کرمانیها به رسم دیرینه خود شامگاه دهم بهمن ماه جاری صدمین روز زمستان از تقویم کهن مصادف با روز مهرایزد را با برپایی آیین سده سوزی جشن می‌گیرند.
به گزارش صراط به نقل از مهر، برگزاری جشنهای مختلف در میان ایرانیان از جایگاه خاصی برخوردار بوده؛ جشن‌هایی با یک ویژگی مشترک و آن اینکه همگی در پیوند با پدیده‌های طبیعی، کیهانی و اقلیمی بوده‌اند. از جمله آن، آیین سده سوزی بوده که با سرور و شادی که به همراه دارد، نمونه کامل یک جشن اصیل و تمام عیار ایرانی است.
به گواه متون تاریخی، سده جشن پیدایش آتش است. روایات متعددی هست درباره دلیل برگزاری این جشن توسط ایرانیان باستان؛ در برخی از روایات تاریخی آمده است که چون صد روز که از زمستان بزرگ می‌گذشت ایرانیان جشن سده را برپا می‌کردند (در تقویم کهن ایرانیان مهرآیین، زمستان ۱۵۰ روزه و تابستان ۲۱۰ روزه بوده است. از ابتدای زمستان (اول آبان ماه) تا ۱۰ بهمن که جشن سده است، 100 روز و از ۱۰ بهمن تا نوروز و اول بهار ۵۰ روز و 50 شب بوده است).
آنها بر این باور بودند که در این زمان، اوج و شدت سرما سپری شده، به همین دلیل همه در دشت و صحرا گرد هم جمع شده و تلی بزرگ از خار و خس و هیزم فراهم می‌کردند و با فرارسیدن تاریکی شب، آتش می‌افروختند. به اعتقاد ایرانیان باستان، این کار، بازمانده سرما را نابود می‌کرده است.
فردوسی اما، برگزاری جشن سده را از زمان هوشنگ شاه دانسته و در این باره گفته: «هوشنگ پادشاه پیشدادی، که شیوه کشت و کار، کندن کاریز و کاشتن درخت را به او نسبت میدهند، روزی در دامنه کوه ماری دید و سنگ برگرفت و به سوی مار انداخت و مار فرار کرد. اما از برخورد سنگها جرقه‌ای زد و آتش پدیدار شد.»
خلف تبریزی نیز در کتاب «برهان قاطع» آورده است که «کیومرث به یمن وجود سه فرزند اناث و ذکور خود جشنی بزرگ برپا کرد و آتشی بزرگ برافروخت و مردم ایران زمین را مهمان کرد به این دلیل این روز را سده می‌گویند». ایرانیان باستان بر این باور بودند که در این شب ستاره گرما به زمین آمده و دل زمین گرم می‌شود.
به هر دلیل که بوده، جشن سده در طول قرنهای متمادی با آداب و رسوم خاصی توسط زرتشتیان در نقاط مختلف کشور برپا می‌شده است اگر چه از سابقه این جشن تاریخ دقیقی وجود ندارد، اما گفته می‌شود حداقل قدمت آن در ایرن به 400 سال می‌رسد و از زمان صفویان سده سوزی برگزار می‌شده است البته تاکید می‌شود قبل از آن نیز، این آیین برپا می‌شده است.
باشکوهترین جشن سده در کرمان
در این میان، هر چند که گفته می‌شود مشهورترین و بزرگترین جشن سده در زمان مردآویج در سال 323 هجری در اصفهان برگزار شده، اما به اذعان همگان در حال حاضر باشکوهترین جشن سده را کرمانیها برگزار می‌کنند. البته، محمدعلی گلاب زاده، مورخ و پژوهشگر تاریخ معتقد است که جشن سده در کرمان باشکوهترین جشن، نه فقط در ایران، بلکه در دنیا است.
وی به خبرنگار مهر می‌گوید: جشن سده از جمله جشنهای کهن ایران بوده که از دهها سال قبل از اسلام در ایران رواج داشته است.
وی درباره فلسفه برپایی این جشن اظهار می‌دارد: ایرانیان همواره به 4 رکن مقدس که یکی از آنها آتش بوده احترام می‌گذاشته‌اند.
وی می‌افزاید: آیین مقدس اسلام هم برای روشنایی و گرما همواره احترام قائل بوده و می‌توان گفت که در همه ادیان روشنایی و گرمی محترم بوده و ظلمت و تاریکی مذموم.
این مورخ و پژوهشگر تاریخ ادامه می‌دهد: پیروان آیین زرتشت نیز همواره عبادات خود را در مقابل نور و آتش انجام میدهند.
وی تصریح می‌کند: این مسئله به معنای آتش پرستی آنها نیست بلکه حرمتی است که آنها برای آتش قائل هستند.
گلاب زاده همچنین با اشاره به برپایی جشن سده در روز دهم بهمن در نقاط مختلف کشور، بیان می‌دارد: اما این جشن به شکوه روزهای نخست، تنها در کرمان برگزار می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: اگر چه در شهرهای دیگر ایران مثل یزد، شیراز و اصفهان نیز این مراسم برگزار می‌شود اما جشن این مناطق از شکوه و عظمت جشنهای کرمان برخوردار نیست.
گلاب زاده می‌گوید: به عنوان مثال در حسن آباد یزد، برای برپایی جشن سده، تنها بر پشت بام‌های منازل آتش کوچکی برافروخته می‌شود مشابه آتشی که ما در چهارشنبه سوری داریم اما در کرمان این مراسم با شکوه خاصی برگزار می‌شود.
وی با بیان اینکه عظمت جشن سده در کرمان در دنیا هم بی نظیراست اظهار می‌دارد: حتی در کشور هندوستان هم که زرتشتیان زیادی دارد، این جشن به شکوه سده سوزی کرمان برگزار نمی‌شود.
بداغ آباد 80 سال میزبان جشن سده است
در همین حال، فردا، دهم بهمن ماه، از ساعت 13 تا 15 جشن سده در خیابان سده شهر کرمان و در باغچه بداغ آباد برگزار می‌شود.
آیین زرتشتیان در جشن سده
مسئول هماهنگ کننده جشن روز سده انجمن زرتشتیان کرمان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه این جشن 200 سال است که به صورت مداوم و بدون وقفه در کرمان در حال برگزاری است، می‌گوید: در گذشته این آیین در جاده کوهپایه و در محلی به نام "باب کمال" برگزار می‌شده اما 80 سال است که جشن سده در محل فعلی آن واقع در باغچه بداغ آباد در خیابان سده در حال برگزاری است.
ایرج نوذری در خصوص برنامه‌های در نظر گرفته شده برای جشن سده امسال بیان می‌دارد: در ابتدای مراسم، گاته خوانی سرودهای زرتشت را داریم و بعد ازآن سرود ملی جمهوری اسلامی اجرا خواهد شد.
وی می‌افزاید: نماینده زرتشتیان در مجلس شورای اسلامی و دکتر فریدون جنیدی هم در مراسم سده سوزی امسال حضور دارند.
نوذری از اجرای گروه سازهای پوستی "اهورا" و نقاله خوانی و شاهنامه خوانی هم به عنوان دیگر برنامه‌های جشن سده کرمان خبر داده و می‌گوید: پس از این، آیین آتش افروزی برگزار خواهد شد.
نوذری ادامه می‌دهد: بزرگترین جشن سده در کرمان و نه فقط با حضور زرتشتیان بلکه با حضور عموم مردم برگزار می‌شود.
وی از حضور بیش از دو هزار نفر در آئین سده سوزی کرمان هم خبر داده و بیان می‌دارد: به دلیل محدودیت فضا مجبوریم برای حضور افراد در این مراسم محدودیت ایجاد کنیم.
مسئول هماهنگ کننده جشن روز سده انجمن زرتشتیان کرمان اضافه می‌کند: در حال حاضر، مشکل کمبود فضا را برای اجرای این برنامه داریم.
وی اظهار می‌دارد: چندی پیش هم شهرداری کرمان اعلام کرد که محل برگزاری این جشن باید تغییر کند دلیلشان هم این بود که برافروختن آتش، باعث آلودگی هوا می‌شود.
نوذری تصریح می‌کند: اما امسال هم، دهم بهمن ماه از ساعت 13 در محل باغچه بداغ آباد واقع در خیابان سده جشن سده سوزی برگزار می‌شود.
انجام اقدامات لازم در برقراری نظم و امنیت مراسم
در همین حال، مدیرروابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان در خصوص برگزاری جشن سده در کرمان به خبرنگار مهر می‌گوید: طبق روال سالهای گذشته، میراث فرهنگی با مشارکت نیروی انتظامی در برقراری نظم و امنیت در این مراسم اقدامات لازم را انجام خواهد داد.
مهدی افضلی می‌افزاید: حفاظت بخش داخلی محل برگزاری جشن هم توسط نیروهای یگان حفاظت اداره میراث کرمان انجام خواهد شد.
وی بیان می‌دارد: همچنین خبرنگاران و عکاسان و اصحاب رسانه برای حضور در این مراسم می‌توانند با دریافت کارت ویژه، برای پوشش این مراسم اقدام کنند.
افضلی ادامه داد: جشن سده کرمان و کلیه آئینها و مراسمهای خاص زرتشتیان ثبت ملی شده است و بزرگترین جشن سده زرتشتیان است.
وی افزود: یکی از مشکلات جشن سده در کرمان فضای محدود محل برگزاری جشن است و به دلیل عدم مناسب بودن حصار بندی برقراری نظم این مراسم سخت است.
افضلی گفت: در گذشته باغچه بداغ آباد خارج از شهر کرمان بوده اما اکنون در داخل شهر قرار گرفته است و با توجه به استقبال بی نظیر از این مراسم با محدودیت جا مواجه می‌شویم و در صورت تمایل زرتشتیان می‌توان این مراسم را به مکان مناسبتر منتقل کنیم.
وی با اشاره به اقدامات سالهای اخیر در جهت حفظ آئینها باستانی و کهن این مرز و بوم گفت: ثبت جهانی نوروز و درج آن در تقویم سازمان ملل دلیلی بر این مدعا است و امیدواریم به زودی شاهد ثبت جهانی جشن سده نیز باشیم.
آخرین اخبار و تصاویر اجتماعی را در سرویس جامعه صراط بخوانید.
شما هم که تبلیغ دین زرتشت می کنید
لطفا به تیترتان دوباره نگاه کنید بزرگترین جشن سده دنیا در کرمان!!!