احزاب و تشکل‌های سیاسی دارای ساختار و سازمانی هستند که سبب هماهنگی بیشتر بین اعضا و در نهایت پیشبرد اهداف حزب و تشکل می‌شود و این ساختار از راس آن که دبیر کل است تشکیل می‌شود تا عضو عادی یک حزب.
دبیرکل، جانشین دبیرکل یا قائم مقام، رئیس شورای مرکزی، شورای مرکزی، بازرسان، رئیس کمیته‌های تخصصی و اعضای عادی، شاکله یک حزب یا تشکل را تشکیل می‌شود که هر یک از این جایگاه‌ها وظایف مربوط به خود را دارد اما وظیفه دبیرکل که از سوی شورای مرکزی حزب انتخاب می‌شود بسیار مهم و اساسی است.
دبیرکل در احزاب سیاسی ایران در اصل همان رهبر حزب است که به عبارتی قدرتمندترین فرد حزب محسوب می‌شود که با هدایت و فرمان اعضا حزب را نمایندگی می‌کند. اما اکنون سه حزب سیاسی و صنفی در ایران پس از درگذشت دبیران کل خود رای گیری جدیدی برای انتخاب و انتصاب دبیرکل جدید نداشتند.
*جامعه زنان انقلاب اسلامی
جامعه زنان انقلاب اسلامی ۱ خرداد ۱۳۶۹ مرامنامه و اساسنامهٔ خود را به تصویب مجمع عمومی و سپس کمیسیون ماده ۱۰ احزاب در وزارت کشور رساند و در تاریخ ۴ آذر ۱۳۷۱ موفق به اخذ پروانهٔ تأسیس از وزارت کشور شد.
اعظم علایی طالقانی دختر آیت‌الله سیدمحمود طالقانی از همان ابتدا دبیرکلی این حزب را بر عهده داشت تا اینکه در تاریخ 8 آبان‌ماه سال 1398 به دلیل عارضه مغزی دار فانی را وداع گفت. با اینکه نزدیک به 6 ماه از درگذشت اعظم طالقانی می‌گذرد اما هنوز اعضای شورای مرکزی جامعه زنان انقلاب اسلامی دبیرکل جدید را انتخاب نکرده است.
با توجه به اینکه جامعه زنان انقلاب اسلامی از جمله احزاب وابسته به فرد بوده نه تشکیلات احتمال از هم پاشیده شدن جامعه زنان انقلاب اسلامی پس از درگذشت اعظم طالقانی وجود دارد. هرچند که «طاهره طالقانی» خواهر اعظم طالقانی موقتا جانشین وی در جامعه اسلامی زنان انقلاب اسلامی شده است اما همچنان جایگاه دبیرکلی این حزب سیاسی بلاتکلیف است.
*حزب تمدن اسلامی
حزب تمدن اسلامی پس از انفجار حزب جمهوری اسلامی در دهه 1360 تاسیس شد اما از انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی فعال‌تر شد و حتی لیست انتخاباتی داد و در مورخه 9 تیر 1393 با حضور حجت اسلام سید محمدحسن ابوترابی‌فرد نایب رئیس اول وقت مجلس شورای اسلامی کنگره برگزار کرد.
دبیرکلی حزب تمدن اسلامی بر عهده سیدمحمد میرمحمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. میرمحمدی رئیس دفتر ویژه آیت الله خامنه‌ای در دوران ریاست جمهوری، عضویت در شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی، رئیس دفتر رئیس جمهور وقت (آیت الله هاشمی رفسنجانی)، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان امور استخدامی و اداری کشور، نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی، معاون نظارت و حسابرسی دفتر مقام معظم رهبری به مدت ۱۴ سال را نیز در کارنامه خود داشت.
سید محمد میرمحمدی در تاریخ 12 اسفند 1398 به دلیل ابتلا به ویروس کرونا درگذشت و شورای مرکزی این حزب هنوز پس از درگذشت وی، دبیرکل جدیدی را انتخاب و انتصاب نکرده است.
*حزب وحدت و همکاری ملی
مرامنامه حزب در تاریخ ۹۲/۰۶/۰۴ به تایید کمیسیون ماده ۱۰ قانون فعالیت احزاب رسما فعالیت خود را به دبیرکلی محمدرضا راه‌چمنی عضو جدا شده حزب همبستگی راه‌اندازی شد.
در مرامنامه این حزب آمده است: حزب دارای شورای مرکزی متشکل از ۲۱ نفر عضو اصلی و ۶ نفر عضو علی البدل می‌باشد که با رأی اکثریت نسبی و مخفی اعضاء مجمع عمومی از بین داوطلبان واجد شرایط برای مدت ۲ سال انتخاب می‌گردند انتخاب مجدد اعضاء شورای مرکزی برای دوره‌های بعدی بلااشکال است.
محمدرضا راه‌چمنی در 19 اسفند 98 بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت و پس از آن شورای مرکزی این حزب هنوز فرد جدیدی را به عنوان دبیرکل انتخاب و منصوب نکرده است.
