اواسط اسفندماه سال گذشته بود که وزارت کشور نتایج نهایی انتخابات مجلس یازدهم را اعلام کرد و مشخص شد که اصولگرایان برنده راند یازدهم این مسابقه بودند؛ مجلسی که ۸۰ درصد از نمایندگان دوره دهم در آن حضور ندارند و حتی علی لاریجانی رئیس مجالس هشتم تا دهم هم با ثبت نام نکردن در انتخابات، کنار کشید.
مجلس یازدهم را شاید بتوان یکی از اصولگرایانهترین مجالس دوران دانست و احتمالا باید گفت در نهایت تنوع باید تعداد فراکسیونهای آن چیزی شبیه به مجلس نهم باشد، یعنی یک فراکسیون متشکل از اصولگرایان میانه رو و یک فراکسیون متشکل از اصولگرایان تندروتر و همینطور پایداری، اما شاید چند طیف از اصولگرایان را بتوان دید و همین موضوع کافی است تا دامنه اختلافات باز هم وجود داشته باشد.
آییننامه مجلس به افراد اجازه میدهد که در قالب تیمهای حداقل ۹ نفره تشکیل فراکسیون دهند. این موضوع زمینهساز تشکیل بالغ بر ۶۰ فراکسیون سیاسی و غیرسیاسی در مجلس دهم بود که شامل ۳ فراکسیون سیاسی و ۵۷ فراکسیون غیرسیاسی بود. فراکسیونها بازوی مشورتی کمیسیونهای تخصصی محسوب میشوند، ولی چنین خروجی از عملکرد فراکسیونهای غیرسیاسی کم تر دیده شده و آنها بیشتر جنبه زینتی و یا حتی تبلیغاتی داشته اند.
فراکسیونهای مجلس به دو بخش سیاسی و تخصصی تقسیم میشود؛ اما معمولا عملکرد فراکسیونهای سیاسی در مجالس نمود بیشتری داشته و مجلس دهم هم از این قاعده مستثنی نیست. فراکسیونهای سیاسی مجلس همواره پرکارترین فراکسیونها بودهاند. مجلس شورای اسلامی در ادوار گذشته همواره دو فراکسیون سیاسی داشته که برخاسته از دو جریان فکری اصولگرایی و اصلاحطلبی بودهاند که ترازوی آن در ادوار گذشته گاه به سمت اصولگرایان سنگینی کرده و گاه اصلاحطلبان اکثریت را در دست داشتهاند.
تجربه بینتیجه ماندن طرحها و لوایح در مجلس دهم و شاید بی خیالی سبب شد که جریانهای سیاسی به این فکر بیفتند که پیش از تشکیل مجلس در دوره یازدهم تکلیف فراکسیونهای سیاسی را مشخص کنند؛ از همینرو یکی از محورهای جلسات این روزهای جریانهای سیاسی تشکیل فراکسیونهای مجلس است.
فراکسیون نواصولگرایان
محمدباقر قالیباف که بعد از چندین بار شرکت کردن در انتخابات ریاستجمهوری و چشیدن طعم شکست، این بار وارد انتخابات مجلس شد و از قضا به پیروزی هم رسید، از چند وقت قبل نامههای سرگشادهای برای جوانان اصولگرا با عنوان نواصولگرایی نوشت. امروز قالیباف در نزدیکترین حالت برای رسیدن به هدف خود قرار دارد و شاید محتملترین فرد برای ریاست مجلس هم باشد و هم فراکسیون «نواصولگرایان» را تشکیل بدهد و رهبری آن را بدست بگیرد، فراکسیونی که قطعا با پایداریها، موتلفهایها و اصولگرایان سنتی به مشکل خواهد خورد، اتفاقی که در انتخابات هم به وضوح دیده شد.
فراکسیون اصولگرایان سنتی
اصولگرایان سنتی که شامل حزب موتلفه اسلامی، جامعه روحانیت مبارز و همچنین جبهه پیروان خط امام و رهبری است از آن گروههایی هستند که سهمی را در مجلس دارند که مصداق بارز آن مصطفی میرسلیم است. اصولگرایان سنتی همواره به لحاظ سابقه حضور و کار تشکیلاتی؛ خود را بالاتر از دیگر طیفهای اصولگرایی میدانند و به همین دلیل خود را رهبر اصولگرایان چه سنتی و چه جدید می داند و بعید است قبول کند که با سایر طیف های اصولگرایی ائتلاف کند؛ پس باید منتظر ظهور فراکسیونی در مجلس یازدهم باشیم با نام موتلفه یا اصولگرایان سنتی با ریاست مصطفی آقا میرسلیم.
فراکسیون احمدینژادیها
در میان نمایندگان مجلس یازدهم، وزرا و استانداران احمدینژادی زیاد هستند؛ از وزرای دولت نهم و دهم گرفته تا کارگزاران و استانداران تعداد قابل توجهی در میان آنها به چشم میخورد؛ افرادی که قابلیت آن را دارند تا یک فراکسیون جداگانه تشکیل بدهند، اما قطعا به لحاظ تعداد با نواصولگرایان فاصله زیادی دارند و نمیتوانند با آنها رقابت کنند. چهرههایی چون فریدون عباسی، حمیدرضا حاجی بابایی، شمسالدین حسینی و علی نیکزاد افرادی هستند که احتمالا در فراکسیون احمدینژادیها حضور خواهند داشت.
فراکسیون اصلاحطلبان
برخلاف مجلس دهم که فراکسیون امید متشکل از اصلاح طلبان به ریاست محمدرضا عارف را در خود میدید، مجلس یازدهم با حضور تعداد کمی اصلاح طلب، مجلسی کاملا اصولگرا خواهد بود. اصلاح طلبان برخلاف مجلس قبل حضور کمرنگی در مجلس آینده دارند، از چهره های شاخص آنها تنها مسعود پزشکیان و غلامرضا تاجگردون در پارلمان ماندند و بقیه یا شرکت نکردند یا ردصلاحیت شدند و یا رأی نیاوردند. اصلاح طلبان اما از مدت ها قبل و ناامید شدن از تایید صلاحیت کاندیداهای شاخص شان زمزمه تشکیل یک اقلیت قوی در مجلس یازدهم را مطرح میکردند، زمزمه ای که حالا به حقیقت نزدیک شده و چاره ای جز تشکیل چنین فراکسیونی برای آنها باقی نمانده است.
فراکسیون مستقلان
از میان ۲۹۰ کرسی مجلس و ۲۰۲ حوزه انتخابیه، ۲۲۱ نفر اصولگرا، ۱۶ نفر اصلاحطلب و ۳۴ نفر مستقل هستند؛ همچنین پنج نفر از نمایندگان اقلیت دینی هستند و تکلیف ۱۴ کرسی مجلس یازدهم در دور دوم مشخص میشود؛ پس می توان انتظار داشت که مستقلان هم مانند دوره های قبل فراکسیونی را در این مجلس تشکیل دهند؛ باید نشست و منتظر ماند تا روز هفتم خردادماه بیاید و دید که مجلس یازدهم چه می کند تا به همه اما و اگرهای موجود پایان دهد؛ شاید اندکی صبر چاره کار باشد.