سرمای زمستانی در نیمه‌های نخستین ماه این فصل، بالاخره خود را نشان داد. روز‌هایی که همه دانشجویان و دانش‌آموزان بیش از هر زمانی درگیر درس و مشق و آماده حضور در آزمون‌های پایان ترم می‌شوند تا اندوخته‌های علمی خود را پس از حدود سه ماه تلاش محک بزنند.
به گزارش فرهیختگان این روز‌ها کمتر دانشگاهی در کشور هست که هنوز امتحاناتش آغاز نشده باشد و از این‌رو اکثر دانشجویان مشغول تحصیل حالا دیگر شبانه‌روزشان با جزوه و کتاب عجین شده است.
این ایام نسبت به برهه‌های دیگر سال تحصیلی تفاوت‌های روشن و مشخصی دارد؛ هم دقت و حساسیت بیشتری را در سبک زندگی می‌طلبد و هم آگاهی از آیین‌نامه‌ها و قوانین و مقررات مربوط به امتحانات؛ چراکه اشتباه در این روز‌ها می‌تواند به قیمت تکرار یک یا چند درس در ترم آینده و به تبع آن تاخیر در فارغ‌التحصیلی و... منجر شود. در ادامه قصد داریم در پنج محور به بازخوانی نکات مهم و حیاتی فصل امتحانات بپردازیم با ما همراه باشید.
حذف واحد؛ چرا و چگونه؟
تصمیم سختی است؛ اینکه با وجود عدم اطمینان از نتیجه، دل به دریا زد و سر جلسه امتحان حاضر شد یا با استفاده از روش‌های حذفی از خیر واحد‌های یک درس گذشت و به انتظار ترم بعدی نشست. در مقررات آموزشی دانشگاه‌ها چگونگی شیوه حذف برای دانشجویان در نظر گرفته شده است. یک نمونه حذف ترم است که با توجه به شرایط آن فقط تا قبل از شروع امتحانات قابل انجام است.
حذف تمام دروس یک نیمسال تحصیلی با درخواست کتبی دانشجو و تایید شورای آموزشی دانشگاه، صرفا قبل از شروع امتحانات با احتساب سنوات تحصیلی امکان‌پذیر است؛ لذا دانشجو موظف است تقاضای حذف ترم خود را به صورت کتبی به همراه مدارک و مستندات و قبل از شروع امتحانات به اداره آموزش دانشکده تسلیم کند.
باید توجه داشت که حذف ترم جزء حداکثر مدت مجاز تحصیل دانشجو محسوب خواهد شد، بنابراین در تصمیم‌گیری‌ها سقف سنوات تحصیلی دانشجو نیز مدنظر قرار می‌گیرد و شورای آموزشی دانشکده مجاز است حداکثر دو ترم تحصیلی با حذف ترم دانشجو به صورت متوالی یا متناوب موافقت کند. خوب است بدانید چنانچه در تعدادی از امتحانات دروس شرکت کرده و نمره قبولی یا مردودی کسب کرده باشید، دیگر نمی‌توانید تقاضای حذف ترم کنید.
نوع دیگر از انواع حذف که در این ایام زیاد به کار دانشجویان می‌آید، حذف اضطراری است. در برخی دانشگاه‌ها حذف اضطراری فرصت زمانی خاص خود را دارد و دانشجویان باید در همان محدوده زمانی تعیین‌شده حذف درس یا دروس مدنظر خود را در سامانه آموزشی ثبت کنند.
البته در بعضی دانشگاه‌ها مانند پیام‌نور این امکان را درصورت غیبت در جلسه امتحانی به دانشجو می‌دهد و به صورت خودکار و بدون ثبت نمره درس مذکور حذف خواهد شد. در بعضی دانشگاه‌ها هم شرایط ویژه برای این شیوه حذف در نظر گرفته شده است. برای مثال محدودیت در تعداد دفعات استفاده از حذف اضطراری، تعداد واحد‌های باقی‌مانده پس از حذف یا عدم امکان حذف اضطراری دروس عملی مانند آزمایشگاه، کارگاه، پروژه و کارآموزی ازجمله این موارد است.
مورد دیگر، حذف پزشکی است که البته نه برای همه دانشگاه‌ها کاربرد دارد و نه به راحتی صورت می‌گیرد. به همین منظور دانشجویان باید مدارک درمانی خود را اعم از خلاصه پرونده بستری، جواب آزمایش‌ها، عکس‌برداری‌های انجام‌شده، گواهی پزشک معالج و نسخه‌های دارویی برای بررسی و اظهار به پزشک دانشکده ارائه کنند و درنهایت تشخیص موجه بودن غیبت برعهده شورای آموزشی دانشکده است.
درصورتی که غیبت فرد موجه تشخیص داده شود، آن درس به شکل حذف پزشکی در کارنامه ثبت می‌شود. دقت داشته باشید اگر در جلسه امتحان حاضر باشید، امکان بررسی حذف پزشکی آن درس پس از امتحان وجود ندارد. همچنین درخواست حذف ترم به علت بیماری یا حادثه، تنها درصورتی قابل بررسی است که دانشجو در هیچ امتحانی شرکت نکرده باشد.
کسانی که برای اعمال جراحی اورژانس یا شکستگی حاد یا دیگر موارد اورژانسی در بیمارستان بستری می‌شوند، باید پیش از برگزاری امتحان یا حداکثر حین آن، مراتب بستری شدن را با ذکر آدرس دقیق بیمارستان به آموزش دانشکده اطلاع دهند. بدیهی است، اعمال جراحی و بستری‌های غیراورژانس شامل این بند نخواهند بود.
دانشجویانی که به دلیل بیماری سرپایی شدید قادر به شرکت در جلسه امتحان نیستند، موظفند قبل از شروع امتحان شخصا به آموزش دانشکده مراجعه کنند تا در معیت نماینده آموزش برای تایید بیماری به پزشک دانشکده مراجعه کرده یا به بیمارستان اعزام شوند، بدیهی است درصورت عدم تایید بیماری توسط پزشک، غیبت دانشجو غیرموجه تلقی خواهد شد.
نمرات امتحانات تا چه زمانی باید اعلام شود؟
قوانین و مقررات آموزشی اساتید را موظف به اعلام نمرات در محدوده زمانی مشخص کرده است، هرچند بعضی مدرسان به این امر توجه ندارند و گاهی‌اوقات دانشجویان باید تا شروع ترم بعد هنوز منتظر اعلام نتیجه بمانند. مطابق قانون، اساتید باید گزارش نمره ارزیابی نهایی دانشجویان را ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ برگزاری امتحان پایان نیمسال کتبا به امور آموزش دانشکده ارائه کنند. البته زمان ثبت نمره در این مهلت ۱۰ روزه باید به‌گونه‌ای باشد که حتما سه روز فرصت برای ثبت «درخواست تجدیدنظر دانشجو» و پس از آن بررسی و انجام قفل استاد امکان‌پذیر باشد.
طبق آیین‌نامه‌های آموزشی و با توجه به نزدیکی شروع نیمسال دوم سال تحصیلی قفل نمرات امتحانات پایان نیمسال اول در هر سال تحصیلی توسط شورای آموزشی دانشگاه تعیین و ابلاغ می‌شود، البته درمورد واحد‌های پروژه و کارآموزی قانون قدری متفاوت است. مهلت ثبت و قفل نمره پروژه برای نیمسال اول تا پایان شهریور سال بعد، برای نیمسال دوم تا پایان بهمن سال بعد و برای ترم تابستانی تا پایان تیر سال بعد تعیین شده است. همچنین مهلت ثبت و قفل نمره کارآموزی در نیمسال اول، پایان اسفند همان سال تعیین شده، همچنین مهلت ثبت نمره کارآموزی در نیمسال دوم پایان شهریور سال بعد و برای ترم تابستانی پایان آبان همان سال اعلام شده است.
چگونه به نمرات اعتراض کنیم؟
برخی دانشجویان از همان لحظه تحویل برگه‌ها به فکر اعتراضند. این اعتراض چگونه و به چه شکلی انجام می‌شود؟ پیش از هر چیز زمان طلایی اعتراض در رابطه با امتحانات را فراموش نکنید. دانشجویانی که می‌خواهند نسبت به نمره درج‌شده در سامانه تقاضای تجدیدنظر کنند باید حداکثر تا سه روز پس از اعلام نمره، اعتراض خود را از طریق همان سامانه‌های آموزشی دانشگاه‌ها ثبت کنند. اساتید هم باید در موعد مقرر پس از انجام قفل نمرات توسط دانشکده، لیست چاپ‌شده تاییدیه نمرات را امضا کنند. توجه داشته باشید که لیست مذکور پس از امضای استاد درس مربوطه و دانشکده به‌منظور انجام قفل نهایی نمرات به اداره‌کل آموزش ارسال می‌شود و نمره ثبت‌شده پس از انجام قفل آموزش کل غیرقابل تغییر است.
تقلب و همه خط‌قرمز‌های یک امتحان
برای محصلان تقلب نه‌تن‌ها مساله عجیب و ناشناخته‌ای نیست بلکه به‌نوعی میانبر رسیدن به مقصود تلقی می‌شود، البته از راهی غیرقانونی و پرخطر. نکته‌ای که باعث می‌شود تقلب و همه داستان‌هایش در دانشگاه کمی پیچیده به نظر بیاید، پیش‌بینی‌های قانونی در آیین‌نامه‌ها درخصوص نحوه انجام آن و چگونگی برخورد با متخلفان است. در امتحانات دانشگاهی به همراه داشتن موبایل، ام‌پی‌تری‌پلیر، هندزفری و هرگونه وسایل الکترونیکی (خاموش یا روشن)، فراهم کردن شرایط برای استفاده سایر دانشجویان از پاسخنامه خود یا کمک به دیگران برای پاسخگویی به سوالات مانند استفاده از حرکات دست و پا در امتحانات چند‌گزینه‌ای، به همراه داشتن کتاب، جزوه، یادداشت، ماشین‌حساب و جابه‌جا کردن اوراق امتحانی و نوشتن اسم غیرواقعی روی پاسخنامه تخلف محسوب می‌شود؛ حتی بلعیدن، پاره کردن، پنهان کردن و عدم ارائه برگه تقلب به مراقب جلسه یا هر عملی که موجب معدوم شدن برگه تقلب شود، تخلف بوده و حتی اگر کسی در این بین با دانشجوی متخلف همکاری کند، مشمول تنبیهات می‌شود.
به خاطر داشته باشید چنانچه انجام تقلب توسط دانشجو در زمان تصحیح اوراق برای استاد محرز شود، با گزارش کتبی استاد و ارائه مستندات قابل‌طرح در کمیته بوده و تخلف است، همچنین خارج کردن پاسخنامه از جلسه امتحان، آوردن پاسخنامه تکمیل‌شده از خارج جلسه، امحای ورقه و پاره کردن آن تخلف محسوب می‌شود. یکی دیگر از مصادیق تقلب هم شرکت کردن فردی به جای دانشجو در جلسه امتحانی است که ممکن است کار را برای دانشجویان متخلف تا منع موقت از تحصیل و سایر موارد مشابه تنبیهی دشوار کند.
حالا که صحبت از تنبیهات شد، بد نیست با مجموعه موارد تنبیهی آشنا شوید. نمره ۲۵/۰، اخطار شفاهی، تذکر کتبی بدون درج در پرونده دانشجو، اخطار کتبی بدون درج در پرونده دانشجو، تذکر کتبی و درج در پرونده دانشجو یا توبیخ کتبی و درج در پرونده دانشجو ازجمله موارد تنبیهی‌ای است که می‌تواند با توجه به تکرار شدن تخلف تا منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال بدون احتساب سنوات، منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال با احتساب سنوات، منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال بدون احتساب سنوات یا منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال با احتساب در سنوات قابل تشدید است.
نحوه اعتراض دانشجو به آرای صادره کمیته انضباطی
قوانین آموزشی و مقررات انضباطی دانشگاه‌ها امکان اعتراض به احکام کمیته انضباطی درخصوص تخلفات امتحانات را به دانشجویان می‌دهد. دانشجو از زمان دریافت رای کمیته انضباطی، به مدت ۱۵ روز اداری فرصت دارد نسبت به حکم صادره در کمیته بدوی اعتراض کند. دانشجو درخواست تجدیدنظر خود را به‌طور کتبی به دبیر کمیته انضباطی واحد تحویل داده و مراحل پیگیری درخواست وی در واحد دانشگاهی انجام می‌شود.
درصورتی که دانشجو از رویت حکم اولیه استنکاف کند یا در مهلت مقرر نسبت به حکم اولیه اعتراض نکند، حکم اولیه، عینا قطعی محسوب می‌شود. تمرد دانشجو از پذیرش و اجرای احکام و دستوراتی که کمیته انضباطی صادر می‌کند یا تکرار تخلف، خود تخلف محسوب شده و پس از رسیدگی در کمیته بدوی می‌تواند موجب اعمال مجدد تنبیه یا یک تا دو درجه تشدید تنبیه براساس ترتیب مندرج در مفاد آیین‌نامه شود.
واحد می‌تواند درصورت عدم حضور دانشجو برای تفهیم یا استنکاف از دریافت رای کمیته انضباطی، تمام عملیات آموزشی وی اعم از ثبت‌نام و فراغت از تحصیل و مانند آن‌ها را تا حضور وی و تکمیل مراحل رسیدگی متوقف کند. از طرفی دیگر، به تخلفات دانشجویان میهمان و انتقالی، کمیته انضباطی دانشجویی بدوی واحد دانشگاهی که تخلف در زمان تحصیل دانشجو در آنجا صورت گرفته است، رسیدگی خواهد کرد و چنانچه در موقع اجرای حکم، دانشجو در آن واحد نباشد، کمیته انضباطی دانشجویی واحدی که محل تحصیل دانشجو است، مکلف به اجرای حکم صادره خواهد شد.
