یکی از سوالهایی که امروزه میان شعردوستان و اهالی شعر مطرح میشود، این است که چرا شعرهای معاصر و امروزی مانند اشعار گذشته ماندگار نمیشوند؟
به گزارش باشگاه خبرنگاران بسیاری معتقدند اشعار شاعران گذشته از قلب و ایمان شاعران جاری میشده و این بزرگترین دلیل ماندگاری اشعار است. همانطور که میدانیم بسیاری از شاعران معاصر اشعار بسیار خوبی سروده اند که مورد توجه قرار گرفته، اما ممکن است میان اقشار جامعه گمنام باشند.
ممکن است بسیاری از این دید به موضوع نگاه کنند که از زمانی که یک کودک متولد میشود تا زمانی که وارد جامعه شود با نام شاعران برجسته قدیمی و اشعار آنها آشنا میشوند. خانواده از شاهنامه میخوانند و ضرب المثلهای قدیمی را میگویند و اشعاری را از شاعران برجسته قدیمی همچون سعدی، مولانا، خیام و باباطاهر و ... میخوانند.
فضای مجازی دنیای امروز ما را تسخیر کرده است و همین باعث میشود شاعران هم کم و بیش تحت تاثیر این فضا قرار گیرند برای نمونه شاعری شعر را میسراید و آن را در صفحه شخصی خود در فضای مجازی منتشر میکند حال اگر این شعر با بازخورد خوبی مواجه و نام آن شاعر در صفحات مجازی دیگر کار شود، شاعر برای سرودن اشعار بیشتر تشویق میشود، ولی امکان دارد آن شعرها محتوای خاصی نداشته باشند و شاعر صرفا برای چاپ کتاب و درخشیدن نامش در فضای مجازی بیشتر تلاش کند. اما داریم شاعرانی که اشعار خوبی میسرایند، اما در فضای مجازی دیده نمیشوند و زمانی که کتابی هم به چاپ میرسانند با استقبال مواجه نمیشوند.
این موضوع سبب میشود تا حدی فکر کنیم که معیار شعر امروز را فضای مجازی تعیین میکند یعنی شعری که بیشتر دیده و بیشتر به اشتراک گذاشته شود، خوب است. البته این مسئله در اشعار افراد سلبریتی بیشتر دیده میشود یعنی اشخاصی که از نام و تصویر خود استفاده میکنند و اشعاری را میسرایند که نمیتوان آن را شعر را نامید که باید یادآور شد شعر هم اصول خود را دارد و اگر رعایت نشود بی معنی و مفهوم خواهد بود.
رضا حاجی آبادی مدیر انتشارات هزاره ققنوس درخصوص ماندگاری اشعار شاعران قدیمی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: من هم روزی از علی معلم دامغانی درباره ماندگاری اشعار شاعران قدیمی پرسیدم و ایشان دو نکته را گفتند که به نظر من با گذشت زمان تغییر نکرده است؛ یکی از آنها تکثر شاعران در دوره معاصر و پوشش رسانهها است. از نظر من آسان بودن انتشار اشعار توسط شاعران حرفهای و مبتدی از نشانههای شعر امروز است. اگر به گذشته نگاه کنیم شعر شاعران ما وسیله یا رسانهای برای بیان اهداف عرفانی و متعالی و ارزشهایی که به آن اعتقاد داشتند.
وی افزود: شاعری دغدغه اصلی شاعران قدیمی ایران نبوده است بلکه حرفی برای گفتن داشتن که برای بیان آن از ابزار شعر استفاده میکردند. به نظر من یکی از رسانههای مهم در تناریخ ایران و جهان شعر بوده است همانطور که در کشورهای اروپایی از ابزار رسانهای رمان استفاده میکردند در نتیجه حرفی برای گفتن داشتند.
حاجی آبادی با اشاره به آسان بودن انتشار شعر گفت: امروزه دسترسی به انتشار کتاب راحتتر است، فضای مجازی و برخی از خانمهای شاعر که وجهه ظاهری و صدای بهتری دارند به شهرت شاعر کمک خواهند کرد و همه این موارد بر محتوای شعر و شاعری غالب شده است. از طرفی در فضای مجازی شاعر با انتشار شعری نظرات مثبتی دریافت میکند که البته این نظرات بیشتر به تعداد دنبال کنندکان، ظاهر و عکس شاعر بازمی گردد. همین سبب شده تا شاعران امروزی از مضامین عرفانی فاصله بگیرند، شاید شاعران ما در بحث تکنیک قدرتمند باشند، اما فکر میکنم در بحث محتوا و انتقال مفاهیم هنوز راه زیادی را در پیش داریم.
حاجی آبادی درخصوص اهمییت تعداد دنبال کنندگان شاعر در فضای مجازی، بیان کرد: انتشارات هزاره ققنوس نخستین انتشارات تخصصی در زمینه شعر است و ما برای انتشار کتابها، گزیده کار میکنیم و در مجموعه آثاری که چاپ کردیم، افتخارهای بسیاری داریم. اما اگر بخواهم درباره تعداد دنبال کنندگان شاعران در فضای مجازی صادقانه صحبت کنم باید بگویم، این مسئله مهم است، اما شرط کافی نیست و شاید این مورد در رده پانزدهم اولویتهای ما قرار گیرد.
او ادامه داد:به هر حال فروش کتاب مهم است، ولی اولویت نخست ما مباحث مرتبط با اصول فنی و محتوایی شعر است تا برای مخاطب مفید باشد نه صرفا به علت شهرت شاعر کتاب را چاپ کنیم. ما کتاب شاعر اولیها را بدون توجه به تعداد دنبال کنندگان آنها چاپ میکنیم. با این وجود برای بسیاری از ناشران تعداد دنبال کنندگان فضای مجازی بسیار مهم است.
حاجی آبادی با اشاره به اینکه شاعر باید دغدغهمند باشد، اظهار کرد: شاعر باید حرفی برای گفتن داشته باشد و باید ارزشها و ایده آلهای زندگی خود را پیدا کنند و درباره آنها صحبت کنند تا برای آیندگان ماندگار شود. شاعر باید نسبت به کشورش و حتی جهان دغدغهمند باشد، شاعران قدیمی و مطرح ایرانی و خارجی نسبت به بشر دغدغه داشتند. از طرفی شاعران باید تکنینک سرودن را فرا بگیرند و در محافل ادبی که شاعران بزرگ معاصر حضور دارند، شرکت کنند تا شعرشان مورد نقد و بررسی قرار گیرد تا بتوانند کتاب خوبی منتشر کنند.