو مواد غذایی با ارزش غذایی بالا محسوب می‌شوند، چرا که دارای انواع ویتامین هستند، گفت: آجیل و خشکبار در کنار مقوی بودن، خاصیت آلوده شوندگی بالایی نیز دارند که باید در این رابطه دقت کنیم، چراکه با رشد کپک نوعی سم با خاصیت سرطان زایی تولید می‌شود. شاید برخی براین باور باشند که با یک مرتبه مصرف، مبتلا به سرطان نمی‌شوند، درحالی که تصوری غلطی بوده و با یک مرتبه مصرف، این سم ها به طور طولانی مدت در بدن باقی مانده و منجر به سرطان می‌شود.
وی با تاکید بر این‌که باید از خرید و مصرف آجیل کهنه خودداری شود، گفت: امکان رشد سم آفلاتوکسین در آجیل کهنه بسیار بالا است، توصیه می‌شود به جای استفاده از آجیل بدون پوست، از آجیل‌های پوست دار استفاده شود همچنین از مصرف آجیل‌های شور و رنگ شده خودداری شود، برخی از فروشندگان آجیل‌های کهنه با کیفیت پایین را برای تازه جلوه دادن رنگ آمیزی می‌کنند در حالی که مصرف این نوع آجیل برای بدن بسیار مضر است.
مدیر گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت استان تاکید کرد: میزان انرژی موجود در آجیل بسیار بالا است، باید در مصرف آن نیز احتیاط کرد، چرا که قدرت چاق کنندگی بالایی دارد.
شیرینی، شکلات و کیک در شب یلدا مصرف نشود
وی با تاکید بر این‌که از مصرف زیاد کیک و شیرینی در شب یلدا خودداری شود، گفت: مواد غذایی زیادی برای مصرف در شب یلدا وجود دارد به همین دلیل توصیه می‌شود شیرینی، شکلات و کیک در این شب مصرف نشود.
وی با بیان این‌که همه چیز خوری باعث اختلال هضم در بدن می‌شود، افزود: برخی افراد انواع آجیل، شیرینی و کیک و شام را در شب یلدا یکجا مصرف می‌کنند قطعا در چنین حالتی، اختلال هضم در بدن رخ می‌دهد و بدن نمی‌تواند از تک تک ویتامین‌های مواد غذایی به نحو احسن استفاده کند.
پور علی با اشاره به مصرف برخی شیرینی‌ها در شب یلدا، افزود: ممکن است در تهیه‌ی برخی شیرینی‌ها، روغن‌های اشباع شده استفاده شود که مشکلاتی برای بدن ایجاد کرده و باعث بیماری‌های قلبی می‌شود، از این‌رو افراد به جای استفاده از شیرینی، از میوه‌های مختلف به صورت متعادل در شب یلدا استفاده کنند.
وی مصرف انار در شب یلدا را بسیار ارزشمند دانست و گفت: این میوه به دلیل داشتن اسید چرب و رنگ قرمز می تواند از آسیب‌های وارده به سلول‌های بدن جلوگیری کند.
وی در ادامه در خصوص مصرف میوه بعد از صرف شام، اظهار کرد: استفاده از میوه بعد از صرف شام، از لحاظ علمی مشکلی ندارد ولی بهتر است یک الی دو ساعت فاصله‌ی زمانی در مصرف میوه و غذا رعایت شود تا از ارزش غذایی میوه نیز به نحو احسن بهره‌مند شویم.
متخصص طب سنتی ایرانی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با انتقاد از پرخوری در شب یلدا، اظهار کرد: حجم غذا و تنقلات مصرف شده در این شب باید محدود شده و مردم از پرخوری در این شب اجتناب کنند.
دکتر سید مصطفی اعرج خدایی با بیان این‌که درشب یلدا باید از درهم خواری خودداری شود، گفت: ما مجاز نیستیم چند نوع غذا را همزمان و در یک شب مصرف کنیم، بهتر است بعد از مصرف غذاهای اصلی، با چند ساعت فاصله، خوردن تنقلات را شروع کنیم.
وی افزود: توصیه می‌شود افراد در شب یلدا شام میل نکنند یا این‌که اگر میل به غذا دارند، مصرف آن را به حداقل رسانده و مقدار محدودی از غذا را میل کنند تا مصرف آن با تنقلات تداخل نداشته باشد.
وی بیدار ماندن و شب‌نشینی افراد در شب یلدا را یکی از عمده مشکلات این شب عنوان کرد و گفت: متاسفانه شب‌نشینی تا نیمه شب، عادت غلطی است که دربین مردم نهادینه شده است، درحالی که مردم برای حفظ سلامتی خود باید از شب نشینی‌های طولانی پرهیز کنند.
متخصص طب سنتی ایرانی مهم‌ترین مزیت و اثر مثبت شب یلدا را دورهمی و ایجاد شادی عنوان کرد و گفت: طبق تاکیدات ابن سینا، صله‌ی رحم و دورهمی، از درمان‌های رایج و شایع بیماری‌ها است که همواره با انرژی مثبت و ایجاد ارتباطات خوبی در این نوع مراسم‌ها همراه است.
افراد سردمزاج هندوانه را همراه با عسل میل کنند
وی با اشاره به مصرف هندوانه که در شب یلدا رایج است، گفت: هندوانه طبع سردی دارد، از این‌رو مصرف آن برای افراد سردمزاج همراه با عسل توصیه می‌شود، افراد گرم مزاج نیز می‌توانند این خوراکی را به راحتی میل کنند.
خدایی ادامه داد: استفاده از انار یکی از بهترین خوراکی‌های شب یلدا است و توصیه می‌شود افراد گرم مزاج از انار ترش مصرف کرده و افراد سرد مزاج نیز از انارهای شیرین مصرف کنند.
وی با اشاره به مصرف تنقلات در شب یلدا، گفت: مصرف تنقلاتی مانند مغز بادام، پسته و فندق، کشمش و مویز نیز به عنوان تنقلات مطلوب در شب یلدا توصیه می‌شود.
متخصص طب سنتی ایرانی مصرف حجم زیاد غذاها در شب یلدا را از مضرات تغذیه‌ای دانست و گفت: از مصرف غذاهای مختلف باهم و پشت سرهم در شب یلدا اجتناب شود.
