یکی از دلایل وضع کنونی بازار خودرو را می‌توان عدم عرضه مناسب و کافی خودرو توسط کارخانه‌ها و به وجود آمدن تقاضای غیر مصرفی در این بازار خودرو دانست. در شرایطی که میزان تولید خودرو کشور در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۶ قریب به ۵۰ درصد کاهش پیداکرده است، وجود تقاضای سوداگرانه و سودجویانه، نهایتاً به تفاوت چشمگیر قیمت بین کارخانه و بازار منجر شده است؛ تفاوت قیمتی که نه‌تن‌ها موجب نارضایتی مردم و متضرر شدن مصرف‌کننده واقعی شده است، بلکه خود در نقش عامل تشدید این نابسامانی و یکی از مشوق‌های رشد واسطه‌گری ایفای نقش می‌کند.
کاهش سوداگری با عرضه خودرو صفر در بورس
در چنین شرایطی عرضه خودرو از طرف خودروساز‌ها به‌صورت مستقیم با مشکلات عمده‌ای همراه بوده و زمینه‌ساز ایجاد نارضایتی عمومی شده است، پیشنهاد «عرضه خودرو صفر در بورس کالا» به‌عنوان راهکاری در جهت حفظ منافع عمومی مطرح شده است. در همین ارتباط، محمدجواد شاهجویی، کارشناس بازار خودرو در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: اجرای چنین طرحی می‌تواند علاوه بر کم‌رنگ کردن جذابیت‌های بازار سوداگری خودرو، میزان تقاضای خرید خودرو صفر را به میزان تقاضای واقعی و مصرفی نزدیک کرده و هم‌چنین سبب کشف قیمت واقعی خودرو‌ها در یک فضای شفاف و رقابتی شود.
وی معتقد است: با عرضه خودرو صفر در بورس کالا، رفته‌رفته قیمت‌هایی را که مراجعی، چون سایت‌های اینترنتی و مافیای قیمت‌گذاری خودرو تعیین می‌کردند از بین می‌رود و مابه‌التفاوت قیمت مصوب کارخانه و قیمت کشف‌شده به‌جای آنکه به‌حساب دلالان این بازار واریز شود، می‌تواند صرف منابع نوسازی ناوگان عمومی حمل‌ونقل در کشور شده و موجبات منتفع شدن همه مردم از این منابع را فراهم کند.
نوسازی حمل و نقل عمومی در انتظار درآمد‌های مالیاتی
اگر فرض کنیم که در شرایط موجود تولید، خودروساز‌ها همچون سال گذشته بتوانند ۸۵۰ هزار دستگاه خودرو تولید کرده و به‌واسطه بورس کالا به مصرف‌کننده‌ها عرضه نمایند، شاهچراغی برآورد می‌کند بالغ بر ۴۰ هزار میلیارد تومان برای صرف در پروژه‌های نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، به‌صورت سالانه، در اختیار دولت و شهرداری‌ها قرار بگیرد. لازم به ذکر است که نوسازی تمامی ۱۴ هزار دستگاه اتوبوس شهری فعال در کشور، به بودجه‌ای در حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان نیاز دارد.
این کارشناس بازار خودرو معتقد است: با هزینه کردن چنین مبلغی در بخش توسعه و نوسازی حمل‌ونقل عمومی، نه‌تن‌ها می‌توان به افزایش رفاه آحاد مردم جامعه همت گمارد، بلکه می‌توان به ایجاد اشتغال، گسترش رونق تولید داخلی، کاهش آلاینده‌های مضر و نهایتاً کاهش مصرف سوخت اهتمام ورزید؛ به‌طوری‌که می‌توان انتظار داشت تا با کاهش خودرومحوری و کاهش مصرف بنزین، میزان مصرف سوخت ناوگان حمل‌ونقل عمومی نیز کاهش‌یافته و سوخت مازاد به‌عنوان کالایی پر تقاضا به کشور‌های دیگر صادرشده و درآمد ارزی پایدار برای کشور حاصل شود؛ درآمدی که تحریم هم نمی‌تواند آن را تحت‌الشعاع قرار دهد.
الزامات موفقیت ایده عرضه خودرو در بورس
البته نباید فراموش کرد اجرای صحیح این طرح در راستای رسیدن به اهداف ذکرشده مستلزم رعایت الزاماتی است؛ شاهچراغی می‌گوید: در وهله اول، باید توجه شود که عرضه خودرو در بورس کالا باید بدون تعیین سقف قیمتی انجام شود تا به ایجاد تقاضای چند برابر ظرفیت همچون روش اخیر پیش‌فروش دو خودروساز بزرگ منتج نگردد، در گام بعد باید صدور پلاک برای خودروهای صفرکیلومتر منوط به ارائه مدارک خرید مستقیم از بورس کالا شود تا از ایجاد بازار‌های ثانویه جلوگیری گردد؛ ضمن اینکه خودروساز‌ها باید متعهد شوند که میزان عرضه در بورس کالا را مناسب و مستمر کنند تا ادامه این فرآیند با مشکل کمبود عرضه مواجه نشود.
کاهش سوداگری با عرضه خودرو صفر در بورس
در چنین شرایطی عرضه خودرو از طرف خودروساز‌ها به‌صورت مستقیم با مشکلات عمده‌ای همراه بوده و زمینه‌ساز ایجاد نارضایتی عمومی شده است، پیشنهاد «عرضه خودرو صفر در بورس کالا» به‌عنوان راهکاری در جهت حفظ منافع عمومی مطرح شده است. در همین ارتباط، محمدجواد شاهجویی، کارشناس بازار خودرو در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: اجرای چنین طرحی می‌تواند علاوه بر کم‌رنگ کردن جذابیت‌های بازار سوداگری خودرو، میزان تقاضای خرید خودرو صفر را به میزان تقاضای واقعی و مصرفی نزدیک کرده و هم‌چنین سبب کشف قیمت واقعی خودرو‌ها در یک فضای شفاف و رقابتی شود.
وی معتقد است: با عرضه خودرو صفر در بورس کالا، رفته‌رفته قیمت‌هایی را که مراجعی، چون سایت‌های اینترنتی و مافیای قیمت‌گذاری خودرو تعیین می‌کردند از بین می‌رود و مابه‌التفاوت قیمت مصوب کارخانه و قیمت کشف‌شده به‌جای آنکه به‌حساب دلالان این بازار واریز شود، می‌تواند صرف منابع نوسازی ناوگان عمومی حمل‌ونقل در کشور شده و موجبات منتفع شدن همه مردم از این منابع را فراهم کند.
نوسازی حمل و نقل عمومی در انتظار درآمد‌های مالیاتی
اگر فرض کنیم که در شرایط موجود تولید، خودروساز‌ها همچون سال گذشته بتوانند ۸۵۰ هزار دستگاه خودرو تولید کرده و به‌واسطه بورس کالا به مصرف‌کننده‌ها عرضه نمایند، شاهچراغی برآورد می‌کند بالغ بر ۴۰ هزار میلیارد تومان برای صرف در پروژه‌های نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، به‌صورت سالانه، در اختیار دولت و شهرداری‌ها قرار بگیرد. لازم به ذکر است که نوسازی تمامی ۱۴ هزار دستگاه اتوبوس شهری فعال در کشور، به بودجه‌ای در حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان نیاز دارد.
این کارشناس بازار خودرو معتقد است: با هزینه کردن چنین مبلغی در بخش توسعه و نوسازی حمل‌ونقل عمومی، نه‌تن‌ها می‌توان به افزایش رفاه آحاد مردم جامعه همت گمارد، بلکه می‌توان به ایجاد اشتغال، گسترش رونق تولید داخلی، کاهش آلاینده‌های مضر و نهایتاً کاهش مصرف سوخت اهتمام ورزید؛ به‌طوری‌که می‌توان انتظار داشت تا با کاهش خودرومحوری و کاهش مصرف بنزین، میزان مصرف سوخت ناوگان حمل‌ونقل عمومی نیز کاهش‌یافته و سوخت مازاد به‌عنوان کالایی پر تقاضا به کشور‌های دیگر صادرشده و درآمد ارزی پایدار برای کشور حاصل شود؛ درآمدی که تحریم هم نمی‌تواند آن را تحت‌الشعاع قرار دهد.
الزامات موفقیت ایده عرضه خودرو در بورس
البته نباید فراموش کرد اجرای صحیح این طرح در راستای رسیدن به اهداف ذکرشده مستلزم رعایت الزاماتی است؛ شاهچراغی می‌گوید: در وهله اول، باید توجه شود که عرضه خودرو در بورس کالا باید بدون تعیین سقف قیمتی انجام شود تا به ایجاد تقاضای چند برابر ظرفیت همچون روش اخیر پیش‌فروش دو خودروساز بزرگ منتج نگردد، در گام بعد باید صدور پلاک برای خودروهای صفرکیلومتر منوط به ارائه مدارک خرید مستقیم از بورس کالا شود تا از ایجاد بازار‌های ثانویه جلوگیری گردد؛ ضمن اینکه خودروساز‌ها باید متعهد شوند که میزان عرضه در بورس کالا را مناسب و مستمر کنند تا ادامه این فرآیند با مشکل کمبود عرضه مواجه نشود.
