در اینجا با مرور چند اظهارنظر و آمار، این پرسش را بررسی خواهیم کرد.
10 خرداد: رئیس اتحادیه صنف دارندگان قنادی، شیرینی فروش و کافه قنادی تهران گفت: «با شیوع ویروس کرونا و کاهش شدید سطح تقاضا از سوی شهروندان، فروش این صنف تا ۷۰ درصد کاهش یافته است.»
23 فروردین: رییس اتحادیه صنف فروشندگان پرنده و ماهی تهران، از کاهش ۵۰ درصدی گوشت مرغ در پی شیوع بیماری کووید - ۱۹ و کاهش تقاضا خبر داد. مهدی یوسف‌خانی گفت: «کاهش تقاضای مصرف گوشت مرغ ناشی از تعطیلی رستوران‌ها، تالارها، هتل‌ها، مهمانی ها و جلوگیری از عدم پاک‌سازی و قطعه‌بندی مرغ در واحدهای خرده فروشی است.»
26 فروردین: رییس شورای تامین دام کشور از روند رو به رشد جمعیت دام سبک و سنگین خبر داد و گفت: «در پی شیوع ویروس کرونا و تعطیلی رستوران‌ها و تالارها مصرف گوشت قرمز حدود ۶۰ درصد کاهش یافته است.»
11 فروردین: دکتر زهرا عبداللهی مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت :«گزارش‌هایی که از نقاط مختلف کشور در شبکه کارشناسان تغذیه می‌گیریم، نشان از آن دارد که ترس از ابتلا به کرونا، مصرف میوه‌ها و سبزیجات را کاهش داده است و در تلاشیم با آموزش این مشکل را رفع کنیم.»
10 خرداد:: ئیس اتحادیه مشاوران املاک از کاهش ۵۸ درصدی معاملات مسکن در تهران خبر داد. مصطفی‌قلی خسروی گفت: «از ابتدای فروردین 98 تا نهم اردیبهشت در سراسر کشور تعداد قراردادهای خرید و فروش ملک 56 هزار و و780 فقره بود که در مدت مشابه امسال با کاهش 39 درصدی به 34 هزار و 449 فقره رسیده است. در همین مدت تعداد مبایعه‌نامه‌ها در تهران نشان می‌دهد قراردادهای خرید و فروش پایتخت 58 درصد کاهش یافته است.»
به گزارش برترین ها همه خبرها کاهش مصرف و کوچک شدن سفره ایرانیان را نشان می‌دهد. از مسکن و خودرو تا گوشت و مرغ و میوه و برنج و لبنیات. کاهش قدرت خرید مردم باعث شده خرید همه این محصولات کاهش یابد و موج کرونا هم مزید بر علت شده تا اغلب بازارها با افت و رکود مواجه باشد.
این در حالی است که در اغلب این بازارها ما کاهش تولید نداشته‌ایم. بازار مسکن همچنان با انبوهی از مسکن ساخته شده و خانه خالی مواجه است که مالیاتی هم نمی‌پردازند، صنایع لبنیاتی با کاهش شدید صادرات در ماه‌های اخیر به دلیل شرایط کرونا روبرو بوده‌اند و دامداران می‌گویند به دلیل بارندگی‌های مناسب امسال، وضع دام و گوشت تولیدی بسیار مناسب است.
بر اساس قوانین اقتصاد وقتی عرضه زیاد است و تقاضا کم می‌شود باید قیمت‌ها کاهش پیدا کند. اما در کدام بازار، جز ارقام جزیی و به شکلی مقطعی، کاهش قیمت داشته‌ایم؟ شاید به کاهش چنددرصدی بازار خودرو بتوان اشاره کرد یا افت چند درصدی رشد قیمت مسکن یا چند درصد افت قیمت نجومی گوشت در هفته‌های اخیر. اما ایرانی‌ها شهادت می‌دهند که قیمت‌ها نسبت به سال گذشته در همین مقطع به شدت بالا رفته و اثری از ارزانی دیده نمی‌شود. سوال این است که چرا. وقتی عرضه زیاد است و مشتری کم شده چرا نباید قیمت‌ها پایین بیاید. این توهمی است که بسیاری از ایرانی‌ها هنوز دارند و گمان می‌کنند با نخریدن می‌توانند باعث مهار گرانی و پایین آوردن قیمت‌ها شوند. اما همانطور که می‌بینید در عمل این اتفاق نیفتاده و چه بسا بازار عکس آن عمل کرده.
مطمئنا کارشناسان اقتصادی در این زمینه توضیحات دقیقی خواهند داشت، اما بی‌تردید دو عامل نقش تعیین‌کننده‌ای در بالا ماندن قیمت‌ها و سیر صعودی آن دارد؛ اول کاهش ارزش پول ملی. وقتی ریال ارزش خود را در برابر دیگر ارزهای جهان از دست می‌دهد طبیعی است که قدرت خرید ما کاهش پیدا می‌کند و به ضرب دگنک و با فشار و دستور رییس‌جمهوری و هیاهو نمی‌توان ارزانی را به ارمغان آورد. در این حال معنا هم ندارد که بگوییم بادمجان ایرانی چرا گران شده و کرایه تاکسی چرا بالا رفته، چون این پول است که بی‌ارزش می‌شود و این بی‌ارزشی خود را در همه جا نشان می‌دهد.
عامل دوم دلالانی هستند که خرید و تقاضای مردم به صفر هم برسد، با احتکار و نگه داشتن عرضه در دست خود اجازه پایین آمدن آن را نمی‌دهند. سابقه هم نشان داده که سازمان‌های مربوطه قدرت لازم برای برخورد با آنها را ندارند و این سیستم دلالی با سرمایه عظیمی که دارد، حتی اگر خریداری نباشد می‌تواند قیمت را بالا ببرد.
در این شرایط انتظار ارزانی در آینده واقع‌گرایانه نیست. تا وقتی که ارزش پول ملی در حال سقوط است و سیستم دلالی با وجود ضرباتی که می‌خورد به کار خود ادامه می‌دهد، سیر گرانی توقف نخواهد کرد. شما چه فکر می‌کنید؟
