به گزارش صراط به نقل از مشرق براي كساني كه با اين محيط فرهنگي آشنا نيستند ذكر اين نكته ضروري است كه كتابخانه ملي، دربرگيرنده كتاب‌ها و نشرياتي است كه از عصر پهلوي اول در اين مجموعه گردآوري شده به همين دليل گاهي آن دسته از محققاني كه درباره ايران مطالعه مي‌كنند، براي دسترسي به برخي منابع جاي ديگري جز كتابخانه ملي ايران سراغ ندارند. زيرا در اين مجموعه كه بايد آن را گنجينه آثار مكتوب دانست، كتاب‌ها و نشريه‌هايي هست كه فقط و فقط در اين مكان نگهداري شده‌اند. بنابراين طبيعي است كه مراجعه‌كنندگان كتابخانه ملي بايد محققاني از سراسر جهان باشند. گنجينه كتابخانه ملي شامل بخش نسخ خطي، پيايندها (روزنامه‌ها و مجلات)، تالارهاي تخصصي، منابع غيركتابي و... است. تالارهاي اين كتابخانه بر اساس رشته‌هايي چون علوم انساني، علوم و فنون، هنر، علوم اجتماعي و... تفكيك شده است. در واقع تالاري كه به اين نام خوانده مي‌شود، تالارهاي تخصصي كتابخانه ملي هستند. اما چندين سال پيش، در دلِ كتابخانه ملي، كتابخانه‌اي عمومي داير شد؛ كتابخانه‌اي مدرن، با ميزها و صندلي‌هاي حرفه‌اي؛ كتابخانه‌اي در كنار گنجينه آثار مكتوب. اما اين كتابخانه كه قرار بود براي مراجعه‌كنندگان غيرمتخصص باشد، به شهرت كتابخانه ملي افزود و نتيجه اين شد كه اكنون كل كتابخانه عمومي به كتابخانه‌اي محلي در يك پارك تبديل شده است. بنابراين ديگر محققان امكان استفاده از كتابخانه ملي را ندارند. زيرا كل سالن‌هاي مطالعه و همه امكانات در اختيار دانشجويان است و معمولا در ايام امتحانات و جز آن با جزوه‌هاي خود همه سالن‌ها را اشغال كرده‌اند. متاسفانه در دو سال اخير و به خصوص در سال‌جاري، كتابخانه ملي از محققان و پژوهشگران تهي شده و ديگر هيچ پژوهشگري امكان ورود به اين مجموعه را ندارد. محيط محققانه كتابخانه ملي ديگر به محيطي شلوغ و شبيه به كتابخانه‌هاي عمومي پارك‌هاي تهران شده است. كتابخانه ملي با عضوگيري شتابزده و بي‌رويه، يك به يك امكانات كتابخانه را فرسوده كرده و از ميان برده است.
در كتابخانه ملي، سالني به نام «پيايندها» است. اين سالن گنجينه مطبوعات ايراني است. سالني كه براي جست‌وجوگران نشريات قديمي و جديد پيش‌بيني شده، همه روزه در اختيار دانشجوياني است كه مشغول مطالعه جزوه‌هايي هستند. البته اگر در ميان آنها كسي را مشغول تدوين فيلم با كامپيوتر ديديد، اصلا تعجب نكنيد اين اتفاق‌ها در كتابخانه ملي از بديهيات است، ممكن است بپرسيد چرا تا اين حد بر «جزوه» تاكيد مي‌شود؟ دليل اين امر براي اعضاي كتابخانه روشن است. مراجعه‌كنندگان مجاز به همراه آوردن كتاب نيستند، به همين دليل فرصت خوبي است تا چند برگ از جزوه استاد را كپي كرده و در بهترين و آرام‌ترين فضاي ممكن، كه براي محققان پيش‌بيني شده بنشينند و ايام تلخ امتحانات را با مراودات دوستانه خود به ايامي شيرين تبديل كنند.
البته اينترنت رايگان مجموعه براي كساني كه شغلي ندارند، خود بهشتِ ديگري است. هيچ‌كس نمي‌پرسد كه چرا در كتابخانه ملي، فيلم تدوين مي‌شود، كلاس فتوشاپ برگزار مي‌شود و مهم‌تر اينكه چرا از اينترنت ملي براي مصارف غيرعلمي و شخصي بهره مي‌گيرند؟!
پرسنل محترم كتابخانه ملي كه پيش از اين بايد كتاب‌هاي ناياب را در اختيار محققان قرار مي‌دادند حالا بايد پاسخگوي دانشجوياني باشند كه در ميان گنجينه آثار مكتوب فارسي، در جست‌وجوي كتاب‌هاي آموزش زبان انگليسي و كتاب‌هاي آمادگي تافل و... هستند.
كتابخانه ملي با همه تالارهاي تخصصي‌اي كه دارد اكنون اغلب، شبیه يك قرائت‌خانه است اکثر مراجعه‌كنندگان آن براي گردهمايي‌هاي دوستانه، وقت‌گذراني و قدم‌زدن در فضاي آرام به آن سر مي‌زنند. ضوابط حاكم بر دانشگاه‌ها، در اين كتابخانه وجود ندارد و به همين دليل اينجا محيطي آرام و دوست‌داشتني بدون محدوديت‌هاي دانشگاهي است. به همين دليل بايد از آن با عنوان بهشت شب‌هاي امتحان ياد كرد!
پژوهشگران كه در همه جاي دنيا مشتري‌هاي درجه يك كتابخانه‌هاي ملي هستند در اين محيط عجيب، به مزاحم‌هايي براي دانشجوها تبديل شده‌اند! زيرا بخش عمده‌اي از مراجعه‌كنندگان كتابخانه را حلقه‌هاي دوستانه‌اي تشكيل مي‌دهد كه از بيرون شكل گرفته‌اند و كتابخانه را بخشي از محله خود مي‌دانند! اين طيفِ گسترده به شكلي مضاعف از امكانات كتابخانه بهره مي‌گيرند. كمبود قرائت‌خانه‌هاي حرفه‌اي در سراسر شهر، همه روزه خيل عظيمي از دانشجويان را به كتابخانه ملي مي‌آورد. يكي از مهم‌ترين معضلات كتابخانه ملي اين است در روزهايي كه همه تفريحگاه‌هاي كشور تعطيل هستند، از جمله سينماها، كافي‌شاپ‌ها و... كتابخانه ملي باز و آماده پذيرايي است. اين معضل هم دامن‌گير پرسنل فهيم كتابخانه و هم دامن‌گير محققان مي‌شود. چون در روزهاي تعطيل كتابخانه ملي بسيار شلوغ است همان‌طور كه سينماها و تئاترها در روزهاي تعطيل شلوغ مي‌شوند.
چندي پيش براي پاسخ به نياز محققان و گروه‌هاي تخصصي كتابخانه ملي براي «شيفت شب» برنامه‌ريزي كرد اما پس از مدت كوتاهي ضوابط خاص شيفت شب را حذف كردند و وقت ويژه‌اي براي ورود غيرمتخصص‌ها باز شد. به اين ترتيب تنها امكان خاص براي مراجعه‌كنندگان حرفه‌اي نيز از ميان رفت و كتابخانه ملي حتي شب‌ها هم در تسخير جزوه‌هاست.
آخرین اخبار و تصاویر اجتماعی را در سرویس جامعه صراط بخوانید.
