از اسفندماه سال گذشته که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد مدارس و ادارات دورکار شده و بسیاری از کلاس های درس به صورت آنلاین برگزار شدند. علاوه بر این در ماه های گذشته بسیاری از مشاغل به صورت آنلاین و اینترنتی وظایف خود را انجام می دادند؛ موضوعی که باعث شده اهمیت وسایل دیجیتال به عنوان ابزار اولیه تحقق تبادلات مجازی و آنلاین بیش از گذشته احساس شود. از این رو سیاستگذاری های این حوزه باید بر دسترسی عمومی و افزایش ضریب دسترسی این قبیل کالاها در سطح جامعه قرار گرفته و به گفته کارشناسان تمهیداتی اندیشیده شود تا همه مردم بتوانند از این امکانات بهره مند شوند. از سوی دیگر باید توجه داشت گوشی هوشمند و اینترنت که هزینه های مصرفی آن در سال های قبل در سبد هزینه خانوار قرار نداشت و استفاده از آن از نوع سرمایه ای بود حالا به یک هزینه ثابت تبدیل شده و افراد عموما به این کالاها نگاه مصرفی دارند. البته از همان زمان نیز خانوارها به دنبال تهیه یک گوشی هوشمند یا تبلت برای آموزش فرزندانشان بودند. در آن زمان قیمت یک گوشی هوشمند که کارایی چندانی نداشت اما قابلیت استفاده برای آموزش آنلاین و مسائلی از این قبیل را داشت حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه روی دست خانوارها می گذاشت اما همان مدل گوشی هوشمند اکنون نزدیک به چهار میلیون تومان است. ابتدای سال نرخ دلار در کانال ۱۳ هزار تومان بود اما حالا از مرز ۲۶ هزار تومان عبور کرده است. در سال گذشته واردات موبایل نسبت به سال ۱۳۹۷ رشد ۱۵۷درصدی داشت. از طرفی در هشت ماه اخیر که ویروس کرونا در کشورمان شیوع پیدا کرده، گرچه آمارهای دقیقی در زمینه میزان واردات در دست نیست اما آمارهای گمرک ایران نشان می دهد واردات نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۱۰درصد افزایش داشته است.
به گزارش جام جم اگر سری به مراکز فروش موبایل زده باشید متوجه خواهید شد در گذشته تعداد کمی از فروشگاه داران اقدام به خرید و فروش کالای دست دوم می کردند اما حالا و با توجه به افزایش شدید قیمت ها، رویه فرق کرده است. بسیاری از فروشگاه های عرضه کننده لوازم دیجیتال و ارتباطی به دلیل افزایش بی رویه قیمت دلار و رشد قیمت کالاهای وابسته به واردات اقدام به خرید و فروش لوازم دست دوم می کنند.
یک ماهی است رونق فروشگاه هایشان بر پایه این نوع کالاها استوار است. بررسی های میدانی خبرنگار جام جم نشان می دهد در بازارهای عرضه کننده لوازم دیجیتال گرد کسادی پاشیده شده و بسیاری از متقاضیان به دلیل افزایش شدید قیمت اقلام این حوزه یا نمی توانند یا تمایلی برای خرید ندارند.
همزمان با شیوع ویروس کرونا بسیاری از مشاغل مجبور شدند فعالیت خود را در فصل بهار به میزان ۵۰درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش دهند. اما بازار لوازم دیجیتال و الکترونیک این طور نبود و با مصوباتی در مورد دورکاری کارمندان و دانش آموزان نه تنها کسب و کار و میزان تقاضا برای خرید این محصولات کم نشد بلکه اقبال برای استفاده از این دستگاه ها افزایش یافت و تقاضا در این بخش رشد قابل توجهی داشت. با این حال قیمت کالاهای دیجیتال طی پنج ماه گذشته رشد بیش از دو برابری را تجربه کرده است. با این که برخی فعالان بازار معتقدند کالا در سطح بازار کم است اما بررسی ها نشان می دهد واردات این لوازم نسبت به قبل کاهشی نداشته است. اگر این موضوع صحت داشته باشد مشخص است برخی افراد اقدام به سودجویی کرده اند و کالاهای مورد نیاز با وجود مکفی بودن در بخش واردات، باز هم با کمبود در سطح بازار مواجه است.
سال گذشته در دنیا حدود یک میلیارد و ۵۰۰هزار دستگاه گوشی تلفن همراه تولید شده که حدود یکدرصد آن وارد ایران شده است. این در حالی است که طی مدت فروردین تا شهریور ماه میزان گوشی های تلفن همراهی که وارد کشور شده تامین کننده نیاز جامعه بوده است اما ظاهرا بخشی از این واردات وارد بازار نشده و همین موضوع منجر به رشد چشمگیر قیمت ها در این بازار شده است. همچنین برخی از شرکت های واردکننده با این که در زمان پرداخت و تسویه، ارز را با نرخ پایین تری تهیه کرده بودند اما حالا نرخ کالا را به نرخ روز دلار محاسبه و عرضه می کنند. موضوعی که می توان از آن به عنوان یکی از دلایل افزایش قیمت کالاهای دیجیتال در سطح بازار یاد کرد.
مدتی است مردم برای فروش کالاهای دست دوم خود از طریق سایت های مختلفی اقدام می کنند. سایت هایی که در طول چند سال گذشته چندین شغل واسطه ای را حذف کرده اند. یکی از این مشاغل سمساری ها بوده که گر چه در گذشته رونق زیادی داشته است اما در شرایط فعلی اگر بخواهند به سیستم سنتی خود ادامه دهند طبیعتا دیگر قادر به ادامه حیات نخواهند بود. از این رو فعالان این صنف نیز با استفاده از ظرفیت این سایت ها اقدام به خرید و فروش کالا می کنند تا بتوانند همچنان در اقتصاد کشور سهمی داشته باشند. جالب اینجاست که بسیاری از این سمساری ها اقدام به خرید و فروش موبایل، تبلت، لپ تاپ و لوازم دیگر در حوزه دیجیتال هم می کنند. به این صورت که اقلام موجود در سایت های خرید و فروش محصولات دست دوم را با قیمت پایین تری خریداری کرده و با تبلیغات پیامکی و سایتی آنها را می فروشند. برخی فعالان بازار دیجیتال معتقدند از زمانی که افزایش قیمت اتفاق افتاده، خرید و فروش گوشی های دست دوم و موبایل هایی که دیگر کارایی ندارند رونق گرفته است. برخی از این فعالان می گویند: تعدادی از سودجویان هستند که گوشی های تعمیری و خرابی که دیگر کارایی ندارد را می خرند و پس از جمع آوری، چند گوشی تلفن همراه سالم از قطعات آنها درست می کنند و به نام گوشی استفاده شده می فروشند.
مدل های سامسونگ، اپل، هوآوی، شیائومی و نوکیا در گوشی تلفن همراه و اپل، ایسر، ایسوس و لنوو برای لپ تاپ از پرطرفدارترین برندهای بازار ایران هستند که این روزها برای خرید هرکدام از اینها باید برنامه ریزی مالی خانوار تغییراتی کرده و یک تکان اساسی به خود بدهد. برند سامسونگ در سال گذشته توانست پرطرفدارترین برند در بازار ایران باشد و ۵۲درصد سهم مصرف گوشی تلفن همراه را به خود اختصاص دهد. به طوری که اکنون ارزان ترین گوشی تلفن همراه این برند در بازار چیزی حدود دومیلیون تومان قیمت دارد. گوشی ای که البته از امکانات خاصی برخوردار نیست.
در نابسامانی بازار همیشه افرادی هستند که قصد دارند از شرایط به نفع خودشان استفاده کنند. در شرایط فعلی که کشور در مضیقه ارزی قرار دارد و واردات موبایل با مشکلات زیادی همراه شده است برخی افراد اقدام به واردات غیرقانونی لپ تاپ و این محصولات را در سایت های اینترنتی عرضه می کنند. البته این موضوع هم باعث ارزانی یا کاهش قیمت این دستگاه دیجیتال در بازار نشده است. در شرایط عادی افزایش قیمت های موبایل و لپ تاپ در ایران می تواند دلایل مختلفی ازجمله افزایش نرخ تورم، افزایش تقاضا، کاهش واردات، افزایش نرخ ارز، افزایش قیمت های جهانی و... داشته باشد، بااین حال آمار و ارقام نشان می دهد دلایل کافی وجود دارد که بخش قابل توجهی از افزایش قیمت ها در بازار موبایل و لپ تاپ در ایران را ناشی از عدم نظارت بر این بازار بدانیم.
البته بی شک مهم ترین عاملی که در این زمینه وجود دارد افزایش نرخ ارز یا کاهش ارزش پول ملی است.
