آنچه درباره موشک ابومهدی نمی دانید/ تصویر شلیک موشک کروز ایرانی که دنیا را متوجه خود کرد

در نوزدهمین هفته از پویش «هر هفته: الف- ب ایران» رئیس جمهور از طریق ویدئو کنفرانس، در مراسم بهره برداری از خط تولید انبوه موتورهای راهبردی توربوجت سبک (اوج) و رونمایی از موتور توربوفن سبک (جهش)، به همراه رونمایی از موشک بالستیک شهید حاج قاسم و موشک کروز شهید ابومهدی گفت: این بسیار مبارک است که در نوزدهمین هفته از افتتاح طرحهای ملی از تولیدات بخش دفاعی رونمایی کرده و سخن گفتیم و این افتتاح و رونمایی ها در شبی انجام گرفته که شب آغاز ماه محرم؛ ماه ایستادگی، فداکاری و ماه فرهنگ عاشورایی است.

 رونمایی از یک موشک بالستیک به نام «حاج قاسم» و یک موشک کروز دریایی با نام «ابومهدی» با واکنش های جهانی زیادی روبرو شد.

خبرگزاری تسنیم در گزارشی به بررسی موشک کروز دریایی ابومهدی پرداخته است که پس از رونمایی، در فضای مجازی با برخی شبهات هم روبرو شد ازجمله اینکه این موشک را نمونه دیگری از موشک هویزه با رنگ آمیزی متفاوت خواندند.

موشک کروز دریایی «ابومهدی» در حالی برای اولین بار به نمایش درآمد که پیش از آن، نیروهای مسلح ایران از انواع متنوع کروزهای دریایی با بردهای مختف از ۲۵ تا ۳۵۰کیلومتر را در اختیار داشتند.

این موشک ها می‌توانند از روی انواع سکوهای دریایی، زمینی و بعضا هوایی به سمت هدف مورد نظر در دریا شلیک شوند ولی موشک جدید دیروز یک ویژگی مهم داشت و آن اینکه برد کروزهای دریایی ایران را به ۳ برابر گذشته یعنی ۱۰۰۰ کیلومتر رساند.

تا پیش از این، دوربردترین موشک‌های ضد کشتی کروز ساخته شده در ایران، موشک «رعد» با برد ۳۵۰ کیلومتر و موشک «قدیر» با برد ۳۰۰ کیلومتر بودند که البته موشک رعد به دلیل ابعاد بزرگ خود، قابلیت استفاده به عنوان موشک کشتی پرتاب را نداشت و در نتیجه به طور گسترده تولید نشد.

موشک های کروز ضد کشتی قدیر، قادر، نصیر و نصر

حالا متخصصان دفاعی کشور با یک حرکت هوشمندانه و استفاده از پلتفرم موشک‌های کروز ضد اهداف زمینی خانواده «سومار»، موفق به توسعه یک موشک کروز برد بلند دریایی شدند. موشک‌های کروز «سومار»، «هویزه» (با برد ۱۳۵۰ کیلومتر) و «مشکات» (با برد ۲۰۰۰ کیلومتر که هنوز تصویری از آن منتشر نشده) ازجمله کروزهای زمینی ایران هستند.

موشک شهید ابومهدی که از نظر ظاهری کاملاً مشابه موشک هویزه است

موشک های کروز ضد اهداف زمینی ایران از بالا به پائین، یاعلی، سومار و هویزه

این موشک‌ها از ابتدا برای بردهای بلند طراحی شده بودند از این رو تنها با تغییر سامانه هدف‌یابی آنها و استفاده از رادار فعال (برای کروزهای دریایی)، تغییر نوع سرجنگی به نوع مخصوص عملیات ضدکشتی و حذف سامانه‌های ناوبری و هدایت مخصوص موشک های کروز زمینی (TERCOM و DSMAC) و استفاده از ناوبری تلفیقی GPS/INS امکان دستیابی به یک موشک کروز ضدکشتی با برد مشابه وجود داشت.

این امکان فنی با موشک «ابومهدی» در عمل به واقعیت تبدیل شده و برد بالای ۱۰۰۰ کیلومتری برای موشک های ضدکشتی ایرانی به دست آمد. این امر سبب شد تا به یکباره دست بلند ایران در دفاع زودهنگام از سواحل خود در برابر شناورهای مهاجم دشمن به ۳ برابر افزایش یابد.

در موشک ابومهدی از موتور توربوجت از خانواده «طلوع» استفاده شده است که سابقه عملیاتی پررنگ و طولانی مدتی در پهپادهای کرار و موشک های کروز خانواده نور و قادر و قدیر از خود بر جای گذاشته است.

به واسطه قابلیت های مناسب کنترل رانش این نوع موتور و وجود سوخت کافی که در بدنه بزرگتر موشک کروز جدید جای می گیرد و نیز نوع بال‌ها، موشک ابومهدی امکان پرواز با گستره سرعتی متنوعی را دارد.

بال های این موشک از داخل بدنه خارج می شوند

بر خلاف موشک های خانواده نور که بال های مثلثی در میانه بدنه استفاده می کنند، موشک ابومهدی از بال‌های مستطیلی با نوک مدور بهره می‌برد که از داخل بدنه خارج می شوند.

بالک های کنترلی این موشک نیز سه تایی و نصب شده در انتهای بدنه هستند که از این جهت نیز متفاوت با موشک های قبلی ضد کشتی مرسوم ایرانی است.

بوستر سوخت جامد که شتاب اولیه این موشک را تأمین می کند به جای بال‌های ذوزنقه ای در موشک های خانواده نور، از طرح بالک های شبکه‌ای استفاده می‌کند که طراحی به مراتب پیشرفته‌تر و البته با وزن پائین‌تری دارد.

اتصال پیشران سوخت جامد شتاب دهنده اولیه به بدنه اصلی موشک ابومهدی

برد بالای این موشک و استفاده از سامانه های ناوبری پیشرفته سبب می شود تا این موشک امکان شلیک از عمق بیشتری از خاک کشور را در نمونه های ساحل پرتاب داشته باشد که سبب دشواری دوچندان یافتن پرتابگرها قبل از شلیک برای دشمن می شود. به علاوه همین دو ویژگی اشاره شده سبب می شود تا موشک ابومهدی امکان انتخاب مسیرهای مختلفی را برای رسیدن به یک هدف داشته باشد و حتی از سمت مخالف به شناور دشمن حمله کند.

 

پیشران سوخت جامد شتاب دهنده اولیه، بالک های پایدارساز شبکه ای و بالک های کنترلی نصب شده در انتهای بدنه اصلی موشک در این تصویر قابل مشاهده است

به واسطه اینکه موشک ابومهدی در واقع از نسل موشک‌های کروز زمینی است، قابلیت های پروازی کافی برای پرواز در ارتفاع پائین و نزدیک به سطح آب را به اندازه لازم دارد که ارتفاع سنج های راداری در این امر به آن کمک می‌کنند.

به علاوه این موشک می‌تواند نسبت به نمونه‌های ضدکشتی قبلی، به واسطه داشتن سوخت بیشتر، از فاصله دورتری نسبت به هدف در مقایسه با آنها پرواز در نزدیکی آب را شروع کند که به مخفی ماندن آن از دید برخی از حسگرهای شناسایی دشمن کمک می کند.

شلیک آزمایشی موشک ابومهدی

موشک ابومهدی با قطری مشابه هویزه و سومار یعنی ۵۵ سانتیمتر، فضای بیشتری برای نصب آنتن جستجوگر راداری در داخل بدنه خود دارد. رادار این موشک نیز قابلیت جستجو برای اهداف و انتخاب هدف دریایی و نیز امکان قفل روی تأسیسات ساحلی دشمن را دارد.

موشک شهید ابومهدی لحظاتی پس از شلیک و پیش از باز شدن بالک های پایدارساز و بالهای اصلی؛ صفحه نمایشگر رابط کاربری این موشک نیز قابل مشاهده است

فعلاً موشک ضدکشتی ابومهدی تنها از پرتابگرهای ساحلی شلیک می شود اما در آینده نزدیک این موشک به جای موشک های قبلی روی شناورهای رزمی کشور نصب خواهد شد. البته برد بسیار بالای این موشک هم اکنون معادل یک شناور رزمی حامل موشک‌های قدیر که بیش از ۷۰۰ کیلومتر از ساحل فاصله گرفته باشد قابلیت ایجاد می‌کند و این موشک می تواند از عمق خاک کشور تمام سواحل جنوبی خلیج فارس را به راحتی پوشش دهد.

پرتابگر زمینی موشک کروز ضدکشتی شهید ابومهدی

محدوده های پوشش موشکهای ضد کشتی با فرض شلیک از چابهار، ۳۵۰ کیلومتر (دایره زرد)، ۷۰۰ کیلومتر (دایره مشکی) و ۱۰۰۰ کیلومتر (دایره قرمز)

در پایان جا دارد به این نکته نیز اشاره شود که استفاده از پلتفرم های قبلی (نظیر پلتفرم بکار رفته در موشک هویزه) موجب کاهش هزینه‌های تحقیق و توسعه شامل طراحی، ساخت، آزمایش و نیز کاهش زمان فرآیند تولید می شود که امری بدیهی و منطقی است.