همه چیز از یکشنبه ۲۴ فروردین و با نمایش اینترنتی فیلم «خروج» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا شروع شد؛ اکران آنلاین در سینمای ایران را می‌گوییم که پیش از این سابقه نداشت. شیوع بیماری کرونا و تعطیلی سالن‌های سینما، زیست سینمای جهان و به تبع آن زیست سینمای ایران و سازوکار نمایش فیلم را تغییر داد. خروج، خط شکن شد و مسیر را برای ادامه اکران آنلاین در ایران هموار کرد. کمی بعد فیلم طلا، ساخته پرویز شهبازی هم که از بهمن ۹۷ و از زمان نمایش در جشنواره فیلم فجر در انتظار اکران عمومی بود، به‌طور آنلاین به نمایش درآمد؛ و باز کمی بعدتر خروج، طرح «سینما ماشین» (درایوین سینما) در ایران را احیا کرد.
با توجه به نامشخص بودن زمان بازگشایی سالن‌های سینما و البته اقبال تقریباً خوب از اکران آنلاین، برخی دیگر از صاحبان آثار سینمایی هم تمایل خود را برای نمایش فیلم‌هایشان از این طریق اعلام کرده‌اند و بدشان نمی‌آید اکران آنلاین را تجربه کنند. به‌تازگی چهار فیلم تازه به چرخه این اکران پیوسته‌اند تا تعداد فیلم‌های اکران آنلاین به عدد شش برسد.
زیرنظر
اولین کارگردانی مجید صالحی در سینما، فیلمی با بازی رضا عطاران و امیر جعفری است. جالب است در میان فیلم‌های اکران آنلاین، «زیرنظر» تنها فیلمی است که پیش از این در سالن‌های سینما به نمایش درآمد. این فیلم ۴ دی ۹۸ در سینما‌ها اکران شد و به خاطر ترکیب بازیگرانش کنجکاوی‌هایی برای تماشا ایجاد کرد و درنهایت هم بیش از هشت میلیارد تومان در گیشه فروخت، با این حال فیلم بازخورد‌های چندان خوبی نداشت و رضایت برخی تماشاگران را فراهم نکرد. زیرنظر به هر طریقی، سر از اکران آنلاین درآورد و بعد از خروج و طلا، سومین فیلمی بود که به این شیوه به نمایش درآمد.
به جز عطاران و جعفری، بازیگران دیگری، چون مهران احمدی، آزاده صمدی، سروش جمشیدی و ریما رامین‌فر در این فیلم بازی می‌کنند. زیرنظر که با درجه‌بندی سنی مثبت ۱۷ سال به‌صورت آنلاین اکران می‌شود، قصه یک مبل سوراخ را روایت می‌کند که محسن و امید باید راهی برای حل این مشکل بیابند!
مجید صالحی، یکی از کمدین‌های سینمای ایران، پیش از ساخت زیرنظر، در تلویزیون و شبکه نمایش خانگی، کارگردانی را با آثاری، چون آشتی کنان، سه در چهار، موج و صخره و سال‌های دور از خانه (اسپین آف سریال شاهگوش به کارگردانی داوود میرباقری) تجربه کرده‌بود.
تیغ و ترمه
آخرین ساخته کیومرث پوراحمد که در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و همچون کار‌های اخیر این فیلمساز قدر ندید و انتقاداتی به آن وارد شد، قرار بود زودتر از این‌ها به نمایش درآید، اما این اتفاق نیفتاد تا تیغ و ترمه سر از اکران آنلاین درآورد. این فیلم قرار بود یک درام ملتهب اجتماعی و خانوادگی باشد، اما پرداخت نامناسب و اجرای ضعیف برخی صحنه‌ها و سکانس‌ها و بازی دور از انتظار بازیگران، باعث شد تا تیغ و ترمه همچون کفش‌هایم کو؟ و ۵۰ قدم آخر، نشانی از دوران اوج و فیلم و سریال‌های خوب پوراحمد همچون قصه‌های مجید، سرنخ، شب یلدا، اتوبوس شب و خواهران غریب نداشته باشد.
تیغ و ترمه که براساس کتاب «کی از این چرخ و فلک پیاده می‌شوم؟» نوشته گلرنگ رنجبر ساخته شده، قصه دختری جوان به نام ترمه را روایت می‌کند که به دنبال معمای مرگ پدرش است. رابطه سرد و پرچالش ترمه با مادرش هم یکی از بحث انگیزترین موارد در جشنواره فیلم فجر بود.
خوشبختانه پوراحمد هنوز عادت خوب اقتباس‌های ادبی‌اش را رها نکرده و حرفی برای گفتن و دغدغه‌ای برای طرح دارد، اما ایراد اصلی در پرداخت و اجرای نامناسب برخی صحنه‌هاست که لطف آن ویژگی‌های خوب را از بین می‌برد و باعث می‌شود ما با خروجی یکدست و تاثیرگذاری مواجه نباشیم. امیدواریم پوراحمد کیفیت آثار سینمایی‌اش را همچون بهاریه‌های هنوز و همیشه خوبش در ماهنامه فیلم جدی بگیرد.
کشتارگاه
این فیلم یکی از آثار خوب بخش نگاه نو (فیلم‌های اول کارگردان‌ها) سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر بود، هرچند حاشیه‌هایی هم درباره این حضور وجود داشت و خود عباس امینی، کارگردان به درستی معتقد بود که کشتارگاه، اولین فیلم سینمایی او نیست و پیش از این فیلم‌هایی، چون والدراما، هندی و هرمز را ساخته است. با این حال آن بحث کلیشه‌ای و حل نشده پروانه ویدئویی یا سینمایی گریبانگیر این فیلم و یکی دو اثر و کارگردان دیگر همچون تعارض به کارگردانی محمدرضا لطفی شد و کشتارگاه سر از نگاه نو درآورد. هرچه بود، این فیلم از برخی فیلم‌های بخش اصلی (سودای سیمرغ) هم سرتر بود. کشتارگاه سراغ یکی از معضلات اصلی کشور در سال‌های اخیر یعنی مافیای دلار و زد و بند و مناسبات بیمار اقتصادی پشت پرده ارز رفت و آن را در قالب قصه‌ای جذاب و پرکشش به تصویر کشید. داستانی که رگه‌های محو عاشقانه‌ای هم داشت. بازی امیرحسین فتحی در نقش جوان اول فیلم، یکی از نقاط قوت کشتارگاه است. باران کوثری، حسن پورشیرازی و مانی حقیقی هم بازی‌های خوبی در این فیلم دارند.
شاید اگر کشتارگاه منتظر بازگشایی سالن‌های سینما می‌ماند، شرایط سختی برای اکران پیدا می‌کرد، اما حالا با تصمیم درست و تا حدودی شجاعانه سازندگان، بخت بهتری برای دیده شدن دارد.
مهمانخانه ماه نو
به نظر می‌رسید مهاجرت مهناز افشار و حاشیه‌های حضور او در یکی از شبکه‌های فارسی زبان ماهواره‌ای، دامن برخی فیلم‌های اکران‌نشده‌اش را بگیرد و سرنوشت نامعلومی در انتظار این آثار باشد. اما به شکل شاید عجیبی این‌طور نشد و مشکل چندانی برای این فیلم‌ها در نمایش پیش نیامد و فقط به حذف تصاویر او در تابلو‌های تبلیغاتی بسنده شد.
مهمانخانه ماه نو محصول مشترک ایران و ژاپن و به کارگردانی تاکفومی تسوتسویی و تهیه کنندگی جواد نوروزبیگی و شهره گلپریان، تازه‌ترین فیلم در این ارتباط است که به‌صورت آنلاین اکران شده است. این فیلم که پیش از این و برای اولین بار در سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد، قصه زنی به نام نوشین را روایت می‌کند که زندگی‌اش با ورود مردی مسافر دستخوش تغییر می‌شود. فیلمنامه مهمانخانه‌ماه نو را نغمه ثمینی نوشته که بیشتر به عنوان نمایشنامه‌نویس شناخته می‌شود و البته نوشتن سریال شهرزاد را نیز همراه حسن فتحی در کارنامه دارد. ایران و ژاپن پیش از این هم همکاری‌های سینمایی داشتند که از جمله آن‌ها می‌توان به «فرش‌باد» به کارگردانی کمال تبریزی و «مثل یک عاشق» به کارگردانی عباس کیارستمی اشاره کرد.
هجوم
شهرام مکری از همان فیلم‌های کوتاهش همچون توفان سنجاقک، محدوده دایره و آندوسی، به یکی از پدیده‌های فیلمسازی ایران تبدیل شد و بعد‌ها با کارگردانی‌فیلم «اشکان، انگشتر متبرک و چند داستان دیگر» به شکل موفقی در سینمای بلند هم اعلام حضور کرد. مکری با «ماهی و گربه» که به‌صورت یک پلان- سکانس طولانی فیلمبرداری شد و قصه‌ای جنایی را در فضایی عجیب و نامتعارف و ظرافتی خیره کننده روایت می‌کرد، آوازه‌ای جهانی پیدا کرد. هجوم هم فضای غریب و آخرالزمانی دارد و سراغ معمای قتلی می‌رود که در یک ورزشگاه رخ داده است. هجوم هم همچون ماهی و گربه در یک برداشت فیلمبرداری شده است و بیشتر یک زورآزمایی فرمی و تکنیکی به نظر می‌رسد. بابک کریمی، عبد آبست، بهزاد دورانی، پدرام شریفی، محمد ساربان، فراز مدیری، ایمان صیاد برهانی و زنده یاد لوون هفتوان از جمله بازیگران هجوم هستند.
هجوم اگر چه جزو فیلم‌های اکران آنلاین نیست و پیشتر در سال ۹۶ در گروه هنر و تجربه اکران شد، اما به عنوان یکی از فیلم‌های تازه به نمایش درآمده در سامانه‌های اینترنتی نمایش فیلم قابل اشاره است.
نیم میلیون بلیت
حالا اکران آنلاین به حد نصابی رسیده که بتوان درباره تعداد مخاطبان و میزان فروش آن صحبت کرد. به‌تازگی سینمادیلی اولین آمار فروش سینمای آنلاین را به این شرح اعلام کرد: فروش نیم میلیون بلیت و یک میلیون و ۲۵۰ هزار تماشاگر.
با گذشت بیش از یک ماه از طرح سینمای آنلاین که از ۲۴ فروردین و با اکران فیلم خروج فعالیتش را آغاز کرد، آمار‌ها از حدود نیم میلیون بلیت فروش رفته و در مجموع پنج فیلم به نمایش درآمده در فیلیمو و نماوا خبر می‌دهند.
به همین ترتیب، می‌توان بیش از یک میلیون و ۲۵۰ هزار تماشاگر را در مدت یک ماه از شروع طرح اکران آنلاین برای این پنج فیلم برآورد کرد. همچنین به دلیل تعلق گرفتن بدون واسطه ۷۰ درصد درآمد فروش به صاحب اثر، در مجموع بیش از ۵۰ فیلم متقاضی اکران آنلاین هستند و تصمیم بر این است که این طرح با اکران هفتگی حداقل دو فیلم ادامه پیدا کند.
منبع: روزنامه جام جم
