نان به عنوان قوت روزانه مردم و عزیز سفره هر ایرانی است؛ معمولاً در کنار هر غذایی نان نیز می‌آید و زمانی این تحفه عزیزتر می‌شود که سایر اقلام گران می‌شود و مردم تعداد وعده‌های نان را زیاد می‌کنند؛ به بیانی می‌توان گفت نان جانشین ساده و ارزانی برای وعده‌های غذایی ایرانیان است. هر موقع سفره‌ها کوچک شود، صف نانوایی‌ها طولانی می‌شود.
به گزارش مشرق اخبار صف‌های طولانی نانوایی‌ها و کمبود آرد و نان این روزها در سراسر کشور پیچیده است به طوری که هر از چند گاهی از گوشه‌ای اخبار این کمبود آرد و نان و نارضایتی و نگرانی مردم به گوش می‌رسد.
کمبود نان ابتدا در آذربایجان غربی مشاهده شد
بر اساس گزارش‌های مردمی منتشرشده، کمبود نان و عدم پخت نانوایی‌ها مشکلات زیادی را برای مردم ارومیه به وجود آورده است.
در این باره استاندار آذربایجان غربی ضمن تأیید کمبود نان در برخی از شهرهای این استان گفت: بیشتر اقدامات صورت گرفته به خاطر گران کردن نان اتفاق افتاده ولی با این حال سهمیه آرد را افزایش داده‌ایم و به زودی مشکل حل می‌شود.
رئیس سازمان صمت ارومیه نیز در این خصوص می‌گوید: اختلاف قیمت آرد دولتی و آزاد در کنار قاچاق از مهمترین دلایل کمبود نان در استان است به همین دلیل سهمیه شهرهای بزرگ را افزایش و این مشکل به زودی حل می‌شود.
جالب‌ترین اظهارنظر مسئولین محلی استان آذربایجان غربی از زبان رئیس اتحادیه نانوایان ارومیه گفته شده، به طوری که الله‌وردی مردم را در این امر مقصر می‌داند.
وی در این باره می‌گوید: مردم و شهروندان در خرید نان مراعات کنند و به اندازه تعداد خانواده نان بخرند ولی متاسفانه خیلی از شهروندان نان مصرفی یک ماهه خود را یک جا خریداری می‌کند و این باعث کمبود نان در نانوایی‌ها شده است.
الله‌وردی در ادامه از مردم خواست که به هیچ عنوان جلوی نانوایی‌ها برای خرید نان تجمع نکرده چون به اندازه کافی آرد و نان در استان وجود دارد.
در برخی از شهرهای استان کردستان کمبود نان محسوس است
در همین خصوص محمد دره وزمی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان با رد کمبود آرد و نان گفت: مردم نگرانی از بابت تهیه آرد و نان نداشته باشند چون به اندازه نیاز استان گندم ذخیره کرده‌ایم.
وی افزود: اخیراً مباحثی در مورد کمبود آرد و نان در برخی شهرستان‌های استان مطرح شده و باعث شلوغی نانوایی‌ها شده، ولی این موضوع صحت ندارد هرچند واحدهای بازرسی و صنوف باید نظارت خود را انجام دهند.
جالب آن که رئیس اداره صنعت و معدن و تجارت سقز یکی از شهرهای کردستان این کمبود را شایعه نمی‌داند و در این خصوص می‌گوید: چند روزی است که در شهرهای همجوار استان کردستان کمبود نان وجود دارد به همین دلیل تعدادی از سوء‌استفاده‌کنندگان این عرصه اقدام به فروش غیرمجاز نان و آرد به شهرهای همجوار کرده‌اند.
سهمیه آرد را دریافت نکردیم
در تبریز نیز برخی نانوایی‌ها با نصب بنر عدم تأمین و نبودن آرد را علت پخت نکردن نان در نانوایی‌های خود اعلام کرده‌اند.
با این حال یکی از نانوایان تبریزی در خصوص افزایش قیمت نان در روزهای اخیر اظهار داشت: بیشتر از یک هفته است که برای دریافت آرد درخواست داده‌ایم اما خبری از آرد نیست و یا مجبوریم آرد را از دلال تهیه کنیم و یا اینکه مغازه را بسته و به خانه برویم. با حلوا حلوا گفتن که دهان شیرین نمی‌شود بلکه باید آرد نانوایی تأمین شود تا ماهم نان را به همان قیمت قبلی دست مردم بدهیم.
وی با اشاره به مابه‌التفاوت قیمت آرد دولتی و قیمت عرضه‌شده توسط دلالان گفت: آرد ۳۵ هزار تومانی دولتی را از دلال ۱۰۰ هزار تومان می‌خریم و بعد انتظار دارید که قیمت نان افزایش پیدا نکند؟ نانوا که نمی‌تواند اضافه پول آرد را از جیب خودش پرداخت کند، پس مجبور است قیمت نان را بالا ببرد.
این نانوای تبریزی با بیان اینکه می‌گویند دولت گندم تضمینی نخریده و مشکل کمبود آرد وجود دارد، عنوان کرد: ما هم این را از دیگر همکارانمان شنیده‌ایم و نمی‌دانم مساله مربوط به چیست اما همین را می‌دانم که یک هفته است آردی دریافت نکرده‌ام و هیچ‌کس هم پاسخگوی موضوع نیست.
در همین خصوص درخشان، مدیرعامل شرکت نان برکت تبریز گفت: تأمین آرد با سهمیه آزاد بسیار گران شده ولی با همکاری نهادهای مسئول در حال حل مشکل هستیم.
وی افزود: تمامی شعب ما آرد را با سهمیه آزاد و نه دولتی خریداری می‌کنند به همین دلیل مشکلاتی در تأمین هزینه‌ها باعث وقفه در پخت نان شده است.
تعطیلی نانوایی‌های بربری در دماوند
داوود شهبازی یکی از شهروندان دماوندی در این خصوص گفت: متاسفانه کمبود آرد و نان در دماوند محسوس است و هیچ نظارتی نیز روی پخت یا عدم پخت این واحدهای صنفی صورت نمی‌گیرد.
وی افزود: تمامی نانوایی‌های بربری دماوند به شکل دومینوواری بسته هستند و حتی به اطراف دماوند نیز برای تهیه نان سری زدیم ولی همه جا نانوایی‌ها بسته است.
با وجود این مسئولین محلی چنین موضوعی را صرفاً یک شایعه می‌دانند.
احتمال واردات ۵ میلیون تن گندم در سال جاری
سید جواد ساداتی نژاد، رئیس کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس در این زمینه گفت: کشاورزان همواره با ارزیابی فایده و ضرر دنبال کشت هستند و اگر قیمت پایین‌تری در نظر بگیریم، آنها این محصول استراتژیک را نمی‌کارند؛ بنابراین سال آینده مجبور خواهیم شد ۵ میلیون تن گندم وارد کنیم.
وی با بیان اینکه قیمت کود شیمیایی در دو هفته ا خیر ۵ برابر شده، گفت: افزایش قیمت این نهاده، هزینه تولید را افزایش داده، بنابراین دولت باید در تعیین نرخ به افزایش هزینه‌ها هم توجه داشته باشد.
رئیس کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس ادامه داد: واردات گندم با ارز ۲۰ هزار تومانی برای کشور کیلویی ۶ هزار تومان تمام می‌شود؛ بنابراین کار منطقی این است که به جای پر کردن جیب کشاورزان خارجی، این قیمت‌ها را به کشاورزان خودمان پرداخت کنیم.
اما به راستی باید پرسید که چه شد به کشوری وابسته تبدیل شدیم آن هم در طول ۳ سال؟ پاسخ ساده و کوتاه و غم‌انگیز است: عدم حمایت دولت از کشاورزان و وزارت جهاد کشاورزی.
نرخ خرید تضمینی گندم اصلاح شود
بر اساس ماده ۶ و ۷ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، تأمین امنیت غذایی از طریق افزایش کمّی و کیفی تولید محصولات اساسی، یکی از اولویت‌های مهم جمهوری اسلامی ایران برای مقاوم‌سازی اقتصاد است. گندم از محصولات اساسی کشاورزی است که نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی دارد؛ به نحوی که علاوه بر ایران، کشورهای مختلف جهان نظیر آمریکا، روسیه، چین، هند، پاکستان، استرالیا، کانادا، اوکراین و ... برای تولید و صادرات این محصول، برنامه راهبردی و منحصر به فرد دارند. این کشورها نه تنها در تولید گندم به خودکفایی رسیده‌اند، بلکه برای صادرات آن به کشورهای دیگر نیز برنامه‌ریزی کرده‌اند تا بازار این محصول راهبردی را نیز مدیریت نمایند.
در حال حاضر مهمترین و تقریباً تنها حمایت دولت از تولید گندم در کشور، خرید تضمینی این محصول از کشاورزان طبق قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی است؛ بر این اساس دولت باید هر ساله نرخ خرید تضمینی گندم (و سایر محصولات ذکر شده در قانون) را پیش از شروع فصل کشت اعلام نموده و پس از تولید، آن را از کشاورزان خریداری نماید؛ نرخ اعلامی دولت باید هرساله متناسب با هزینه‌های تولید و تورم افزایش داشته باشد.
دولت از سال ۱۳۹۳ توانست با اجرای صحیح این قانون، زمینه را برای خودکفایی در تولید گندم فراهم کند؛ اما در چند سال اخیر، این قانون به درستی اجرا نشده و این خطر را ایجاد کرده است که امنیت غذایی کشور با چالش جدی مواجه شود. این در حالی است که خودکفایی کشور در تولید گندم به عنوان یک محصول اساسی و راهبردی، برگ برنده ایران به‌ویژه در شرایط تحریم است و باید از آن حراست شود.
مهرماه سال جاری بود که دولت برای اجرای قانون خرید محصولات اساسی کشاورزی، قیمت خرید گندم که یکی از اصلی‌ترین و استراتژیک ترین محصولات کشاورزی است را برای سال زراعی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ برای هر کیلوگرم ۴ هزار تومان اعلام کرد.
این امر واکنش‌های زیادی را بین کارشناسان، تشکل‌های صنفی، کشاورزان و حتی نمایندگان مجلس داشته است به طوری که تشکل‌های صنفی قیمت ۵ هزار تومان و نمایندگان مجلس قیمت ۶ هزار تومان را نرخ منطقی خرید گندم توسط دولت می‌دانند، خصوصاً زمانی که قیمت نهادهای تولید و هزینه‌های کشاورزان مانند کود و سم ۵ برابر شده است.
خطر قاچاق گندم به کشورهای همسایه
از طرف دیگر با افزایش نرخ ارز، قیمت گندم در کشورهای همسایه نیز به مراتب بالاتر رفته است به طوری که هم اکنون گندم در کشور عراق کیلویی ۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. همین اختلاف ۶ هزار تومان زمینه‌ساز قاچاق گندم به این کشورها و آسیب‌دیدگی کشورمان در زمینه خودکفایی را فراهم می‌کند خصوصاً زمانی که قیمت‌های جهانی افزایش یافته، کشورهای مختلف به دنبال ذخیره بیشتر محصولات اساسی خود هستند و ایران نیز در زمینه تأمین ارز دچار مشکل است.
عقل سلیم حکم می‌کند در این شرایط بد اقتصادی دولت با افزایش نرخ خرید تضمینی زمینه خودکفایی گندم و عدم برخوردن به مشکلات ناشی از آن را فراهم کند.
