بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور، ستاد ملی مبارزه با این ویروس، تجمعات مختلف را برای جلوگیری از انتشار هرچه بیشتر آن لغو کرد. هیأت‌های مذهبی و سپس اماکن متبرکه و مساجد نیز به پیروی از این تصمیم، ابتدا محدویت‌هایی را برای حضور افراد در این اماکن پیش‌بینی کردند، اما نهایتاً درهای همه مراکز و اماکن متبرکه به روی زائران و ارادت‌ورزان بسته شد.
اولین محدودیت حرم‌ها برای مقابله با کرونا در دهه اول اسفندماه
به گزارش فارس آستان قدس رضوی، حرم شاهچراغ (ع) و حرم عبدالعظیم حسنی (ع) در دهه اول اسفندماه و از نخستین روزهای شیوع ویروس کرونا در راستای پیشگیری از شیوع این ویروس، محدودیت‌هایی برای حضور زائران در نظر گرفتند؛ از جمله آن که در آستان قدس رضوی از خدام حضرت رضا (ع) که در شهرستان‌ها سکونت دارند، خواسته شد تا اطلاع ثانوی از حضور در خدمت خودداری کنند، محلول‌های ضدعفونی دست در سالن‌های مهمان‌سرای حرم مطهر رضوی نصب شد و در اختیار زائران قرار گرفت، مکان‌های دارای بار آلودگی بالا نظیر درب‌ها، سنگفرش‌ها، سطوح رواق‌های متبرکه، سرویس‌های بهداشتی و ... با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده در چند نوبت طی شبانه روز ضدعفونی شد و ....
هیأت‌ها پیشگام در تعطیلی جلسات و تجمع‌ها
هیأت‌های مذهبی را می‌توان اولین تجمعات دانست که در لبیک به توصیه‌های پزشکی و ستاد ملی مبارزه با کرونا پیشگام در لغو جلسات بودند. به طوری که بعد از اعلام شیوع این ویروس در کشور، در اولین مناسبت یعنی سالروز شهادت امام‌هادی (ع) در روز ۸ اسفندماه، بسیاری از جلسات در پیش از این روز، لغو شد و به سمت برگزاری جلسات مجازی حرکت کرد. برخی از معدود هیأت‌هایی نیز که برگزاری جلسات را ادامه دادند، نهایتاً در ایام ولادت امام جواد (ع) به این روند پیوستند و جلسات به فضای مجازی رفت.
اعمال اولین محدودیت‌ها در مساجد کشور
مرکز رسیدگی به امور مساجد تهران، ۱۰ اسفندماه طی اولین بیانیه کرونایی خود در خصوص فعالیت مساجد در آن زمان، با توجه به شیوع ویروس کرونا اعلام داشت: تنها مساجد برخوردار از امکانات بهداشتی، نماز جماعت برگزار خواهند کرد. این بیانیه و تصمیم در استان‌های دیگر کشور نیز به گونه‌های دیگر با نظر امامان جمعه اجرایی شد.
تعطیلی حرم‌ها در روزهای پایانی اسفندماه
این محدودیت‌ها ادامه داشت تا ۲۳ اسفندماه تولیت حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) طی نامه‌ای به وزیر بهداشت، خبر تعطیلی این حرم مطهر را طبق مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا، مبنی بر تعطیلی اماکن عمومی در جهت پرهیز از شیوع و گسترس این بیماری تا اطلاع ثانوی اعلام کرد. در نهایت در روز ۲۷ اسفندماه طی بیانیه‌ای مشترک، تولیت آستان حرم امام رضا (ع)، حرم حضرت معصومه (س) و حرم عبدالعظیم حسنی (ع) نیز از تعطیلی این حرم‌ها خبر دادند.
تعطیلی حرم‌ها در طول تاریخ بی‌سابقه است
مقام معظم رهبری در سخنرانی نوروزی‌شان در روز سوم فروردین‌ماه با اشاره به موضوع تعطیلی اماکن دینی فرمودند: من توصیه می‌کنم مجدّداً که این دستوراتی را که مسئولین ستاد ملّی مبارزه با کرونا پخش کرده‌اند و گفته‌اند و اعلام کرده‌اند، انشاءالله همه عمل بکنند. حتّی اجتماعات دینی را تعطیل کرده‌اند که خب این در طول تاریخ ما به این شکل بی‌سابقه است که همه جا حتّی مثلاً حرم‌های مطهّر و نمازهای جمعه و جماعت تعطیل بشود؛ این بی‌سابقه است، ولی خب چاره‌ای نبوده است؛ این جور مصلحت دانسته‌اند و این جوری عمل کرده‌اند؛ این‌ها را رعایت بکنند تا انشاءالله خدای متعال هر چه زودتر این بلا را از سر ملّت ایران و همه‌ی ملّت‌های مسلمان و همه بشریّت کم و کوتاه کند.
تدوین دستورالعمل بازگشایی حرم‌های مطهر
روند تعطیلی اماکن زیارتی، نماز جماعت مساجد و نماز جمعه سراسر کشور در آستانه ماه رمضان ادامه داشت تا اینکه روز ۲۹ فروردین‌ماه، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی در یادداشت اینستاگرامی در رابطه با محدودیت‌های ایجاد شده در تشرف به حرم مطهر رضوی به سبب پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، عنوان کرد: خوشبختانه با هماهنگی وزارت بهداشت و با همکاری آستان‌های مقدس حضرت معصومه، حضرت احمدبن موسی، حضرت عبدالعظیم حسنی سلام الله علیهم اجمعین، مسجد جمکران و سازمان اوقاف، دستورالعمل بازگشایی حرم‌های مطهر با رعایت ضوابط بهداشتی به منظور میزبانی اماکن مقدس از زائران و دلدادگان تهیه کرده‌ایم که انشاءالله با فراهم آمدن مقدمات لازم، میزبان زائران حرم‌های مطهر خواهیم بود.
حرم‌ها و مساجد تا ۱۵ اردیبهشت‌ماه تعطیل می‌مانند
این خبر بارقه‌هایی از امید را برای بازگشایی حرم‌های زیارتی در میان مردم در پی داشت تا اینکه روز یکشنبه ۳۱ فروردین‌ماه، در حالی که گمان می‌رفت با فروکش کردن موج قوی شیوع کرونا، اماکن متبرکه در آستانه ماه مبارک رمضان دوباره باز شوند، حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور در ستاد ملی مبارزه با کرونا اظهار داشت: ناچاریم به مردم بگوییم شرایط قبلی را همچنان تا نیمه اردیبهشت ادامه می‌دهیم. نیمه اردیبهشت باز جلساتی برگزار می‌کنیم و شرایط کشور را در نظر می‌گیریم و اگر توانستیم تصمیمات جدیدی اتخاذ کنیم، اطلاع داده می‌شود.
روز ۱۵ اردیبهشت‌ماه ستاد ملی کرونا طی تصمیمی مساجد و نماز جمعه مناطق سفید را با وضع پروتکل‌هایی بازگشایی کرد. این روند ادامه داشت تا در روز ۲۲ اردیبهشت‌ماه این ستاد با توجه به مطالبات مردمی و بیانات مقام معظم رهبری، مساجد را برای برگزاری مراسم شبهای قدر و برگزاری جلسات دعا و مناجات بازگشایی کرد.
مراسم شبهای قدر در مساجد و هیأت‌های مذهبی با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی همراه بود و به نوعی راه را برای بازگشایی امکان مذهبی در روزهای پیش‌روی هموار کرد.
مساجد میزبان نماز عید فطر شدند
ستاد ملی کرونا بعد از تجربه موفقیت‌آمیز برگزاری مراسم شبهای قدر در مساجد، برگزاری نماز عید فطر را نیز در این امکان مذهبی هموار کرد و روز یکشنبه ۴ خردادماه مساجد سراسر کشور با رعایت پروتکل های بهداشتی نماز عید فطر را اقامه کردند.
اماکن مقدسه از فردای عید فطر بازگشایی می‌شوند
حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور روز ۳ خردادماه در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام کرد: مقرر شد اماکن مقدسه از فردای عید فطر یک ساعت بعد از طلوع آفتاب بازگشایی و یک ساعت قبل از غروب آفتاب بسته شود.
تولیت‌های آستان‌های مقدس کشور در همین راستا در خصوص بازگشایی حرم‌های مطهر از دوشنبه ۵ خردادماه بیانیه مشترک صادر کردند.
متن این بیانیه به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله علی ما عرّفنا من نفسه و الهمنا من شکره
خداوند متعال را شاکریم که بعد از دوره‌ای سخت و ناگوار، مجدداً توفیق خدمت‌گزاری به شما ارادتمندان همیشگی خاندان رسول خدا(صلی الله علیه وآله و سلّم) نصیب خادمان آستان‌های مقدس گردید.
بنا بر مصوبه ستاد ملی مقابله با ویروس کرونا انشاءالله از روز دوشنبه ۵ خردادماه، صحن‌های حرم‌های مطهر مطابق زمان اعلام شده توسط ستاد به روی زائران ارجمند بازگشایی خواهد شد.
به منظور حفظ سلامتی شیفتگان و زائران محترم تقاضا داریم همه عزیزان در زمان تشرف به زیارت، حداکثر همکاری را با خادمان خود در آستان‌های مقدس داشته باشند و نسبت به رعایت شیوه نامه‌های ابلاغی و اصول بهداشتی اعم از همراه داشتن ماسک و دستکش، توجه جدی به عمل آورده و هنگام تشرف به حرم‌های مطهر ضمن حفظ فاصله اجتماعی مناسب (۲ متر) جانماز، کتب ادعیه، قرآن شخصی و بانوان محترم چادر به همراه داشته باشند.
انشاءالله با تلاش خادمان و مشارکت زائران ارجمند در اجرای شیوه نامه‌ها و حفظ نظم و فاصله اجتماعی مناسب امیدواریم شرایط تشرف به زیارت و بهره مندی از انوار قدسی ائمه معصومین (علیهم‌السلام) و امامزادگان برای همگان استمرار داشته باشد و به زودی با ریشه کنی ویروس کرونا مراسم شکرانه بازگشایی کامل حرم‌های مطهر را برگزار نماییم.
براین اساس، شیوه بازگشایی و زمان فعالیت حرم‌های مقدس کشور براساس اعلام آستان به شرح زیر است:
حرم امام رضا (ع)
فعالیت حرم مطهر رضوی از یک ساعت بعد از طلوع آفتاب تا یک ساعت پیش از غروب آفتاب است. زائران ضمن رعایت پروتکل‌های بهداشتی لوازم شخصی مانند مهر و جانماز با خود همراه داشته باشند.
حرم حضرت معصومه (س)
آستان مقدس حضرت معصومه از روز دوشنبه ۵ خرداد ۱۳۹۳ از ساعت ۷ الی ۱۹ جهت تشرف زوار بازگشایی شد. زائران برای تشرف به حرم باید وسایل ضروری مانند دستکش ماسک چادر جانماز و در صورت نیاز از کتب ادعیه شخصی به همراه داشته باشند.
این آستان به منظور رعایت ضوابط بهداشتی از ارائه چادر به صورت امانی و دریافت امانات معذور است.
به منظور حفظ سلامت زائران رعایت اصول فاصله گذاری اجتماعی و حرکت در مسیرهای تعیین شده ضروری است.
آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)
صحن‌های آستان مقدس از روز دوشنبه ۵ خرداد ۹۹ بازگشـایی و ساعت تشـرف تا اطـلاع ثانوی یک ساعت بعد از طلوع آفتاب تا یک ساعت قبل از غروب آفتاب است و حضور زائرین محترم در صحن‌ها بصورت حداقلی و در کمترین زمان ممکن مقدور است.
به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی، همراه داشتن ماسک و دستکش، مهر و جانماز، کتـاب دعـا و قـرآن و همـچنین چـادر بـرای بانـوان ضروری است و با عـنایت به دستورالعـمل‌های بهداشتی فعلاً ارائه هرگونه خدمات زائر از قبیل نگهداری امانات، تحویل ویلـچر، چادر زیارت، آبجوش و... مقدور نیست.
بقاع متبرک امامزادگان کشور
بازگشایی اماکن متبرکه در سه مرحله صورت می‌گیرد، در مرحله اول صحن‌ها بازگشایی می‌شوند که این مرحله بعد از امروز انجام شد. در مرحله دوم رواق‌ها و در مرحله سوم نیز بخش ضریح‌های مطهر بازگشایی می‌شود.
زائران گرامی از یک در بقعه با رعایت تمام مسائل بهداشتی و غربالگری که در جلوی در صورت می‌گیرد، وارد شده و پس از انجام یک زیارت مختصر از در دیگر خارج می‌شوند.
بازگشایی مسجد مقدس جمکران
در پی مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر بازگشایی اماکن مقدس، درب‌های مسجد مقدس جمکران نیز همزمان با دیگر اماکن مقدس از ساعت ۷ صبح امروز به روی زائران بازگشایی شد.
بر اساس تصمیم مسؤولان مسجد مقدس جمکران از ساعت ۷ تا ۱۸ باب الشهدا و باب المعصومه(س) برای ورود زائران به مسجد باز خواهد بود و تمام صحن‌های این مکان مقدس با حفظ فاصله گذاری اجتماعی پذیرای زائران است. البته تا اطلاع ثانوی هیچ‌گونه مراسم و تجمعی در مسجد مقدس جمکران برگزار نخواهد شد.
لحظه بازگشایی درهای حرم امام رضا(ع) و شوق زائران برای زیارت
صبح امروز با دستور ستاد ملی کرونا درب‌های حرم مطهر رضوی که از ۶۹ روز پیش برای کنترل شیوع ویروس کرونا بسته شده بود، بازگشایی و سیل مشتاق برای زیارت در این حرم منور حضور یافتند.
براساس اعلام رئیس جمهور تصمیم‌گیری در خصوص بازگشایی مساجد در جلسه هفته آتی ستادملی مبارزه با کرونا یعنی شنبه ۱۰ خردادماه انجام خواهد شد.
